SIGARA%20BIRAKMA%20Y

1
SIGARA BIRAKMA YÖNTEMLERI

• Doç. Dr. Sait Karakurt
• Marmara Üniversitesi Tip Fakültesi
• Gögüs Hastaliklari ve Yogun Bakim Ana Bilim Dali

2
SIGARANIN ZARARLARI
KISIR DÖNGÜ
Bagimlilik
Hastalik ve ölüm
Tüm kanserlerin 30u
Sigara içme arzusu
Karsinojenler
Sigara içimi
Kronik bronsitlilerin 66si
Zehirli gazlar
Nikotin
Damar hastaliklarinin 13ü
Peto R et al. Mortality from smoking in
developed countries 1950 - 2000 Indirect
estimates from National Vital Statistics. Oxford
University Press 1994
3
SIGARANIN ZARARLARI

• Her 5 ölümden biri sigara içimine bagli
• Sigara içenlerin yarisi sigara ile ilgili
  hastaliklardan erken yasta ölürler.

4
NIKOTINbagimlilik yapici madde

• Beyinde norepinefrin ve dopamin düzeylerini
  direkt olarak yükseltir
• Uyaricidir, stimülan ve öforik etki olusur
• Insana keyif verici etkiler olusturur

5
Nikotinin fizyolojik etkileri

• Noradrenalin ve dopamin salgisini arttirir
• Enerjiyi arttirir
• Konsantrasyonu arttirir
• El - göz koordinasyonunu artirir
• Öfori yapar
• Istahi azaltir

6
SIGARA IÇME ALISKANLIGI
Psikolojik
Sigara aliskanligina yol açan faktörler
Sosyal
Davranissal
7
Sigarayi birakmaya dogru degisen davranis modeli

• Düsünme öncesi dönem
• Düsünme dönemi
• Basin, yayin organlari
• Arkadas
• Aile
• Saglik çalisani
• Hamilelik, çocuklar
• Hastaliklar.
• Hazirlik dönemi
• Harekete geçme dönemi

8
SIGARA IÇENLER SIGARAYI BIRAKMAK ISTIYORLAR MI?

• Sigara içenlerin 67si sigarayi birakmak
  istiyor.
• Günde 10 adetten daha az sigara içenlerin sigara
  birakma istekleri az bulunmustur.

9
ÇOGU SIGARA IÇICISININ YARDIMA IHTIYACI VARDIR
Sigarayi kendiliginden birakanlar ()
Sigarayi biraktiktan sonra geçen günler
Hughes JR et al. Smoking cessation among
self-quitters. Health Psychol 1992 11 331-4
10
Nikotin yoksunluk belirtileri

• Sikinti hissi
• Sinir bozuklugu, kizginlik
• Hassasiyet
• Uyuma güçlügü
• Konsantrasyon bozuklugu
• Bas agrisi
• Yorgunluk
• Istah artisi
• Yoksunluk belirtileri birkaç saatte baslar, 2-3
  günde en yüksek düzeye ulasarak genellikle 3-4
  haftada sona erer.

11
Sigara biraktirma poliklinigi

• ZAMANLAMA
• GÖRÜSME
• INCELEMELER
• Solunum fonksiyon testi
• Akciger grafisi
• Hemogram, kan yaglari
• Karbonmonoksit ölçümü
• DANISMAILAÇ TEDAVISI
• TAKIP

12
Bagimlilik derecesi-Fagerström Skalasi

• Günde ne kadar sigara içiyorsunuz?
• lt 10 0
• 11- 20 1
• 21-30 2
• 31gt 3

• Ilk sigaranizi sabah kalktiktan ne kadar sonra
  içersiniz?
• Ilk 5 dk içinde 3
• 6- 30 dk 2
• 31- 60 dk 1
• 1 saatten gt 0

13
Bagimlilik derecesi- Fagerström Skalasi

• Sigara içme yasagi olan yerlerde zorlaniyor
  musunuz?
• Evet 1
• Hayir 0
• En fazla vazgeçmek istemediginiz sigara hangisi?
• Sabah ilk sigara 1
• Digerleri 0
• Günün ilk saatlerinde daha sonraki saatlere göre
  daha sik mi içiyorsunuz?
• Evet 1
• Hayir 0
• Günün büyük bölümünü yatakta geçirmenize yolaçan
  bir hastaliginiz olsa da içer misiniz?
• Evet 1
• Hayir 0

