BIYOSIDAL

1
BIYOSIDAL ÜRÜN UYGULAYICI EGITMEN EGITIMI30
Mart 02 Nisan 2015/AFYONT.C. Saglik
BakanligiHalk Sagligi Kurumu
2
Larvasit Uygulamalari

• Prof. Dr. Cumhur ÇÖKMÜS
• Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi
• Biyoloji Bölümü, Tandogan 06100 Ankara
• Konya Gida ve Tarim Üniversitesi
• cokmus_at_science.ankara.edu.tr, ccokmus_at_gmail.com

3
Prof.Dr. Cumhur ÇÖKMÜS
DERECE ÜNIVERSITE DÖNEMI ALANI
Lisans Ankara Üniversitesi 1977-1981 Botanik - Zooloji
Yüksek Lisans Ankara Üniversitesi 1982-1984 Biyoloji (Mikrobiyoloji)
Doktora Ankara Üniversitesi 1984-1989 Biyoloji (Mikrobiyoloji)
UNVAN DÖNEMI ÜNIVERSITE BÖLÜM/ABD
Yardimci Doçent 1991-1993 Ankara Üniversitesi Biyoloji / Moleküler Biyoloji
Doçent 1993-1998 Ankara Üniversitesi Biyoloji / Moleküler Biyoloji
Profesör 1998- Ankara Üniversitesi Biyoloji / Moleküler Biyoloji
GÖREV TÜRÜ DÖNEMI KURUM / BIRIM
Ziyaretçi Arastirici 1988-1990, 1991-1992 Virginia Polytechnic InstituteSU (USA)
Ziyaretçi Arastirici 1995 1996 Arizona State University (USA)
Baskan Vekili-Komisyon Üyesi 2006 2012 TÜBITAK-TEYDEP
Bölüm Baskanligi 2000 2008 A.Ü.F.F. Biyoloji Bölümü
Ihale Komisyon Baskanligi 2000 2008 Ankara Üniversitesi BAP
Komisyon Üyeligi 1999 2008 T.C. Saglik Bakanligi Pestisit Ruhsat Kom.
Rektör Yardimcisi, Dekan 2008 2010, 2008-2009 Aksaray Üniversitesi, Fen-Edeb. Fakültesi
Rektör Yardimcisi 2014 - Konya Gida ve Tarim Üniversitesi
4
ARASTIRMA ve UZMANLIK ALANLARI

• Biyoteknoloji
• Moleküler Biyoloji
• Bakteriyoloji
• Bacillus sphaericus
• Bacillus thuringiensis subsp. israelensis
• Bakteriyal enzimler
• Bakteri Sistematigi

5
KAPSAM

• Giris
• Larvasit Uygulamalari
• Biyolojik Kontrol
• Sivrisinek Larva Mücadelesi
• Musca domestica (Ev Sinegi) Larva Mücadelesi
• Simulium spp. (Karasinek) Larva Mücadelesi
• Sonuç ve Öneriler
• Video Gösterisi

6
Giris

• Dünyada heryil yüz milyonlarca kisi böcek,
  salyangoz ve kemirgenlerden kaynaklanan
  hastaliklara yakalanmakta genel olarak
  infeksiyon hastaliklarinin yaklasik 17sini de
  vektörlerin tasidigi hastaliklar olusturmaktadir.
  
• Vektör veya ara konakçilarla tasinan
  hastaliklardan
• dang (siddetli kas agrilarina neden olan
  bulasici bir humma),
• filariaziz (paraziter bir hastalik),
• Japon ensefaliti (beyin iltihabi),
• leishmaniaziz (Leishmanianin-protozoan-neden
  oldugu bir hastalik),
• sitma (Plasmodium spp.nin neden oldugu
  protozoan bir hastalik),
• onkosersiyazis (nematod hastaligi),
• sistosomiazis (parazitik bir kurt hastaligi) ve
• tripanosomiazis (protozoan-uyku hastaligi) belli
  baslilaridir.
• Bunlara ilave olarak, yakin bir tarihte ev
  sineklerinin trahom (Chlamydia trachomatis
  bakterisinin neden oldugu göz korneasinin
  damarlanmasi ve korkak davranmasiyla
  karakteristik gözde zayiflamaya neden olan bir
  hastalik) ve diyarel hastaliklarin mekanik
  geçisinde rol oynadigi belirlenmistir.

