LIDERSHIP

1
LIDERSHIP
2
PersonalityPersonaliteti

• Pse disa njerez jane me te shoqerueshem e disa me
  te turpshem, disa me temperamente e disa me te
  qete, disa me agresive te tjeret me pasive? Te
  gjitha keto jane karakteristika te
  personalitetit.
• Personaliteti eshte kombinim I karakteristikave
  qe e identifikojne nje individ sic jane sjellja,
  sistemi mental, dhe karakteristikat
  emocionale.Personaliteti mbeshtetet ne gjenetike
  dhe ne faktoret e ambientit ku njeriu jeton.
  Themelet e personalitetit te njeriut ndertohen qe
  nga mosha pese vjecare. Mirepo personaliteti I
  njeriut mund te nderroj varesisht nga ndikimi I
  familjes, shoqerise shkolles dhe mardhenieve te
  punes.
• Personaliteti dhe kuptimi I tij ka nje rendesi
  shume te madhe sepse personaliteti percakton te
  sjellurit dhe perceptimet e njeritu. Egzistojne
  disa menyra per klasifikimin e personalitetit
  mirepo dy prej tyre jane me te rendesishme
  metoda e bazuar ne katakteristikat e vecanta dhe
  metoda qe bazohet en pese dimensionet e
  personalitetit.

3
Cilesite e personaliteti qe ndikojne ne sjelljet
organizative

• Pika e kontrollit
• Te qenit autoritar
• Makiavelizimi
• Prirja ndaj rrezikut
• Nevoja per te qene rezultativ
• Vetevlersimi
• Vetefikasiteti
• Kujdesi per te paraqitur anen e duhur te vetes

4
Single Traits of PersonalityKarakteristikat

• Kontrolli eshte karakteristike qe mbeshetet ne
  mes te fakteve shpjegojne qe kontrolli I fatit te
  dikujt behet nga jashte dhe brenda.
  Externalizers quhen ata te cilet besojne qe
  njeriu nuk ka ndonje kontroll mbi fatin e tyre,
  dhe se sjelljet e tyre nderlidhen me
  paraqitjet.Ndersa Internalizers jane ata te
  cilet besojne qe kane aftesi te kontrollojne
  fatin e tyre dhe se sjelljet e tyre kan ndikim
  direkt ne paraqitjet e tyre.
• Optimismi mbeshtetet ne faktin se ana e kundert e
  saj eshte pesimzimi.Optimistet besojne se gjerat
  do te shkojne mbare the kryesisht jane njerez te
  lumtur.Pesimistet besojne qe gjerat nuk do te
  shkojne mbare dhe kryesisht jane njerez te pa
  kenaqur.Njerezit te cilet jane optimist
  zakonishte jane me kreative ne punen e tyre.
• Tendenca per te ndermarr rreziqe mbeshtetet ne
  faktin per te ndermarr rreziqe deri tek fakti qe
  rreziqet duhet shmangur. Organizatat e suksesshme
  jane ne kerkim te menaxhereve te cilet jane te
  gatshem per te rrezikuar. Perderisa organizatat
  me menaxhere te cilet nuk jane te gatshem te
  rrezikojne , nuk jane perparimtare ne boten e
  biznesit per arsye se nuk mund ti percjellin
  ndryshimet .
• Machiavellianism eshte veti e personalitetit te
  njeriut qe parasheh dhe arsyeton cdo veprim qe
  duhet ndermarr per ta arritur nje qellim te
  caktuar. High Machs konsiderohen si te efektshem
  ne situata ne te cialt fitorja eshte e
  rendesishme , mirepo High Machs jane persona te
  cilet me shume brengosen per arritjet e tyre
  personale se sa per arrtijet e organizates ku ata
  punojne.

5
Formimi I personalitetit

• Personaliteti formohet duke nderhyre vecori
  fizike individuale qe nenkupton karakteristika te
  qendrushme mendore dhe fizike qe perbejne
  identitetin e nje individi

6
Faktoret qe ndikojne ne formimin e personalitetit

• Trashegimia
• Mjedisi
• Kultura
• Familja
• Situata

7
PowerZotesia(fuqia)

• Per te qene te suksesshem duhet te kuptojme se si
  fuqia fitohet dhe perdoret.
• Rendesia e fuqise ne sjelljen e organizuar eshte
  shume e madhe. Qellimi I saj kryesore eshte
  aftesia qe te ndikoje ne sjelljen e te tjereve.
• Egsistojne shtate lloje te fuqise
• -Fuqia autoritare
• -Fuqia nderlidhese
• -Fuqia shperblyese
• -Fuqia legjitime
• -Fuqia referuese
• -Fuqia informuese
• -Fuqia Ekspert

