Title: Slajd 1
1JAKOSC I BEZPIECZENSTWO ZYWNOSCI I ZYWIENIA
Zagadnienia
- Stan bazy hotelarsko-gastronomicznej w Polsce,
- Kryteria oceny jakosci zywnosci oraz
zagrozenia, - Systemy zapewnienia bezpieczenstwa zywnosci
- i zywienia,
- Ustawodawstwo w zakresie bezpieczenstwa
zywnosci - i zywienia.
2- Troska o dobra i bezpieczna zywnosc lezy
- w interesie nas wszystkich, poniewaz wszyscy
- jestesmy konsumentami.
- Kazdy producent i przetwórca zywnosci,
- prowadzacy zywienie zbiorowe i dystrybutor
- zobowiazany jest do spelnienia podstawowych
- wymogów sanitarno-higienicznych oraz
- wysokiej jakosci zdrowotnej zywnosci.
3Baza noclegowa
- W 2009 r., zanotowano w Polsce ponad
- 7,5 tys. turystycznych obiektów zbiorowego
- zakwaterowania, w których znajdowalo sie
- ponad 600 tysiecy miejsc noclegowych.
- Wsród nich najliczniejsza grupe stanowily
- hotele ok. 1400 obiektów, które lacznie
- oferowaly ok. 150 tysiecy miejsc noclegowych.
4Baza gastronomiczna
- Uslugi gastronomiczne sa realizowane w czesci
- obiektów noclegowych oraz w tzw. gastronomii
- otwartej. Wedlug danych GUS dziala w kraju
- blisko 100 tysiecy placówek gastronomicznych
- (stalych i sezonowych).
- W ostatnich latach stale poprawia sie poziom
obslugi, a takze róznorodnosc gastronomicznej - oferty (tradycyjna kuchnia polska, kuchnie
- regionalne, kuchnia miedzynarodowa).
5Polacy pokochali lokale gastronomiczne?
- Jedna trzecia Polaków przynajmniej
- raz na dwa miesiace odwiedza restauracje,
- bary lub puby.
- Dobra passe chca wykorzystac firmy
- gastronomiczne, które zapowiadaja, ze
- w najblizszych latach otworza w Polsce
- blisko 500 restauracji, barów i pizzerii.
6Gastronomia w Polsce
- Do jednych z najczesciej odwiedzanych
- przez Polaków lokali naleza takze bary
- szybkiej obslugi (32).
- W Polsce dziala juz ponad 400 sieciowych
- pizzerii. Wejscie na ten rynek zapowiadaja
- jednak nowe firmy (np. amerykanska firma
- Papa Johns, Da Grasso itd.).
7Gastronomia w Polsce
- Wedlug GUS w 2009 r. dzialalo
- w Polsce ponad 10 tys. restauracji, czyli
- o 1,5 wiecej niz przed rokiem.
- Jedna piata Polaków na jedzenie
- poza domem przeznacza 150 zl,
- a co dziesiaty ponad 200 zl miesiecznie.
http//www.google.pl/imgres?qgastronomiaum
http//www.hotelsulkowski.pl/Restauracje
8CECHY SKLADOWE JAKOSCI ZYWNOSCI
JAKOSC
ATRAKCYJNOSC SENSORYCZNA
ZDROWOTNOSC
DYSPOZYCYJNOSC
Bezpieczenstwo
Rozpoznawalnosc
Wyglad zewnetrzny
Wartosc odzywcza
Zapach
Wielkosc jednostkowa
Konsystencja
Wartosc kaloryczna
Trwalosc
Obraz struktury
Latwosc przygotowania
Wartosc dietetyczna
Smakowitosc
9 Domek bezpiecznej zywnosci
10PODZIAL ZAGROZEN ZDROWOTNYCH ZYWNOSCI
ZAGROZENIA
CHEMICZNE
BIOLOGICZNE
Srodowiskowe
Technologiczne
FIZYCZNE
Mechaniczne
Promieniotwórcze
Radionuklidy
11 R Y Z Y K A Z Y W I E N I O W E C Z
L O W I E K A
Z Y W N O S C
zwierzecego pochodzenia
roslinnego pochodzenia
nadmierne i wadliwe odzywianie
nadmierne i wadliwe odzywianie
zanieczyszczenie chemiczne
patogenne drobnoustroje i pasozyty
zanieczyszczenia chemiczne
substancje dodatkowe
substancje dodatkowe
patogenne drobnoustroje i pasozyty
12Znaczenie bezpieczenstwa zdrowotnego zywnosci
rosnie w miare nasilania sie
miedzynarodowej wymiany zywnosci.
