Ziekteleer en Psychomotorische Revalidatie bij Pati

1
Ziekteleer en Psychomotorische Revalidatie bij
Patiënten met Psychopathologische aandoeningen
Prof. J. PeuskensProf. H. Van Coppenolle
2
Nieuw Vak

• Combinatie van Psychopathologie
• Algemene grondslagen van Psychomotorische
  Therapie
• Algemene technieken van Psychomotorische
  Therapie
• Methodologie van de individuele bewegingsvormen
  (vak vorig jaar 2 kand)

3
Doelstelling

• inzicht geven in de psychomotorische revalidatie
  bij psychiatrische patiënten
• inzicht geven in de belangrijkste
  psychopathologische ziektebeelden waarvoor
  psychomotorische revalidatie aangewezen is

4
Voorbereiding op

• Psychomotorische revalidatie in de eerste of
  tweede licentie ReKi
• Specialisatie Psychomotorische Therapie in de
  derde licentie ReKi
• Psychomotorische Revalidatie in de eigen
  praktijk

5
DEZE CURSUS KAN DUS OOK DE BASIS VORMEN

• voor uw keuze tot specialisatie in de derde
  licentie
• op voorwaarde dat deze benadering U aanspreekt

6
en vormt een inleiding voor

• Bijzondere Technieken PMT
• Psychopathologie
• Opvoeding van psychisch gehandicapte kinderen
• Psychotherapeutische methoden
• de stages PMT
  (2 maandenvolwassenen, 2 maanden kinderen, 1
  maand intellectueel gehandicapten)

7
Theorethisch-en - pratijkgedeelte van de kursus

• het theoretisch gedeelte zal voor wat betreft
  mijn onderdeel van de kursus praktische
  voorgesteld worden aan de hand van speciaal
  daarvoor ontworpen videofilms
• PMT bij patiënten op een psychotherapeutisch
  georiënteerde afdeling
• PMT bij depressieve patiënten
• PMT bij kinderen (Dr. J. Simons)
• PMT bij anorexia nervosa patiënten
• PMT bij demente bejaarden
• PMT bij personen met en intellectuele handicap

8
Interactieve lesstijl

• poog aandachtig te volgen en aarzel niet om
  vragen te stellen ter verduidelijking
• een interactieve lesstijl is voor u en mij meer
  aantrekkelijk

9
Historiek van de Psychomotorische Therapie (PMT)

• NP Van Roozendaal ( 7 october
  1996) (Nederland)
• Prof. P.P. De Nayer ( 5 october
  1996)
• Prof. R.Pierloot

10
N.P. Van Roozendaal

• Een methode van bewegingsonderzoek in de
  psychiatrische inrichting , K U Leuven, lic.
  verhandeling, 1967

11
historiek van het certificaat PMT

• certificaat psychomotorische therapie bestaat 35
  jaar
• 500 studenten behaalden dit postgraduaat
  certificaat

12
nieuwe beroepsperspectieven

• velen van hen vonden in dit domein nieuwe
  beroepsmogelijkheden in
• psychiatrische instellingen
• PMS centra
• .

13
Andere jobs werden gecreëerd in

• instellingen voor mentaal gehandicapten
• het buitengewoon onderwijs enz.

14
AANPASSING VAN DE CURSUS OP BASIS VAN ONDERZOEK

• doctoraatsthesissen
• N. P. Van Roozendaal De prognostische waarde
  van een bewegingsonderzoek bij psychiatrische
  patiënten (1969)

15
eerste geïndividualiseerd bewegingsonderzoek

• analyse van het huidig bewegen
• analyse van het vroeger bewegen

16
het huidig bewegen

• 11 bewegingskategorieën
• coördinatie
• evenwichtsaanpassing
• bewegingsharmonie
• speltechniek (balbehandeling)
• speltaktiek

17
overige bewegingskategorieën

• reactie
• bewegingsintensiteit
• bewegingsinstelling
• spelbeleving
• sociaal spelgedrag
• maataanpassing
• bewegingsinzicht
• bewegingsaanleringsvermogen

18
11 punt schaal

• met omschrijvingen van 7 scores

19
het bewegingsniveau of het te verwachten bewegen

• op basis van
• de bewegingservaring
• de leeftijd
• de lichamelijke habitus
• het beroep

20
deze 4 elementen werden op een 10 puntenschaal
gescoord

• waarna dit te verwachten bewegen dan vergeleken
  werd met het huidig bewegen
• dit werd uitgedrukt in het motorisch procent

21
een motorisch percentage van kleiner dan 85 werd
beschouwd als

• een motorische deterioratie

22
H. Van Coppenolle

• Instelling en motivering van, vrouwelijke
  psychiatrische patiënten tegenover verschillende
  bewegingssituaties in de bewegingstherapie
  (1971)

