BILGISAYARA GIRIS

1
BILGISAYARA GIRIS

• Emre ÜNSAL Özlem AKTAS
• DOKUZ EYLÜL ÜNIVERSITESI MÜHENDISLIK FAKÜLTESI
• BILGISAYAR MÜHENDISLIGI BÖLÜMÜ
• 35160 BUCA / IZMIR
• Tel [phone]
• WEB http//cs.deu.edu.tr/eunsal E-posta
  eunsal_at_cs.deu.edu.tr

2
BÖLÜM 1

• BILGISAYARLARIN TARIHÇESI VE GELISIMI
• KISISEL BILGISAYARLARIN ANA BILESENLERI
• DONANIM VE YAZILIM KAVRAMLARI

3
BILGISAYARLARIN TARIHÇESI VE GELISIMI
4
Bilgisayar Kavrami Nedir?

• Bilgisayar (Computer) kelimesi 1646 yilindan
  beri Ingilizcede kullanilmaktadir.
• 1940 yilindan önceki sözlüklerde
• computer Hesaplamalari yapan kisi.
• hesap Makinesi Hesaplamalari gerçeklestiren
  makina.
• Bilgisayar (computer) deyiminin modern anlamda
  tanimi ve kullanimi, ilk elektronik hesaplama
  aygitlarinin gelistirilmesi ile söz konusu
  olmustur.

5
Bilgisayar Nedir?

• Bilgisayar, herhangi bir bilgiyi alabilen,
  depolayabilen ve isleyebilen bir cihazdir.
• Hizlidir Insandan daha hizlidir.
• Aptaldir Kendi duygusu veya sezgisi yoktur.
  Kendisine önceden anlatilmadan hiçbirsey yapamaz.
• Uyumludur Kendisine ne söylenirse onu yapar.

6
Bilgisayarin Temel Özellikleri

• Elektroniktir. Hesaplamalarini elektriksel
  anlamda yapar.
• Bilgisayar birseyler depolayabilir. Bilgisayarin
  depolayabildigi tek sey DATA (VERI).dir.
• Kendisine ne yapacagini anlatan bir deyim setini
  depolayabilir ve takip edebilir. Bu deyim setine
  PROGRAM adi verilir.

7
Bilgisayardaki Temel Islemler

• Giris (Input) Bilgisayar, içinde islemek üzere
  disaridan veri (data) alir.
• Depolama Bilgisayar, datayi içinde islem öncesi
  sirasi ve sonrasinda tutar.
• Isleme Bilgisayar, içinde tuttugu veri üzerinde
  islemler yapar.
• Çikis Bilgisayar, isledigi veriyi dis kullanim
  için üretir.

8
Günümüzde Bilgisayar

• Yaygin olarak,
• Masaüstü veya dizüstü,
• çesitli dokümanlari yaratmakta,
• e-posta göndermekte,
• World Wide Web (www) üzerinde arastirma yapmakta
• kullanilan bir cihazdir.
• Genellikle
• Bir kisi tarafindan kullanildigindan,Kisisel
  Bilgisayar (PCPersonal Computer),
• veya
• Bir büroda masa üstünde kullanildigindan,Masaüst
  ü Bilgisayar (Desktop Computer)
• olarak adlandirilmaktadir.

9
Bilgisayar Türleri-Süper Bilgisayar

• Bir odayi doldurabilir ve bir saniyede
  trilyonlarca hesaplamayi gerçeklestirebilir.

10
Bilgisayar Türleri-Mainframe

• Süper bilgisayarlar kadar güçlü degiilerdir ancak
  büyük islem ve depolama yetenekleri vardir.

11
Bilgisayar Türleri-Minibilgisayar

• Orta kademe bilgisayarlar olarak da
  adlandirilirlar.
• Workstation (Is Istasyonu) olarak da bilinirler.

12
Bilgisayar Türleri-Mikrobilgisayar

• En düsük güce sahip ancak en hizli gelisen
  türdür.
• Günümüzde kullanilan PCler bu siniftadir.

13
Bilgisayar Türleri-Tasinabilenler

• DizüstüBilgisayar (Laptop Computer)
• Cep bilgisayari (PalmTop Computer Personal
  Digital Assistant-PDA)

14
Bilgisayar Türleri-Bütünlesikler

• Günümüzde kullanilan bazi aygitlarin içinde de
  bilgisayarlar bulunmaktadir.
• Bir benzin istasyonundaki benzin pompasi içinde
  bulunan kontrol sistemi de bir bilgisayardir.

