Dopalacze

1
Dopalacze

• Nowe trendy w zazywaniu substancji
  psychoaktywnych oraz ich wplyw na zachowanie
  mlodziezy

Agnieszka Sloniewska
2
Co to sa dopalacze?

• ang. smarts, legal highs, herbal highs, boosters
• Potoczne okreslenie grupy róznych substancji lub
  ich mieszanek o rzekomym lub faktycznym dzialaniu
  psychoaktywnym, nieznajdujacych sie na liscie
  substancji kontrolowanych przepisami ustawy o
  przeciwdzialaniu narkomanii

3
Srodki zastepcze

• Substancja "pochodzenia naturalnego lub
  syntetycznego" uzywana jako "srodek odurzajacy
  lub substancja psychotropowa".
• Jej "wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie
  jest regulowane na podstawie przepisów
  odrebnych".

4
Zasady sprzedazy

• Sprzedaz odbywa sie za posrednictwem
• Internetu
• Sklepów tzw. smart shop (nazwa pochodzi od tzw.
  smart drugs czyli rzekomych substancji
  usprawniajacych funkcje poznawcze)
• Osiedlowych dealerów
• W Europie sklepy z dopalaczami dzialaja od kilku
  lat
• Pierwszy sklep w Polsce otwarto pod koniec
  sierpnia 2008 roku w Lodzi
• Na rynek polski dopalacze weszly dwa lata
  wczesniej sie za posrednictwem Internetu

5
OZNAKOWANIE OPAKOWAN PRZEZ PRODUCENTÓW

• Przykladowy sklad witamina C, mieszanka
  aminokwasów, witamina B (complex), wapn, magnez,
  pieprz Cayenne, imbir lekarski, zielona herbata,
  ginkgo biloba, ekstrakty ziolowe, mieszanka
  piperazyn
• Witaminy i ziola zmniejszaja w swiadomosci
  nabywcy strach przed niekorzystnym wplywem
  dopalaczy na zdrowie,
• Informacja o koniecznosci kontaktu z lekarzem w
  przypadku spozycia

6
BRAK RZETELNYCH INFORMACJI O SKLADZIE

• SKLAD Amino Acid Complex, Gelatin(Capsule
  Shell), Zingiber Officinale, Caffeine, Ketones
• Podstawa dzialania psychoaktywnego sa zapewne
  wymienione ketony, ale jakie?
• Ze wzgledu na szybko zmieniajace sie prawo,
  zakazujace jednych substancji, szybko znajduja
  sie zamienniki, których niestety nikt w tak
  szybkim czasie nie jest w stanie przebadac, wiec
  nie wiadomo jak dzialaja na organizmy

7
OZNAKOWANIE OPAKOWAN PRZEZ PRODUCENTÓW

• Etykiety zawieraja instrukcje obslugi wraz z
  opisem pozadanych efektów
• Jedna tabletka dla osoby wazacej ponizej 75
  kilogramów oraz dwie tabletki dla osoby powyzej
  75 kilogramów wagi
• Wez jedna kapsulke, poczekaj dwie godziny przed
  nastepna dawka, pij duze ilosci wody lub
  ulubionych soków
• Laczenie tych srodków z alkoholem lub innymi
  uzywkami takimi jak kawa czy napoje
  energetyzujace moze byc smiertelnie niebezpieczne!

8
Charakterystyka dopalaczy

• Specyfiki o dzialaniu stymulujacym, relaksujacym,
  halucynogennym oraz psychodelicznym
• Sa to substytuty istniejacych narkotyków, jednak
  zarówno ich sklad, jak i dzialanie jest dotad
  nieznane
• Jedne maja znacznie slabsze dzialanie od swoich
  substytutów, inne natomiast sa o wiele silniejsze
  i bardziej toksyczne, co powoduje liczne
  przypadki ciezkich zatruc

