VEN

1
VENÖZ VE LENFATIK HASTALIKLARIN TARIHÇESI
PROF DR ENVER DURAN TRAKYA ÜNIVERSITESI REKTÖRÜ
2

• Atar-toplar-kilcal damar aglarimizin toplam
  uzunlugu 96.500 kmden fazladir
• Uç uça eklendiginde bu ag dünyanin çevresini 2
  kez dolasabilir

3

• Toplardamar  hastaliklari ve  bunlara  bagli 
  olan problemler aslinda  düsünüldügü  kadar 
  yeni  degildir
• Varisler asirlar  boyu  insanoglunun
  problemi olmuslardir
• Antik Yunan döneminden bu yana bilinmekte olan
  bir hastaliktir
• Varis ile ilgili diger ilginç bir özellik dogada
  yalnizca insanlarda görülmesidir. Diger hiçbir
  memeli türünde saptanmamistir

4

• MÖ.400  yillarinda Yunan tanrilarindan
  Asklepios'a (saglik ve tip tanrisi)  adanan
  tapinakta  ilerlemis varisleri tanimlayan mermer
  paneller bulunmaktadir

5

• Venöz hastaliklar ve özellikle venöz ülserlerden
  en eski metinlerde bile bahsedildigi
  bilinmektedir
• Eski Ahit 8 romali askerlerin kompresyon
  çoraplari kullandiklarini
• MÖ 1550 Eberus Papirusu ve MÖ 460-377 Hipokrat bu
  konudan bahsetmistir

6

• Galen ülserlerin kara safraya bagli oldugunu
  söylerken, Hipokrat ise venöz ülseri (De
  Ulceribus) olanlarin uzun süre ayakta
  durmamalarini önermistir
• Galen tarafindan ipek dikis materyali
  kullanilarak ilk flebektomi 2. yüzyilda uygulandi
• Paracelius ilk kez  Yunanca büklümlü ve 
  genislemis anlamina gelen VARIS terimini
  kullanmistir

7

• Eski Yunanda kan alma Galen damarlarda hava
  yerine kan dolastigini buldugunda popüler hale
  geldi.

8

• Milattan önce 1550 yillarinda yazilmis,
  19.yüzyilda kesfedilen ve en eski tip metinleri
  olan Eber papirüslerinde vücuttan kirli kani ve
  yabanci maddeleri uzaklastirmak için kan
  akitilarak yapilan hacamat tasvirleri
  bulunmaktadir.
• Hacamat hakkinda yazili kanitlar Galenin
  yazitlarinda da görülebilir.Hacamatin
  popülerligi orta çagda da devam etti. Doktorlar
  kadar berberlerin de uygulamasiyla AVRUPADA
  yayildi. 14.yüzyilda Fransada hacamati berberler
  yapardi.

9
Antik Çagda vücuttan kan alma noktalarini
gösteren bir çizim
10
KAN AKITMA (FLEBOTOMI)

• Toplardamarlardan kan akitma (flebotomi) antik
  dönemde en çok uygulanan cerrahi islemlerden
  biridir
• Celsusun bir pasajinda genç yasli herkesten kan
  alindigini söylemesi flebotominin yaygin olarak
  yapildigini düsündürmektedir

11
CUCURBITULA?

• Kan akitma amaciyla kullanilan kaplar
  cucurbitula- genellikle dar boyunlu, yuvarlak
  bir gövde ve deri yüzeyine iyi oturmasini
  saglayan yuvarlatilmis agiz kismi bulunmaktaydi.
  Dip kisminda ise bir çengele ya da ayakliga
  asabilmek için halkasi bulunuyordu. Genellikle
  cam, bronz ya da boynuz malzemeden yapilmislardi.
  Bazi durumlarda emme kaplari yerine sülük
  kullanilmaktaydi.

