Bor

1
Borç Iliskilerinde Uygulanacak Kurallari
Düzenleyen Yasa Tasarisi
Kuzey Kibris Bankalar Birligi
Dogu Akdeniz Üniversitesi Magusa, 15 Mayis 2012
2
Bankalar Birligi Genel Yaklasimi

• Serbest piyasa ekonomisi
• Temel belirleyici arz-talep
• Iyi isleyen fiyat mekanizmasi
• Ekonomik aktörler özgür ve gönüllü mübadele
  esasi
• Haksiz rekabete müdahale
• Tekellesmeye müdahale
• Iyi isleyen adalet/yasal kurumlar
• Düzenleyici devlet

3
Bankalar Birligi Genel Yaklasimi

• Fiyat mekanizmasinin iyi islemesi, herseyden önce
  iyi isleyen bir adalet mekanizmasi ve yasal
  kurumlarin etkin çalismasiyla mümkündür.
• Ekonomik aktörlerin özgür ve gönüllü mübadelesi,
  buna dayanmaktadir.
• Yasal/mahkeme süreçleri ile tapu islemlerinin
  öngörüldügü sekilde etkin ve verimli çalismasi,
  kredi hacminin genislemesini, maliyetlerin
  azalmasini, bankalarin aracilik fonksiyonlarini
  daha iyi ifa etmelerini saglayacaktir.

4
Yasa Taslagi Degerlendirmeler/Öneriler

• Genel durusumuz bakimindan serbest fiyat
  mekanizmasina aykiri
• Faiz paranin zaman degeri
• Fon sunumu ile fon kullanimini esitleyen fiyattir
• Time preference theory ertelenmis tüketim
  bedeli
• Enflasyon beklentileri
• Alternatif yatirimlar (firsat maliyeti)
• Likidite tercihleri
• Vergilendirme

5
Yasa Taslagi Degerlendirmeler/Öneriler

• Amaç ve Kapsam
• Yasanin amaci ülke ekonomisinin gerekli
  kildigi para ve kredi politikalari çerçevesinde,
  Kuzey Kibris Türk Cumhuriyetinde borç
  iliskilerinde uygulanacak faiz oranlari ve faiz
  oranlarina iliskin hususlari belirlemek, yetkili
  kurumlarin yetkileri, seffaflikla ilgili
  yükümlülükleri, sözlesme ve sözlesmeye iliskin
  hak ve kurallari düzenlemek ve uygulamayi
  yeknesak hale getirmek
• Yasa'nin amaci, genel anlami ile faiz
  oranlarinin belirlenmesi degildir.
• Bankalar ve kredi saglayicilari tarafindan
  düzenlenen borç senedi, sözlesme ve akdolunmus
  kredi içeren tüm borç alacak iliskileri

6
Yasa Taslagi Degerlendirmeler/Öneriler

• Madde 4(1) Merkez Bankasi temerrüde düsmüs
  alacak miktarlarina uygulanabilecek azami
  borçlanma oranlarini belirlemekle yükümlüdür. Bu
  oran Türk Lirasi borçlarda, Türk Lirasi için
  belirlenen ticari reeskont kredi faiz oraninin
  azami 3 katini Döviz borçlarda, yabanci para için
  belirlenen ticari reeskont kredi faiz oranin
  azami 4 katini asmayacak sekilde Merkez Bankasi
  Yönetim Kurulunun alacagi bir karar ile
  belirlenir ve Resmi Gazetede yayinlanarak
  yürürlüge girer.
• MB Reeskont faiz oranlari vadelerinin bitimine
  azami 9 ay kalmak kosuluyla turizm, egitim,
  sanayi, maden, tarim, küçük esnaf ve kooperatif
  isleriyle ugrasanlarin bankalarinca tevdi
  edilecek senetlerinin reeskonta kabul edildigi
  oranlardir.
• Merkez Bankasi reeskont faiz oranlari para/kaynak
  maliyeti ve arz-talep iliskisine dayanmadigindan,
  piyasa faiz oranlarini yansitan oranlar degildir.
  Ticari reeskont faiz oranlari yerine bankalarin
  uyguladiklari faiz oranlarinin ortalamasi esas
  alinmali ve bu ortalama üzerinden azami temerrüt
  faiz oranlari belirlenmelidir. ?4(4)