9
Objawy po zazyciu dopalaczy

• Slaba koncentracja uwagi
• Nudnosci
• Wymioty
• Sennosc
• Apatia
• Zawroty glowy, silne bóle glowy
• Euforia
• Gwaltowny przyplyw energii
• Klopoty z oddychaniem
• Duze wahania cisnienia krwi
• Zaburzenia równowagi
• Przekrwione i wysuszone sluzówki
• Brak reakcji zrenic na swiatlo
• Drzenie rak

10
Rodzaje

• Dopalacze, ze wzgledu na uzyskiwane efekty mozna
  podzielic na
• Energetyzujace
• Euforyczne
• Psychodeliczne
• Afrodyzjaki
• Mieszanki roslinne, ziolowe

11
DOPALACZE O DZIALANIU ENERGETYZUJACYM
12
DOPALACZE O DZIALANIU EUFORYCZNYM
13
Dopalacze o dzialaniu psychodelicznymi
halucynogennym
14
DOPALACZE- AFRODYZJAKI, ZWIEKSZAJACE POPED
SEKSUALNY
15
Dopalacze syntetyczne

• Pochodne piperazyny - dzialanie podobne do stanów
  po zazyciu narkotyków ekstasy i amfetaminy
• Psychodeliczne i euforyczne.
• Pobudzenie ruchowe.
• Blogostan.
• Uczucie mrowienia.

16
Zagrozenia, efekty uboczne

1. Podwyzszenie cisnienia.
2. Przyspieszenie akcji serca.
3. Rozszerzenie zrenic.
4. Silne bóle glowy.
5. Bezsennosc, niepokój.
6. Skurcze miesni, nudnosci.
7. Wymioty.
8. Psychoza.
9. Zapasc.
10. Problemy z trzymaniem moczu.
11. Uposledzenie funkcji nerek.

17
Pochodne piperazyny- BZP

• BZP (N-benzylopiperazyna)
• stymulant OUN, dzialanie podobne
• do amfetaminy, ale 10-krotnie slabsze
• w Polsce od marca 2009 r. substancja zostala
  objeta kontrola prawna
• Dzialanie niepozadane
• bóle brzucha, nudnosci, wymioty, bóle glowy,
  kolatanie serca, brak apetytu, stany lekowe,
  bezsennosc, dziwne mysli, zmiany nastroju,
  dezorientacja, rozdraznienie, drgawki.

18
Pochodne piperazyny- tfmpp

• TFMPP
• (3-trifluorometylofenylopiperazyna) mechanizm
  dzialania wedlug niektórych zródel jest zblizony
  do MDMA (ekstasy), a wedlug innych przypomina
  raczej LSD zmieszane z meta amfetamina, choc o
  duzo slabszym dzialaniu przy bardzo niskich
  dawkach.
• Dzialanie niepozadane
• Migreny, bóle glowy, utrata apetytu, bezsennosc,
  wymioty nasilajace sie przy wysokich dawkach.

19
PIERWSZE WYNIKI ANALIZ DOPALACZY

• Rzecznik GIS Jan Bondar do tej pory przebadano
  czesc z 10 tys. próbek pobranych z dopalaczy.
  Badania prowadzily trzy osrodki
• Narodowy Instytut Leków w Warszawie (2,5 tys.
  próbek),
• Instytut Ekspertyz Sadowych w Krakowie (235
  próbek)
• Instytut Wlókien Naturalnych i Roslin Zielarskich
  w Poznaniu (202 próbki).
• Tylko w kilku próbkach badanych w Warszawie i
  Krakowie nie wykryto zadnych substancji
  psychoaktywnych.
• W ponad 300 przypadkach wykryto substancje
  zakazane, które sa wpisane na liste
  niedozwolonych w ustawie o przeciwdzialaniu
  narkomanii obrót nimi jest karany.

20
PIERWSZE WYNIKI ANALIZ DOPALACZY

• W dopalaczach znaleziono BZP (benzylopiperazyna),
  nefedron oraz JWH-018 (syntetyczny kannabinoid).
• W innych przypadkach wykryto silnie dzialajace
  substancje psychoaktywne, które nie sa jeszcze
  zakazane, pochodne amfetaminy i alkaloidy
  kannabinoidów.
• Nie sa one jeszcze dobrze poznane, a niektóre z
  nich to zupelnie nowe substancje.