7
Giris

• Bu nedenlerle, vektörlerle tasinan hastaliklarla
  mücadelede temel yaklasim vektörlerin kontrol
  edilmesidir.
• Bunda da öncelikle, kimyasallarin kullanilmadigi
  yollar tercih edilir, zorunlu ise kimyasallar
  kullanilir.
• Vektör ve zararli mücadelesi için kimyasallarin
  ve kimyasal olmayan metodlarin seçim ve
  kullanimi, etkinligine, sürdürülebilirligine ve
  maliyetine baglidir.

8
Giris

• Vektör kontrol programlarinda halen kullanilan
  kimyasallar organoklorürlüler, organofostatlilar,
  karbamatlar ve pyrethroidlerdir.
• Son yillarda, organoklorür ve organofostatlilarin
  kullanimi azalirken (toksisite nedeniyle)
  pyrethroidlerin kullanimi artmistir.
• Özellikle son yillarda çevreye karsi olan
  duyarliligin artmasi ve konukçuya olan
  spesifikliklerinden dolayi bazi zararlilara karsi
  bakteriyel insektisitler olan Bacillus
  thuringiensis subsp. israelensis (serotip H-14)
  ve Bacillus sphaericusun kullanimi tercih
  edilmekte ve artmaktadir.
• Bunlarin disinda, son yillarda böcek gelisim
  düzenleyicilerin kullanmi da artmistir. Bunlar
  Jüvenil hormon analoglari (methoprene ve
  pyriproxyfen) ve kitin sentezi inhibitörleri
  (diflubenzuron, triflumuron ve novaluron) olmak
  üze etki sekillerine göre farklilik gösterirler.
• Jüvenil hormon analoglari erginlesmeyi önlerler,
  kitin sentezi inhibitörleri kutikul olusumunu
  inhibe eder.
• Böcek gelisim düzenleyiciler kus, memeli, balik
  ve hedef disi diger sucul canlilar açisindan
  güvenli olduklari için özellikle sivrisineklere
  karsi yaygin olarak kullanilirlar. Bununla
  birlikte, bu grup kimyasallarin sucul
  crustaceanlara (kabuklular) olumsuz etkileri de
  mevcuttur.

9
Türkiyede T.C. Saglik Bakanligi tarafindan
Ocak-2014 tarihi itibariyle 2427 adet biyosidal
ürün ruhsatlandirilmistir.
10
Türkiyede Ruhsatli Biyolarvasitler(Ocak 2014)
Ürün Adi Aktif Içerik Hedef Canli Üretici Ülke Temsilci
1 Aquabac B.t. israelensis Sivrisinek Karasinek Becker, ABD Ilmak, Kontrol Kimya
2 Vectobac B.t. israelensis Sivrisinek Karasinek Valent, ABD Envirotek
3 Lossquito B.t. israelensis Sivrisinek Karasinek Biodalia, Hindistan Envirotek
4 Teknar B.t. israelensis Sivrisinek Valent, ABD Envirotek
5 Mosquito Dunk B.t. israelensis Sivrisinek Summit, ABD Entosav
6 BioFlash B.t. israelensis Sivrisinek Nature, Iran Kontrol Kimya
7 Bacinus B.t. israelensis Sivrisinek Çin Belga Saglik
8 Bacticide B.t. israelensis Sivrisinek Hindistan Belga Saglik
9 Bactoculicide B.t. israelensis Sivrisinek Hindistan Gensa
10 Vektolex B. sphaericus Sivrisinek Valent, ABD Envirotek
11 VectomaxG B.t. israelensis B. sphaericus Sivrisinek Valent, ABD Envirotek
11
Pestisitlerin Adlandirilmasi ve Gruplandirilmasi
Kimyasal Pestisitler Organofosfatli pestisitler Asetilkolini düzenleyen enzimin inaktivasyonu ile etki ederler. Karbamatli pestisitler Organofosfatli pestisitlere benzer sekilde etki ederler. Organoklorlu insektisitler Geçmiste yogun olarak kullanilmalarina ragmen günümüzde yasaklanmislardir. Pyrethroid pestisitler Krizantemde dogal olarak bulunan pyrethrinin sentetik formlaridir.
12
Pestisitlerin Adlandirilmasi ve Gruplandirilmasi
Biyopestisitler Mikrobiyal Pestisitler Bakteri, fungus, virus, nematod ve protozoanlar kullanilir. Genetik Yapisi Degistirilmis Bitkiler Zararlilara etkili etken maddeyi kodlayan genlerin bitkiye aktarilmasi ve dogal direnç kazandirilmasi. Biyokimyasal pestisitler Toksik olmayan dogal maddelerdir.

