Title: NEUROPSYCHOLOGIA: PRZYGOTOWANIE
1NEUROPSYCHOLOGIA PRZYGOTOWANIE
2KRESOMÓZGOWIE
MIEDZYMÓZGOWIE
SRÓDMÓZGOWIE
MÓZDZEK
MOST
RDZEN PRZEDLUZONY
3KRESOMÓZGOWIE
- Kresomózgowie jest najwieksza czescia mózgu.
To osrodek decyzyjny mózgu. Nadzoruje wiekszosc
czynnosci fizycznych i umyslowych. Rózne obszary
kresomózgowia sa odpowiedzialne za rozmaite
reakcje swiadome. Kresomózgowie skupia ponad
polowe neurytów, zbudowane jest z dwóch pólkul
mózgowych oddzielonych podluzna szczelina i
polaczonych spoidlem wielkim. Powierzchnie mózgu
tworza silne faldy zwane zakretami, porozdzielane
bruzdami, najwieksza bruzda Rolanda
przedziela mózg na pól.
4MIEDZYMÓZGOWIE
- Miedzymózgowie obejmuje wzgórze, podwzgórze
- (nadrzedny narzad dla ukladu hormonalnego)
- i szyszynke.
- Miedzymózgowie jest stosunkowo niewielkie, ale
stanowi - centrum koordynacji nerwowej i hormonalnej.
- W miedzymózgowiu znajduja sie wazne osrodki
- motywacyjne ukladu nerwowego pokarmowy (glodu
- i sytosci), pragnienia, agresji i ucieczki, a
takze - termoregulacji oraz rozrodczy.
5SRÓDMÓZGOWIE
- Sródmózgowie odpowiada za regulacje miesni
- zwieraczy zrenicy.
- Na terenie sródmózgowia zlokalizowany
- jest twór siatkowaty, który m. in. odgrywa role
- w odruchach wzrokowych i sluchowych,
- odpowiada za stan czuwania
- uszkodzenie tworu siatkowatego powoduje
- spiaczke.
6TYLOMÓZGOWIE RDZEN PRZEDLUZONY
- Rdzen przedluzony to czesc tylomózgowia o
- ksztalcie scietego stozka, laczy rdzen kregowy
- z mózdzkiem. Skupione sa w nim osrodki
- nerwowe odpowiedzialne za funkcje
- odruchowe osrodek oddechowy, osrodek
- ruchowy, osrodek sercowy, osrodek ssania,
- osrodek zucia, osrodek polykania, a takze
- osrodki odpowiedzialne za wymiotowanie,
- kichanie, kaszel, ziewanie, wydzielanie potu.
- Uszkodzenie rdzenia przedluzonego niesie ze
- soba powazne zagrozenie zycia.
7TYLOMÓZGOWIE WTÓRNE MÓZDZEK
- Wazna czescia tylomózgowia jest mózdzek,
graniczacy - ze sródmózgowiem i rdzeniem przedluzonym.
- Sklada sie z dwóch pólkul polaczonych za pomoca
tzw. - robaka. Na przekroju poprzecznym mózdzku widoczna
- jest cienka istota szara, która stanowi kore
mózdzku i - objeta przez nia istota biala, tworzaca cialo
rdzenne, w - którym znajduja sie mózdzkowe jadra podkorowe
- najlepiej rozwiniete u ssaków. W mózdzku mieszcza
sie - osrodki odruchowe regulujace napiecie miesni
- szkieletowych i sile ich skurczu oraz osrodki
- koordynujace ruchy i utrzymywanie równowagi.