8
Seven types of powerShtate llojet e fuqise

• Fuqia autoritare eshte tip i fuqise e cila
  perfshine format e kercnimeve dhe ndeshkimeve me
  qellim qe te arrihen rezultate.
• Fuqia nderlidhese bazohet ne mardheniet e
  personit me njerezit e tjere me ndikim ne menyre
  qe te arrihet qellimi I caktuar.
• Fuqia shperblyese bazohet ne aftesine e personit
  per te ndikuar tek te tjeret duke iu ofruar atyre
  dicka me vlere.
• Fuqia legjitime bazohet ne fuqine e personit ne
  organizate.(Punetoret ndihen te detyrauar te
  bejne ate cka punedhenesi thote.)
• Fuqia referuese bazohet ne mardheniet personale
  te personit me te tjeret.
• Fuqia informuese bazohet ne nevojen e te tjereve
  per informata/te dhena.
• Fuqia Expert ne aftesite the njohurit e personit
  I cili posedon nje fuqi te tille.

9
Motivimi

• Motivimi paraqet gatishmerin e individit qe te
  perpiqet per arritjen e objektivave te
  organizates duke vene ne perdorim nje sasi
  energjish dhe perpjekjesh, me kusht qe keto
  perpjekje te sjellin plotesimin e qellimeve
  individuale

10
Motivimi si proces

• Nevoja
• Motivi
• Objektivi

11
Procesi I Motivimit

• Nevoja e perceptuar (si mungese e perceptuar qe
  shkakton nje sjellje e cila synon te largoje kete
  mungese)
• Nxitja per te vepruar
• Objektivi (motivimi drejtohet gjithmone ne
  arritjen e nje objektivi qe jane forca qe e
  drejtojne perpjekjen e njeriut).

12
Teoria e hierarkise se nevojave

• Nevojat fiziologjike
• Nevojat per siguri
• Nevojat per tu shoqeruar
• Nevojat per tu vleresuar
• Nevojat per tu vetaktualizuar

13
Teoria e tri nevojave (Alderfer)

• Nevojat e egzistences
• Nevojat per marredhenie me te tjeret
• Nevojat pe r zhvillim

14
Teoria e X dhe Y (McGregor)

• Teoria x
• Teoria y

15
Teoria e motivimit nepermjet objektivave

• Objektivi eshte qellimi I nje veprimi
• Objektivi eshte nje burim I motivimit

16
Dy supozimet themelore te teorise se motivimit
permes objektivave

• A) Njerezit punojne mire ne qofte se aktiviteti I
  tyre ka kuptim (ne qofte se ata e shohin nje
  qellim me te larte nga ai I zakonshmi)
• B) Shumica e njerezve perpiqen te arrijne
  objektivat ne qofte se e din se cilat jane ato
  objektiva dhe qe do te kene shperblim ne arritjen
  e tyre.

17
Menaxhimi nepermjet objektivave-MESIM PER LIDERIN

• Per ndryshim nga (MBO)Menaxhimi nepermjet
  kontrollit paraqet(kur kerkohet qe punonjesi te
  dije detalisht cdo detyre dhe objektivin e
  detyres)
• Menaxhimi nepermjet objektivave (MBO) (duke I
  shpejguar punonjesit objektiva te pergjithshme
  dhe vizionin e pergjithshem)

18
Teoria e pritjes

• Thelbi I saj qendron ne ate qe njerzit jane te
  motivuar per te punuar kur presin te arrijne
  gjerat qe duan nga puna(element kyq eshte
  perceptimi)
• Eshte teori e Victor Vroom dhe Porter-it (Forca e
  nje qellimi per te vepruar ne nje menyre te
  caktuar, varet nga fuqia e besimit se ky veprim
  do te shoqerohet me nje rezultat

19
Vendimi individual sipas teorise se pritjes varet

• Nga shpresa se perpjekjet individuale qojne ne
  kryerjen e punes-arritjen e objektivit
• Nga shpresa qe kryerja e punes do te shperblehet
  dhe
• Nga shpresa qe ky shperblim do ti ploteson
  nevojat e individit

20
Pritja (Vroom)

• Paraqet besimin e individit se nje mase e caktuar
  perpjekjesh do te ndiqet nga realizimi I detyrave
  ne nje mase te caktuar qe varen nga
  vetevleresimi, suksesi I meparshem ne pune,
  ndihma qe merr nga bashkepuntoret, informacioni I
  nevojshem per pune dhe paisja dhe cilesia e punes.