13
Biyolojik Kontrol

• Biyolojik Kontrol Hedef zararli populasyonunun
  bir biyolojik kontrol
• ajani kullanilarak azaltilmasidir.
• Bu ajanlar Mikroorganizma ve/veya toksini,
  Feromon ve Gelisim
• Düzenleyiciler, Predatör, Parazit, Rekabetçi
  olabilir.
• Biyolojik Mücadelenin Kimyasal Mücadeleye Göre
  Üstünlükleri
• Konukçu Spesifikligi / Dogal Dengenin Korunmasi
• Direnç Gelisimi

14
Biyolojik Kontrol

• Tarihçe
• Modern biyolojik kontrol 1889da Californiada
  turunçgillerde
• zararli bir böcege karsi bir predatörün
  kullanilmasiyla baslar.
• Bu tarihten itibaren özellikle bitki zararlilari
  için biyolojik mücadele kullanilmistir.
• Buna karsilik arthropod vektörlerin biyolojik
  mücadelesi tarim
• zararlilarininki ile karsilastirildiginda ikinci
  planda kalmistir.
• Ancak son yillarda özellikle sivrisinek ve
  karasinek larva biyolojik
• mücadelesi üzerinde önemli basarilar elde
  edilmistir.

15
Biyolojik Kontrol

• Tarihçe-Devam
• 1930 Bacillus thuringiensis ilk defa tarimda
  misir delici kurduna karsi uygulanmaya
  baslanmistir.
• B. thuringiensis , II. Dünya savasindan sonra
  ABD ve Avrupada lahanada Pieris mücadelesinde
  kullanilmistir.
• 1970 Howard Dulmage tarafindan Teksasda(ABD)
  yeni bir irk kesfedilmis ve buna Bacillus
  thuringiensis var. kurstaki adi verilmistir.
• 1976da sivrisinek larvalarina etkili B.t.
  israelensis susu izole edilmistir.
• 1983de ise kin kanatlilarda etkin B.t. irklari
  tespit edilmistir.

16
Biyolojik Kontrol

• Biyolojik mücadele etkenleri içerisinde
• Bacillus thuringiensis 85 oraninda ticari orana
  sahiptir.
• ve
• Sivrisinek ve Similium(karasinek) larva
  mücadelesi basta gelmektedir.

17
Larvasitlerin Biyolojik Etkinlik Testleri
(Sivirisinek Örnegi)

• 1. Konvansiyonel Insektisitler
• Kimyasalin en az 4 dozu uygun çözücülerde
  hazirlanarak denenir.
• Konsantre standardin(w/v) 1mlsi 99ml su ile
  seyreltilir.
• Herbir konsantrasyon için 20ser adet 3. veya
  erken 4. evre sivrisinek larvalarinin bulundugu 4
  paralel seklinde deneme kurulur(25Cº).
• Test 3 kez tekrarlanir ve her defasinda farkli
  zamanda üretilmis larvalar kullanilir.
• 24 saat sonra ölümler kaydedilir.
• Ölüm/log doz regresyonunun probit analizi
  yapilir.
• Kriter LC500.1mg/L(24 saatte).

18
Larvasitlerin Biyolojik Etkinlik Testleri
(Sivirisinek Örnegi)

• 2. Insect Growth Regulators(IGRler)Böcek
  Gelisim Düzenleyiciler
• IGR ve dogal pestisitlerin biyolojik
  etkinliklerinin belirlenebilmesi için
• Uygulama yapildiktan sonra erginlerin ortaya
  çikisina veya son larva veya pupun ölümüne kadar
  2 veya 3 günde bir degerlendirme yapilmalidir.
• Test süresinin uzun olmasindan dolayi larvalari
  beslemeye devam edilir.
• Basari, ergin sivrisinek olusumunun engellenmesi
  seklinde degerlendirilir.

