KAN FIZYOLOJISI

1
Hemoglobin Yikimi
Yasli eritrositler makrofajlar tarafindan
fagosite edilmesi sonucu ortaya çikan Bilirubin,
karacigerde Glukuronid ile birleserek safra
yoluyla sindirim kanalina verilir. Burada feces
Urobilinojenine dönüsür ve daha sonra
Sterkobiline dönüsürek diskiya renk verir. Kana
geçen Bilurubin ise idrarla Urobilinojen halinde
atilir.
2
Sarilik (Ikter-Jaundice)
Hücre disi sivilarda Bilirubinin normal (0.5
mg/dl)in üzerine çiktigi durumlarda görülür.
3

• Nedenleri
• Hemolitik ikter
• Asiri hemoliz sonucu görülür.
• Örn Eritroblastosis fetalis ve yanlis kan
  transferi.

4
2. Intrahepatik ikter
Karaciger hücrelerinin safra sentezlememesi
sonucu kan bilirubin düzeyi yükselir.
5
3. Post hepatik (Obstrüktif) ikter
Safra kanalinin tas veya tümör tarafindan
tikanmasi sonucu safra atilamaz ve kandaki düzeyi
artar.
6

• Fetüs ve Yenidoganda
• 85 Karacigerde
• 15 Böbreklerde Sentezlenir
• Karaciger
• Hepatik Eritropoietik Faktör (HEF)
• Eritrogenin-Eg inaktif
• Serum Faktörü
• Aktif EPO Olusur

Eriskinde 85 Böbreklerde 15 Böbrek disi
dokularda sentezlenir Böbrekler Renal
Eritropoietik Faktör (REF) Eritrogenin-Eg inaktif
Serum Faktörü Aktif EPO Olusur
7
(No Transcript)
8
(No Transcript)
9
(No Transcript)
10
EPOnun Kimyasal Yapisi
EPO, Glikoprotein yapida bir hormondur.
Yapisinda 69 protein
31 karbonhidrat
bulunur. Karbonhidrat kisminin kimyasi,
13.7 heksoz, 9.4
heksaminaz, 7.9 sialik asitten
olusur
11
Hb ve çesitli proteinlerin sentezinde artis
gözlenir
EPOe duyar
hücreler çogalirlar

12
Cinsiyet Hormonlarinin Eritropoeze Etkileri

• 1- Androjenler.
• a. EPO yapimini stümüle etmek,
• b. REF yapimini stümüle etmek,
• c. Kemik iligine direkt etki ederek,
• d. EPOnin hedef hücrelerde, duyarligini
  artirarak,
• e. Serumda bulunan EPO antikorlarini, (Anti-EPO)
  bloke ederek, eritrosit ve Hb degerlerinin
  artisina neden olur.

13
Cinsiyet Hormonlarinin Eritropoeze Etkileri

• 2- Östrojenler.
• a. EPO yapimini veya etkisini engelleyerek,
• b. EPO olusmasi için gerekli plazma protein
  sentezini engelleyerek,
• Overektomiden sonra, eritropoiez hizlanir

14
EPO Yapimini Inhibe Eden Ajanlar

• a. Renal Inhibitör Faktör (RIF).
• b. Anti-EPO antikorlari.
• c. Hiperoksi.
• d. Östrojenler.

15
EPOnun, eritropoez disi etkileri
1). Vazokonstriksiyon yapar. 2). Endotelin
salgisini artirir. 3). Renin-Angiotensin
sistemini aktive eder. 4). Endotel ve vasküler
düz kas hücrelerinde poliferasyona ve
Hipertansiyona neden olur. Ayrica 5).
Angiogenesise (Damar olusumuna) neden olur. 6).
Vasküler dokularda Prostaglandin (Pg) yapimini
kontrol eder. 7). Ayrica nöron koruyucu
etkisinin olduguda tesbit edilmistir. 8).
Darbepoietin Hb düzeyini sabit tutmak için
gerekli proteindir.
16
(No Transcript)
17
Polisitemi

• Eritrosit sayisinin normalden fazla olmasi
• Çesitleri
• Fizyololik polisitemi
• Patolojik polisitemi

18
(No Transcript)
19
Patolojik polisitemi 1). Hipoksi sonucu 2).
Hematopoetik dokularin
hastaliklari sonucu gelisir.
20
A. Primer polisitemi (polisitemia vera) Kemik
iligi, EPO olmadan kendinden kaynaklanan uyarilarl
a eritrosit sayisini artirir, (kan kanseri gibi).
B. Segonder polisitemi Hipoksiye neden
olabilecek hastaliklar sonucu, EPO yapimini
artirmak suretiyle etkili olur. (böbrek kanseri,
polikistik böbrek, kardiyo-pulmoner yetmezlik
gibi).
21
Anemi Eritrosit sayisinin normalden az
olmasi Nedenleri 1. Kan kaybi olursa, 2. Kan
yapimi bozulursa, 3. Kan yikimi
hizlanirsa, 4. EPO yapimi bozulursa, anemi
gelisir.
22
Anemi Çesitleri

• Sideroblastik Anemi. Hem sentezinin bozulmasi
  sonucu olusur.
• Hipokromik Anemi. Fe ve B6 eksikligi sonucu
  olusur.
• Aplastik Anemi. KI applazisi sonucu olusur.
• Megaloblastik Anemi. B12, Folik asit, intrensek
  faktörlerden
• birinin eksikligi sonucu olusur.
• Pernisiyöz Anemi. Intrensek Faktörün eksikligi
  ile olusur.
• Tedavi edilmez ise megablastik anemiye dönüsür.
• Hemolitik Anemi. Nedeni herediterdir.
  Eritrosit zari frajildir.
• Sferositoz Anemi. Eritrositler çok küçük ve
  küre seklindedir.

