HISZPANIA

1
Królestwo Hiszpanii Reino de España
2
Administracja i polityka
Hiszpania jest podzielona na 17
wspólnot autonomicznych. Kazda z nich ma
wlasny parlament oraz rzad. Do Hiszpanii
naleza tez Baleary, Wyspy Kanaryjskie oraz
dwie enklawy w Afryce Ceuta i Melilla. Kraj
jest dziedziczna monarchia parlamentarna. Od
roku 1975 królem jest Juan Carlos I. Monarcha
jest zwierzchnikiem sil zbrojnych, powoluje
premiera, przysluguje mu prawo rozwiazywania
parlamentu. Jego osoba jest nietykalna i nie
ponosi on odpowiedzialnosci politycznej.
Wladza ustawodawcza nalezy do dwuizbowego parlamen
tu Kortezów Generalnych zlozonego z Kongresu
Deputowanych i Senatu. Wladza wykonawcza nalezy
do rzadu, na którego czele stoi Jose
Luis Rodriguez Zapatero.
3
Polozenie geograficzne i klimat
Królestwo Hiszpanii polozone jest na poludniowym
zachodzie kontynentu europejskiego i zajmujac
prawie 505 tys. km2 jest trzecim, pod wzgledem
wielkosci terytorium, panstwem w Europie.
Powierzchnia kraju zajmuje blisko 80 Pólwyspu
Iberyjskiego, a otoczona jest od pólnocy i
zachodu wodami Oceanu Atlantyckiego, natomiast od
wschodu i Poludnia Morzem Sródziemnym. Poludniow
a Hiszpania charakteryzuje sie klimatem
sródziemnomorskim z goracym, slonecznym latem i
lagodna, wilgotna zima. Hiszpania
pólnocno-zachodnia posiada klimat lagodny i
wilgotny. Wewnatrz ladu klimat nabiera cech
kontynentalnych z goracym latem i zimna zima.
4
Madryt, stolica Hiszpanii, to doskonale
prosperujacy, nowoczesny osrodek przemyslowy, a
jednoczesnie miasto pelne zabytków. Wspaniala
architektura Madrytu jest pozostaloscia po
okresie najwiekszej swietnosci, kiedy królowie
hiszpanscy nalezeli do grona najpotezniejszych
wladców Europy. Madryt, stolica Hiszpanii, to
doskonale prosperujacy, nowoczesny osrodek
przemyslowy, a jednoczesnie miasto pelne
zabytków. Wspaniala architektura Madrytu jest
pozostaloscia po okresie najwiekszej swietnosci,
kiedy królowie hiszpanscy nalezeli do grona
najpotezniejszych wladców Europy. Jak na stolice
kraju przystalo Madryt jest miastem duzym, choc
nie molochem, który przytlaczalby rozmiarami.
Stolica Hiszpanii ma 531 km2 powierzchni i 2,9
min mieszkanców. Pod wzgledem urbanistycznym
wyraznie odznaczaja sie dwa style zabudowy -
centrum miasta poprzecinane jest gesta siecia
waskich, malowniczych uliczek, natomiast przez
wybudowane pózniej dzielnice, otaczajace
zabytkowe centrum, ciagna sie szerokie aleje.
Wokól rozleglych placów wznosza sie tutaj wysokie
nowoczesne budynki biurowców.
5
Hiszpanskie tradycje
6
Corrida de toros
Tradycja Hiszpanii, ciagle kultywowana i
wzbudzajaca wielkie emocje. W kazdej corridzie
trzech torreadorów walczy z szescioma bykami -
na kazdego z torreadorów przypadaja dwie walki z
bykiem. Kazda walka sklada sie z trzech czesci. W
pierwszej byk jest rozdrazniany, w drugiej
pikadorzy wbijaja w grzbiet zwierzecia trzy pary
kolorowych tzw. banderilleros, a w trzeciej
nastepuje to, co jest typowym obrazkiem z
corridy, czyli finalna walka matadora z bykiem,
który usmierca go jednym pchnieciem
specjalnej szpady. O nagrodzie dla torreadora
(jedno lub dwoje uszu i ogon byka) symbolicznie,
za pomoca bialych chusteczek, decyduje
publicznosc.