Wzrost zagrozen zdrowia i zycia czlowieka wynika
glównie z szybkich zmian modelu konsumpcji,
modelu produkcji oraz czynników
socjo-demograficznych, a w tym
13- rosnacej produkcji zywnosci przetworzonej
- w odpowiedzi na preferencje konsumenckie
(oraz - zywnosci naturalnej),
- ksztaltujacego sie obyczaju spozywania
- zywnosci poza domem,
- przyrostu populacji osób w podeszlym wieku
- o obnizonej odpornosci, cierpiacych na
choroby - chroniczne.
- wzrostu alergii pokarmowych.
14- SYSTEMATYKA CHORÓB
- O PODLOZU ZYWIENIOWYM
- ZATRUCIA
- 2. ALERGIE
- 3. CHOROBY ZAKAZNE
- 4. PASOZYTNICZE (inwazyjne)
- 5. ODZWIERZECE (zoonozy)
15CHOROBY ZAKAZNE Zarazliwe i nie
zarazliwe (wywolywane przez bakterie,
wirusy, priony). CHOROBY PASOZYTNICZE
Pasozyty zewnetrzne i wewnetrzne.
16 CHOROBY ODZWIERZECE (zoonozy)
Choroby zakazne (wscieklizna, waglik,
pomór ptasi, ptasia grypa, BSE, rózyca
goraczka Q, swinska grypa). Choroby
pasozytnicze (wlosien, tasiemiec,
motylica watrobowa, bablowica).
17Skale zagrozen uswiadamiaja równiez odkrycia
kolejnych ognisk
- ptasiej i swinskiej grypy,
- wyniki badan prowadzonych
- przez placówki epidemiologiczne, np.
- obecnosc dioksyn, melaminy czy
- mykotoksyn w zywnosci.
18SYSTEMY JAKOSCI W PRODUKCJI ZYWNOSCI I
USLUGACH GASTRONOMICZNYCH GWARANCJA
BEZPIECZENSTWA ZDROWOTNEGO KLIENTA
W zakladach produkujacych zywnosc oraz w
przedsiebiorstwach zajmujacych sie jej obrotem
wprowadza sie zasady i systemy zapewnienia
bezpieczenstwa zdrowotnego zywnosci oparte na
zasadach GMP/GHP i HACCP oraz normach ISO.
19JAKOSC I BEZPIECZENSTWO ZYWNOSCI
... o jakosci mozna mówic wtedy, kiedy
tym co do nas wraca sa klienci, a nie
produkty ....
Heinrich von Siemens
20- Bezpieczenstwo zywnosci - ogól
warunków, które - musza byc spelniane, dotyczacych w
szczególnosci - stosowanych substancji dodatkowych i aromatów,
- poziomów substancji zanieczyszczajacych,
- pozostalosci pestycydów,
- warunków napromieniania zywnosci,
- cech organoleptycznych
- i dzialan, które musza byc podejmowane
na - wszystkich etapach produkcji lub obrotu
zywnoscia - w celu zapewnienia zdrowia i zycia
czlowieka. - (Dz. U. Nr 171, poz. 1225, z dn. 25.08.2006).