21
Instrumentaliteti (Kuptimi)

• Eshte besimi I individit qe nje rezultat I
  caktuar ne pune (shperblimi) varet nga kryerja e
  detyres ne nivel te caktuar
• Kryerja e punes I sherben individit si instrument
  per te arritur te rezultati
• Instrumentaliteti varon nga -1 deri ne 1.

22
Instrumentaliteti

• Eshte besimi I individit qe nje rezultat I
  caktuar ne pune (shperblimi) varet nga kryerja e
  detyres ne nje nivel te caktuar, sipas kesaj
  kryerja e punes I sherben indvidit si nje sukses
  per te arritur te rezultati
• Instrumentaliteti varion nga -1 deri ne 1

23
Valenca

• Ka te beje me vleren negative apo pozitive qe
  individet I vene nje te ardhure te caktuar.
• Valenca lidhet direkt me performancen qe tregon
  se qdo pune ofron lloje te ndryshme shperblimesh.

24
Teoria e pritjes tregon se motivimi individual
varet nga

• Shpresa se perpjekja e tij do te qoje ne kryerjen
  e punes, arritjen e objektivave
• Shpresa qe kryerja e punes do te shperblehet
• Fakti se ky shperblim do te plotesoj
  nevojat-objektivat individuale.

25
Gjendjet psikologjike te individit qe shkaktojne
motivim te brendshem nga puna

1. Individi e ndjen qe puna ka kuptim (percepton
   punen e vet si te vlefshme).
2. Individi ndjen pergjegjesi (beson qe ai vet eshte
   pergjegjes per rezultatin e punes se vet).
3. Individi kupton cilat jane rezultatet (duhet te
   jete ne gjendje te percaktoje ne menyre te
   rregullt rezultatin e punes se vet.

26
GRUPI-EKIPI-ORGANIZATA

• Nje grup paraqet dy ose me shume persona te
  pavarur qe nderveprojne dhe influenciojn njeri
  tjetrin per te plotesuar nje qellim te perbashket.

27
Llojet e grupeve

• Formale
• Jo formale

28
Normat grupore

• Jane rregulla dhe modele te sjelljes te pranuara
  dhe te pritura nga antaret e nje grupi apo ekipe.

29
Fazat e formimit te grupit (Tuckman)

• Grupet jane ne gjendje te vazhdueshme ndryshimi
• Formimi (faza kur individet fillojne te zbulojne
  nga pak njeri tjetrin)
• Trazimi (faza e ideve ku ka shum diskutime dhe
  konflikte, testohet udheheqesi dhe pozicioni
  personal)
• Krijimi I normave
• Ekzekutimi
• Shkeputja

30
Degjenerimi I grupit

• Degjenerimi
• Denormimi
• Detrazimi
• Deformimi
• Feedback

31
Kohezioni grupor

• Fortesia e lidhjeve percaktohet si mase ne te
  cilen antaret jane te terhequr ndaj njeri
  tjetrit, deshirojne te mbeten ne grup dhe jane te
  perkushtuar ndaj tij.
• Permbahet nga 2 komponente
• Faktoret socio-emocional (deshira)
• Instrumental (nevoja)

32
Efekti Asch ne konformizem

• Paraqet shtrembimin e gjykimeve individuale nen
  efektin e nje gjykimi te kundert te dhene nga te
  gjithe antaret e grupit ne menyre unanime.

33
Marrja e vendimeve ne grup

• Marrja e vendimit kuptohet si zgjedhje e bere nga
  nje grup veprimesh alternative qe mund te kryhen
  per te arritur nje apo disa qellime.

34
Avantazhet dhe Disavantazhet e perdorimit te
grupit per vendosje

• Avantazhet (Informacion dhe njohuri e plote,
  rritje pranueshmerise si nje zgjedhje, dhe rrijta
  e legjimitetit)
• Disavantazhet(Harxhimi I kohes, presioni per
  konformizem, pergjegjesi e paqarte.