7
San Fermin bieg z bykami
Swieto, któremu w Pampelunie towarzysza biegi z
bykami. Przez tydzien (6-14 lipca) O ósmej rano
kilkanascie byków wypuszcza sie w trase waskich
uliczek miasta. Zasadniczo bieg odbywa sie przez
okreslone odcinki ulic, które wczesniej
zostaly odciete i odpowiednio zabezpieczone.
Celem biegu jest przeniesienie byków z
Santo Domingo na arene, gdzie póznym popoludniem
odbywaja tradycyjne walki. Trasa wynosi 825
metrów. Byki biegna, poprzedzane i scigane przez
niezliczone Tlumy turystów i miejscowych, by po
kilku kilometrach dotrzec do placu, gdzie bieg
sie konczy. Najbardziej znany bieg na swiecie
jest równiez najbardziej niebezpiecznym. Czesto
ktos jest poturbowany, czasem ktos jest ranny,
zdarzaja sie wypadki smiertelne. Nastroje sa
jednak znakomite i tysiace biegaczy przybywa na
to swieto nawet z innych kontynentów.
Punktem honoru jest biec tuz przed bykiem i bic
go po nosie zwinieta gazeta, aby biegl wolniej.
8
La Tomatina czyli bitwa na pomidory
Raz w roku spokojne, przemyslowe miasteczko Bunol
w rejonie hiszpanskiej Walencji zamienia sie
w stolice walk, gdzie odbywa sie szalona bitwa na
pomidory. Wydarzenie ma miejsce w ostatnia
srode sierpnia, a nazywa sie La Tomatina.
Sygnal z ratusza daje znak aby rozpoczac
walke, w której amunicje stanowia pomidory. Walka
trwa 60 minut. W tym czasie do miasteczka
dowozone sa ciezarówkami dorodne pomidory, które
natychmiast trafiaja w rece walczacych. W walce
nie oszczedza sie nikogo, na równi atakowani
sa turysci, widzowie, fotoreporterzy,
a takze budynki. Fasady budynków sa zabezpieczane
folia, ale nie zawsze zabezpiecza ona budynki
przed pomidorowa mazia.
9
Kultura i zabytki Hiszpanii
10
Altamira
Jaskinia krasowa w górach Kantabryjskich w
pólnocnej Hiszpanii, w poblizu Santillana del
Mar. Odkryta w 1879 r. Dlugosc jaskini ok. 270
m, wysokosc w niektórych odgalezieniach i
komorach 1-2,6 m. W czesci glównej jaskini na
stropie o pow. ponad 100 m² odkryto sylwetki
zwierzat. Kilkanascie zubrów (bizonów), jelenie,
sarny, konie i koziorozce, oraz znaki
geometryczne, malowane w trzech kolorach
czerwien, czern i fiolet.
11
Alhambra(arab. czerwona wieza)
Dawna twierdza mauretanskich kalifów, zbudowana w
XIII-XV w Grenadzie w andaluzyjskim regionie
Hiszpanii. Zabytek arabskiego budownictwa w
Europie. Sklada sie z palacu z kilkoma
dziedzincami i dekorowanymi salami, Alkazaby,
Generalife, letniej rezydencji z ogrodami oraz z
samych ogrodów znajdujacych sie na calym
wzgórzu. Wewnatrz jest Patio de los Leones
(podwórze lwów) z wodotryskiem opartym na 12
lwach do dziedzinca tego przylegaja 4 sale
jedna z nich Sala de las Dos Hermanas (sala
dwóch sióstr), zwana tak z powodu dwóch
jednakowych plyt marmurowych w podlodze.
Dziedzince okolone cienistymi kolumnadami wiele
chlodnych zakatków, ogródki z plynaca woda, na
zewnatrz zas balkony, z których roztaczaja sie
przepiekne widoki.
12
Eskorial
Póznorenesansowy, olbrzymi kompleks
architektoniczny, obejmujacy palac, klasztor i
grobowiec, wzniesiony w latach 1563-1584 na
zlecenie króla Filipa II jako wotum za
zwyciestwo pod Saint Quentin. Zostal zbudowany na
wzgórzu zwanym El Escorial (Wzgórze Weza), 1055 m
n.p.m. u stóp lancucha górskiego Sierra de
Guadarrama, 45 kilometrów na pólnocny zachód od
Madrytu. Kompleks wybudowano jako miedzy innymi
nekropolie hiszpanskich monarchów i pochowano tam
niemal wszystkich hiszpanskich królów i królowe,
panujacych po wybudowaniu Escorialu, tak z
dynastii Habsburgów, jak i Burbonów. Budowa
trwala 21 lat. Escorial jest tez niezwykle
bogatym zbiorem dziel sztuki takich artystów, jak
Tycjan, Tintoretto, El Greco, Velázquez, Claudio
Coello i innych. Biblioteka Eskurialu zawiera
tysiace bezcennych manuskryptów.