19
Larvasitlerin Biyolojik Etkinlik Testleri
(Sivirisinek Örnegi)

• 3. Bakteriyal Larvasitler
• Standart bakteri suslari karsilastirmak amaciyla
  kullanilir. IPS82 standardi(1884 straini) B.t.
  israelensis için kullanilir ve 4. evre Aedes
  aegypti(Bora-Bora irki) larvalarinda 15.000
  ITU/mg(toz) potense sahiptir.
• SPH88 standardi(2362 straini) B.sphaericus için
  kullanilir ve 4. evre Culex pipiens
  pipiens(Montpellier irki) larvalarinda 1.700
  ITU/mg(toz) potense sahiptir.
• Test edilen preparatin potensi asagidaki formül
  kullanilarak hesaplanir.
• Standardin potensi
  (ITU/mg) x Standardin LC50si(mg/L)
• Xin potensi ----------------------------------
  -------------------------------------------
• 
  Xin LC50si(mg/L)

20
Dünya Genelinde Sitma Vaka Sayilari (2011)
Bölge Vaka Sayisi Tahmin Edilen
Afrika 20.200.000 174.288.000
Güney-Dogu Asya 2.149.205 32.041.000
Dogu Akdeniz 796.178 10.360.000
Amerika 489.296 1.061.000
Bati Pasifik 223.338 1.699.000
Toplam 23.800.000 219.000.000
21
Dünya Genelinde Toplam Sitma Vaka Sayilari (2012)

• Tahmini Vaka Sayisi 207 milyon (135-287 milyon)
• 80i Saharanin güneyi Afrikada
• Brundi, Yeni Gine, Zimbabve en fazla görülen
  ülkeler
• 2000 2012 yillari arasinda
• Dünya genelinde 25
• Afrika bölgesinde 31 oraninda azaldi.
• Ölüm Sayisi 627.000 (473.000 789.000)
• 90i Saharanin güneyi Afrikada
• 77si 5 yasin altindaki çocuklarda
• 2000 2012 yillari arasinda
• Dünya genelinde 42
• Afrika bölgesinde 49 azaldi.
• 97 ülkenin 20sinde elimine edildi.

22
(No Transcript)
23
(No Transcript)
24
Türkiyede Sitma Vaka/Ölüm Sayisi
Yil Vaka Sayisi Ölen Sayisi
2006 751 0
2007 313 1
2008 166 3
2009 38 1
2010 - 0
2011 - 0
25
Sivrisinek Larva Mücadelesi

• a) Anopheles spp.
• Bazi Anopheles türleri kan açisindan insani
  tercih eder ve malarya(sitma) ve bazi bölgelerde
  limfatik filariaziz hastaliginin tasinmasinda
  vektör olarak rol alir.
• b) Aedes spp.
• Dang, sari humma(viral bir hastalik) ve
  filariaziz gibi hastaliklara neden olurlar.
• c) Culex spp.
• Baslica filariaziz, West Nile virusu, Rift
  Valley hummasi, Japon ensefaliti, St Louis
  ensefaliti, Murray Valley ensefaliti ve Ross
  River hastaliklarinin vektörleridirler.

26
Sivrisinek Larva Mücadelesi Ergin Sivrisinek
27
Sivrisinekde Yasam Döngüsü
28
Aedes albopictus yumurtalari
29
Anopheles spp. yumurtalari
30
Culex spp. yumurtalari
31
Aedes spp. larvasi Culex spp. larvalari
32
Aedes spp. pupu Anopheles spp. pupu
33
Sivrisinek Larva Mücadelesi

• Tablo 2. Sivirisinek Larva Mücadelesi için WHO
  Tarafindan Önerilen Pestisitler(WHO-2006)
• ----- --------------------------------------------
  --------------------------------------------------
  -------------------------------
• Insektisit Temel Grubu
  Dozai(g/ha Formulasyon
  WHO-Tehlike Sinifi
• ----- --------------------------------------------
  --------------------------------------------------
  -------------------------------
• Fuel oil -
  b Solusyon
  
• B.t. israelensis Biyopestisit
  c Suda Dagilan Granül
  
• Diflubenzuron IGR
  25-100 WP
  U
• Methoprene IGR
  20-40 EC
  U
• Novaluron IGR
  10-100 EC
  NA
• Pyriproxyfen IGR
  5-10 Granül
  U
• Chlorpyrifos Organofosfat
  11-25 EC
  II
• Fenthion Organofosfat
  22-112 EC,Granül
  II
• Pirimphos-methyl Organofosfat
  50-500 EC
  III
• Temephos Organofosfat
  56-112 EC,Granül
  U
• ----- --------------------------------------------
  --------------------------------------------------
  -------------------------------
• a.i. aktif madde.
• a Sinif-II, orta derecede tehlikeli
  Sinif-III, az derecede tehlikeli U, normal
  kullanimi durumunda tehlikesiz NA, mevcut degil.
• b Eger dagitici eklenmisse 142-190 L/ha,
  veya 19-47 L/ha.
• c 125-750g ürün/ha, veya 1-5mg/L tanklarda.