21
PIERWSZE WYNIKI ANALIZ DOPALACZY

• W kilkudziesieciu próbkach pobranych z dopalaczy
  stwierdzono obecnosc leków, srodków miejscowo
  znieczulajacych, nasennych oraz innych o podobnym
  dzialaniu, m.in. lidokainy i benzokainy.
• Leki te byly najczesciej dodawane do produktów
  wziewnych, majacych imitowac dzialanie kokainy.
• W skladzie próbek dopalaczy reklamowanych jako
  naturalne, roslinne srodki zastepujace marihuane,
  nie wykryto roslin o dzialaniu psychoaktywnym.
  Dopalacze tego typu byly nasaczane lub
  spryskiwane srodkami chemicznymi.

22
Dopalacze naturalne
23
Dopalacze naturalne

• Mieszanki ziolowe
• Szalwia wieszcza (Salvia divinorum)
• Fly agaric susz kapelusza muchomora czerwonego
  lub plamistego

24
Mieszanki ziolowe

• Wystepuja w postaci suszu roslinnego, czesto
  aromatyzowanego.
• Dzialanie, podobnie jak w przypadku konopi, lekko
  psychodelicznie w zaleznosci od typu mieszanki,
  indywidualnych cech organizmu uzytkownika oraz
  jego nastroju, moze dzialac bardziej euforycznie
  i stymulujaco lub uspokajajaco i relaksujaco.

25
Mieszanki ziolowe

• Zawieraja równiez syntetyczne zwiazki
  kannabinoidowe takie jak JWH-018 czy CP-47,497
  które od THC - zwiazku aktywnego wystepujacego w
  konopiach indyjskich, rózni sie przede wszystkim
  moca dzialania.
• Np. JWH-018 ma piec razy silniejsze dzialanie w
  porównaniu z konopiami indyjskimi.
• Skutki przedawkowania moga byc grozne dla
  zdrowia, a i ustawiczne przyjmowanie surowca,
  którego dzialanie nie zostalo jeszcze dobrze
  zbadane na ludziach, moze przysporzyc problemów
  zdrowotnych.

26
Mieszanki ziolowe

• Palenie mieszanek ziolowych jednoczesne
  wprowadzanie do organizmu kilku róznych
  substancji oraz blizej nieokreslona liczbe
  produktów /niecalkowitego/ spalania.
• Niektóre z nich maja dzialanie euforyczne,
  niektóre stymulujace, uspokajajace,
  przeciwbólowe, a jeszcze inne psychodeliczne.
• Jednoczesne oddzialywanie na organizm substancji
  o róznym /czasem przeciwstawnym/ dzialaniu moze
  byc dodatkowo niebezpieczne i nieprzewidywalne w
  skutkach.

27
Mieszanki ziolowe

• Dzialanie niepozadane
• Bóle glowy
• Bóle w okolicy klatki piersiowej
• Bezposrednio po paleniu chwilowe problemy
• z oddychaniem
• Plytki oddech
• Znuzenie, brak checi do dzialania, problemy
• z koncentracja
• Stany lekowe nasilajace sie przy wysokich
  dawkach

28
FLY AGARIC

• Postac fizyczna
• Susz kapelusza grzyba (muchomor czerwony lub
  plamisty) w postaci kawalka o róznym
  rozdrobnieniu, przy wiekszych fragmentach
  widoczne sa blaszki barwy bialej lub kremowej, a
  po drugiej stronie susz przyjmuje zabarwienie od
  zóltopomaranczowego do jaskrawoczerwonego.
• Stan odurzenia osiagany jest przez zucie swiezych
  lub wysuszonych owocników lub picie wywaru z
  Amanta muscaria.