23
de attitude van 150 psychiatrische patiënten ten
overstaan van 14 bewegingssituaties

• 72 voorkeurantwoorden
• slechts 28 afkeerantwoorden

24
J. Simons

• Psychomotorische observatie in de
  psychiatrie constructie en evaluatie van een
  doelgerichte observatiemethode ( De
  LOVIPT)

25
de 9 items van de LOVIPT

• emotionele relaties
• zelfzekerheid
• activiteit
• ontspanning
• bewegingsbeheersing
• concentratie
• bewegingsexpressie
• verbale communicatie
• sociale regulatie

26
voordeel de items zijn afgeleid van
therapeutische doelstellingen

• de informatie verwijst dus direct naar na te
  streven doelstellingen bij afwijkende scores

27
7 punten schaal waarbij score 0 het aangepast,
normaal bewegingsgedrag aangeeft

• 3
• 2 afwijkend in positieve zin (teveel)
• 1
• 0 niet afwijkend gedrag
• -1
• -2 afwijkend in negatieve zin (te
  weinig)
• -3

28
maximale afwijking is dus 27

• dit wil zeggen de patiënt scoort maximaal
  afwijkend (score -3of 3) op alle 9 items

29
M. PROBSTBody Experience in Eating Disorder
Patientsjuni 1997
30
lichaamsbeleving bij Anorexia Nervosa en Bulimia
Nervosa Patiënten

• evaluatiemethodes
• de videoconfrontatiemethode
• de videovervormingsmethode
• de lichaamsattitudevragenlijst
• therapeutische methodes
• ombuigen van negatief
  lichaamsbeeld

31
Licentiaatsverhandelingen in verband met PMT
32
Het universitair Cenrum St. Jozef in Kortenberg
PMT bij volwassenen
33
De Universitaire Kliniek Gasthuisberg PMT bij
kinderen
34
Seminariewerken in verband met PMT
35
AANPASSING CURSUS OP BASIS VAN KLINISCHE ERVARING
36

• daardoor pogen we tevens de kursus rechtstreeks
  aan de practijk te koppelen

37
ontwikkelen van nieuwe toepassingen op basis van
nieuwe theorieën

• nieuwe toepassingen op basis van nieuwe
  theorieën (vb. fitness bij depressieve patiënten
  op basis van theoriëen over competentie)

38
Anorexia nervosa

• PMT bij anorexia nervosa patiënten op basis van
  theorieën in verband met het negatief
  lichaamsbeeld als mede oorzaak

39
Algemene PMT

• PMT als een vorm van realisatie van de 9 items
  van de LOVIPT

40
Concreet beeld van PMT en de LOVIPT

• Film Psychomotorische Observatie en Therapie in
  een Psychotherapeutische Gemeenschap

41
Een van de sterke punten van PMT is dat

• de bewegingssituaties kunnen aangepast worden aan
  eenieders fysieke mogelijkheden en motivatie

42
de therapeut wordt als een sportbegeleider ervaren

• dit is een groot voordeel t.o.v. andere
  therapievormen, waardoor ook de echtheid van
  het psychomotorisch gedrag begunstigd wordt en
  waardoor ook dit psychomotorisch gedrag een
  trouwe weerspiegeling is van de
  basispersoonlijheid (LOVIPT)

43
ALGEMENE BASISPRINCIEPEN VAN PMT
44
Definitie

• PMT is het op systematische wijze aanwenden van
  bewegingssituaties en lichaamssensaties (bv.
  relaxatie, massage enz.) teneinde doelbewust een
  gunstige psychologische invloed na te streven
  bij personen met psychische problemen

45
Systematisch inwerken

• dit systematisch werken kan dus zoals hoger
  gezien gebeuren
• 1. op basis van een psychomotorisch onderzoek
  dat onmiddellijke aanwijzingen voor therapie
  verschaft (vb de LOVIPT)

46
ofwel

• 2. op basis van algemene opvattingen over
  therapie
• 3. op basis van de algemene therapeutische
  mogelijkheden van het bewegen en de
  lichamelijkheid
• 4. op basis van de psychopathologische
  aandoeningen (cfr. Prof Peuskens)

47
1.1. PMT op basis van de algemene mogelijkheden
van het bewegen en de lichamelijkheid
48
Basisstelling

• omdat psychologische beleving en het bewegen
  als twee aspecten worden beschouwd van één
  onverbrekelijk menselijk gebeuren
  (psychosomatische éénheid) mag aangenomen worden
  dat motorische processen een corrigerende invloed
  op het psychologisch functioneren uitoefenen (vb.
  activeren, zelfzekerder maken, tot een doorleefd
  kontakt met anderen komen)