15
Bilgisayar Türleri-Bütünlesikler (2)

• Bir araçtaki kontrol sistemleri
• Cep telefonlari
• Evde kullanilan esyalar Firinlar ve digerleri

16
Hesaplama Gereksinimi

• Yazili tarihten önce de insanlarin hesaplama
  yapmaya ihtiyaçlari bulunmaktaydi
• Hesaplamalar çakil taslari veya çentikler
  olusturulmus tahta parçalari ile yapilmaktaydi.
• Her hesaplama yöntemi bir algoritmaya, rakamlarin
  nasil islendiginin adim adim tarifine
  dayanmaktadir.
• Kalem-kagit ile yapilan en basit hesap bile bir
  algoritmayi gerektirmektedir.
• El ile hesaplama yapan bir alet, sayisal
  hesaplamalarin yapilmasina yardimci olabilmekte,
  ancak insan gücüne ihtiyaç duymaktadir.

17
Abaküs (Abacus)

• Ilk manuel hesaplayici, 1200 yilinda Çinde, 1600
  yilinda da Japonyada ortaya çikan Abacus dür.

18
John Napier

• Merchiston Lordu John Napier, matematik alanina
  iki büyük yenilik getirmistir.
• Logaritmayi gelistirmistir.
• Çarpma ve bölme islemleri için bir aygit
  tasarlamistir.

19
Napierin Kemikleri

• Birçok çubuktan olusmustur.
• Her çubuk iki rakam ile isaretlenen on kareye
  bölünmüstür.
• Çubuklar hesaplamadaki rakamlara göre
  konumlandirilmakta ve sonuç, çubuklardaki özel
  konumlarda gösterilen rakamlarin toplanmasi ile
  elde edilmektedir

20
Sürgülü Hesap Cetveli

• 1621de, Willliam Oughtred isimli bir Ingiliz
  matematikçi, Napierin logaritmalarini kullanarak
  ilk Sürgülü Hesap Cetvelini olusturmustur.
• Bu hesap cetveli, 1960li yillarin sonlarina kadar
  okullarda yaygin olarak kullanim alani bulmustur.

21
Ilk Mekanik Hesaplayicilar

• Wilhelm Schickardin 1623 yilinda birbiri ile
  bagli dislilerden olusan bir cihazi gelistirmesi
  ile ilk mekanik hesaplayici ortaya çikmistir.

22
Pascaline

• 1642 yilinda Blaise Pascal adli bir Fransiz
  tarafindan gelistirilen ve Pascaline olarak
  adlandirilan cihaz ile mekanik olarak toplama,
  çikarma, çarpma ve bölme islemleri
  gerçeklestirilebilmekteydi.

23
Leibniz Hesaplayicisi

• 1673 yilinda, bir Alman Baronu, Gottfried Wilhelm
  von Leibniz tarafindan Leibniz Hesaplayicisi
  olarak adlandirilan bir diger mekanik hesaplayici
  üretilmistir.

24
Babbage-Fark Motoru

• 1822 yilinda bir Ingiliz matematikçi olan Charles
  Babbage, Fark Motoru (Difference Engine) adi
  verilen bir makine gelistirmistir.
• 4,000den fazla disli ve diger parçalardan olusan
  bu makine, yeterli hassasiyette disliler
  üretilemediginden, çalisir duruma
  getirilememistir.

25
Babbage-Analitik Makina

• 1834 yilinda Babbage, Analitik Makine
  (Analytical Engine) adi verilen yeni bir genel
  amaçli hesaplayici tasarlamistir.
• Bu makinenin tasarimi, modern bilgisayarlarin
  tasarimlarinin arkasinda yatan bellek,
  programlanabilen bir islemci, bir çikti aygiti ve
  kullanici-tanimli programlar ve veri gibi birçok
  kavrami tanimlamaya yaramistir.

26
Babbage-Delikli Kartlar

• Babbage, programlari ve veriyi, daha önce
  Jacquardin dokuma makinesi için gelistirdigine
  benzer sekilde delikli kartlarda saklamayi
  önermistir.
• Delikli kartlar, ilk elektronik bilgisayar
  dönemlerinde de yaygin olarak kullanilmistir.