29
FLY AGARIC

•  Dzialanie
• Stan odurzenia, poczatkowo przypominajacy stan
  upojenia alkoholowego, nastrój poprawia sie, a
  dobremu samopoczuciu towarzyszy gadatliwosc.
• Halucynacje wzrokowe i sluchowe.
• Moze powodowac uspokojenie i przygnebienie.
• Czasem pojawia sie przebudzenie psychosomatyczne,
  które przechodzi w napady szalu (nadmierne
  rozdraznienie i wscieklosc).
• Moze wystapic nadmierna wrazliwosc wszystkich
  zmyslów (zwlaszcza w odbiorze dzwieków, swiatla,
  oraz rozmiarów przedmiotów)

30
FLY AGARIC

•  Dzialanie niepozadane
• oslabienie, zmeczenie,
• zaburzenia równowagi, zawroty glowy,
• zaburzenia zoladkowo-jelitowe w postaci nudnosci,
  wymiotów, biegunki,
• przyspieszenie tetna,
• podwyzszenie temperatury ciala nawet do 40C,
• zaczerwienienie skóry,
• suchosc w jamie ustnej,
• zanik pamieci dotyczacy zdarzen przed i w czasie
  zaburzen swiadomosci,
• zniesienie reakcji zrenic na swiatlo.

31
SZALWIA WIESZCZA (salvia divinorum)

• Roslina wystepujaca w stanie naturalnym w Sierra
  Mazateca w Meksyku. Jej glównym skladnikiem
  aktywnym jest salvinorin A.
• Postac fizyczna
• Susz rosliny, liscie, ekstrakt

32
Szalwia wieszcza

• Ma dzialanie silnie halucynogenne, któremu
  towarzyszy brak kontroli nad zachowaniem i
  powazne trudnosci w poruszaniu sie.
• Moga wystapic ataki szalu, lacznie z koszmarnymi
  halucynacjami i urojeniami.
• Niektórzy uzytkownicy donosza o stanach
  podobnych do psychozy.
• Nie jest wykluczone, ze, podobnie jak niektóre
  inne halucynogeny (LSD, psylocybina), szalwia
  moze indukowac choroby psychiczne.
• .

33
Co zrobic, kiedy podejrzewamy dziecko o to, ze
mialo kontakt z dopalaczami?

• Dziecko wrócilo z imprezy, od znajomych i ma
  objawy podobne do zatrucia lub inne, mogace
  wskazywac na spozycie dopalaczy
• Przede wszystkim zadbaj o bezpieczenstwo i
  zdrowie dziecka
• Znajdujemy w rzeczach dziecka opakowanie po
  dopalaczach
• Dowiadujemy sie, ze dziecko mialo kontakt z
  dopalaczami

34
Jak reagowac?

• Nie dzialaj pod wplywem emocji, nie rozpoczynaj
  rozmowy, gdy dziecko jest odurzone.
• Przygotuj sie do rozmowy, zadbaj oto, by kazde z
  was mialo czas na te rozmowe.
• Wysluchaj co ma dopowiedzenia na swoja obrone,
  ale nie daj sie zwiesc latwym tlumaczeniom.
• Nie ufaj zapewnieniom, ze znaleziony w jego
  pokoju narkotyk lub dopalacz nalezy do kolegi.
• Nie daj sie przekonac, ze teraz taka moda i
  wszyscy je biora.
• Nie uwazaj za mniejsze zlo, jezeli mówi, ze to
  tylko trawka.

35
Jak reagowac?

• Nie obwiniaj sie, kiedy mówi, ze bierze z powodu
  klopotów rodzinnych.
• Jezeli zbadasz, ze byl to incydent daj mu
  szanse, nie traktuj jak narkomana.
• Porozmawiaj o konsekwencjach i zagrozeniach z
  powodu narkotyków, a takze na temat presji i
  manipulacji ze strony grupy bioracej narkotyki.
• Powiedz, ze zlamalo zasady, zawiodlo twoje
  zaufanie i jak zle sie z tym czujesz.
• Ustalcie nowe reguly i stosuj zasade
  ograniczonego zaufania dopóki nie upewnisz sie,
  ze wszystko jest w porzadku.