23
(No Transcript)
24
(No Transcript)
25
Anemilerin Siniflandirilmasi

• 1- DNA Sentezi Bozukluguna Bagli Anemiler
• a). B12 vit. Eksikligi
• 1- Bozuk diyet (makrositik anemi)
• 2- Intrinsik faktör eksikligi (pernisiyöz
  anemi-gastrektomi).
• 3- Yetersiz emilim.
• b). Folik Asit Eksikligi
• 1- Bozuk diyet (makrositik anemi).
• 2- Yetersiz emilim.
• 3- Artan gereksinim (gebelik,hemolitik
  anemi,büyüme ve ilaçlar).

26
Anemilerin Siniflandirilmasi

• 2- Hem Sentezi Bozukluguna Bagli Anemiler
• Fe eksikligi anemisi
• 1- Bozuk beslenme.
• 2- Bozuk emilim (gastrektomi).
• 3- Artan gereksinim (gebelik, büyüme, kan
  kaybi).
• 4- Kursun zehirlenmesi.
• 5- Pridoksan yetersizligi.
• 3- Globin Sentezi Bozukluguna Bagli Anemiler
• 1- Yapi gen bozuklugu.
• 2- Kontrol gen bozuklugu (Talasemi ve yüksek
  HbF)

27
Anemilerin Siniflandirilmasi
4- Eritrosit Membran Bozuklugu ve Enzim
Eksikligine Bagli Anemiler 5- Ana
hücre Yetersizligine Bagli Anemiler
Ana hücre yetersizligi
Multipotansiyel Aplastik Anemi
Unipotansiyel hücre ve EPO azligi
6- KI Fonksiyonu Bozukluguna Bagli Anemiler
Metastatik hastaliklar, Lösemi,
Lenfoma
28
Eritrositin Gelismesi Için Gerekli (Hematopoetik)
Maddeler
1). Amino asitler PEM (Protein Enerji
malnutrisyonu) 2). Vitaminler B6 (Pridoksan),
B12 (Siyanokobalamin),
Folik asit, C, E vitaminleri. Öldürücü
(Pernisiyöz) Anemi Intrinsik Faktör, B12 ve
Folik asit vitaminlerinin eksikligi sonucu
gelisir. Proeritroblastlarda DNA sentezi
yavaslar, buna bagli olarak blast hücrelerinde
nukleusun yeterince olgunlasmasi ve bölünmesi
yetersiz kalir. Mevcut DNAdan asiri RNA
sentezlenir, hücreler makrosit (100-150 µ3)
özellikte normalden büyük dayaniksiz hücrelerin
olusumuna neden olur.
29
Pernisiyöz (Öldürücü) Anemi
Hücrelerin dirençleri düsük, ömürleri
kisadir. Frajil olduklari için anemi daha
derindir. B12, mide de Intrinsik Faktör (IF)
ile mikroorganizmalardan korunur ve
ileumdan emilmesi saglanir.
30
Son yillarda pernisiyöz aneminin, otoimmün bir
hastalik oldugu gösterilmistir. Bu kisilerin
plasmasinda iki tip antikor bulunmustur.1.Grup
antikor Parietal hücreleri dejenere
ettiginden dolayi IF sentezlenemez.2.Grup
antikor ise IF ün ileum hücrelerine
baglanmasini engellendigi için B12in kana
emilimi engellendiginden pernisiyöz anemiye
neden olur.
Pernisiyöz (Öldürücü) Anemi
31
Vit-B6 (pridoksan) Hem sentezi için
gereklidir. Vit-C (askorbik asit) Fe
metabolizmasi için gereklidir. Eksikliginde Fe
makrofajlar tarafindan tutuldugu için Hb sentezi
bozulur. Vit-E Eksikliginde
eritrositlerin dirençleri az oldugu için
kolay hemoliz olurlar ve anemi gelisir. 3). Fe,
Cu, Co, Zn, Ni gibi Elementler ve
Mineraller Hücrelerin gelismesi ve porfirin
sentezi için gereklidirler.
32
Vücuttaki miktari 4-5 gr kadardir. Günlük
besinlerle 10-30 mg Fe alinir. Bunun 5-10 (1
mg) kadari emilir,(1 mg) ise fecesle
atilir.Erkekte 50 mg/kg, Kadinda 35 mg/kg
kadardir. Bunun 65i Hb, 4 Mb, 1
kadaridaplasmada Globuline bagli olarak bulunur.
Geri kalani ise Ferritin ve Hemosiderin olarak
depo demirini olusturur.
DEMIR
33
Fein fazla birikmesi, Hemokromatoz hastaligina
neden olur. Derinin rengi koyulasir. Bronz
diyabet, siroz, karsinoma, gonadlarda atrofiye
yol açar.
34
(No Transcript)
35
Demir Emilimi ve Depolanmasi
Demir Içeren Besinler Mide HCl Fe3 ayrisimi ve
indirgenme (Fe2)Gastroferrinle
Transport Duodenum Fe2 in kana emilim
bölgesi Mukozal Kontrol Kana geçis
Fe-Transferrine baglanarak tasinir Depolanmasi
ise, Ferritin-Hemosiderrin seklinde olur
Oksidatif enz.
KI-Hem için.
Kas-Mb için.
Dalak,KC ve KIde depo edilir
36
Mukozal Kontrol
Mukoza hücrelerinde ferritin artinca Fe
emilimi azalir (yavas transport), Ferritin
azalinca da Fe emilimi artar (hizli transport).
KC hastaliklarinda ferritin ve transferrin
sentezi azalalacak olursa Fe in tasinmasi ve
depolanmasi bozuldugu için hipokrom anemi gelisir.
37
Demir Eksikliginin Nedeni
1- Mide de HCl yetmezligi.
HCl Fe3 Fe2
HCl, Besinlerdeki demirin ayrilmasini
kolaylastirir. Fe (OH)2 olusumunu önler.
38
2- Sindirim sisteminde Fe emilimini