8Bruzda Rolanda
Bruzda Sylwiusza
- Bruzdy mózgu dziela
- powierzchnie pólkuli na platy
- czolowy z osrodkiem ruchowym i ruchowym mowy
- ciemieniowy z osrodkiem czucia oraz kora
integrujaca - doznania czuciowe, wzrokowe i sluchowe
- potyliczny z osrodkiem wzroku
- skroniowy z osrodkiem sluchu i czuciowym mowy
9(No Transcript)
10PLATY POTYLICZNE
- Funkcje
- widzenie, analiza koloru, ruchu, ksztaltu, glebi
- skojarzenia wzrokowe, ocena
- decyduje czy wrazenie jest analizowane i jaki
jest jego priorytet - Wyniki uszkodzen plata potylicznego
- dziury w polach wzrokowych (skotoma)
- trudnosci w umiejscowieniu widzianych obiektów
- halucynacje wzrokowe, niedokladne widzenie
obiektów, widzenie aureoli - trudnosci w rozpoznawaniu kolorów
- trudnosci w rozpoznawaniu znaków, symboli, slów
pisanych - trudnosci w rozpoznawaniu rysunków
- trudnosci w rozpoznawaniu ruchu obiektu
- trudnosci z czytaniem i/lub pisaniem
11PLATY SKRONIOWE
- Funkcje
- - zakret górny i wieczko sluch muzyczny,
fonematyczny i wrazenia dzwiekowe - - obszar Wernickego - rozumienie mowy, gramatyka,
prozodia - - zakret dolny rozpoznawanie obiektów,
kategoryzacja obiektów, pamiec werbalna,
zapamietywanie - - czesc podstawna analiza zapachów
- Wyniki uszkodzen plata skroniowego
- zaburzenia sluchu, rozumienia mowy i percepcji
dzwieków - zaburzenia wybiórczej uwagi na bodzce sluchowe i
wzrokowe - problemy w rozpoznawaniu widzianych obiektów
trudnosci w rozpoznawaniu twarzy (prozopagnozja) - uposledzenie porzadkowania i kategoryzacji
informacji werbalnych - lewa pólkula - trudnosci w rozumieniu mowy
(afazja Wernickego) - uszkodzenia prawej pólkuli moga spowodowac
slowotok - trudnosci w opisywaniu widzianych obiektów
- zaburzenia pamieci - amnezja nastepcza, problemy
z przypominaniem - zaburzenia zachowan seksualnych
- zaburzenia kontroli zachowan agresywnych
12PLATY CIEMIENIOWE
- Funkcje
- - czesc górna czucie dotyku, temperatury, bólu,
umiejscowienie wrazen czuciowych - - prawa czesc dolna orientacja przestrzenna,
uklad odniesienia na podstawie wrazen wzrokowych - - lewa czesc dolna modelowanie relacji
przestrzennych ruchów palców - - pomiedzy i czesc przysrodkowa celowe ruchy,
integracja ruchu i wzroku - integracja czucia i wzroku w jeden percept
- - manipulacja obiektami wymagajaca koordynacji i
wyobrazni przestrzenno/ruchowej - - rozumienie jezyka symbolicznego, pojec
abstrakcyjnych, geometrycznych - Wyniki uszkodzen plata ciemieniowego
- calkowita niepodzielnosc uwagi, niezdolnosc do
skupiania wzroku (apraksja wzrokowa) - trudnosci w orientacji przestrzennej, trudnosci w
integracji wrazen wzrokowych w calosc
(symultagnozja) - niezdolnosc do celowego dzialania wymagajacego
ruchu (apraksja), problemy w troszczeniu sie o
siebie - prawy - brak swiadomosci niektórych obszarów
przestrzenii i czesci ciala (jednostronne
zaniedbanie) - trudnosci w liczeniu (dyskalkulia) i matematyce,
zarówno algebrze jak i geometrii - niezdolnosc do nazwania obiektu (anomia)
- niezdolnosc do umiejscowanienia slów pisanych
(agrafia) - problemy z czytaniem
13PLATY CZOLOWE
- Funkcje
- - czesc górna - funkcje ruchowe, pierwotna kora
ruchowa, kora przedruchowa, dodatkowa kora
ruchowa - pamiec wyuczonych dzialan ruchowych, nawyki,
specyficzne schematy zachowan, wyrazy twarzy - - lewy plat - obszar Brocka (mowa)
- - pola czolowe oczu (ruch galek ocznych zalezny
od woli) - - czesc przedczolowa "zdawanie sobie sprawy"