35
Efektiviteti dhe Efikasiteti I marrjes se
vendimit ne grup

• Efektiviteti matet me kohen, shkallen e
  pranushmerise dhe shkallen e keativitetit.
• Efikasiteti matet me kohen dhe shpenzimet.

36
Procesi I marrjes se vendimeve ne grup

• Teknika e grupit nominal (antaret e grupit jane
  fizikisht te pranishem por veprojne ne menyre te
  pavarur.
• Teknika Delf-it nuk lejon takimin fizik te
  antarit te grupit

37
Ekipi (per ndryshim nga) Grupi

• Ekipi eshte nje numer I vogel njerzish me aftesi
  qe te plotesojne njeri tjetrin te perkushtuar ne
  arritjen e nje qellimi te perbashket qe ne
  realizimin e objektivave te punes e konsiderojne
  njeri tjetrin reciprokisht pergjegjes.

38
Kur grupi behet ekip

• Udheheqja behet aktivitet qe nuk e kryen vetem
  nje njeri.
• Pergjegjesia kalon nga individual ne kolektive
  dhe anasjelltas.
• Zhvillon qellimin e vet.
• Zgjidhja e problemeve eshte menyre e jeteses e jo
  nje aktivitet parcial.
• Efektiviteti matet nga rezultati I perbashket

39
Managing conflict

• Konflikti shfaqet atëherë kur njerëzit nuk
  pajtohen me njeri tjetrin ose janë kunder.
• Nëse menaxherët dëshirojnë të jenë të suksesshëm
  duhet te kenë një zgjidhje të fortë për
  konfliktin dhe aftësi për negociata.
• Menaxhimi i mirë I konfliktit ndikon në
• knaqësinë për punën.

40
The psychological contract

• Të gjitha lidhjet njerëzore lidhen me marrëveshje
  psikologjike.Marrëveshja psokologjike është e
  përbërë nga parashikimet e brendshme të cdo
  grupi.
• Në punë ju keni një sërë parashikimesh rreth asaj
  që do ti kontriboni organizatës(përpjekje,kohë
  dhe aftësi) dhe asaj që ajo do tju mundësojë
  (kompenzim dhe knaqësi në punë).Shpesh nuk jemi
  të vetëdijshëm për parashikimet tona deri sa ato
  bëhen realitet.

41
KONFLIKTET

• Konflikti lind kur kontrata psikologjike
  shkatërrohet,gjë që ndodh për dy arsye primare
• 1)Dështimi në shprehjen e parashikimeve tona ,dhe
  dështimi në përfshirjen e parashikimeve të të
  tjerëve.
• 2)Supozimi se të tjerët kanë të njejtat
  parashikime që kemi edhe ne.Përderisa njerëzit
  shohin parashikimet tona cdo gjë është në
  rregullkur ata nuk I njohin ato atëherë jemi në
  konflikt.Pra është e rëndesishme ti ndajmë
  informatat dhe ti shprehim parashikimet tona me
  ngulm.
• Përndryshe si mund të presësh nga te tjerët të
  njohin parashikimet e tua kur ata nuk dijn se qka
  janë ato?

42
Functional and dysfunctional conflict

• Njerëzit shpesh e mendojnë konfliktin si luftë
  dhe e shohin atë si përcarës.
• Konflikti I cili parandalon arritjen e
  objektivave të organizatës është negativ ose
  dysfunctional conflict(konflikt jofunksional).
• Kur mospajtueshmëria dhe qëdrimi kunër mbështët
  arritjen e objektivave të organizatës atëhërë
  konflikti është pozitiv dhe quhet functional
  conflict(konflikt funksional).
• Konflikti shumë I vogël apo shum I madh zakonisht
  është jofunksional.

43
Conflict management styles

• Kur ju përballeni me një konflikt, ju mund të
  zgjedhni 5 lloje të menaxhimit të konfliktit.Këto
  5 lloje bazohen në dy dimensione të
  shqetsimeveshqetsimi per nevojat e të tjerëve
  dhe shqetësimi për nevojat tuaja.
• Nivelet e ndryshme të shqetësimeve rezultuojnë në
  3 tipa sjelljeshpasiv,agresiv dhe pozitiv.
• Secili lloj menaxhimi I konfliktit rezulton në
  një model të ndryshem fitim-humbje.