7
Yasa Taslagi Degerlendirmeler/Öneriler

• Ancak Tüketici Kredileri ve Kredi Kartlari için
  temerrüt faizi bu maddenin (2)inci fikrasi
  geregi Merkez Bankasinin belirleyecegi borçlanma
  oraninin Türk Lirasi ve Döviz borçlarda azami 1.2
  katini asamaz.
• 2008/48/EC sayili AB Direktifi
• UK Consumer Credit Act 2006
• Türkiye 4077 Sayili Tüketicinin Korunmasi
  Hakkinda Kanun
• Spesifik olarak tüketici kredileri ile
  ilgili yasal düzenlemelerdir.
• 5464 Sayili Banka Kartlari ve Kredi Kartlari
  Kanunu TCMB, kredi kartlari akdi faiz oranlari
  (TL-döviz) ve gecikme faiz oranlarini 3 ayda bir
  belirler ve açiklar.

8
Yasa Taslagi Degerlendirmeler/Öneriler

• Madde 4(2) Kredi kartlari ve Tüketici Kredileri
  borçlarina uygulanacak azami borçlanma oranlari
  Merkez Bankasi tarafindan ayrica belirlenir. Bu
  oranlar Türk Lirasi borçlarda, Türk Lirasi için
  belirlenen ticari reeskont kredi faiz oraninin
  azami 2,5 katini, Döviz borçlarda, yabanci para
  için belirlenen ticari reeskont kredi faiz
  oraninin azami 3 katini asmayacak sekilde, Merkez
  Bankasi Yönetim Kurulunun alacagi bir karar ile
  belirlenip Resmi Gazetede yayinlanarak yürürlüge
  girer.
• 5464 Sayili Banka Kartlari ve Kredi Kartlari
  Kanunu TCMB, kredi kartlari akdi faiz oranlari
  (TL-döviz) ve gecikme faiz oranlarini 3 ayda bir
  belirler ve açiklar.
• Kredi Karti, nakit kullanimi gerektirmeksizin mal
  ve hizmet alimi veya nakit çekme olanagi saglayan
  ödeme araci
• gayri nakdi kredi sözlesmesi
• alisveris bedellerinin belirli bir süre
  ertelenmesi veya taksitlendirilmesiyle harcama
  tutarlari nakdi krediye dönüsmektedir (revolving
  account basis)

9
Yasa Taslagi Degerlendirmeler/Öneriler

• kredi karti çikaran kuruluslar, POS (Point of
  Sale) makineleri edinme maliyeti ve ulusal ve
  uluslararasi ödeme sistemlerine üyelik maliyeti
  üstlenmekte ve öngörülemeyen nakit çekilisleri
  nedeniyle ilave likidite riski tasimaktadirlar.
• Zayif teminat?yüksek kredi riski likidite
  riskikredi karti faiz orani ? en pahali
• Merkez Bankasi reeskont faiz oranlari para/kaynak
  maliyeti ve arz-talep iliskisine dayanmadigindan,
  piyasa faiz oranlarini yansitan oranlar degildir.
  Ticari reeskont faiz oranlari yerine bankalarin
  uyguladiklari faiz oranlarinin ortalamasi esas
  alinmali ve öngörülen azami faiz oranlari, bu
  ortalama üzerinden belirlenmelidir. ?4(4)
• Kapsam disinda kalan kredi türlerinin faiz
  oranlarinin serbestçe belirlendigine dair bir
  ifadenin yer almasi

10
Yasa Taslagi Degerlendirmeler/Öneriler

• Madde 4(3) Tüketici Krediler asgari ücretin 50
  kati kadar verilen kredilerdir ve konut
  finansmani amaçlari için kullandirilan krediler
  Tüketici Kredileri disindadir.
• Tüketici kredilerini düzenleyen yasal mevzuat, AB
  2008/48 sayili tüketici kredileri direktifinde
  Eur.75,000, Ingiltere mevzuatinda (Consumer
  Credit Act 2006) GBP.25,000 üzerindeki kredilere
  uygulanmamaktadir. (Konut kredileri, AB ve
  Ingiltere mevzuatinda, tüketim mali kapsaminda
  degerlendirilmemekte, yatirim kredileri
  sayilmaktadir.)
• AB Direktifi ? Ülkemiz sartlari tüketici
  kredilerinin azami miktari belirlenirken kisi
  basina gelir, yaygin tüketici kredi miktarlari,
  ödeme süreleri, v.b. unsurlar dikkate
  alinmalidir.
• Tüketici kredilerinin vadeleri 1 ila 36 ay
  arasinda degismektedir
• Tüketicilerin ihtiyaçlarini derhal tatmin etme
  esas amaçtir?tüketim tercihlerinin zaman içinde
  öne alinmasi islevi (ticari v.b. kredilerin
  amaci, üretim ve/veya ticaret hacminin
  artirilarak kârin maksimize edilmesi)
• Tasit kredilerinin fiyatlamasi farkli kapsam
  disi
• Yasa kapsami spesifik bir miktar olmali ?
  TL.15,000.