12
Leonardo da Vinci 15. yüzyil
13

• Ilk yayin Padua Üniversitesinde VESALIUS
  tarafindan yazilan  DE HUMANIS  CORPORIS
  FABRICA dir
• Burada venlerin bir kapak sistemine sahip
  oldugunu yazmistir

14

• Ögrencisi olan FABRICIUS 1603 ise bu konuda ilk
  spesifik yayin yapan kisi olup venöz kapaklari
  tarif etmistir
• Özellikle reflü olusumu konusundaki görev ve
  önemlerini anlatmistir

15

• Charles Estienne,
• Ludovicus
• ve son olarak 1628 William Harvey
• EXERCITATIO ANATOMOTICA DE MOTU CORDIS ET
  SENGUINIS  adli eserinde tüm dolasim sistemini
  anlatmistir

16

• 19 yy sonlarinda (1854) Alman Dermatolog Paul
  Gerson Unna adiyla anilan Unna botlarini tedavide
  kullanmistir
• Venöz Ülser terimi de bu dönemde tanimlanmistir
• 1846 yilinda ise Brodie ilk defa bilimsel olarak
  Kronik Venöz Yetmezlik ve superficial venöz
  reflüyü tanimlamistir

17
Virchow Triadi
Rudolph Ludwig Karl Virchow
1864
18

• Gay 1867 yilinda perfaratörleri ve ligasyonunu
  tanimlamasina karsin özellikle perfaratör
  ligasyonu 1938de Robert Linton ile popularize
  olmustur
• Chronic ulceration of the lower extremity
  following deep venous thrombosis is a condition
  that undoubtedly has plagued the human race since
  man assumed the erect position
• Robert R. Linton, 1953

19

• Ilk basarili kompresyon çorabi ayni zamanda bir
  mühendis olan Conrad Jobst tarafindan, kendi
  tedavisi için gelistirmistir

20

• Perfaratörler sonraki dönemde phlebotom ile
  uzaktan yapilan insizyon ile posterior
  kompartmanda (Edwards) divize edilmislerdi (Bu
  gelismeler sonrasinda günümüzde SEPS tekniginin
  temelini olusturmustur)
• Valv yetmezligine yönelik Kistner, Valvular
  Rekonstruksiyon, Venöz Segment Transpozisyonu
  (Raju) gündeme getirilmistir
• Obstrukte olan segmentin bypassi (en sik Sup.
  Femoral Ven için) 1954 May-Husni operasyonu ilk
  olarak yapilmistir

21

• Homans DVT fizyopatolojisinde modern zamanlarin
  tanimlamalarini yapmistir
• DVTde trombüsü önlemek için Superficial Femoral
  Venin baglanmasini ve varis tedavisi içinde Safen
  Veninin SFJda baglanmasini önermistir
• Homans dehidrasyon, hareketsizlik (ilk tani uzun
  uçak yolculugu yapan bir doktorda konulmustur) ve
  yatak istirahatinin etkili olabilecegini
  saptamistir

22

• 1923lerde Flebografi, 1960larda Pletismografi
  ve 1963de I-125 isaretli Fibrinojeni
  kullanarak Gomez venöz trombüs tanisi koymustur
• 1959 yilinda Samatura Doppler USG ile akim ve hiz
  ölçümleri yaparak 1960li yillarda klinik
  uygulamaya girmistir
• Sonrasinda ise devamli akim ölçümleri ve akabinde
  1970-80lerde Duplexin kullanima girmesi ile USG
  altin standart olarak kullanilmaya baslamistir
• Venöz hastaliklarin tedavisinde McLeanin Heparini
  bulmasi ile bir gelisme yasanmis ve 1942de
  Stahmannin Dicoumoralu bulmasi ile medikal
  tedavi seçenekleri artmistir

23

• Friedrich Adolf TRENDELENBURG 1906 yilinda ilk
  defa puerperal sepsisli bir kadinda IVC ligasyonu
  yapmistir  
• IVC ligasyonun komplikasyonlari nedeniyle
  parsiyel ligasyon ve plikasyon teknikleri daha
  sonra gelistirilmistir
• Plastik kliplerde daha sonra kullanilmaya
  baslamis ve IVC filtrelerinin temelini
  olusturmustur
• Ilk kullanilan kliplerden biri 1974 yilinda
  Richard Nixonda unilateral iliak vene uygulanmis
  ve son derecede etkili olmustur
• 1969 yilinda Mobbin Udin ilk IVC filtresini
  bulmuslar fakat çok tromboz oldugundan daha sonra
  yerini Greenfield filtresine terk etmistir