13
Akwedukt w Segowii
Jest jednym z najwazniejszych i najlepiej
zachowanych reliktów rzymskiej obecnosci na
pólwyspie Iberyjskim. Jest tez symbolem Segowii,
uwiecznionym nawet na herbie miasta. Zbudowany
ok. 100 r. n.e., dostarczano nim wode z
odleglosci 15 km. Wybudowany z bloków
granitowych polaczonych bez uzycia zaprawy.
Pozostalo ok. 800 m, 129 przesel.
14
Gaj palmowy w Elx
Duzy obszar porosniety palmami w granicach
miasta Elx w prowincji Alicante w Hiszpania. Jest
to najwieksze skupisko palm w Europie,
jedynie niektóre gaje palmowe w krajach arabskich
przewyzszaja go rozmiarami. W Elx rosnie ponad
pól miliona palm. Przypuszczalnie zasadzili je
Kartaginczycy, którzy zwrócili uwage na
odpowiednie warunki do uprawy tych roslin.
Rzymianie kontynuowali ich uprawe, zas
Arabowie znacznie ja rozszerzyli. Za Abd
ar-Rahmana I zbudowano siec kanalów melioracyjnych
. W sredniowieczu uchwalono kilka dekretów w celu
ochrony gaju, od tej pory pozostaje on pod
nieustanna ochrona prawna.
15
Zabytkowe miasto warowne Cuenca
Miasto w srodkowej Hiszpanii usytuowane jest z
dala od glównych dróg na pogórzu Sistema Iberico
we wschodniej czesci regionu Kastylii-La
Manchy. Stare miasto stoi nad przepascia miedzy
dwiema rzekami Huécar i Júcar. Znajduja sie tu
sredniowieczne Wiszace Domy (Casas
Colgadas) "zawieszone" przy krawedzi klifu.
16
Most Biskajski
Most gondolowy ponad ujsciem rzeki Nervión
(Ibaizabal), w hiszpanskim Kraju Basków w
prowincji Bizkaia. Zostal zaprojektowany przez
znanego architekta Alberto Palacio (jednego z
uczniów Gustawa Eiffla) i zbudowany w 1893 r.
Most jest ciagle w uzyciu. Ma okolo 160 m
dlugosci i 50 m wysokosci. Na wysokosci ok. 45
m znajduje sie gondola, która moze przewiezc co 8
minut jednorazowo 8 pojazdów i kilkudziesieciu pas
azerów w ciagu 1,5 minuty. Na przejazd mostem
obowiazuje zbiorczy bilet komunikacji miejskiej
Bilbao. Atrakcja turystyczna jest wyjazd na
szczyt filaru, z którego mozna podziwiac panorame
okolicy.
17
Wszystkie wymienione zabytki i obiekty zostaly
umieszczone na liscie UNESCO
18
Flamenco
Poludniowa tradycja taniec, gitara i spiew.
Poczatki wiaza sie z tradycjami muzycznymi Indii
i przybyciem Cyganów do Andaluzji, poludniowego
regionu kraju. Dzis w Andaluzji odbywaja
sie najslynniejsze wystepy i konkursy
flamenco. Istota muzyki, tanca i spiewu flamenco
jest rytm wybijany obcasami, kastanietami lub
klaskaniem w dlonie. Klasyczny strój flamenco
falbaniasta suknia do ziemi, chusta w tym samym
kolorze, wysoko upiete wlosy u kobiet, a
obcisle czarne spodnie, kamizelka z czerwonym
pasem, plaski kapelusz i czarne bolero u mezczyzn
uwazany jest za narodowy strój hiszpanski.
19
Ludzkie piramidy (castells) bardzo popularny
zwyczaj /zajecie/sport. Podobnie jak dla
torreadorów, istnieja specjalne szkoly uczace tej
specjalnosci. W kazdym miejscu, nawet
przed uniwersytetem, mozna zobaczyc grupy mlodych
pasjonatów, wspinajacych sie na siebie.