21OBOWIAZKI PRZEDSIEBIORCÓW ZYWNOSCIOWYCH
- Bezpieczenstwo
- Odpowiedzialnosc
- Mozliwosc sledzenia produktu
- Przejrzystosc
- Sytuacje wyjatkowe
- Zapobieganie
- Wspólpraca
22ZASADY I SYSTEMY ZAPEWNIENIA JAKOSCI
W PRODUKCJI I OBROCIE ZYWNOSCIA
W branzy spozywczej funkcjonuje szereg zasad
i systemów, z których najwazniejsze to
- Zasady GMP - Dobra Praktyka Produkcyjna
- Zasady GHP - Dobra Praktyka
Higieniczna
- Zasady GAP - Dobra Praktyka
Rolnicza
- Zasady GCP - Dobra Praktyka
Cateringowa
23- Zasady GLP - Dobra Praktyka
Laboratoryjna
- System HACCP - Analiza Zagrozen i
Krytyczny - Punkt
Kontroli -
- Rodzina Norm ISO 9000 2000 (ISO 9001
2000 ISO 14000) - PN-EN-ISO 90002001
- ISO 22000 - System zarzadzania
-
bezpieczenstwem zywnosci
- TQM - Kompleksowe
Zarzadzanie Jakoscia
24 Klienci oczekuja bezpiecznego produktu, a
temu sluza GMP/GHP i HACCP. Po
zapewnieniu bezpieczenstwa produktu mozna
przystapic do wprowadzenia standardów, np. ISO
220002006 System zarzadzania bezpieczenstwem
zywnosci, ISO 90012008 (usprawnienie
organizacji). Ostatnim ogniwem jest TQM.
25 Zasady i systemy
zapewniania jakosci w produkcji i obrocie
zywnoscia nalezy wprowadzac wedlug
okreslonej kolejnosci
ISO 220002006
TQM
HACCP
GMP/GHP
26Jakosc i bezpieczenstwo zywnosci obszary
dobrowolne i obligatoryjne
27Mozliwosc integracji norm ISO 9000 i systemu
HACCP
28Dobra Praktyka Produkcyjna (Good Manufacturing
Practice GMP) dzialania, które musza byc
podjete, i warunki, które musza byc spelniane,
aby produkcja zywnosci oraz materialów i wyrobów
przeznaczonych do kontaktu z zywnoscia odbywaly
sie w sposób zapewniajacy bezpieczenstwo
zywnosci, zgodnie z jej przeznaczeniem.
29 Dobra Praktyka Produkcyjna (obejmujaca
podstawowe elementy dzialalnosci zakladu) jest
warunkiem niezbednym do uzyskania wyrobu o
odpowiedniej jakosci zdrowotnej, zgodnie z
przeznaczeniem.
Maszyny i urzadzenia, ich umiejscowienie, stan
techniczny
Budynki i otoczenie, doprowadzenie wody
Dobra Praktyka Produkcyjna (GMP)
Personel (szkolenia)
Profilaktyka i zwalczanie
Magazynowanie i dystrybucja
Surowce i materialy pomocnicze
30 Dobra Praktyka Higieniczna (Good Hygienic
Practice GHP) - dzialania, które musza
byc podjete, i warunki higieniczne, które musza
byc spelniane i kontrolowane na wszystkich
etapach produkcji lub obrotu, aby zapewnic
bezpieczenstwo zywnosci.
31 Dobra Praktyka Higieniczna - obejmujaca
wszystkie etapy produkcji oraz obrotu i jest
warunkiem niezbednym do uzyskania wyrobu o
odpowiedniej jakosci zdrowotnej i poziomie
bezpieczenstwa dla konsumenta.
Lokalizacja, otoczenie i wyglad zakladu, jakosc
wody
Maszyny i urzadzenia, (jakosc materialu)
Personel (szkolenie w zakresie GHP)
Mycie i dezynfekcja, (rodzaj srodków)
Dobra Praktyka Higieniczna (GHP)
Magazynowanie i dystrybucja
Surowce i materialy pomocnicze
32G H P
- Podstawowa zasada GHP jest eliminacja
- lub ograniczenie podstawowych zagrozen
- mogacych miec wplyw w procesie produkcji
- lub po nim.
- Kontrolowanie (monitorowanie) sprowadza
- sie do obowiazku prowadzenia rozlicznych
- rejestrów.
33Higiena zywnosci oznacza dzialania w celu
zapewnienia bezpieczenstwa i jakosci
zdrowotnej zywnosci, które nalezy podejmowac
w calym lancuchu zywnosciowym, czyli od
pola producenta do stolu konsumenta,
obejmujacym
1. wytwarzanie surowców (GAP), 2.
przygotowanie, przetwarzanie, produkcje, 3.
pakowanie, magazynowanie, transport, 4.
dystrybucje, sprzedaz i dostarczanie do klienta.