34
(No Transcript)
35
Musca domestica (Ev Sinegi) Larva
MücadelesiYasam Döngüsü
36
Musca domestica (Ev Sinegi) Larva Mücadelesi

• Ev Sineginde yumurta, larva, pup ve ergin

37
Musca domestica (Ev Sinegi) Larva
MücadelesiYumurtalar
38
Musca domestica (Ev Sinegi) Larva
MücadelesiLarvalar
39
Musca domestica (Ev Sinegi) Larva
MücadelesiPupasyon
40
Musca domestica (Ev Sinegi) Larva Mücadelesi

• Tablo 3. M. domestica ve Akraba Türlerin
  Beslenme Alanlari (WHO-2006).
• -------------------------------------------------
  --------------------------------------------------
  ---
• Sinek Beslenme Alani
• -------------------------------------------------
  --------------------------------------------------
  ---
• Musca domestica Atiklar, insan ve hayvan
  diskilari
• Musca sorbens Insan diskilari
• Musca vestutissima Hayvan diskilari
• Calliphora spp. Et, Balik, Döküntü
• Muscina spp. Döküntü
• Chrysomya spp. Tuvalet, Et, Balik
• Sarcophaga spp. Et, Hayvan diskilari
• Fannia spp. Hayvan diskilari
• Stomoxys calcitrans Saman yiginlari, Ot ve çim
  yiginlari, Hayvan diskilari
• -------------------------------------------------
  --------------------------------------------------
  ---

41
Musca domestica (Ev Sinegi) Larva Mücadelesi

• Tablo 4. Ev Sinegi Larva Mücadelesinde
  Kullanilan IGRlar (WHO-2006).
• -------------------------------------------------
  ------------------------------------------------
• Insektisit Dozai(g/ha WHO-Tehlike Sinifi(ai)
• -------------------------------------------------
  ------------------------------------------------
• Diflubenzuron 0.50-1.0 U
• Cyromazine 0.50-1.0 U
• Pyriproxifen 0.05-0.1 U
• Triflumuron 0.25-0.5 U
• -------------------------------------------------
  ------------------------------------------------
• U, normal kullanimi durumunda tehlikesiz.

42
Simulium spp. (Karasinek) Larva Mücadelesi

• Kan emen disi Simulium türleri Afrika, Meksika ve
  Merkezi ve Güney Amerikada onchocerciasis
  hastaliginin etkeni olan Onchocerca volvulus
  (filarial bir nematod) vektörüdürler.
• WHO tarafindan 1975-2001 yillari arasinda
  Simulium spp. larva mücadelesi yapilmistir.
• Bu sinek irmak ve daha küçük akarsularda üreme
  yetenegindedir ve bu nedenle tasidigi bu
  hastaliga ayni zamanda nehir körlügü adi da
  verilir. Akarsularla oldukça uzak bölgelere
  ulasma özelliginden dolayi genelde larva
  mücadelesi yapilir.

43
Simulium spp. (Karasinek) Larva
MücadelesiOnchocerca volvulusun Yasam Döngüsü
44
Simulium spp. (Karasinek) Larva
MücadelesiSimulium sp. Ergin Karasinek
45
Simulium spp. (Karasinek) Larva
MücadelesiSimulium spp. Üreme Alanlari(irmaklar)
46
Simulium spp. (Karasinek) Larva Mücadelesi
Onchocerca volvulus Nematodu
47
Simulium spp. (Karasinek) Larva Mücadelesi
Onchocerciasisin Deride Olusturdugu Bozukluk
48
Simulium spp. (Karasinek) Larva Mücadelesi
Onchocerciasisin Lenf Bezlerinde Olusturdugu
InflamasyonSarkik Kasik
49
Simulium spp. (Karasinek) Larva
MücadelesiOnchocerciasisin Yayilis Alani
50
Simulium spp. (Karasinek) Larva Mücadelesi