49
Een van de sterke punten van PMT is dat

• de bewegingssituaties kunnen aangepast worden aan
  eenieders fysieke mogelijkheden en motivatie

50
gegevens doctoraatsthesis

• onze doctoraatsthesis toonde ondermeer aan dat op
  een populatie van 150 patiënten, 72 positief
  gemotiveerd was ten opzichte van 15 klassieke
  bewegingssituaties

51
een ander voordeel is dat

• DE PSYCHOMOTORISCHE THERAPEUT HEEL SPONTAAN
  wordt BENADERD

52
de therapeut wordt als een sportbegeleider ervaren

• dit is een groot voordeel t.o.v. andere
  therapievormen, waardoor ook de echtheid van
  het psychomotorisch gedrag begunstigd wordt en
  waardoor ook dit psychomotorisch gedrag een
  trouwe weerspiegeling is van de
  basispersoonlijheid (LOVIPT)

53
1.2. PMT in het kader van algemene opvattingen
over therapie
54
1.2.1.het biofysisch verklaringsmodel

• deze theorie ziet de psychiatrische stoornis als
  een bio-fysische stoornis die dan ook de grootste
  aandacht moet krijgen

55
wat is het biofysisch verklaringsmodel in de
psychiatrie?
56
grootste belang wordt gehecht aan somatische
elementen

• veel belang worden hierbij gehecht aan
• de erfelijkheidstheorieën
• de lichaamstypologie (Kretschmer, Sheldon)
• en neuro-fysiologische theorieën

57
HET MEDISCH MODEL

• psychische problemen worden gezien als
  uitdrukking van een onderliggend biologisch
  defect
• of als compensatorische- of adaptieve reacties
  op dit defect

58
hoe kan PMT binnen het bio-fysisch
verklaringsmodel gesitueerd worden?
59
PMT in dit kader

• de basisprinciepen van PMT in het kader van deze
  opvattingen bestaan erin om de somatische
  toestand van de patiënt zoeken te verbeteren en
  om dan langs deze weg zijn psychische problemen
  op te lossen

60
hoe kan de PMT binnen het biofysich
verklaringsmodel gesitueerd worden?
61
ook de PMT KAN GESITUEERD WORDEN IN HET
BIOFYSISCH VERKLARINGSMODEL
62
hoe zou PMT bij depressieve patiënten vanuit het
biofysich model nuttig kunnen zijn?
63
bijvoorbeeld bij depressieve patienten

• de primaire doelstelling is de fysieke conditie
  te verbeteren door middel van daarvoor doelbewust
  gekozen bewegingssituaties bv. aërobe
  oefeningen (runningtherapie) zouden bij
  depressieve patiënten aangewezen zijn doordat ze
  endorfines (opiumachtige stoffen) zouden
  vrijmaken, die rechstreeks antidepressief zouden
  inwerken

64
vaststelling depressieve patiënten hebben een
zeer slechte fysieke conditie

• vicieuze cirkel depressieve stemming weerhoudt
  de patiënten van fysieke inspanning
• waardoor de fysieke conditie slechter wordt
• en waardoor ze nog minder inspanningen doen
• deze reden alleen reeds vormt een argumentatie
  voor de noodzaak van oefeningen die de fysieke
  conditie moeten verbeteren

65
mogelijke fysieke tests

• de Coopertest in 12 een zo groot mogeljke
  afstand lopen (maximale test)
• de Légertest maximale test waarbij men steeds
  sneller op en neer moet lopen tussen twee lijnen
  die op 20 meter van elkaar gelegen zijn
  (loopsnelheid wordt bepaald door geluidscassette)
• de Astrandtest een submaximale fietsproef op een
  ergometerfiets de proefpersoon fietst gedurende
  minstens 6 minuten met een trapfrequentie van 60
  omwentelingen per minuut bij een constante
  belasting

66

• de 2 km wandeltest bestaat uit het zo snel
  mogelijk afleggen van een 2 km-wandelparcours de
  proefpersoon wandelt zo snel mogelijk aan een
  gelijkmatig tempo
• de VO2 max wordt berekend aan de hand van de
  hartfrequentie op het einde van de test, de
  wandeltijd, de leeftijd en de Body Mass Index
  (gewicht/gestalte2) (kg/m2)

67
wat zouden de voordelen van PMT bij anorexia
nervosa kunnen zijn vanuit biofysisch standpunt?
68
Bij anorexia nervosa patiënten