27
Jacquardin Dokuma Makinesi

• Bir Fransiz dokumaci Joseph Jacquard, delikli
  kartlarla dokuma islemini gerçeklestiren bir
  dokuma makinesi üretmistir.

28
Elektronik Bilgisayarlar

• Iowa State University profesörlerinden John
  V.Atanasoff ve Clifford E.Berry, 1937 ile 1942
  yillari arasinda Atanasoff-Berry Bilgisayari
  (ABC)ni gelistirmislerdir.

John Atanasoff
29
ABC

• ABC, mekanik anahtarlar yerine vakum tüplerinin
  kullanildigi ilk bilgisayardir.
• Ilk sayisal bilgisayardir
• Hesaplama islemlerinin temeli ikili sayi
  sistemine dayanmaktadir.

30
Konrad Zuse ve Z3

• Atanasoffun ABC üzerinde çalistigi yillarda, bir
  Alman mühendis olan Konrad Zusede Z3 adi verilen
  bir bilgisayar gelistirmistir.
• Almanyadaki Nazi rejimi, sonrasinda da baslayan
  Ikinci Dünya Savasi nedeniyle bu bilgisayarin
  tasarimi gizli tutulmustur.
• Bu tasarimla ilgili bilgiler savastan sonra
  ortaya çikmistir.

31
IBM ve Howard Aiken

• 1930lu yillarda IBM firmasi, oldukça degisik
  bilgisayar mimarileri konusunda çalismaktaydi.
• 1939 yilinda IBM, Howard Aiken isimli bir
  mühendisin projesine destek vermistir.
• 75 adet IBM Otomatik Hesaplama Makinesi bir ünite
  içinde biraraya getirilmistir.

32
ENIAC

• 1943 yilinda John W.Mauchly ve J.Presper Eckert
  tarafindan yönetilen bir grup, ENIAC (Electronic
  Numerical Integrator and Calculator) için
  çalismalara basladilar.
• ENIAC, Birlesik Devletler ordusunun savas
  sirasindaki islemleri için gelistirilmeye
  çalisiliyordu.
• Savasin bitiminden üç ay sonra, Kasim 1945de
  tamamlanabildi.

33
ENIACin Büyüklügü

• ENIAC, 100 feet (30 m) uzunlugunda, 10 feet (3 m)
  yüksekliginde ve 30 ton agirliginda idi.
• 18,000 vakum tüpünden olusmakta ve çalismasi için
  174,000 W güce ihtiyaç duymaktaydi.
• ENIAC, 1 saniyede 5,000 toplama islemini
  gerçeklestirebiliyordu
• 6,000 tane anahtarin ayarlanmasi ve kablolarin
  baglanmasi gerekliligi nedeniyle yaklasik olarak
  iki günde programlanabiliyordu.

34
UNIVAC

• Ticari olarak kullanilabilen ilk sayisal
  bilgisayar UNIVAC (Universal Automatic
  Computer)dir.
• Eckert-Mauchly Computer tarafindan
  tasarlanmistir.
• Remington Rand firmasi tarafindan satin
  alinmistir.

35
UNIVACin Hedefi

• Amerika Baskanlik seçimlerini tahmin edebilmek
  amaciyla kullanilmistir.
• 1951-1958 yillari arasinda 48 adet UNIVAC
  bilgisayar Remington-Rand firmasinin
  müsterilerine teslim edilmistir.

36
UNIVACin Özellikleri

• UNIVAC, 14.5 feet (4.5 m) uzunluk, 7.5 feet
  (2.3m) yükseklik ve 9 feet (2.7 m) genislige
  sahipti.
• ENIACdan daha küçük, ancak daha güçlü idi.
• Saniyede 7,200 karakter okuyabiliyor ve 2.25
  milyon deyimi isleyebiliyordu
• 12,000 karakter (12k) bellege (RAM) sahipti.
• Verilerin depolanabilmesi ve sonradan
  okunabilmesi için manyetik bantlari kullaniyordu.
• En düsük resmi satis fiyati yaklasik 930,000 idi.

37
Vakum Tüpleri

• Birinci kusak bilgisayarlarin ortak özellikleri
  vakum tüpleri kullanmalari idi.
• En büyük dezavantajlari, çogu isiya dönüsen, çok
  büyük miktarda güç harcamalari ve çok çabuk yanma
  özellikleri idi.