34 Dobra Praktyka Cateringowa (GCP) obejmuje
podstawowe wymagania dotyczace prowadzonych
w zakladzie procesów technologicznych
- przygotowywania posilków wraz
- z wymaganiami dotyczacymi maszyn, urzadzen
- i wyposazenia, w celu wyprodukowania
potraw - o wlasciwej jakosci zdrowotnej,
calkowicie - bezpiecznej dla zdrowia konsumenta.
35Dobra Praktyka Cateringowa (GCP - Good
Catering
Practice).
Dobra Praktyka Cateringowa jest odmiana
Dobrej Praktyki Produkcyjnej dla zakladów,
które przygotowuja posilki i
zywia konsumentów.
36 Dobra Praktyka Cateringowa (GCP)
W jezyku polskim spotyka sie wyrazenie Dobra
Praktyka Produkcyjna Zywienia Zbiorowego
zywienie ludzi w restauracjach,
kawiarniach, stolówkach, zakladach
zywienia zbiorowego typu zamknietego
i typu otwartego, dla firm cateringowych itp
.
37 System Analizy Zagrozen i Krytyczny Punkt
Kontroli (Hazard Analysis and Critical
Control Point), zwany dalej systemem HACCP
to postepowanie majace na celu zapewnienie
bezpieczenstwa zywnosci poprzez
- identyfikacje i oszacowanie skali
zagrozen - z punktu widzenia wymagan zdrowotnych
- zywnosci oraz
- ocene ryzyka wystapienia zagrozen
podczas - przebiegu wszystkich etapów produkcji
- i obrotu zywnoscia.
38System ten ma równiez na celu
- okreslenie metod eliminacji
-
- lub ograniczania zagrozen
- oraz
- ustalenie dzialan naprawczych.
39HACCP
- Definicja ta mówi prawie wszystko o
systemie - HACCP
- zagrozenie trzeba zidentyfikowac,
- oszacowac na ile jest grozne,
- ocenic ryzyko wystapienia,
- okreslic sposób wyeliminowania lub
- przynajmniej ograniczenia,
- ustalic dzialania korygujace
- (gdy cos przebiega nie tak, jak powinno).
40- HACCP jest to metoda zapewnienia
- bezpieczenstwa zdrowotnego zywnosci,
- która polega na efektywnej kontroli punktów
- krytycznych danego procesu, ustalonych na
- podstawie analizy zagrozen.
- Analiza zagrozen jest tym, co odróznia
- HACCP od Dobrych Praktyk (GMP i GHP).
- Istota systemu HACCP oparta jest na
- 7 zasadach, zapisanych w Codex Alimentarius
41PRZEDSIEBIORCY WDRAZAJACY HACCP MUSZA
- zidentyfikowac zagrozenia i przeprowadzic ich
analize -
(zasada 1),
- okreslic krytyczne punkty kontroli (CCP)
-
(zasada 2),
- okreslic wartosci krytyczne oraz dopuszczalne
odchylenia
(zasada 3),
- opracowac system obserwacji i rejestracji
w kazdym punkcie krytycznym
(zasada 4),
42- opracowac dzialania korygujace, które powinny byc
przeprowadzone, kiedy w punktach krytycznych sa
przekraczane dopuszczalne wartosci
(zasada 5),
- ustalic procedury weryfikacyjne, których
zastosowanie potwierdzi prawidlowosc systemu
(zasada 6),
- prowadzic rzetelna dokumentacje dotyczaca
wszystkich procedur
(zasada 7).
43 Zgodnie z obowiazujacym w Polsce i Unii
Europejskiej prawem zywnosciowym system
Analizy Zagrozen i Krytyczny Punkt Kontroli
- HACCP jest obowiazkowy dla wszystkich
przedsiebiorstw dzialajacych w szeroko
rozumianej branzy spozywczej, za wyjatkiem
rolnictwa (czyli tzw. produkcji
pierwotnej - GAP).
44HACCP
- HACCP nie jest systemem zarzadzania
- jakoscia !!
- HACCP jest systemem zapewnienia
- bezpieczenstwa zdrowotnego zywnosci
- (systemem jakosci zdrowotnej).