36
Jak reagowac?

• Jezeli stwierdzisz, ze dziecko ma juz problem z
  powodu narkotyków, skorzystaj z pomocy
  specjalistów.
• Zdobadz adresy poradni lub specjalistów w
  zakresie uzaleznien, którzy pomoga tobie i
  dziecku poradzic sobie z problemem.
• Wspólnie z terapeuta i dzieckiem ustalcie reguly
  postepowania i konsekwentnie ich przestrzegaj.
• Jezeli dziecko podejmie terapie, bedzie
  potrzebowalo od was duzo cierpliwosci,
  zrozumienia i wsparcia.

37
Jak reagowac?

• Nie chron dziecka przed konsekwencjami jego
  zachowan.
• Jezeli sie nie uczylo, moze nawet nie zdac. To
  konieczny element dochodzenia do zdrowia.
• Nie usprawiedliwiaj nieobecnosci, nie tlumacz
  dziecka przed nauczycielami, znajomymi i rodzina.
  Nie wstydz sie i nie ukrywaj za wszelka cene tego
  problemu to przeciez moze sie zdarzyc w kazdej
  rodzinie.

38
Profilaktyka to przede wszystkim

• Okazywanie milosci i zainteresowania zyciem
  dziecka
• Najwazniejsza osoba
• Zdrowie i szczescie dziecka
• Przyjaciele
• Zainteresowania
• Sposoby spedzania czasu wolnego
• Dobre porozumiewanie sie z dzieckiem
• Rozmowa, pytanie o zdanie dziecka
• Uwazne sluchanie,
• Trudne tematy o narkotykach, alkoholu,
  dojrzewaniu

39
Profilaktyka to przede wszystkim

• Zdrowa dyscyplina
• Jasne granice
• Zdecydowany sprzeciw wobec narkotyków i innych
  srodków psychoaktywnych
• Oczekiwania i zasady dotyczace godzin powrotu do
  domu, kontaktów z kolegami
• Kontrola tego, na co wydawane jest kieszonkowe
• Wsparcie dziecka
• Docenianie wysilków dziecka
• Pochwala za sukcesy i odpowiedzialnosc
• Zapewnienie o gotowosci do niesienia pomocy

40
Czego mlodziez potrzebuje od swoich rodziców?

• Poczucia wiezi i przynaleznosci do rodziny. Chca
  czuc, ze sa kochane, rozumiane i moga liczyc na
  wsparcie rodziców. Potrzebuja naszego szacunku,
  przyjaznej atmosfery w domu poczucia
  bezpieczenstwa.
• Poczucia wlasnej wartosci. Chca, aby doceniac ich
  wysilki w osiaganiu sukcesów oraz chca miec
  pewnosc, ze nie zostana przez nas skrytykowane i
  odrzucone, gdy cos sie nie uda.
• Wiarygodnosci. Chca miec pewnosc, ze zachowujemy
  sie tak jak mówimy, Ale takze, ze potrafimy
  przyznac sie do wlasnych slabosci, niewiedzy i
  bledów.

41
Czego mlodziez potrzebuje od swoich rodziców?

• Sprawiedliwego traktowania. Przekonania, ze
  rodzice w niejasnej sytuacji zareaguja w oparciu
  o wnikliwe rozpatrzenie sprawy.
• Stanowczosci w waznych sprawach. Potrzebuja jasno
  okreslonych regul i konsekwencji w ich
  przestrzeganiu.
• Poszanowania intymnosci i dyskrecji. Chca miec
  pewnosc, ze granice ich prywatnosci sa przez nas
  respektowane.