38
Birinci Kusaktaki Programlama Yöntemleri

• Ilk kusak bilgisayarlarin her biri yalnizca
  belirli islemleri yapmak üzere programlanabilirler
  di.
• Programlarin degistirilmesi, uzun süren kablo ve
  anahtar baglantilari yapilarak mümkün olabilirdi.
• Birinci kusak bilgisayarlarin döneminin sonlarina
  dogru Assembly adi verilen bir programlama dili
  gelistirildi
• Programcilar bu dilde programlarini daha kolay,
  ancak yalnizca o bilgisayarda kullanabilmek üzere
  yazabilme imkanina kavustular.

39
Transistör Çagi

• Ilk olarak 1947 yilinda ATTnin Bell
  laboratuarlarinda gelistirildi.
• Vakum tüplerinin islevini gerçeklestirmekteydi.
• Daha küçük, daha ucuz ve daha güvenilirdi.
• Daha az enerji harcamakta idi

40
Isletim Sisteminin Dogusu

• Ilk kusak bilgisayarlarda her bilgisayar için
  özel yazilimlar gelistirilmekteydi.
• Bir programda kullanilan bir altprogram,
  gelistirilen baska bir programda da yeniden
  yazilmaktaydi.
• Her programda standart olan altprogramlari bir
  kütüphane yapisi içinde toplamak ve ihtiyaç
  duyuldugunda o altprogramlari oradan çagirip
  islemleri gerçeklestirebilmenin yollarini aramaya
  basladilar.
• Isletim Sistemi yazilimlari ortaya çikti.
• Her bilgisayar üreticisi kendi isletim sistemini
  gelistirerek kullanicilara daha rahat program
  yazabilecekleri ortamlar saglamaya basladilar.

41
Ilk Üçüncü Kusak Programlama Dilleri

• Programcilarin istedikleri islemleri kolay
  yapabilmelerine imkan saglayacak programlama dil
  arayislari da sürmekte idi.
• Ilk olarak FORTRAN (Formula Translator)
  programlama dili mühendislik hesaplari için
  ortaya çikti
• Ticari uygulamalarda kullanilmak üzere COBOL
  (Common Business Oriented Language) programlama
  dili ortaya çikti.
• Diger programlama dilleri bu dilleri takip etti.

42
Entegre Devre Çagi

• Texas Instrumentsda çalisan Jack Kilby ve
  Fairchild Semiconductorda çalisan Robert
  Noyceun birbirlerinden bagimsiz olarak
  çalismalari sonucunda entegre devre (Integrated
  Circuits-IC) ortaya çikti.

43
Entegre Devre Teknolojisi

• Entegre devre teknolojisi, binlerce vakum tüpü
  veya transistörü tek bir minyatür yonga (chip)
  üzerinde birlestirmeye imkan vermis, böylece
  bilgisayar gibi cihazlarin fiziksel boyut,
  agirlik ve güç ihtiyaçlarini büyük ölçüde
  azaltmistir.
• Entegre Devreler üçüncü kusak bilgisayarlarin
  gerçeklestirilmelerini saglamistir.

44
RCA Spectra 70

• Entegre devre teknolojisi kullanilarak üretilen
  bilgisayarlardan ilk ikisi RCA Spectra 70 ve uzun
  yillar kullanimda kalan bir bilgisayar olan IBM
  360dir.

45
IBM 360
46
DEC PDP-8 ve IBM AS400

• Digital Equipment Inc(DEC), 1965 yilinda, ticari
  olarak basarili ilk minibilgisayar olan
  DEC PDP-8i üretmistir.
• PDP-8, birçok üretim yerinde, küçük isletmelerde
  ve bilimsel laboratuarlarda yaygin olarak
  kullanilmistir.
• Sonraki yillarda IBM ve diger bilgisayar
  üreticileri de benzer nitelikte bilgisayarlar
  üretmislerdir.