- planowanie i inicjacja dzialania w odpowiedzi na
zdarzenia zewnetrzne, oceny sytuacji - przewidywanie konsekwencji dzialan - symulacje w
modelu swiata - konfromizm spoleczny, takt, wyczucie sytuacji
- analiza i kontrola stanów emocjonalnych,
ekspresji jezykowej - uczucia blogostanu (uklad nagrody), frustracji,
leku i napiecia - - lewy plat - kojarzenie znaczenia i symbolu
(slowa), kojarzenie sytuacyjne - pamiec robocza, wola dzialania, podejmowanie
decyzji, relacje czasowe, kontrola sekwencji
zdarzen - czesc podstawna, kora okolooczodolowa
- Wyniki uszkodzen plata czolowego
- utrata mozliwosci poruszania czesciami ciala,
afazja Brocka - niezdolnosc do planowania wykonania sekwencji
ruchów - niezdolnosc do dzialan spontanicznych,
schematycznosc myslenia
14MOZDZEK
- Funkcje
- koordynacja ruchów celowych
- utrzymanie równowagi
- regulacja napiecia miesni
- pamiec niektórych odruchów
- wplyw na ruchy oczu
- Wyniki uszkodzen mózdzka
- brak koordynacji ruchów (asynergia)
niezgrabnosc brak precyzji ruchów - problemy z utrzymaniem normalnej postawy ciala
zaburzenia równowagi - trudnosci w ocenie zasiegu i momentu zatrzymania
ruchu trudnosci w lapaniu obiektów - niezdolnosc do wykonywania szybkich ruchów
naprzemiennych, drzenie ciala - potykanie sie, tendencja do przewracania i
"chodzenia na szerokich nogach" - slabe napiecie miesni (hipotonia)
- niewyrazna mowa
- nystagmus, gwaltowne ruchy galek ocznych
15UKLAD LIMBICZNY
16UKLAD LIMBICZNY
- Uklad limbiczny pojecie wprowadzone przez
Paula Brocka. Kora zakretu obreczy tworzy
pierscien (lac. limbus) wokól pnia mózgu. - Zwykle do ukladu limbicznego zalicza sie
- kore zakretu obreczy
- kore okolowechowa
- wzgórze
- podwzgórze
- hipokamp
- cialo migdalowate
- ciala suteczkowate
- sklepienie
- jadra migdalowate
17POLA RUCHOWE I CZUCIOWO - SOMATYCZNE
- Sygnaly czuciowe z róznych czesci powierzchni
ciala - przechodza dluga droge do rdzenia kregowego lub
mózgu - i docieraja do somatycznych pól czuciowych.
Glówne pola - ruchowo czuciowe kory leza wzdluz bruzdy
Rolanda - pole ruchowe lezy tuz przed nia, pole czuciowe
tuz za nia. - Poszczególne czesci ciala sa reprezentowane przez
- punkty po obu stronach bruzdy, przy czym
reprezentacja ta - jest do góry nogami to jest nogi i stopy sa
- reprezentowane u góry, nizej rece i ramiona, a na
dole - glowa, przy czym rece i twarz sa reprezentowane
przez - znacznie wieksza powierzchnie kory niz reszta
ciala. - Osrodki smaku znajduja sie blisko osrodków
wrazliwosci - dotykowej dla jezyka.
18(No Transcript)
19POLA RUCHOWE I CZUCIOWO - SOMATYCZNE
- Jedna z funkcji kory mózgowej jest dzialanie
motoryczne. - Informacja somatosensoryczna (czucie ciala) -
obszar SI - z tylu bruzdy centralnej, przekazywana jest od
- receptorów dotyku, bólu, temperatury, wibracji,
- polozenia konczyn, przez nerwy czuciowe do
wzgórza i - kory SI. Twarz i jezyk reprezentowane sa po obu
- stronach, pozostale czesci ciala przeciwlegle.
- Zniszczenie kory SI powoduje zanik wrazen
czuciowych, - jednak ból i temperatura po pewnym czasie
pojawiaja - sie. Draznienie wywoluje wrazenia dotyku,
laskotania, - swedzenia. Pobudzanie kory z przodu bruzdy
centralnej - wywoluje zachowania ruchowe (cale wyuczone
ruchy). - Obszar kory poswiecony analizie jest
proporcjonalny do - wagi bodzców.
20WAGA NARZADU
- Przecietny mózg wazy 1,5kg.
- Norma jest od 820g do 2,8kg.
- Masa mózgu nie jest wyznacznikiem jego wydolnosci
!!