• Kolaylastiranlar
• Ca (Besinle alinan)
• Askorbat
• Laktat
• Piruvat
• Süksinat
• Glukoz
• Sorbitol
• Indirgeyiciler

• Azaltanlar
• Ca Fazlasi (asirisi)
• Oxalatlar
• Fitatlar
• Fosfat Gibi
• Maddeler
• demiri baglarlar.
• Tahillarda, Toprak ve Gübrelerde Bulunurlar.
  Tahillarin hem Fei azdir, hemde yapisinda
  bulunan fitatlar, Fe emilimini engeller.

• Bu durumda toprak yeme (geofagi)aliskanligi
  olanlarda anemi gelisir.

39
Fe Eksikligi Anemisi Tahila dayali
beslenenlerde, Asiri çay içenlerde, Uzun
süre emzirenlerde, Gebelikte, Menstruasyon
siklusu ve büyüme döneminde olanlarda
gözlenir.
Fe eksikligi mental ve fiziksel açidan önemlidir.
Bu kisilerde algilama ve
ögrenmenin yavasladigi görülür. Beyinde
nörotransmitter sentezi azalma ve sinir
hücrelerinde demiyelinizasyon gözlenir. PIKA
Yabanci cisim yeme aliskanligi
40
Hemoliz
Hemoliz 3 sekilde olusur 1). Hemositoliz Stroma
harabiyeti ile olur. 2). Osmotik hemoliz
Osmotik basincin azalmasi sonucu olusur.
3). Permablite degismesi Hemolizin
izotonik ortamda olmasidir.
Örn Üre
41
Hemolitik Anemilerin, Hemoliz Nedenleri

• 1- Hücresel (Intrinsik) Anomaliler
• 1- Kalitsal membran bozukluklari.
• 2- Hücresel enzim yetmezliklerine bagli
• metabolik bozukluklar.
• Örn. G-6-P D enzim azligi gibi
• 3- Eritrositlerin yaslanmasi sonucu,
• 1- Tanitici markirlarin azalmasi ile Ig G
  antikorlari
• hücreyi kusatir.
• 2- Membrandaki sialik asitin azalmasi sonucu
  hücre (-)
• bozuldugu için, farkli yükler birbirini
  çekerek,
• makrofajlari davet eder ve fagositoz
  gerçeklesir.

42
Hemolitik Anemilerin, Hemoliz Nedenleri
2- Hücre disi (Ekstrinsik) Etkenler 1-
Mekanik etkenler, Yürüme, spor anemisi, kardiak
hemolitik anemi. 2- Kimyasal-Fiziksel
etkenler, 3- Enfeksiyon ajanlari (mikroplar)
4- Antikor ve koplement enzimleri,
43
Kan Gruplari
44
Ana Kan Gruplarinin Genotip, Fenotip,
Aglutinojen ve Aglutinin Özellikleri
Genotip Kan Grubu Aglutinojen Aglutinin
OA veya AA A A Anti-B (ß)
OB veya BB B B Anti-A (a)
AB AB A ve B ---
OO O --- Anti-A (a) Anti-B (ß)
Genel Alici. Genel Verici.
45
(No Transcript)
46
(No Transcript)
47
Kan Gruplarinin Ülkemizdeki Dagilimi
Kan Grubu
A 43,3
B 16,1
AB 7,5
O 33,0
Rh () 89,6
Rh (-) 10,4
48
Kan Gruplarinin Avrupalilarda Dagilimi
Kan Grubu
A 42
B 10
AB 3
O 45