47
Mikroislemci Çagi

• Ted Hoffun 1971 yilinda ilk genel amaçli
  mikroislemciyi üretmesi ile dördüncü kusak
  bilgisayarlar ortaya çikmaya baslamistir.
• Ilk mikroislemci olan Intel 4004, üçüncü kusak
  bilgisayarlardan daha hizli, daha küçük ve daha
  ucuz bilgisayarlarin yapimini saglamistir

48
Mikroislemcilerin Gelisimi

• Ilerleyen yillarda, mikroislemci üreticilerinin
  sayisi artmistir.
• Intel, Texas, Zilog ve Motorola önde gelen
  mikroislemci üreticileridir.
• Intel 4004 islemcisi, bir misir gevregi kadar
  küçük olmasina ragmen, ENIACin islem kapasitesi
  ve gücüne sahip olarak piyasada kullanilmistir.
• Intel 4004ün içinde, tek bir yonga üzerinde
  2,800 transistör bulunmakta, saniyede 60,000
  deyimi isleyebilmekteydi.
• Intel, 4004 modelinden sonra ilk 8-bit
  mikroislemci olan 8008 modelini piyasaya
  sürmüstür.

49
Motorola,MOS,Zilog ve Intel Rekabeti

• 1974 yilinda Motorola 8-bitlik 6800
  mikroislemcisini piyasaya sürmüstür.
• MOS Technologies Apple-II ve Commodore kisisel
  bilgisayar sistemlerinde kullanilan 6502
  islemciyi üretmislerdir.
• 1976 yilinda Zilog, ilk bilgisayar sistemlerinde
  kullanilan ve 8080 mikroislemcinin daha
  gelistirilmis bir modeli olan Z80 islemcisini
  üretmistir.
• Ayni yil, Intel, 8080 islemcisinin daha gelismis
  bir modeli olan 8085 modelini üretmistir.

50
Intel Islemciler

• Intel mikroislemcileri genellikle Windows isletim
  sistemi kullanan bilgisayarlarda, 8086, 8088,
  80286, 80386, 80486, Pentium ve Itanium seklinde
  adlandirilarak kullanilmislardir.

51
Motorola Islemciler

• Motorola mikroislemcileri ise Apple MacIntosh
  bilgisayarlarda kullanilan 68000 serisi ile
  1990larin basinda görülen PowerPC
  mikroislemcileri seklinde kullanilmislardir.

52
Besinci Kusak

• Iletisim Çagi olarak adlandirilan bir çag.
• Bilinen kavramlar yeniden ele alinacak
• Internet yayginlasti.
• World Wide Web gelisti.
• Kurum içi aglar ve bilgi otoyollari olustu.
• Yapay zeka gelisti.
• Organik islemciler üretiliyor.

53
Gelecekte...

• Bugüne kadar söz konusu olan ikili sistemde
  üretilen bilgisayar mimarisi farkli sayi
  sistemleri ile islem yapabilecek ve daha yüksek
  kapasite ve hiz saglayacak teknolojiyle
  donatilacak
• Iletisimin tümüne yakin bir kismi bilgisayarlar
  araciligi ile olacak.
• Bilgiye erismek için farkli yöntemler
  gelistirilmek zorunda kalinacak.
• Erisilmesine izin verilen bilgi neredeyse-
  sinirsiz olacak. Istenilen her bilgiye erisilecek.

54
KISISEL BILGISAYARLARIN ANA BILESENLERI
55
Von Neumann Mimarisi

• Özel bilesenler ve görünümleri bilgisayardan
  bilgisayara degisiklik gösterse de, tüm modern
  bilgisayarlar ayni yapisal özellikleri
  tasimaktadir.
• Bu yapi von Neumann Mimarisi olarak
  adlandirilmaktadir.
• John von Neumann tarafindan 1950lerde öne sürülen
  bu mimari, bilgisayarlarin gelisimine farkli bir
  bakis açisi getirmesi yönünden bir dönüm noktasi
  olmustur.
• Bu mimari, bir bilgisayari olusturan ana
  bilesenleri tanimlamaktadir.

56
Giris-Çikis Birimleri

• Kullanicinin komutlar girerek ve sonuçlari
  görerek bilgisayar ile iletisim kurmasini saglar
• Girdi Aygitlari
• Klavye
• Mouse
• Tarayicilar
• Isikli kalemler
• Dogrudan bilgi aktarim cihazlari (Direct Data
  Entry DDE)
• Çikti Aygitlari
• Yazicilar
• Çiziciler
• Video Aygitlari
• Ses Aygitlari

57
Bellek

• Islenecek bilgiler, programlar ve deyimleri
  depolar.
• Birincil Bellek ROM, RAM, CMOS.
• Ikincil Bellek Disket, Sabit Disk, CD, DVD,
  Manyetik Teyp

58
Islemci

• Islemci veya Merkezi Islem Birimi verileri
  islemek için önceden programlanmis asamalari
  gerçeklestirir.