21MÓZG TO
- niecale 1,5l wody ok. 1200-1300g
- ok. 130g bialek
- ok. 95g tluszczów
- nieco soli mineralnych
22PO ODCISNIECIU WODY Z MÓZGU ZOSTAJE 13dkg BIALKA
23(No Transcript)
24NAZEWNICTWO
- jadro skupisko cial komórek nerwowych w OUN
- warstwa powloka z cial komórek nerwowych
oddzielona od innych warstwa aksonów i dendrytów - kolumna grupa komórek pelniacych podobne
funkcje tworzaca strukture prostopadla do
powierzchni kory mózgowej - droga, powrózek, szlak wiazka aksonów
- (takze projekcja)
- nerw wiazka aksonów poza OUN
- zwój skupisko cial komórek nerwowych poza OUN
- zakret (zawój) wybrzuszenie na powierzchni
kory - bruzda wklesla czesc powierzchni kory
- szczelina dluga i gleboka bruzda
25AGNZOJE WZROKOWE
- ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA, KTÓRE DEFINIUJE SIE
JAKO DEFEKT W ROZPOZNAWANIU PRZY BRAKU
ELEMENTARNYCH DEFEKTÓW CZUCIOWYCH JAK NP. AFAZJE
CZY ZAB. UWAGI -
- 1) NAJCZESCIEJ OSLABIONA JEST ZDOLNOSC DO
LACZENIA Z SOBA WIDZIALNYCH PRZEDMIOTÓW W JEDNA,
DOPELNIAJACA SIE CALOSC LUB - 2) PRZY WZGL. PRAWIDLOWEJ PERCEPCJI, OSLABIONY
JEST PROCES KOJARZENIA POSTRZEGANYCH PRZEDMIOTÓW
Z ICH ZNACZENIEM
261. AGNOZJA WZROKOWO PRZEDMIOTOWA
- Niezdolnosc do rozpoznawania znanych przedmiotów,
która nie jest spowodowana przez uposledzenie
sensoryczne (czuciowe), uposledzenie sprawnosci
intelektualnej czy afazje. - Najciezsze przypadki po obustronnych
uszkodzeniach styku platów ciemieniowych i
potylicznych.
27(No Transcript)
281. AGNOZJA WZROKOWO PRZEDMIOTOWA
- modalnie specyficzna (pacjenci sa w stanie
rozpoznawac obiekty za pomoca innych zmyslów) - pacjenci nie sa w stanie okreslic funkcji
przedmiotów
29TAJEMNICZ AGNOZJA WZROKOWO PRZEDMIOTOWADZIS
NAZYWANA JEST
- APERCEPCYJNA
- AGNOZJA
- WZROKOWA?
302. ASOCJACYJNA AGNOZJA WZROKOWA
- zachowana wzrokowa reprezentacja obiektów i
wyodrebnianie istotnych elementów, ale trudnosci
w uzyciu tej informacji do rozpoznania obiektów
313. AGNOZJA SYMULATATYWNA
- szczególny typ agnozji asocjacyjnej polegajacy
na trudnosciach z uchwyceniem sensu calosci
obrazu, pomimo zdolnosci do okreslenia jego
czesci (np.trudnosci z rozpoznawaniem ukladów
kart w pokerze przy zachowanym rozpoznawaniu
poszczególnych kart)
32PROZOPAGNOZJA - niezdolnosc dorozpoznawania
twarzy znajomych osób
- na ogól zachowana zdolnosc do rozpoznawania
kategorii obiektu - zachowana zdolnosc rozrózniania twarzy
- (przy jednoczesnej ekspozycji) - istotnosc
- czynnika pamieciowego
- towarzyszace zaburzenia rozpoznawania
- innych obiektów
33"Och, to jest Piotrek mój brat. Te wasy, ta
wysunieta szczeka. Zawsze bym go rozpoznal"
- Rozpoznawanie tylko charakterystycznych cech
twarzy (a nie samej twarzy). - Pacjenci z prozopagnozja opieraja sie na innych,
dostepnych informacjach, które interpretuja w
swietle utrwalonej w pamieci wiedzy.
