Bilgi Aglarina Giris

1
Bilgi Aglarina Giris

• Yasar Tonta
• Hacettepe Üniversitesi
• Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü
• DOK 422 Bilgi Aglari

Slaytlar için kaynak Bogdan Ghita
http//ted.see.plymouth.ac.uk/bogdan
2
Plan

• Bilgisayar aginin tanimi
• Bilgisayar aglarinin siniflandirilmasi / Örnekler

3
Ag tanimi

• (bilgisayar) ag iki ya da daha fazla birbirine
  bagli bilgisayar sisteminin olusturdugu grup
  group of two or more computer systems linked
  together
• Konular
• Büyüklük kaç bilgisayar?
• Topoloji kablolar nasil bagli?
• Teknoloji bagli bilgisayarlarin birbiriyle
  iletisim kurmasi nasil saglaniyor?
• Mimari bagli ve iletisim yetenegi olan
  bilgisayarlar nasil gruplaniyor?

4
Aglarin Siniflanmasi
Makineler arasi uzaklik Makinelerin bulundugu yer (ayni ...)
10 m Oda
100 m Bina
1 km Kampus
10 km Sehir
100 km Ülke
1,000 km Kita
10,000 km Gezegen
(Kaynak Tanenbaum, 1996)
5
Siniflama Fiziksel topoloji
20 bilgisayar
210 baglanti
6
Fiziksel Halka Agin Özellikleri

• Tek sitede hem akilli hem aptal aygitlari
  birbirine baglayan araçlari isletmek ucuz ve
  kolay
• Her dügüm (node) çoklayici (repeater) görevi
  görüyor
• Bit akisini yeniden yaratiyor
• Daha fazla dügüm gt Daha çok gecikme
• Simgenin (token) dolasimi daha uzun zaman aliyor
• Veri göndermek isteyen istasyonun uzun süre
  bekleme olasiligi artiyor

7
Fiziksel Halka Agin Avantajlari

• Iletim kapasitesi kullanicilar arasinda adil
  olarak paylasiliyor
• Merkezi bir aygita bagimlilik söz konusu degil
• Hata yaratan dügümler kolayca belirlenebiliyor
  düsük hata orani
• Alindi bilgisi veren mekanizmayi kurmak kolay
• Tüm dügümlere birden yayin yapmak kolay
• Halka çok yüklü oldugu zaman bile erisim
  garantisi
• Yüksek iletim oranlarina ulasmak mümkün
• Karisik iletim ortamlari kullanilabilir

8
Fiziksel Halka Agin Dezavantajlari

• Güvenilirlik tüm halkaya ve dügümlere bagli
• Yeni dügümler eklendigi sirada halka islemiyor
• Çoklayicilar nedeniyle sinyal gecikmesi var
• Çoklayicilar normalde birbirine yakin olmali
• Kablo döseme ve yönlendirme karmasik
• Bir hatali istasyon arayüzü tüm halkayi
  kullanilmaz hale getiriyor

9
Fiziksel Hat (bus) Agin Özellikleri

• Tek iletisim kanalindan meydana geliyor
• Her istasyon arayüze bagli ve tekil bir donanim
  adresi var
• Maksimum kablo uzunlugu
• Sinyalleme yöntemine (ör. analog, dijital)
• Sinyalleme hizina (veri oranlari)
• Kablo türüne (fiziksel özellikler)
• Göre degisir

10
Fiziksel Hat (Bus) Agin Avantajlari

• Basit düzen ve baglanti kolayligi
• Kablo hatalarinin yerini belirlemek göreli olarak
  daha kolay
• Patlamali veri trafigine daha uygun bir sistem
• Her bagli aygit kablodaki tüm veri trafigini
  görebildigi için bire çoklu veri ieltimi için
  ideal
• Sinyalleme normalde iki yönlü - nerede bagli
  olduguna bakilmaksizin tüm istasyonlara
  gönderiliyor

11
Fiziksel Hat (Bus) Agin Dezavantajlari

• Otomatik alindi belgesi yok
• Arayüzlerin akilli olmasi gerekli
• Sinyallemenin iki yönlü olmasi güvenlik riski
  olusturuyor
• Diger istasyonlardan gelen/diger istasyonlara
  gönderilen veri trafigi dinlenebilir

12
Fiziksel Yildiz Agin Özellikleri

• En fazla kullanilan yerel ag türü
• Merkezi bir yönlendirme sistemine (hub) dayaniyor
• Çoklayici görevi görüyor - paketler tüm portlara
  yönlendiriliyor

13
Fiziksel Yildiz Agin Avantajlari

• Aptal terminaller / ag arayüzleri için uygun
• Karisik iletim ortamlari ve hizlar kullanilabilir
• Yüksek güvenlik mümkün anahtarlamanin
  kullanilmasi yoluyla
• Kablo hasarinin etkisi sinirli terminaller
  birbirinden bagimsiz
• Hata yakalama ve izole etme kolay
• Son gelismeler yüksek hizlara olanak sagliyor