- Rozpoczecie wdrazania zasad HACCP to
- obowiazek wszystkich zakladów produkujacych,
- przetwarzajacych lub wprowadzajacych do
- obrotu zywnosc.
45System HACCP
Nalezy wyraznie podkreslic, ze to producent,
przetwórca, a nawet ten kto zajmuje sie obrotem
zywnoscia (dystrybucja, handel) oraz uslugami
gastronomicznymi ponosi odpowiedzialnosc za
jej jakosc zdrowotna.
46HACCP
- Zaklady produkcyjne oraz firmy,
które - transportuja zywnosc lub wprowadzaja ja do
- obrotu poprzez sklepy, badz punkty
- gastronomiczne sa zobligowane do
- prowadzenia kompletnej dokumentacji,
- a takze sprawowania nad nia stalego nadzoru
- (KSIEGA HACCP).
47Wazna grupe przedsiebiorstw, które polskie
prawo zobowiazuje do wdrozenia systemu HACCP
sa zaklady zywienia zbiorowego.
Prawo w Unii Europejskiej nie zobowiazuje
przedsiebiorców do certyfikacji systemu HACCP
48System certyfikacji przez niezalezne
instytucje, zwane jednostkami
certyfikujacymi jest w pelni dobrowolny,
przy czym dosc szeroko rozpowszechniony w
Europie.
Prawo unijne mówi zas, ze system HACCP
nalezy wdrozyc i stosowac !!
49Certyfikacja systemów jakosci przynosi
nastepujace wymierne korzysci
- wzrost zaangazowania pracowników i wieksza
mobilizacje w firmie,
- myslenie projakosciowe kadry
przedsiebiorstwa,
- niezalezne potwierdzenie poprawnosci
- opracowania, wdrozenia i funkcjonowania
- systemu,
- uznawany w skali miedzynarodowej
certyfikat - renomowanej, zagranicznej jednostki
certyfikujacej - (rzadziej polskiej).
50 Mozemy mówic o dwóch wadach certyfikacji
systemów jakosci
- wzrasta koszt (budzet) realizacji
- systemu jakosci, bowiem certyfikacja
- kosztuje dodatkowo,
- przyrost biurokracji - w przypadku
- certyfikacji systemu HACCP (bez systemu
- ISO 9001) powoduje to koniecznosc wdrozenia
- dodatkowych procedur, czyli biurokracja.
51 Nalezy zatem
- wdrozyc i stosowac system
- HACCP bez jego certyfikacji lub
- wdrozyc i stosowac system HACCP
- oraz uzyskac uznawany miedzynarodowy
- certyfikat HACCP.
Bez wzgledu na to, czy system HACCP bedzie
certyfikowany, czy tez nie, system HACCP
bedzie nadzorowany przez organy
urzedowej kontroli zywnosci (np. Sanepid, IW,
WIS, PIS), które sa do tego zobowiazane
zapisami Ustawy o bezpieczenstwie zywnosci i
zywienia (Dz. U. Nr 171, poz. 1225 z dn.
25.08.2006 r.).
52HACCP
- Organy urzedowej kontroli - Sanepid oraz
- Inspekcja Weterynaryjna) rygorystycznie
- kontroluja stopien wywiazywania sie z tego
- obowiazku (pod kara wysokiej grzywny).
53Producentom i konsumentom system HACCP
gwarantuje bezpieczenstwo produkowanej i
sprzedawanej zywnosci.
Posiadanie systemu, a zwlaszcza systemu
certyfikowanego, ulatwia firmom konkurowanie na
rynku Unii Europejskiej oraz umozliwia zdobycie
partnerów handlowych w innych krajach.
54HACCP W GOSPODARSTWACH AGROTURYSTYCZNYCH
- Szczególna forma zywienia zbiorowego
jest - zywienie gosci wypoczywajacych w gospodarstwach
- agroturystycznych.
- Prowadzacy gospodarstwo zobowiazany
jest - do spelnienia podstawowych wymogów zapewnienia
- wlasciwego bezpieczenstwa i wysokiej jakosci
- zdrowotnej przygotowywanych posilków.