14
Bagimlilik derecesi-Fagerström Skalasi

• 0-2 Çok düsük
• 3-4 Düsük
• 5 Orta
• 6-7 Yüksek
• 8-10 Çok yüksek

15
KARBONMONOKSIT ÖLÇÜMÜ
16
Akciger grafisi
Kronik obstrüktif akciger hastaligi
Normal
17
Bilgisayarli akciger tomografisi
18
KOAH
normal
19
normal
KOAH
20
normal
KOAH
21
Sigara birden birakilmalidir

• Sigarayi birakma sekli Basari orani
• Aniden birakma 80
• Azaltarak birakma 6

22
SIGARA BIRAKMA YÖNTEMLERI-farmakoterapi

• Nikotin replasman tedavisi
• Nikotin bantlari
• Nikotin sakizi
• Nikotin nazal sprey
• Nikotin inhaler
• Nikotin disi tedaviler
• Yavas salinan bupropion
• Nortriptilin?
• Klonidin?

23
Plazma nikotin düzeyleri
24
Nikotin bantlari (7-14-21 mg)

• En az 10-15 adet/gün sigara kullananlarda daha
  yararli
• 8 haftalik tedavi yeterli
• 24 saat takmak ile sadece uyaniklik döneminde
  takmak arasinda fark yok
• Doz azaltilarak ya da aniden kesilebilir.

25
Nikotin sakiz (2-4mg)

• Gerektiginde ya da belli zaman araliklarinda
  düzenli olarak kullanilabilir.
• Günde 24 adete kadar kullanilabilir
• Agir içicilerde (25adet/gün) 4mglik
• Sigaraya göre orta derecede kan nikotin düzeyi
  saglar.
• 8-12 haftalik tedavi

26
Nikotin nazal sprey ve inhalasyon formu

• Nikotin en hizli burun mukozasindan emilir.
• Inhalasyon formu akcigerlere ulasamaz ve agiz
  mukozasindan emilir.
• 3-6 ay tedavi

27
NIKOTIN REPLASMAN TEDAVISININ (NRT) SIGARA
BIRAKTIRMAYA ETKISI
NRT KULLANIMI
SADECE IRADE
? 2

• NRTnin kullanimi sigarayi birakma oranini
• 2 katina çikarir.

28
NIKOTIN REPLASMAN TEDAVISI KONTRENDIKASYONLARI

• Nikotin replasman tedavisi sigara içmekten daha
  güvenlidir.
• Hamilelik
• Kontrolsüz kardiyovasküler hastalik

29
BUPROPION (150 mg tablet)

• Antidepresan
• Dopaminerjik ve noradrenerjik etkili
• Sigara birakma tarihinden 1 hafta önce baslanir
• 3 gün 1 tablet/gün, daha sonra 12 saatte bir 1
  tablet
• Epilepside kontrendike
• 6 aya kadar kullanilabilir
• Plaseboya göre sigara birakma oranini 2 kat
  arttirir

30
BUPROPIONUN SIGARA BIRAKTIRMAYA ETKISI
BUPROPION KULLANIMI
SADECE IRADE
? 2

• Bupropion kullanimi sigarayi birakma oranini
• 2 katina çikarir.

31
BASARI ORANLARI

• Danismailaç tedavisi ile 1 yilda 25-30

32
Sigarayi biraktiktan sonra kilo artisi

• Beklenen 2.5-4.5 kg
• 13 kg üzeri nadir (kadin, beyaz olmayanlar ve
  asiri sigara içenler)
• Nikotin yoksunluk semptomlarinin erken
  dönemlerinde ek öneri yapilmaz
• Diyet
• Egzersiz

33
SIGARAYI BIRAKMANIN YARARLARI

• 20 dakika sonra
• 8 saat sonra
• 24 saat sonra...

• Kan basinci ve kalp atislari düzelir.
• Kandaki nikotin ve CO miktari yariya düser.
• CO vücuttan tamen atilir
• Akciger sigara kaynakli mukusu temizlemeye
  baslar
• Kalp krizi riski azalmaya baslar.

34
SIGARAYI BIRAKMANIN YARARLARI

• 48 saat sonra
• 72 saat sonra
• 2-12 hafta sonra...

• Vücut nikotinden tamamen temizlenir.
• Nefes almak kolaylasir, enerji seviyesi yükselir.
• Kan dolasimi daha saglikli gerçeklesir
• Yürümek ve kosmak kolaylasir.

35
SIGARAYI BIRAKMANIN YARARLARI

• Öksürük ve gögüsteki hirilti azalir
• Nefes alma sorunlari iyilesir.
• Kalp hastaligi riski yariya iner.
• Inme riski büyük oranda düser.
• . Ölüm riski hiç içmeyenler ile ayni olur.

• 3-9 ay sonra
• 1 yil sonra
• 2-4 yil sonra
• 10 yil sonra