14
Fiziksel Yildiz Agin Dezavantajlari

• Kirilgan
• Merkezi hub hatalari
• çarpisma birden çok istasyon ayni anda mesaj
  göndermek isteyebilir
• Merkezi hubda karmasik teknoloji gerekli
• Son zamanlarda bu sorun azaldi çünkü piyasada
  karmasik teknolojiler kabul görmeye basladi
• Hubin büyüklügü (port sayisi) ag büyüklügünü
  sinirliyor

15
Fiziksele karsi mantiksal topoloji

• Fiziksel baglantiya bakilmaksizin, istasyonlar
  belirli kurallara uyarak kendi aralarinda
  iletisim kuruyorlar
• Topolojiler iki türlü
• Fiziksel fiziksel baglantiyi belirler
• Mantiksal Mantiksal baglantiyi tanimlar
• Örnekler
• hub baglantisi
• Fiziksel yildiz tüm istasyonlar tek noktaya
  bagli
• Mantiksal hat (bus) ortam tüm noktalar
  tarafindan paylasiliyor
• Anahtar baglantisi
• Fiziksel yildiz - tüm istasyonlar tek noktaya
  bagli
• Mantiksal yildiz istasyonlar es zamanli olarak
  birbiriyle iletisim kurabilir

16
Siniflama - Mimari
17
Yerel aglar (LANs)

• Özel aglar
• Kullanici örgütün yönetiminde
• Büyüklügü/cografi kapsami sinirli
• Birkaç km.
• Ag basina 10-100 kullanici
• Paylasilan ortama/kolayliklara erisim
• Veri iletim hizi 1-100Mbit/s
• Farkli ortamlar (medya)
• ör. Telefon kablosu, koaksiyel kablo, fiber
  optik, kablosuz

18
Yerel ag özellikleri (devamla)

• Farkli fiziksel topolojiler
• En bilineni Ethernet
• Mesaj türleri
• Tek alici (Unicast) (sadece hedef mesaji aliyor)
• Yayin (Broadcast) (her dügüm mesaji aliyor)
• Çoklu alici (seçilmis dügümler mesaji aliyor)
• Yaygin kullanimlar
• PC/is istasyonu baglantilari
• Kaynak paylasimi (ör. Depolama /yazicilar)
• Bilgi degisimi.

19
Yerel ag avantajlari

• Kaynak paylasimi
• Güvenilirlik/Saglanabilirlik
• Birden çok sistem dagitik islevler / veri
  depolama
• Birden çok satici destegi
• Tek saticiya kilitlenme söz konusu degil
• Uzaktan erisim
• Kullanici tek terminalle birçok sisteme
  erisebiliyor
• Aygitin yeri konusunda esneklik

20
Yerel ag dezavantajlari

• Birlikte çalisabilirlik (Interoperability)
  garanti degil
• yazilim, veri
• Gerektiginden daha fazla aygit ediniliyor
• Denetimin kaybolmasi
• Yönetimi ve standartlari uygulamak daha zor
• Dagitik uygulamalar (ör. Veri tabanlari)
• Tutarlilik/gizlilik/güvenlik sorunlari
  yaratabilir

21
Ethernet

• En baskin yerel ag kurulumu
• Carrier Sense Multiple Access with Collision
  Detection (CSMA/CD) sistemini kullaniyor
• Anlami ayni anda birden fazla terminal veri
  iletebilir
• Çarpisma oldugunda veri yeniden gönderilir
• Yüksek kapasite açisindan kötü!

22
Temel Ethernet türleri
23
Ethernet topolojileri

• Eski (10Base2 10Base5) Ethernet bus
  topolojisinde baglanti için koaksiyel kablo
  kullanilir
• Hublarda fiziksel yildiz topolojisi kurmak için
  telefon kablosu ve fiber (10BaseT 10BaseF)
  kullanilir

24
Ethernet veri oranlari

• Temel Ethernet türleri 10Mbps hat hizi saglar
• Yeni Ethernet standartlarinda daha yüksek veri
  iletim oranlari mümkün
• Hizli (Fast) Ethernet 100Mbps
• Gigabit Ethernet 1Gbps
• Bu tür teknolojiler yüksek hizli omurgalardan
  çoklu hublara ve büyük yerel aglara baglanti
  amaciyla gelistirildi

25
Örnek - NRG

• Boyut
• Topoloji
• Mimari

9 bilgisayar
26
Örnek - lmi.net
27
(No Transcript)
28
Özet

• Aglasma basit anlatimiyla aygitlarin birbiriyle
  iletisim kurmasina olanak saglama yolu
• Buna olanak veren araçlar aglasmayThe i karmasik
  hale getiren unsur
• Topolojiler ag aygitlarinin birbirlerine nasil
  baglandiklarini tanimlar
• Ethernet yerel ag kurulmasinda kullanilan en
  basat teknolojidir

29
Soru

• Yerel ag teknolojisi/topolojisi planlarken karar
  vermemizi etkileyen etmenler nelerdir?