24

• 20. yüzyilin baslarinda 1923 yilinda Neiman ilk
  kez flebografiyi yapti ve derin ven trombozunun
  tanisini koydu

25
Ultrasonografi

• Yarasalarin, gecenin karanliginda önlerine çikan
  engelleri, yaydiklari ses dalgalarinin bu
  engellere çarpip geri dönmesiyle
  ayirimsayabildiklerini ilk kez 18. yüzyil Italyan
  bilgini Lazzaro Spallanzani anladi
• Ses dalgalarinin pratik olarak ilk kullanimi ise,
  Ikinci Dünya Savasi sirasinda düsman
  denizaltilarinin yerlerini belirlemek amaciyla
  gerçeklestirildi
• 1950'li yillarda, bu teknigin tip alaninda
  kullanimi basladi. Glascow kentinden Doktor Ian
  Donald, anne karnindaki bir bebegin
  ultrasonografi yöntemiyle incelenebilecegini
  buldu
• Günümüzde vasküler cerrahinin vazgeçilmezlerinden
  olan vasküler doppler ultrasonografi artik her
  klinikte yaygin olarak kullanilmaktadir

26

• Ülkemizde bu konuda tarihteki en eski metinlerden
  biri olan Osmanli döneminde yayinlanmis (1465)
  Cerrahiyyetu''l Haniyye Imparatorluk
  Cerrahisi isimli kitapta Serafettin Sabuncuoglu
  tarafindan ilk varis cerrahisi tekniklerinin
  tanimlanmis olmasidir
• Darcin OT, Andac MH. Surgery on varicose veins
  in the early Ottoman period performed by
  Serefeddin Sabuncuoglu.  Ann Vasc Surg. 2003
  Jul17(4)468-72

27

• Varis tedavisinde, skleroterapi uygulamasi
  konusunda 1940 larda bazi girisimler
  bildirilmistir
• 1944de M.Ahmet Sarpyener variköz venlerde
  Uroselectan ile skleroterapi uyguladigini
  bildirmistir, Sinasi Güçhan 1945de ayni amaçla
  yeni bir metod olarak variköz ven içerisine
  katgüt enjeksiyonunu öngörmüstür

28
(No Transcript)
29
LENFATIK SISTEM

• Ikinci bir dolasim sistemi...
• Lenfatik dolasim sistemi tipki toplar damar
  (venöz) sistemi gibivücuttaki sivi dolasimini ve
  dengesini saglayan biryapidir. Lenfatik sistem
  ince duvarli lenfatik damarlar, lenf dügümleri ve
  iki adet ana toplayici kanaldan olusmaktadir.
• Genel olarak bagisiklikta rol alir.

30

• LENFATIK SISTEM TARIHI

31
(No Transcript)
32

• Hipokrat (MÖ 460-377) ilk lenfi tarif eden
  kisidir Lenf sivisini beyaz kan diye
  adlandirmistir
• Aristo (MÖ 384-322) beyaz kan damari olarak
  tarif etmistir
• Erasistratus (MÖ 310-250) süt dolu mezenterik
  arterlerden bahsetmistir
• Eustachius 1563te bir diseksiyon sonucu torasik
  ductusu tespit etmistir ancak önemini
  kavrayamamis ve vena alba torasicis olarak
  isimlendirmistir

33

• Gasparo Asellius 1622de bir köpek diseksiyonu
  sirasinda mezenterik lenfatikleri tespit etmis ve
  vasa lactae olarak isimlendirmistir
• Bu damarlarin barsaklardan chyle absorbe
  ettiklerini saptamistir.Ancak lenfatiklerin
  karacigerde sonlandigini düsünmüstür

34

• Jean Pecquet 1651de mezenterik drenajin
  receptaculum chyli ve oradan da torasik ducta
  dogru oldugunu saptamistir
• Bu damarlar Bartholin tarafindan lenfatik olarak
  isimlendirilmistir
• Bartholin (1653) ve Rudbeck (1942) lenfatik
  sistem anatomisini tanimlamistir
• Entegre sistem olarak lenfatikler 18.yy sonunda
  William Hunter tarafindan tarif edilmistir
• Açik uç teorisi von Kölliker ve von
  Recklinghausen tarafindan kesfedilmistir