Sjesta - czyli popoludniowa przerwa na drzemke.
Obowiazuje w calej Hiszpanii i nawet
w pracowitej Katalonii pomiedzy godzina 1300 a
1630 nie ma co wychodzic do sklepu bo i
tak wszystko, oprócz supermarketów, jest
zamkniete.
20
Smaki Hiszpanii
21
Sniadania i desery
CHURROS - paluszki z ciasta smazone w glebokim
oleju, zazwyczaj podawane do kawy lub goracej
czekolady.
CREMA CATALANA tradycyjny katalonski deser,
przygotowywany na bazie mleka, cytryny, zóltek,
kory cynamonu i maki kukurydzianej. Mimo swej
nazwy ceniony jest i podawany w calej Hiszpanii.
ARROZ CON LECHE - ryz z mlekiem i wanilia na
gesto - potrawa pieczona w piekarniku, podawana
na zimno.
22
Dania glówne
Gazpacho to zupa kuchni hiszpanskiej. Wywodzi
sie z Andaluzji, ale jest dzis popularna na
terenie calej Hiszpanii w róznych odmianach.
Gazpacho nie wymaga gotowania - podaje sie na
zimno, prosto z lodówki. Jest zupa sezonowa,
doceniana w okresach upalnych. Glównymi
skladnikami sa warzywa (huertos - to co rosnie w
sadzie) z przewaga pomidorów. Konieczne sa takze
czosnek, oliwa, woda, chleb. Wsród pozostalych
warzyw, w zaleznosci od regionu znajdziemy
czerwona i zielona papryke, cebule, ogórek,
czasem burak. Przyprawiane jest sola, pieprzem i
octem, czasem drobna iloscia majonezu.
Paella potrawa hiszpanska pochodzaca z
Walencji. Powstala w bardzo wielu odmianach.
Podstawowa wersja dania sklada sie z ryzu,
warzyw. Mieszana jest zazwyczaj z drobiem, miesem
królika lub rozmaitymi owocami morza.
Fabada rodzaj potrawy z fasoli.
23
Przekaski i inne
Tapas (hiszp. tapa oznacza pokrywke, wieczko)
niewielkie przekaski podawane zazwyczaj do
napojów w barach Hiszpanii. Zwyczaj wywodzi sie z
Andaluzji, jednak obecnie jest
rozpowszechniony w calym kraju, a takze poza
jego granicami. Pochodzenie tapas wiaze sie z
tym, ze Andaluzyjczycy pijac wino szklanke
przykrywali plasterkiem suchej kielbasy, aby
chronil przed muchami. Z czasem zaczeto dodawac
cienka kromke chleba z róznymi dodatkami
jamón serrano mala kanapka z szynka
24
oliwki
tortilla española omlet z jajek i smazonych
kartofli

patatas bravas ziemniaki smazone w glebokim
oleju
fuet katalonska kielbasa
25
Orszada - napój chlodzacy, spozywany glównie w
lecie, pierwotnie sporzadzany na bazie
maki jeczmiennej. Bardzo popularny we
wschodniej Hiszpanii, tam znany jako horchata de
chufas. Chufa to tzw. migdal ziemny, niedostepny
w Polsce. Istnieja rózne metody Przygotowywania
orszady - najpopularniejsza to orszada z
utartych migdalów, cukru i wody lub mleka.
Sangría - tradycyjny hiszpanski napój alkoholowy.
Robiona jest na bazie wina z dodatkiem owoców,
soków owocowych, lodu oraz wzmacniaczy smakowych
w postaci róznych winiaków lub innych trunków.
Poczatkowo napój ten (pity na polach w czasie
zniw) skladal sie wylacznie z wina i wody,
dopiero z czasem zaczeto dodawac do niego cukier,
owoce i mocne alkohole.
26
Nie jest wazne jaki bedzie cel wyprawy do
Hiszpanii. Moze to byc chec obcowania z kultura i
sztuka, korrida lub walka na pomidory, piekne
tancerki flamenco czy tez przepyszna kuchnia
kazdy powód jest dobry aby zobaczyc na wlasne
oczy te zabytki, poznac zwyczaje i tradycje
Hiszpanów i po prostu chociaz przez chwile pobyc
wsród tego kolorowego i radosnego narodu.
27
KONIEC
Wykonal Karol Gawronski