55HACCP W GOSPODARSTWACH AGROTURYSTYCZNYCH
- Wymogi bezpieczenstwa dotycza glównie
- pomieszczen, maszyn i urzadzen,
- mycia i usuwania odpadów,
- zaopatrzenia w wode i pozyskiwania surowców,
- higieny osobistej i szkolenia personelu,
- stosowania sie do zasad GMP i GHP itp.
56Przeslanki wdrazania GHP i GMP oraz systemu HACCP
Bezpieczenstwo zdrowotne konsumentów
Wymagania prawne
GHP/GMP HACCP
Konkurencja
Dobre imie firmy
Zródlo Majka A., Wdrazanie i funkcjonowanie
systemów zarzadzania jakoscia w przemysle
miesnym. Praca doktorska pod kierunkiem J. Krupy,
Akademia Ekonomiczna, Kraków 2004.
57Czynniki decydujace o wysokosci kosztów
bezposrednich wdrazania systemu HACCP
Zródlo Majka A., Wdrazanie i funkcjonowanie
systemów zarzadzania jakoscia w przemysle
miesnym. Praca doktorska pod kierunkiem J. Krupy,
Akademia Ekonomiczna, Kraków 2004.
58Nowa ustawa o bezpieczenstwie zywnosci i zywienia
- Od 28 pazdziernika 2006 r. obowiazuje
- w Polsce nowa Ustawa o bezpieczenstwie
- zywnosci i zywienia z dnia 25 sierpnia 2006 r.
- (Dz. U. z 2006 r. Nr 171, poz. 1225).
59Nowe prawo zywnosciowe
- Ustawa o bezpieczenstwie zywnosci
- i zywienia dotyczy praktycznie wszystkich
- podmiotów bioracych udzial w produkcji
- i obrocie zywnoscia, wlacznie z producentami
- opakowan do zywnosci.
- Ustawa ta nazywana jest konstytucja
- producenta zywnosci.
60Nowe prawo zywnosciowe
- Ustawa powoluje sie w swojej tresci
- na przepisy rozporzadzen Parlamentu
- Europejskiego i Rady.
- Sa to, co najmniej trzy rozporzadzenia
61- KLUCZOWE OBOWIAZKI PRZEDSIEBIORCÓW
- ZYWNOSCIOWYCH WYNIKAJA
- Z PRAWODAWSTWA UNII EUROPEJSKIEJ
- Rozporzadzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
- (WE) nr 852/2004 z dn. 29 kwietnia 2004 r. w
sprawie - higieny srodków spozywczych (Higiena zywnosci.
- Zasady Ogólne).
- Rozporzadzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
- (WE) nr 853/2004 z dn. 29 kwietnia 2004 r.
- ustanawiajacego szczególne przepisy dotyczace
higieny - w odniesieniu do zywnosci pochodzenia
zwierzecego.
62KLUCZOWE OBOWIAZKI PRZEDSIEBIORCÓW
ZYWNOSCIOWYCH WYNIKAJA Z PRAWODAWSTWA UNII
EUROPEJSKIEJ
- Rozporzadzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
- (WE) nr 178/2002 z dn. 28 stycznia 2002 r.
- ustanawiajace ogólne zasady i wymagania prawa
- zywnosciowego, powolujace Europejski Urzad ds.
- Bezpieczenstwa Zywnosci oraz ustanawiajace
- procedury w zakresie bezpieczenstwa zywnosci.
63Nowa ustawa o bezpieczenstwie zywnosci i zywienia
- Od 3 grudnia 2004 r. obowiazuje ponadto
- rozporzadzenie nr 1935/2004/WE Parlamentu
- Europejskiego i Rady w sprawie materialów
- i wyrobów przeznaczonych do kontaktu
- z zywnoscia oraz uchylajace dyrektywy
- 80/590/EWG i 89/109/EWG.
64Zasadnym jest, wiec stosowanie systemu
HACCP, zapewniajacego wysoki standard
higieniczny warunków produkcji, przetwarzania
i obrotu zywnoscia w placówkach
gastronomicznych.
System ten w Polsce funkcjonuje m.in. w
sieci restauracji ,,McDonalds w sieciach
handlowych.
65a takze w cateringu lotniczym ,,LOT-
Catering.
66D Z I E K U J E