35

• Modern lenfatik anlayisi Starling ile baslar
  (Hidrostatik basinç ve plasma proteinlerinin
  onkotik basinci arasindaki iliski)
• 1950lerde Kinmonth Kontrast Lenfangiografi
  teknigini gelistirmistir
• Charles, Thompson ve Homans lenfatik ameliyatlari
  gündeme getirmislerdir

36

• 1957 yilinda Tylor lenf sintigrafisini tanimladi
• Lenfödeme yönelik cerrahi müdahale 1912 yilinda
  Charles tarafindan tarif edilmistir
• Thompson 1962 yilinda lenfödemin cerrahi
  tedavisini gerçeklestirdi

37
ÜLKEMIZDE DAMAR CERRAHISININ TARIHÇESI

• Prof. Dr. Acar TOKCAN
• 1960 öncesi
• 1960-1975 arasi
• 1975-1990 arasi
• 1990li yillardan itibaren

38
1960 öncesi

• Türk tip tarihinde damar cerrahisi ile ilgili
  kayitlara 15.yy Türk hekimi Serafettin
  Sabuncuoglunun Cerrahiyetül Hanniye isimli
  eserinde rastlanmaktadir.
• Cemil Topuzlu Pasanin 19.yy sonlarindaki
  arteryel rekonstruktif girisim uygulamalari
  konusundaki bildiri ve makaleleri görülmektedir.
• 1930lu yillarin ortalarindan itibaren ulusal
  dergilerde damar cerrahisi konusunda giderek
  artan sayida vaka takdimleri ve serileri
  görülmektedir.

39

• Vasküler görüntüleme yöntemleri konusunda
  erisebildigimiz ilk bilgiler 1940li yillara
  dayanmaktadir.
• Varis tedavisinde, skleroterapi uygulamasi
  konusunda 1940larda bazi girisimler
  bildirilmistir.
• 1944de M. Ahmet Sarpyener variköz venlerde
  Uroselection ile skleroterapi uygulandigini
  bildirmistir.
• 1945de Sinasi Güçhan ayni amaçla yeni bir
  metod olarak variköz ven içerisine katgüt
  enjeksiyonunu öngörmüstür.
• Ülkemizde arteryel rekonstruksiyon için vaskuler
  greft olarak serbest otojen ven 1950li yillarin
  baslarinda kullanilmistir.
• A. Vardar 1952de AVF tamirinde serbest otojen
  (safen) venöz greft kullandi.

40
1960-1975 arasi

• A. Yaycioglu 1964de kronik periferik arter
  hastaliklarinda doku kanlanmasini artirmak için
  palyatif girisim olarak 23 vakada venöz
  ligasyon uygulamis olduklarini bildirmislerdir.
• AAA komplikasyonu olarak aorta-kaval ve
  aorta-enterik fistüllere ait yayinlar daha
  sonraki yillarda olmustur.
• A. Kargi ve arkadaslari 1996da AAA komplikasyonu
  olarak spontan aorto-kaval fistül bildirdiler.
• 1972de A. Vardar ve arkadaslari disk hernisi
  ameliyatina bagli iyatrojenik aorto-kaval fistül
  bildirmislerdir.

41
1975-1990 arasi

• 1983de A. Tokcan ve arkadaslari disk hernisi
  ameliyat komplikasyonu, kalp yetmezligine sebep
  olmus bir ilyo-kaval AVF bildirmislerdir.
• 1998de nefrektomi komplikasyonu iyatrojenik
  renal AVF bildirdiler.

42

• Prof Dr Ibrahim Ceylan Türkiyede lenf
  hastaliklari ve cerrahisinde önderdir

43

• Günümüzde basta görüntüleme ve tani
  tekniklerindeki gelismeler, gerek invaziv girisim
  teknolojilerindeki hizli ilerlemeler sayesinde
  hem venöz hem de lenfatik hastaliklarin
  tedavisinde daha etkin sonuçlar alinmaktadir