44
Shmangje (Avoiding) conflict style

• Personi I cili shmang konfliktet synon të
  injorojë konfliktin dhe jo ta zgjedh atë.
• Nëse ju shmangni konfliktin ju tregoheni
  joguximtar dhe jobashkëveprues.Njerëzit shmangin
  konfliktin duke refuzuar të marrin një
  qëndrim,duke u tërhequr mentalisht.
• Situata humbje-humbje rezulton atëherë kur
  konflikti nuk është zgjidhur
• Avantazhi në shmangjen e konflikteve është se
  mund ti mbash lidhjet të cilat do rrezikoheshin
  nga zgjidhja e konfliktit
• Disavantazhi është që konflikti nuk zgjidhet.

45
Shmangje (Avoiding) conflict style

• Një zgjedhje e tillë e vazhdueszhme për
  konfliktin con në konflikt brenda personit I cili
  e bën këtë zgjedhje,gjithashtu njerëzit synojnë
  të përfitojnë nga shmangësi.
• Disa menaxherë lejojnë puntoret te punojnë dobët
  vetëm që mos të konfrontohen me ta.Shmangja nuk I
  largon problemet ajo vetëm sa I keqëson ato.
• Sa më gjatë ti shmangesh konfrontimit me të
  tjerët aq më I vështirë bëhet konfrontimi.
• Kur nuk keni kohë të zgjedhni konfliktin ose kur
  njerëzit janë të ndjeshëm atëherë zgjidhjen e
  situatës e bëni më vonë.
• Sjellja pasive-agresive e përkeqëson situatën
  duke iu bërë dëm lidhjeve njerëzore

46

• Shmangja e konfliktit është e përshtatshme të
  bëhet atëherë kur
• Konflikti është I parëndësishëm
• Rreziku për ju në këtë qeshtje nuk është I lartë
• Konfrontimi do të dëmtonte një lidhje të
  rëndësishme
• Ju nuk keni kohë ta zgjidhni konfliktin
• Emocionet janë të shumta

47
Accommodating conflict style

• Akomodimi I konfliktit synon të zgjedh konfliktin
  duke i hapur rrugën anës kundërshtuese.kur ju
  përdorni këtë lloj të menaxhimit të konfliktit ju
  jeni I paguximshëm mirëpo bashkëveprues.
• Ju plotësoni nevojat e të tjerëve dhe nuk
  kujdeseni për tuajat duke lënë të tjerët të
  zgjedhin rrugën e tyre.Krijohet situata
  fitues-humbës.
• Ndryshimi në mes të shmangjes së konfliktit dhe
  akomodimit të tij është se kjo e fundit ju shtyen
  të bëni gjëra të cilat nuk dëshironi.
• Nëse ju dhe një person tjetër punoni bashkë në
  një projekt dhe ju punoni sipas mënyrës së tij
  ,edhe pse ju nuk pajtoheni me këtë, ju keni
  zgjedhur mënyrën e akomodimit të konfliktit,dhe
  kështu ju përfundoni duke bërë dicka që nuk
  dëshironi

48

• Avantazhi në akomodimin e konfliktit është se ju
  mbani lidhjet me të tjerët duke bërë gjërat sipas
  mënyrës se tyre.
• Disavantazhi në akomodimin e konfliktit është se
  duke lëshuar rrugë(nënshtruar) mund të bëhet e
  kundërta nga ajo që keni pasur për qëllim.personi
  që nënshttrohet mund të ketë një zgjidhje më të
  mirë.
• Përdorimi i vazhdueshëm i këtij lloji të
  menaxhimit të konfliktit mund të sjell përfitime
  të mëdha nga ana kundërshtuese.

49

• Akomodimi I konfliktit është I përshtatshëm të
  bëhet atëherë kur
• Ju pëlqen roli I ndjekësit(përcjellësit)
• Ndryshimet për të cilat jeni pajtuar nuk janë të
  rëndësishme për juve por janë të rëndësishme për
  personin tjeter.
• Dëshironi ti mbani lidhjet e rëndësishme mbi cdo
  gjë
• Koha e zgjidhjes së konfliktit është e limituar
• Personi me të cilin jeni në konflikt ushtron
  forcë

50
Forcing conflict style

• Detyrimi I konfliktit synon ta zgjidh konfliktin
  duke përdorur sjellje agresive për të zgjedhur
  rrugën e duhur.
• Kur ju përdorni këtë lloj menaxhimi konflikti ju
  jeni jobashkëveprues dhe agresiv,ju bëni gjithcka
  për të kënaqur nevojat tuaja dukë shfrytëzuar
  nevojat e të tjerëve