Ondernemerschap, verantwoordelijkheid en duurzaamheid

1
Ondernemerschap, verantwoordelijkheid en
duurzaamheid

• Studium Generale Unimaas, 20 november 2008

2
(No Transcript)
3
(No Transcript)
4
Alles is duurzaam?

• Duurzame economie
• Duurzaam ondernemen
• Duurzame visvangst
• Duurzame cosmetica
• Duurzame chemie
• Duurzaam Onderwijs
• Duurzaam Hoger Onderwijs
• Duurzame uitvaarten
• Duurzaam schoonmaken
• .

5
Duurzaam is ingewikkeld?

• Grondstoffen
• Transport
• Productieprocessen
• Keten-verantwoordelijkheid
• Afvalmanagement
• Cradle to Cradle
• Biodiversiteit
• Eco-efficiency
• Milieu-indicatoren
• Best in class
• Triple bottom line

• Arbeidsomstandigheden
• Arbeidsvoorwaarden
• Dictatoriale regimes
• Life cycle analysis
• Stakeholder-engagement
• Klimaat
• Ecologische voetafdruk
• Eco-design
• License to operate

6
5 BoVOS-regels

1. Er is echt een groot probleem
2. Als u het niet aanpakt, wie dan wel?
3. Wat levert u nu eigenlijk?
4. Vind uw product of dienst opnieuw uit
5. Doe vervolgens uw huiswerk

7
Biodiversiteit ecosystemen
8
Habitat Loss to 1990
Mediterranean Forests
Temperate Grasslands Woodlands
Temperate Broadleaf Forest
Tropical Dry Forest
Tropical Grasslands
Tropical Coniferous Forest
Tropical Moist Forest
0 50
100
Percent of habitat (biome) remaining
9
(No Transcript)
10
Biomass of Table Fish (tons per km2)
1900
2000
11
(No Transcript)
12
Klimaatverandering
13
CO2 Concentration (ppm)
Source Keeling and Whorf, 2005.
14
(No Transcript)
15
(No Transcript)
16
(No Transcript)
17
(No Transcript)
18
Oorzaken, mechanismen

• Jaren 60 wet van Commoner
• Milieudruk BCT
• B bevolking
• C consumptie/hoofd
• T technologie

19
World GDP (trillion 1990 dollars)
52 trillion in 2003
10 trillion in 1967
1 trillion in 1900
Source DeLong 1998
20
Met het oog op morgen

• Verlies biodiversiteit (soortenrijkdom)
• Klimaatverandering
• Verlies natuur/habitats/groene ruimte
• Erosie, verlies bodemvruchtbaarheid
• Lokale luchtverontreiniging
• Verspreiding toxische (giftige) stoffen
• Vermesting
• Zoetwaterschaarste
• Gemeenschappelijke oorzaken

21
(No Transcript)
22
Voorwaarden verandering

• Jared Diamond Collapse
• Waarneming van de veranderingen
• Eigen gedragspatronen als (mede)oorzaak zien
• Gedragspatronen zien als keuze andere opties
  zijn mogelijk
• Kracht opbrengen om afscheid te nemen van oude
  patronen en zich nieuwe eigen maken

23
Natuurlijk handelen is eigenbelang
24
(No Transcript)
25
Public Net Present Value per hectare Mangrove
1,000 to 3,600 Shrimp Farm -5,400 to 200
Private Net Present Value per hectare Mangrove
91 Shrimp Farm 2000
1987
1999
Source UNEP
Mangrove Conversion
Source Millennium Ecosystem Assessment
Sathirathai and Barbier 2001
26
Handelen als het eigenbelang in het geding komt

• Acties maatschappelijke organisaties
• Consumenten
• Maatregelen overheid
• Financiële wereld
• Marktkansen
• Goed burgerschap
• Persoonlijke betrokkenheid

27
Wat hebben toekomstige generaties eigenlijk voor
mij gedaan?

• Groucho Marx

28
Motieven en keten
29
Voorwaarden voor succes

• V
• V
• D

• Visie
• Vent/vrouw (leiderschap)
• Drama

• Wetenschap
• Coalities
• Geloofwaardigheid
• Geregisseerd proces
• Lange adem

30
Duurzaam kans

• Bedreigingen en zorgen worden vroeger of later
  maatregelen
• Wie vooruitloopt komt in voorkeurspositie
• Maar t kan even duren

31
Alle methoden zijn gelijk, maar sommige zijn meer
gelijk dan andere.

• BoVOS1
• Bedenk, maak, ontwerp, produceer, verkoop, geef
  les, houd huis, bied aan
• Alsof u zelf en uw kinderen
• Volledig met de gevolgen van uw keuzes worden
  geconfronteerd
• 1 BoVOS BoerenVerstand Oude Stijl

32
5 BoVOS-regels

1. Er is echt een groot probleem
2. Als u het niet aanpakt, wie dan wel?
3. Wat levert u nu eigenlijk?
4. Vind uw product of dienst opnieuw uit
5. Doe vervolgens uw huiswerk

33
Bovos3 wat levert u eigenlijk?
34
Dit is geen stoel.
35
Dit is geen fosforzuur.
36
Dit is geen lamp.
37
Dit is geen wegenbouw.
38
Dit is geen gaswinning
39
Wat levert u nu eigenlijk?

• Product gt dienst gt beleving/functie gt concepten
• Stoel gt zitten gt prettige en creatieve omgeving
• Olie en gas gt energie gt warmte, licht, beweging gt
  gewonnen uit natuur die we beter achterlaten dan
  we m aantroffen
• Fosforproducten gt fosforzuur gt bouwstenen van
  leven
• Lampen gt armaturen gt optimaal verlichte werkplek
• Wegen gt verplaatsing gt ruimtelijke inrichting

40
BoVOS 4 vind uw product of dienst opnieuw uit

1. Welke functie(s)?
2. Welke hard- en software nodig?
3. Hoe lang, gebruiksduur en veranderingen?
4. Voor welke gebruiker(s)?
5. Wat gebeurt er na de gebruiksduur?
6. 0 CO2 of beter
7. 0 biodiversiteitsverlies of
8. Afval grondstof
9. Nieuwe arrangementen en coalities
10. Van niche naar mainstream

41
BoVOS 5 doe vervolgens uw huiswerk

• Bloed zweet en tranen
• LCAs
• Energie- en exergie-analyses
• Ketenanalyse
• Actorenanalyse
• Biodiversiteits-footprint
• Compensatie-opties
• Etc. etc

42
Proactief management
Coram Waterbesparing en duurzaam design
43
Ketenbeheer
ThermPhos minder grondstoffen en emissies door
ketensluiting
44
Zelf de toekomst scheppen
TLN, KNV, EVO milieubeleid voor verkeer en
vervoer
45
Zelf de toekomst scheppen
NAM nieuw Waddenbeleid voor gaswinning,
schelpdiervisserij, natuurinvesteringen
46
Sociaal dilemma doorbreken

• Grenzen aan individuele stappen
• Gelijk speelveld nodig
• Liefst een speelveld dat overhelt naar
  duurzaamheid
• Overheden zijn er om dat te creeren
• Burgers en bedrijven willen meer dan overheid nu
  doet
• Dus zelf verantwoordelijkheid nemen voor beter
  beleid

47
www.jpvs.nl