59
BUS

• Tüm birimler birbirlerine veriyolu (bus) adi
  verilen kablolar ile baglidirlar ve tüm iletisim
  elektronik sinyaller ile saglanmaktadir.

60
Donanim

• Bir bilgisayar sisteminde bulunan fiziksel
  parçalarin tümüne verilen addir.
• Bir bilgisayar sistemini olusturan temel
  bilesenler
• Sistem Ünitesi,
• Ekran
• Klavye olarak tanimlanabilir.
• Ek bilesenler
• Fare,
• Yazici,
• Tarayici
• Diger donanimlar

61
Sistem Ünitesi

• Sistem ünitesi, tüm birimlerin bir arada ve
  korunakli olarak tutulmasini saglayan bir kasa,
  bir güç kaynagi, anakart, islemci, bellek,
  depolama birimleri gibi parçalari içermektedir

62
Islemcilerin Siniflandirilmasi

• Mimari olarak
• RISC (Reduced Instruction Set Computers)
• Power PC, Alpha, MIPS
• CISC (Complex Instruction Set Computers)
• x86, Pentium, Itanium, Athlon, Duron
• Iç yapi olarak
• Kontrol Birimi (Control Unit-CU) Bilgisayar
  sisteminin tüm bilesenlerini, girdi-çikti
  aygitlarini, bellek ve diger aygitlarla
  haberlesmeyi kontrol ve koordine etmekte,
• Aritmetik ve Mantik Birimi (Arithmetic and Logic
  UnitALU) Matematiksel ve mantiksal islemleri
  gerçeklestirmektedir.

63
Belleklerin Siniflandirilmasi

• Rastgele Erisimli Bellek (Random Acces
  Memory-RAM)
• Elektriksel olarak beslenir ve yalnizca kendisine
  elektrik geldigi sürece bilgileri saklayabilir.
• Birincil Depolama Birimidir.
• Yalnizca Okunabilir Bellek (Read Only
  Memory-ROM) Kendisine üretim sirasinda yüklenen
  ve genellikle degistirilemez nitelikte bilgileri
  içerir.
• Complementary Metal-Oxide Semiconductor (CMOS)
• Bilgisayarlarin kurulum ayarlarini saklamak için
  kullanilir.
• Anakart üzerinde bulunan bir pilden enerji alir.
• Bilgisayarlarda kullanilan tüm programlar,
  islemci tarafindan RAMe yüklenerek
  islenmektedir.
• Bir kisisel bilgisayarda, ihtiyaca cevap
  verebilecek boyutta bir RAMin bulunmalidir.

64
Anakart

• Anakart, Mainboard veya Motherboard olarak da
  adlandirilmaktadir.
• Üzerine takili olan tüm cihazlar arasinda bilgi
  alisverisinin düzgün yürütülmesini saglar. Bu
  amaç için anakart üzerine monte edilmis birçok
  yonga bulunmaktadir.

65
Genisleme Yuvalari

• Anakartlar, üzerlerine degisik amaçlar için
  kullanilabilen kartlarin takilmalarina imkan
  veren yuvalara sahiptirler.
• Kisisel bilgisayar sistemleri açik bir mimariye
  sahiptir.
• Degisik amaçli genisleme kartlari, örnegin
  görüntü kartlari, ag baglanti kartlari, modem
  kartlari, özel amaçli kontrol kartlari gibi
  birçok kart takilabilmektedir.

66
Depolama Birimleri

• Depolama birimleri, bilgisayarlarin ilk
  gelisiminden bugüne kadar büyük degisiklikler
  göstermistir.
• Boyutlari küçülürken depolama kapasiteleri ve
  kendilerinde depolanan bilgiye erisim hizlari
  artmis, ayrica fiyatlari da depolama birimi
  basina oldukça düsük degerlere inmistir.
• Günümüzde en yaygin olarak kullanilan depolama
  birimleri, Disket (Floppy Disc), Sabit Disk
  (Fixed/Hard Disc), CD (Compact Disc) ve DVD
  (Digital Video Disc veya Digital Versatile Disc)
  olarak siralanabilir.