• Tablo 5 Onchocerciasis Kontrol Programi
  Kapsaminda, Simulium Larva Mücadelesinde
  Kullanilan Insektisitler
• -------------------------------------------------
  --------------------------------------------------
  ---
• Insektisit Formulasyon Temel
  Grubu Dozg ai/L Nehire Verilisi WHOTehlike
  Sinifi
• (L/m3 per sec)
  ai
• -------------------------------------------------
  --------------------------------------------------
  ---------------------------
• B.t. israelensis Suda Dag. Granül
  Biyopestisit -
  0.54-0.72 -
• Carbosulfan EC Karbamat
  250 0.12
  II
• Phoxim EC
  Organofosfat 500 0.16
  II
• Pyraclofos EC
  Organofosfat 500 0.12
  II
• Temephos EC
  Organofosfat 200
  0.15-0.3 U
• Permethrin EC
  Pyrethroit 200
  0.045 II
• Etofenprox EC
  Pyrethroit 300
  0.06 U
• -------------------------------------------------
  --------------------------------------------------
  ---------------------------
• Sinif-II, orta derecede tehlikeli Sinif-III,
  az derecede tehlikeli U, normal kullanimi
  durumunda tehlikesiz.

51
Bakteriyal Larvasitler Bacillus thuringiensis
subsp. israelensis ve Bacillus sphaericus

• Sporlu Gram() bir bakteriler olup Lepidoptera,
  Diptera ve Coleoptera grubuna ait böcek
  larvalarini öldüren toksinler üretirler.
• Gerek bitki gerekse insan sagligi açisindan
  önemli, zararli ve vektörlerle biyolojik
  mücadelede en yaygin kullanima sahip
  bakterilerdir.
• B. sphaericus sadece sivrisinek larvalarinda
  etkildir.
• Ürettikleri protein yapisindaki toksinleriyle
  larvanin bagirsak epitel hücre katinda zar
  geçirgenliginin bozulmasina ve sonuçta beslenme
  yetersizligine ve buna bagli olarak larvanin
  ölümüne neden olurlar. Bu bulgular, floresan
  boyama, hücre kültürü ve patch-clamping
  çalismalarindan elde edilmistir.

52
B.t.israelensisnin ilk izole edildigi yer(Israil)
1977 Goldberg ve Margalit ilk defa
Israilde Negev çölündeki bir su
birikintisindeki ölü
sivrisinek larvalarindan B.t. izole
etti ve bundan dolayi buna B.t.
israelensis denildi.
53
Tablo. B. Thuringiensisin Degisik Suslarindaki
Insektisidal Toksinlerin Bazi
Özellikleri
Sus/Alt tür Protein(kDa) Hedef Böcek Serotip Cry
berliner 130-140 Lepidoptera 1 CryI
kurstaki KTP, HD1 130-140 Lepidoptera 3 CryI
entomocidus 6.01 130-140 Lepidoptera 6 CryI
aizawai 7.29 130-140 Lepidoptera 7 CryI
aizawai IC 1 135 Lepidoptera, Diptera 7 CryII
kurstaki HD-1 71 Lepidoptera, Diptera 3 CryII
tenebrionis (sd) 66-73 Coleoptera 8 CryIII
morrisoni PG14 125-145 Diptera 8 CryIV
israelensis 68 Diptera 14 CryIV
54
B.t.israelensisdeki toksin kristalleri

55
B.t.inin Onchocerciasis mücadelesinde kullanilisi
Onchocerciasis programi uygulanan alan 1974
1987 arasi,764.000 km2 1987-1989da genisletildi.
56
Bacillus sphaericusun terminal sporu ve toksini
57
B. sphaericus toksini ile muamele edilmis
sivrisinek hücreleri
58
SONUÇ

• Larva mücadelesinde özellikle bakteriyal
  larvasitler tercih edilmeli
• ve entegre olarak yapilacak uygulama bilimsel bir
  temele
• dayanmalidir. Bu amaçla
• Uygulama bölgesindeki zararli türleri
  belirlenmeli,
• Larva populasyonu ve evreleri belirlenmeli,
• Kirlilik durumu belirlenmeli,
• Yukaridaki faktörlere bagli olarak uygulama dozu
  belirlenmeli,
• Aralikli olarak yapilacak sörveylerle uygulama
  sikligi ve basarisi ölçülmeli,
• En çok 5 yilda bir direnç testleri yapilmali,
• Kalinti analizleri yapilmali,
• Bu uygulamalar egitilmis meslek gruplari
  tarafindan yapilmali.

59

• SAGLIKLI BIR YASAM
• DILEKLERIMLE