11
Yillik Faiz Kapitalizasyonu

• Madde 6. Tüketici Kredi borç hesabina yilda bir
  defadan fazla faiz kapitalizesi uygulanmaz.
• Evrensel bankacilik/finans uygulamalarinda
  tüketici kredileri borç amortizasyonuna
  dayanmaktadir ? anapara ve faiz geri ödemelerini
  içerecek sekilde aylik esit taksitlerle
  yapilmakta, ödeme süresi üzerinden anapara ve
  faiz dikkate alinarak kredi itfa plani için
  ödenecek taksit miktari belirlenmektedir.
• Bu metod yillik faiz oranini aylik faiz
  oranina dönüstürerek hesaplamaya dahil
  ettiginden, hesaplama metodu olarak aylik faiz
  kapitalizasyonu içerir.

12
Yasa Taslagi Degerlendirmeler/Öneriler

• Madde 7 Temerrüt ve Limit Asimlarinda Uygulama
• Temerrütle ilgili hususlari belirleyen 4ncü
  madde ile çeliski
• Madde 11 (3) BCH ile Ilgili Kredi Sözlesmesinden
  Kaynaklanan Yükümlülükler
• Libor, TRLibor gibi endeks/referans faizlerinden
  kaynaklanan degisiklikler, bildirimden muaf
  tutulmalidir?tüketiciden farkli olarak, tacir
  hesap sahibi piyasadaki hareketleri takip eder.
  Endeks/referans faizleri gibi degiskenler, ne
  olacagi öngörülemeyen dissal faktörlerdir. Bu
  madde amaçlari bakimindan kamunun bilgisine
  getirilmesine gerek yoktur.
• Madde 12(4)(A) Kredinin Erken Geri Ödenmesi
• Geri ödemeyi garanti eden sigorta uygulamasi
  ülkemizde yoktur

13
Yasa Taslagi Degerlendirmeler/Öneriler

• Madde 14(4) Idari Para Cezalari
• Tahsil edilemeyen idari para cezalarinin Kamu
  Alacaklari Tahsili Usulü Yasasina göre tahsil
  edilmesi hususu, 14(4) ve 15(2) paragraflari
  dikkate alindiginda, gereksiz
• Madde 15(1) Suç ve Cezalar
• 6nci maddeye atifla 7 yila kadar hapis cezasi
  öngörülmektedir. Hukukta equity prensibi
  dikkate alinip suça mütenasip bir cezanin
  öngörülmesi

14
Yasa Taslagi Degerlendirmeler/Öneriler

• Yasa, karmasik hale gelme riski tasimaktadir.
  Yasanin ismi/amaci kapsam olarak tüketici
  kredileri ile ilgili özel düzenlemelerin bu
  yasada olmamasini gerektirmektedir.
• Yasanin amaci, borç iliskilerinde temel prensip
  ve kurallari belirleyip yeknesak bir uygulama
  saglamak ve böylelikle kredi kullanicisinin
  finansal ürün tercihini daha bilinçli
  yapabilmesini saglamaktir ancak
• Piyasa tarafindan serbestçe belirlenen faizlere
  MB reeskont faiz oranlari esas alarak tavan
  getirmek yanlistir
• ?maliyet farklarindan dolayi haksiz rekabeti
  artirma, kredi verme istahini azaltma, mevduat
  faiz oranlarina menfi olarak yansima potansiyeli
  tasimaktadir
• Taslagin üçüncü kisminda yer alan hususlar,
  2008/48/EC Direktiften alinmistir.
• ?Yasa, sadece tüketici kredilerine yönelik
  olmali, veya
• ?genel çerçevesini korumali tüketicilerle ilgili
  hususlar buradan ayrilip baska bir yasa ile
  düzenlenmeli.

15

• Tesekkürler