34PROZOPAGNOZJA - niezdolnosc dorozpoznawania
twarzy znajomych osób
35PROZOPAGNOZJA - koncepcja Warrington
- etapy rozpoznawania obiektów
- wstepna analiza wzrokowa (zachodzi w obu
- pólkulach)
- percepcyjna kategoryzacja (zachodzi w prawej
- pólkuli), jest presemantyczna (mozemy rozpoznac
ze - dwa obrazy przedstawiaja ten sam obiekt ale go
nie - identyfikujemy)
- semantyczna kategoryzacja (zachodzi w lewej
- pólkuli) - nastepuje powiazanie wzrokowej
informacji z - wiedza o obiekcie tj. jego nazwa i funkcja
36PROZOPAGNOZJA - koncepcja Warrington
- twarz szczególny typ
- bodzca wzrokowego
- rozpoznawanie twarzy zachodzi u czlowieka bez
- wysilku, pomimo, ze rzeczywisty jej
- obraz jest zmienny
- rozpoznanie calosci obrazu a nie poszczególnych
- elementów
- rozpoznawanie fotografii obróconych do góry
nogami - sprawia trudnosc
37PROZOPAGNOZJA - niezdolnosc dorozpoznawania
twarzy znajomych osób
38PROZOPAGNOZJA - niezdolnosc dorozpoznawania
twarzy znajomych osób
- prozopagnozja skutkiem uszkodzenia
- obustronnego
- prawostronnego
- lewostronnego
- Uszkodzenie obszaru przysrodkowego, lezacego na
styku plata potylicznego i skroniowego
(przerwanie polaczen pomiedzy percepcja a
pamiecia obrazów twarzy pacjent wie ze to twarz
ale nie wie do kogo nalezy).
39PROZOPAGNOZJA - niezdolnosc dorozpoznawania
twarzy znajomych osób
40ANOZOGNOZJA ignorowanie, negowanie wlasnych
zaburzen (paralizu lewostronnego).
- Wystepuje po uszkodzeniach prawej pólkuli.
- Pacjenci moga "widziec" poruszajaca sie
sparalizowana reke. - Moga tez znajdowac dziwaczne lecz nieprawdziwe
wyjasnienia braku wykonania polecenia lekarza.
41L Pani Mario, jak sie pani czuje? M Dobrze,
tylko boli mnie glowa. Mialam wylew i zabrali
mnie do szpitala. L Czy moze pani chodzic? M
Tak (pacjentka z powodu niewladnej nogi od dwóch
tygodni porusza sie wylacznie na wózku) L Czy
moze pani poruszac obiema rekami? M Tak L Czy
moze Pani poruszac prawa reka? M Tak L Czy moze
pani poruszac lewa reka? M Tak
42L Czy moze pani wycelowac prawa reka w mój nos?
(pacjentka wykonuje polecenie). L Czy moze pani
wycelowac lewa reka w mój nos? (reka zwisa
bezwladnie) L Pani Mario, czy pani celuje w mój
nos? M Tak L Czy pani dobrze widzi, ze reka
celuje w mój nos? M Tak, znajduje sie ona 50cm
od panskiego nosa (reka pacjentki caly czas
zwisa bezwladnie)
43ANOZOGNOZJA ignorowanie, negowaniewlasnych
zaburzen (paralizu lewostronnego).
- brak zaburzen psychiatrycznych
- dobry poziom intelektualny
- brak zaburzen wzrokowych czy hemineglectu
44L Czy moze pani chodzic? P Tak L Czy obie pani
rece sa sprawne? P Tak L Czy moze pani
wycelowac we mnie prawa reka? (pacjentka wykonuje
polecenie) L Prosze wycelowac we mnie lewa reka
(reka lezy bezwladnie na stole) L Czy pani
celuje we mnie? P Mam silny artretyzm ramienia,
pan wie doktorze, to boli...
45ANOZOGNOZJA ignorowanie, negowaniewlasnych
zaburzen (paralizu lewostronnego).
- Dziwaczne i nieprawdziwe (choc logiczne)
wyjasnienia. - Racjonalizacja sytuacji, której pacjent nie
chce zaakceptowac.
46ANOZOGNOZJA hipoteza Ramachandrana
- zalozenia
- anozognozja opiera sie na mechanizmach
obronnych, które wystepuja - u wszystkich ludzi
- mechanizmy te dzialaja z wiekszym natezeniem u
pacjentów z anozognozja
47ANOZOGNOZJA hipoteza Ramachandrana
- U kazdego czlowieka zachodzi proces
- dopasowywania naplywajacej informacji i
- korygowania jej (zaprzeczanie i konfabulacje)
- zgodnie z posiadana wiedza. Utrzymanie
- dotychczasowego obrazu rzeczywistosci.