42
Dopalacze- Profilaktyka

• Zakazy i delegalizacja czesci srodków nie
  rozwiaza problemu, na ich miejsce moga pojawic
  sie nowe substancje (zdelegalizowano juz niektóre
  skladniki dopalaczy, ale bardzo szybko na ich
  miejsce pojawily sie nowe)
• Nawet jesli wszystkie sklepy zostana zamkniete,
  pozostanie Internet
• Najwazniejsze jest uswiadamianie potencjalnych
  uzytkowników dopalaczy o ich szkodliwosci

43
JAK ROZMAWIAC Z DZIECKIEM O DOPALACZACH?

• Sa to substancje bardzo niebezpieczne- nie znamy
  ich skladu.
• Dopalacze zawieraja substancje nie sprawdzone pod
  katem ich wplywu na organizm ludzki - moga byc
  bardzo niebezpieczne.
• Lista dzialan niepozadanych jest bardzo dluga.
• Osoba siegajaca po te srodki godzi sie na bycie
  królikiem doswiadczalnym.
• Moze sie okazac, ze w skladzie specyfiku znajda
  sie substancje na które dziecko jest uczulone.

44
JAK ROZMAWIAC Z DZIECKIEM O DOPALACZACH?

• Poniewaz nie jest znane dokladne dzialanie
  dopalaczy, czesto ze wzgledu na brak
  zamierzonego efektu osoby zazywajace specyfiki,
  przedawkowuja je, co jest niebezpieczne dla zycia
  i zdrowia
• Zazywanie substancji psychoaktywnych w celu
  zwiekszenia wydajnosci umyslowej jest bardzo
  niebezpieczne i moze dawac odwrotny efekt
• Powoduja zmiany w zachowaniu
• Moga wywolywac zachowania przestepcze i konflikty
  z prawem (niektóre zawody wymagaja
  niekaralnosci).
• Uzalezniaja zniewalaja.

45
Wiecej informacji o dopalaczach

• www.dopalaczeinfo.pl
• www.kbpn.gov.pl
• www.narkomania.org.pl
• www.centrumprofilaktyki.org.pl
• www.narkotyki.pl/nietypowe-uzaleznienia/dopalacze
• www.dopalacze.x-res.eu

46
Gdzie szukac pomocy?

• Pedagog/psycholog szkolny s. 112
• Centrum Interwencji Kryzysowej - Poradnia KARAN
• ul. Skoczylasa 8,
• tel. [phone]
• www.karan.pl
• Mlodziezowy Osrodek Profilaktyki i Wczesnej
  Terapii MONAR
• ul. Roosevelta 18a
• tel. [phone]

47
Gdzie szukac pomocy?

• Centrum Psychoprofilaktyki i Psychoedukacji
• Wroclaw, al. Kasprowicza 58/60
• tel. [phone] calodobowy
• Przyjmuje pacjentów bez ograniczen wiekowych,
• Poradnia dla osób uzaleznionych,
• Psychoterapia indywidualna i grupowa dla osób
  uzaleznionych i ich rodzin,
• Konsultacje lekarskie i prawne,
• Testy na obecnosc narkotyków,
• Skierowania do oddzialów detoksykacyjnych i
  osrodków rehabilitacyjnych,

48
Gdzie szukac pomocy?

• Centrum Redukcji Szkód Poradnia Uzaleznien RETURN
• Kosciuszki 67 (wejscie od Gwarnej)
• tel. [phone]    
• Dla pacjentów bez ograniczen wiekowych.
• Porady i psychoterapia dla osób uzaleznionych i
  ich rodzin.
• Swietlica DROP-IN z gabinetem zabiegowym.
• Program pracowników ulicznych i wymiany sprzetu
  jednorazowego.
• Skierowania na detoks i do osrodków.

49
Gdzie szukac pomocy?

• Poradnia Terapii Uzaleznien od Narkotyków
• ul. Wyb. J.C. Korzeniowskiego 18
• tel. [phone]
• Dla pacjentów od 13 r.z.,
• Poradnia, psychoterapia indywidualna i grupowa
  dla osób uzaleznionych od narkotyków i ich
  rodzin,
• Konsultacje lekarskie i prawne, Wywiady,
  interwencje socjalne
• Centrum Psychoprofilaktyki i Psychoedukacji
• pl. Pereca 2/1
• tel. [phone]
• www.cpp.medon.pl