Kein Folientitel

1
Türkiyedeki mevcut durumu gözönünde
bulundurarak SAP hastaliginin eradikasyonu için
gerekli sartlari Sunum (Requirements on FMD
eradication with special view on the current
situation in Turkey) FMD Sempozyumu Türkiyede
Sap Kontrol Stratejisinde kilit olarak
Türkiyenin dogusu Kars, 22 Eylül 2004
Dr. Matthias Kramer Epidemiyoloji Enstitüsü,
Friedrich-Löffler-Enstitüsü, Hayvan Sagligi
Federe Arastirma Enstitüsü
2
Sap Hastaliginin Eradikasyonunda bazi Avrupali ve
Alman deneyimler
3
SAP Hastaliginin Tipik Özellikleri

• Son derece bulasici
• Virüsün yüksek titrlerde saçilimi
• Asgari enfeksiyon dozu
• Etmen çevrede çok istikrarlidir
• Tasiyici ve klinik açidan belli olmayan
  enfeksiyonlar
• Et ürünleri,süt ürünleri,hayvansal ürünler ,çöp
  ve mutfak artiklari epidemiyolojik olarak
  hastaligin yayilmasinda çok etkilidir
• Fakatneredeyse zoonotik önem
• Ekonomik alanda son derece önemli (tarimsal ve
  tarimsal olmayan sektörlerde)
• Asil topuguetmen asidik maddelerden etkilenmekte

4
(No Transcript)
5
(No Transcript)
6
(No Transcript)
7
Almanyada 1956-1976 Yillari Arasinda Çikan SAP
Hastaligi Mihraklarinin Sayisi (1990 a kadar ,
her iki Almanyadaki toplam sayi)
1956 -1976
Binli rakamlar
Yillik SAP mihraklari
8
1977 ve 2001 arasinda Almanyada görülen SAP
Hastaligi Mihraklari Sayisi ( 1990 a kadar ,her
iki Almanyanin toplam sayisi )
1977 -2001
Yillik SAP Mihraklari
9
2001 yilinda Birlesmis Krallikta görülen SAP
Salgininin uzamsal gelisimi
05 Mart
29 Mart
11 Haziran
8 Eylül
10
Birlesmis Kralliktaki her iki salginin
karsilastirilmasi
1967 - 1968 ve 2001
6 Eylüle kadar (vaka 2006)
Günlük mihrak sayilari
100
Seri1
2001
80
60
40
20
0
1
6
11
16
21
26
31
36
41
46
51
56
61
66
71
76
81
86
91
96
101
106
111
116
121
126
131
136
141
146
151
156
161
166
171
176
181
186
191
196
Indeks vakasindan sonraki günler
11
MKS im Vereinigten Königreich 2001 Wahrscheinlichs
te Übertragungswege
2001 yilinda Birlesmis Krallikta SAP Hastaligi
Olasi transmisyon rotalari
araçlar
kisiler
diger kaynaklar
enfekte olmus hayvanlar
Süt tankeri
Yerel yayilim
rüzgardan gelen
Arastirilmakta olan
n 1849
Gibbens, J.C. et al. Descriptive Epidemiology of
the 2001 fot-and-mouth diease epidemic in Great
Britainthe firstfive months. Veterinary Record
149(2001)24 S. 729-743
12
(No Transcript)
13
2001 de Birlesmis Krallikta görülen SAP Salginin
Ekonomik Boyuttaki Sonuçlari

• Toplam olarak ,20 Subat 2001 den 30 Eylül 2001 e
  kadar 2030 SAP mihraki görülmüstür
• 3,9 Milyon hayvan öldürüldü,etkilenen çiftlik
  basina ortalama 2.000 hayvan
• Ekonomik zarar
• Gida ve tarim sektöründe 5 Milyar
• Gida ve Tarim sektörü disinda 5-6 Milyar.
• 1 SAP mihraki yaklasik 5 Milyon

14
Mevcut SAP Kontrol Stratejileriyle ilgili bazi
yeni Unsurlar

• Çiftlik düzeyinde bir hastalik kontrolü ve
  biyolojik güvenlik sisteminin olusturulmasi
• SAP süphesinde hizli hareket (Hareket yasagi,
  epidemiyoloji, öncelikli kontrol
  bölgeleri,öldürme)
• Hizli ve kesin laboratuvar teshisleri
• Ölü hayvanlarin uygun ve güvenilir sekilde yok
  edilmesi (gömerek ya da yakarak riskin
  azaltilmasi)
• Acil asilamayla yayilimin önlenmesi,özellikle de
  DPLA larda
• Yatkin olmayan hayvanlara hareket kisitlanmasi
• Süt ve süt ürünleri islemleri için daha basit
  ayarlamalar
• Sürekli hastalik bilinci ve kriz planlari

Richtlinie des Rates 2003/85/EG vom 29. September
2003
15
Türkiyede SAPin Eradikasyonu-Birkaç Düsünce
16
(No Transcript)
17
Erzincan,Erzurum,Kars ve Agri illerinde
mihraklarin kümülatif sayisi 2002-2003
2003
2002
18
Bir Ülkede Hayvan Hastaliklarinin Eradikasyonuyla
ilgili Genel Sartlar (1)

