Moederschap en Gehechtheid

1
Moederschap en Gehechtheid

• Margit Deben-Mager

2
Indeling

• Historie en cultuur
• Psychoanalyse en moeders
• Zwangerschap
• Fantasieën tijdens zwangerschap
• De Moederschap Constellatie
• Problemen en dilemmas
• Patronen van gehechtheid
• Hulp aan jonge moeders

3
Historie en cultuur

• Borstvoeding
• Nu heeft mijn kind tegen mijn wil, en toch met
  mijn instemming, een min gekregen. Mijn vrouw, of
  ze er nu toe in staat was of niet, zou nimmer
  haar kind mogen voeden dat was altijd mijn
  vaste voornemen! Alleen, de melk van een ander
  zou mijn kind ook niet naar binnen mogen slikken!
  Ik wil het, net als bij mijn zuster en mij is
  gebeurd, met water grootbrengen. W.A.
  Mozart, 1783.
• Werken

4
Freud

• Moeder-baby-dyade pre-oedipaal
• Moeder-vader-kind oedipus complex
• Voor een gezonde psychische ontwikkeling moet
  het kleine meisje de wens om een penis te
  bezitten opgeven en vervangen door de wens naar
  een baby, liefst een zoon.

5
Donald W. Winnicott (1896 1971)

• Primary Maternal Preoccupation
• - Ontwikkelt zich tegen einde zwangerschap
• - Duurt nog enkele weken na bevalling
• - Moeders herinneren zich dit nauwelijks
• - Ze moeten ervan herstellen als de baby haar
  losser laat
• There is no such thing as a baby.
• The good enough mother

6
Daniel N. Stern (1934)

• The Birth of a Mother How the Motherhood
  Experience Changes You Forever, 1998
• Veranderingen treden op in
• - Gedachtethema's
• - Interesses
• - Representationele wereld
• - Kalender

7
Zwangerschap

• Omgaan met
• Het vertellen
• De familie
• De dikke buik
• De baby in de buik
• Arja, Betty en Carolien

8
Specifieke fantasieën

• Jongen of meisje?
• Baby als schenker van onvoorwaardelijke liefde
• De vervangbaby
• De plaatsvervangende baby
• De baby als gift
• Baby als lijm voor het huwelijk
• Baby als bedreiging of rivaal
• Baby bij migratie
• Baby en familietradities

9
De Moederschap Constellatie

• Wensen en angsten concentreren zich rond
• Kan ik mijn baby in leven houden
• Hoe wordt het echt MIJN baby
• Kan ik voldoende steun om me heen mobiliseren
• Kan ik mijn identiteit voldoende reorganiseren

10
Problemen en dilemmas

• Kiezen voor geen kinderen
• Onvruchtbaarheid
• Verlies
• Gehandicapte baby
• Baby blues
• Seksualiteit
• Weer aan het werk

11
Bonding en Attachment

• John Bowlby (1907-1990)
• Mary Ainsworth (1913-1999)
• Vreemde Situatie Procedure
• Ouder laat kind (10-12 mnd) even alleen in
  onbekende kamer met speelgoed.

12
Gehechtheids strategieën bij kinderen

• Veilig (Angst/verdriet bij separatie direct
  contactherstel bij hereniging daarna doorspelen
  en exploreren)
• Vermijdend (laten minder angst zien vermijden de
  ouder bij hereniging)
• Gepreoccupeerd of ambivalent (angstig bij
  separatie boos en gespannen bij hereniging)
• Gedesorganiseerd (geen coherente strategie)

13
Gehechtheids Biografisch Interview (George,
Kaplan Main, 1985)

• 5 kenmerken voor de vroege relatie met
  moeder/vader
• Wat gebeurde er als je ontdaan was?
• Pijn had of ziek was?
• Separaties? Afgewezen?
• Misbruik? Verlies?
• Hoe vertelt de geïnterviewde daarover coherent,
  helder, relevant, consistent?

14
Hulp aan jonge moeders

• Gericht op steun,
• Valideren en
• versterking van de band

15
Mothers have to be there to be left.

• Separeren en loslaten
• Pubers
• grootouders