67
Disketler

• Günümüzde kullanilan disketler, 3.5 inç
  büyüklügünde olup, biçimlendirilmis olarak 1.44MB
  depolama kapasitesine sahiptir.
• ZipDiskler de uzun süre boyunca kullanilmistir.
• SuperDisklerde 120/240 MB bilgi depolanabilir.

68
Sabit Diskler

• Sabit diskler günümüz bilgisayarlarinda bulunan
  baslica depolama birimleridir. Üst üste konmus
  metal plakalardan olusan bu birimlerin
  kapasiteleri, teknolojinin gelisimine paralel
  olarak artmis ve 1980li yillarin baslarinda 10 MB
  iken, günümüzde 160 GBa çikmistir.

69
CD ve DVD

• CDler, günümüzde hemen her yerde karsilasilan
  depolama birimleridir ve kapasiteleri 700 MB
  seviyesindedir.
• DVD
• CD teknolojisinin degisik bir türüdür.
• Öncelikle VCDlerin yerini almak üzere
  tasarlanmistir.
• Kisa bir zaman içinde veri depolama aygiti olarak
  bilgisayarlarda da kullanim alani bulmustur.
• DVD kapasiteleri 14 GB ile CD kapasitelerinin
  yaklasik 20 kat üzerindedir.

70
Yazilim

• Bilgisayarin kullanilmasini saglayan, bilgisayara
  istenilen islemlerin yaptirilmasi için islenen
  deyimlere verilen genel bir addir.
• Iki ana baslik altinda incelenebilir
• Sistem Yazilimlari
• Uygulama Yazilimlari.

71
Sistem Yazilimlari

• Son kullanicinin dogrudan kullanmadigi,
  bilgisayarin donanimina müdahale edilmesini ve bu
  donanimin kullanilmasini saglayan programlardir.
• Sistem yazilimlarindan bazilari
• Isletim Sistemi
• Hizmet programlari
• Aygit Sürücüleri
• Dil Çeviriciler

72
Isletim Sistemi

• Bilgisayar kaynaklarini koordine ve kontrol
  ederken, kullanici ile bilgisayar arasinda da bir
  kullanici arayüzü saglar ve uygulamalari
  çalistirir.
• Üç ana grupta toplanabilirler
• Gömülü Isletim Sistemleri (Embedded Operating
  Systems) Ise özgü olarak gelistirilir.
• Ag Isletim Sistemleri (Network Operating
  Systems) Novell, UNIX, Linux, MS-Windows NT,
  Solaris, AIX
• Bagimsiz Isletim Sistemleri (Stand-alone
  Operating Systems). MS-Windows, MacOS, Linux

73
Hizmet Programlari

• Anti-virüs programlari
• Yedekleme programlari
• Dosya sikistirma programlari
• Veritabani yönetim programlari
• ...

74
Aygit Sürücüler

• Bilgisayar sisteminde varolan
• Klavye,
• Fare,
• Ekran,
• CD sürücü
• gibi herhangi bir aygitin bilgisayarin isletim
  sistemi tarafindan taninmasini saglamak üzere
  aygit üreticileri tarafindan saglanan
  yazilimlardir.

75
Dil Çeviriciler

• Bilgisayar yalnizca Makina Dili olarak
  adlandirilan ve 0 ve 1lerden olusan bir dil
  taniyabilir.
• Herhangi bir bilgisayar programlama dilinde
  yazilmis olan bir program, Makina Diline
  çevrilmek zorundadir.
• Çeviriciler bu islemi gerçeklestirir.
• Ikiye ayrilirlar
• Yorumlayici(Interpreter)
• Derleyici (Compiler)

76
Uygulama Yazilimlari

• Ikiye ayrilirlar.
• Genel Amaçli
• Herkesin kendi ihtiyaci dogrultusunda
  kullanabilecegi, genel kullanima hizmet eder
  sekilde hazirlanmis programlardir.
• Kelime-islem programlari, web görüntüleyiciler,
  tablo isleme programlari, sunum hazirlama
  programlari
• Özel amaçli
• Kullanicilarin kendi istekleri dogrultusunda
  gelistirdikleri yazilimlardan, mimari tasarim
  programlarina, web uygulamalarindan degisik
  mühendislik hesaplarini yapan programlara kadar
  çok genis bir yelpazeyi kapsarlar.