• Mevzuat
• Yasal Güç
• Denetimin denetlenmesi, icranin kalite kontrölü
• Etik azinliklar
• Ülke ve bölgelerde idari mevzuatlar
• Mevzuatlarin baglantili ve bagimsizligi,uygulama
  ve adalet
• Altyapi
• Personel
• Yetkililer
• Komuta zincir(ler)i
• Ekipman

19
Bir Ülkede Hayvan Hastaliklarinin Eradikasyonuyla
ilgili Genel Sartlar (2)

• Toplum yapisiyla ve yatkin hayvanlarin
  dinamigiyle ilgili kesin bilgi
• Bütün idari kademelerde tür ve kullanim amacina
  göre yatkin hayvanlarin sayisi
• Uygun kayit ve tanim sistemi
• Kayit zorunlulugu
• Çift kulak küpesi
• Geçerli sayim verileri
• Çiftlik kayitlari
• Bütün yatkin hayvanlarin bulundugu çiftliklerin
  mecburi kayit zorunlulugu
• Her bir çiftlik için tek kayit numarasi
• Bütün hastalik kontrolü önlemleri için açik olan
  sorumluluk
• Itaatsizlik durumlari için mevzuatlar
• Veteriner yetkililer tarafindan düzenli ve
  yerinde kontroller

20
Bir Ülkede Hayvan Hastaliklarinin Eradikasyonuyla
ilgili Genel Sartlar (3)

• Uygun tazminat programi
• Epizootik hastaliklar için veya en azindan çok
  bulasici hastaliklar için çiftçiler için sigorta
  sistemi
• Hükümetle finans konusunda isbirligi
• Piyasa degerinin en üst limitinin yüzde yüz
  tazmini
• Resmi,bagimsiz deger biçici (çiftçiden
  bagimsiz,otoriteve deger biçiminin sonucu)
• Ölen hayvanlarin yok edilmesi
• Ölen hayvanlarin zorunlu olarak tehlikesiz bir
  sekilde yok edilmesi mecburiyeti
• Çiftçiler için hayvanlarin gömülmesiyle ilgili
  anlasilmasi kolay plan ve talimatlar
• Yetkili veterinerler tarafindan düzenli ve
  sistematik yerinde kontroller

21
Türkiyede SAPin Eradikasyonuyla ilgili bazi
spesifik Sartlar (1)

• Toplum,Kayit ve Tanimlama
• Karma çiftlikler dahil bütün sigir,koyun ve keçi
  çiftliklerinin kaydi
• Bütün sigirlarin (ileride koyun ve keçiler de
  dahil) ispati yüzde yüz mümkün bir veri tabaninda
  tanimlanmasi (çift kulak küpesiyle)
• Küpenin dogumdan kisa bir süre sonra takilmasi
• Ölen hayvanin çiftçi tarafindan rapor edilmesi
  zorunlulugu
• Sürü kaydi
• Hayvan hareketleri
• Netice olarak baska ülkelerden yasa disi hayvan
  hareketi yasagi
• Sinir polisi
• Gümrük
• Veterinerlik hizmetleri
• Tek tanimlamaya dayanan ülke içerisinde ancak
  saglik sertifikasiyla hareket
• Epidemiyolojik duruma göre hareket
  izni(ari,hükümlü ari,endemik)

22
Türkiyede SAPin Eradikasyonuyla ilgili bazi
spesifik Sartlar (2)

• Mihrak veya süphe durumunda hastalik kontrol
  önlemleri
• Epidemiyolojik bir birimde (örn.köyde)bütün
  çiftliklerin tanimlanip bloke edilmesi
• Özel egitim görmüs veterinerler tarafindan
  dikkatli ve kapsamli yapilan epidemiyolojik
  arastirmalar ki
• Enfeksiyonun kaynagi
• Temastaki bütün çiftlikler,araçlar(hayvanlar,araçl
  ar, sahislar vs) hatta
• Araçlarla temasa giren temastaki çiftlikler
• Yayilma riskleri bulunsun
• Temastaki araçlarin hareket yasaklari
• Koruma ve takip bölgeleri
• Takip
• Sürü boyutunda yapisal olmayan Ablarin bulunmasi
  için SAP elizalarinin kullanilmasi
• Ari bölgelerde tasiyici testleri

23
Türkiyede SAPin Eradikasyonuyla ilgili bazi
spesifik Sartlar (3)

• Asilama
• Yüzde yüz kapsamayla yilda iki kez
• Asilanmis hayvanin kalici olarak isaretlenmesi
  (kulak küpesi)
• Asilamanin bir elden planlanmasi,uygulanmasi ve
  kontrolü
• Asilama plani
• Resmi önlem (özel veterinerler için özel sartlar)
  
• Mevcut alt tiplerden korunmak için tek kaynakli
  asilar
• Asinin uygulanmasinin kontrolü
• Bazi bölgelerden baslayarak saha ve asi
  Ablarinin ayrilmasi
• Asi kullaniminin denetimi
• Çiftçiler tarafindan asilamanin dogrulanmasi
• Finans
• Halikn yararina olan hastalik kontrol önlemi
• Bütün hareketler,olanaklar ve asinin resmi
  kaynaklardan karsilanmasi lazim (hayvan hastaligi
  kontrol fonu,sigorta sistemleri)

24
Tesekkür ederim! Thank you very much for your
attention!