- Przystosowawcze znaczenie
- zapewnienie stabilnosci dzialania.
- U pacjentów dzialaja podobne mechanizmy
- obronne. Dlaczego sa one tak wyostrzone?
48ANOZOGNOZJA hipoteza Ramachandrana
- dwie pólkule pelnia odmienne funkcje
- lewa pólkula tworzy wewnetrznie spójne modele
swiata i - zapewnia ich stabilnosc
- wlacza mechanizmy obronne (konfabulacje,
- ignorowanie, zaprzeczanie) w przypadku
niewielkich - niespójnosci
- prawa pólkula zawiera mechanizmy umozliwiajace
- zmiane modelu i strategii dzialania
- zapewnia dostrzezenie "niepasujacych"
informacji podwarunkiem, ze stopien ich
"nieprzystawania" do modelu jest b. duzy
(przekracza pewien próg)
49ANOZOGNOZJA hipoteza Ramachandrana
- u pacjentów z anozognozja
- lewa pólkula dziala sprawnie wykonuje swoja
prace - (zaprzecza, konfabuluje)
- prawa pólkula jest uszkodzona, co prowadzi do
utraty - mechanizmów umozliwiajacych dostrzezenie
- "niepasujacych" informacji i zmiane obrazu
swiata i siebie - samych
- pacjenci wpadaja w pulapke konfabulacji bez
mozliwosci - przelaczenia sie na taki wariant obrazu samych
siebie, - zgodnie z którym sa oni sparalizowani
50LEWOSTRONNA AGNOZJA PRZESTRZENNA jednostronne
pomijanie (hemineglect)
- niezauwazanie, ignorowanie
- obiektów z lewej strony
- Dla pacjentów z hemineglectem swiat ma tylko
- jedna strone prawa. aluzja polityczna??
- O istnieniu lewej nic nie wiedza bo
- nie dostrzegaja niczego z lewej strony
- nie maja swiadomosci, ze cos tam powinno byc
- Pacjenci widza (bodzce docieraja do mózgu)
- i nie widza (brak odpowiednich doznan
psychicznych) - i nie wiedza, ze nie widza widzac.
51(No Transcript)
52(No Transcript)
53M. Gazzaniga, Cognitive Neuroscience 1998, str.
238
54Przeszukiwanie wzrokowe badanie z uzyciem
okulografu.
- Slad spojrzenia
- pacjenta z
- pomijaniem stronnym
- zadanie polegalo
- na wyszukiwaniu L.
- czerwony punkt
- fiksacja
- zólta linia
- trajektoria sakady
- (Husain i in., 2001)
55LEWOSTRONNA AGNOZJA PRZESTRZENNA w mechanizmie
pomijania istotna role odgrywarywalizujacy wplyw
informacji z niezaburzonego pola.
- zaangazowanie uwagi w analize bodzców
znajdujacych sie w prawym polu widzenia utrudnia
dostrzezenie tego, - co znajduje sie w lewym polu.
- Im wiecej bodzców jest obecnych w polu
niezaburzonym (prawym) tym wieksze trudnosci ma
pacjent z odnalezieniem wlasciwego bodzca w polu
zaburzonym (lewym).
56ASTEREOGNOZJA
- Astereognozja - niezdolnosc do rozpoznania
przedmiotów za pomoca dotyku - trudnosci w
rozpoznawaniu obiektów za pomoca dotyku ale bez
kontroli wzroku (moga powiedziec jakie cechy ma
obiekt ale nie potrafia scalic wszystkich
wrazen). Niezalezna od zaburzen czucia,
uposledzenie rozpoznawania ksztaltu przy
prawidlowym rozpoznawaniu wielkosci, faktury. - Jest wynikiem uszkodzen plata ciemieniowego
(okolic wtórnych odpowiedzialnych za synteze
wrazen). Lokalizacje mozna rozpoznac po rece, w
której wystepuje astereognozja . Jezeli prawa
reka jest zaburzona to uszkodzenie lewej pólkuli,
jezeli lewa to uszkodzenie prawej pólkuli.
57KONIEC . NA DZIS.