• bij anorexia nervosapatiënten is het verbeteren
  van de fysieke conditie bij deze uitgemergelde
  meisjes op zich ook reeds een doelstelling, die
  uiteraard zal aangevuld worden door ook op de
  belevingsaspecten van de lichamelijkheid positief
  in te werken

69
bijvoorbeeld enkele fysieke meetuitslagen van AN
patiënten (200) bij opname

• leeftijd X 22.7 jaar (12.8-
  42.4)
• gestalte X 164.3 cm
  (1.40-1.79.5)
• gewicht X 40.3 kg (
  23.4-55.4)
• vetmassa X 13.51 (4.3- 24.8)
• vetmassa X 5.55 kg (0.5- 11.6)
• vetvrije massaX 34.9 kg (22.2-44.4)

70
welke andere methoden zouden nuttige effecten
kunnen opleveren bij psychiatrische patiënten
(vanuit biofysisch
standpunt)?
71
ANDERE VOORBEELDEN VAN HET VOORAL BIOFYSISCH
INWERKEN ZIJN

• het toepassen van relaxatieoefeningen die tot een
  betere fysieke toestand kunnen leiden (minder
  vermoeidheid, minder stress, enz.)

72
welke relaxatiemethoden kent U en hoe is hun
inwerking?
73
de Autogene Training (Schultz) psychologische
methode
74
verklaring van de benaming

• autos door zichzelf
• gennan verwekken
• Durand de Bousingen un système dexercices
  physiologiques et rationels, soigneusement
  étudiés pour provoquer une déconnection générale
  de lorganisme, qui par analogie avec les anciens
  travaux sur lhypnose, permet toutes les
  réalisations, propres aux états authentiquement
  suggestifs

75
psychische concentratie

• zwaarteoefening
• warmteoefening
• hartregeling
• ademhaling
• plexus solaris
• frisheid voorhoofd

76
fysiologische methode van jacobson

• bewustworden van de tegenstelling tussen
  spanning en ontspanning door contractie en
  decontractie van de voornaamste spiergroepen

77
alsook

• het verbeteren van de erbarmelijke fysieke
  conditie van alcoliekers

78
welke psychologische behandelingsvormen in de
psychiatrie zijn u bekend?
79
1.2.2. de psychologische behandelingsvormen

• de therapeut richt zich op fenomenologische
  gegevens

80
als verschillende psychologische
behandelingsvormen kan men onderscheiden

• de milieutherapie
• de ondersteunende therapie
• de gedragstherapie
• de intrapsychische reconstructiebehandelingsvorme
  n
• de groepstherapie

81
wat denkt u dat milieutherapie is en wat zouden
de voordelen ervan kunnen zijn?
82
milieutherapie

• het milieu zal aangewend worden om
• enerzijds steun en bescherming te verschaffen en
• anderzijds doelstellingen te realiseren zoals
• het vrijmaken van geremde mogelijkheden
• of het ontwikkelen van sociale vaardigheden

83
milieutherapie in de psychiatrische instelling

• de psychiatrische instelling kan heden ten dage
  als een therapeutische gemeenschap beschouwd
  worden waarbij dit milieu op systematischewijze
  aangewend en zelfs gemanipuleerd wordt om
  onaangepast gedrag in gunstige zin om te buigen

84
PMT in het kader van milieutherapie

• PMT leent zich uitstekend in het kader van
  milieutherapie
• het gaat immers om in groep uitgevoerde
  bewegingsvormen waarbij er tal van mogelijkheden
  om onaangepast gedrag bij te sturen

85
PMT in het kader van ondersteunende therapie

• de ondersteunende therapie zoekt niet om
  wezenlijke veranderingen in de persoonlijkheid
  van de patiënt te brengen, maar veeleer om de
  bestaande persoonlijkheid en gedragspatronen te
  versterken zodat hij of zij opnieuw kan
  functioneren als voor de psychologische problemen

86
PMT en ondersteunende therapie

• PMT kan zich hier heel goed bij aansluiten,bv.
  door de patiënt zich in bewegingssituaties te
  laten uitleven (ventileren)

87
PMT en ondersteunende therapie

• ook door hem of haar gerust te stellen door aan
  te tonen dat het psychomotorisch functioneren
  intact is
• door hen te overtuigen van hun fysieke
  mogelijkheden via positieve ervaringen van tot
  wat ze nog in staat zijn

88
wat is u bekend over gedragstherapie?
89
PMT in het kader van gedragstherapie

• de gedragstherapie is overtuigd dat alle
  pathologisch gedrag aangeleerd gedrag is, dat
  volgens dezelfde principes waarmee het aangeleerd
  werd ook kan afgeleerd worden

90
gedragstherapie

• om de therapeutische doelstellingen te bereiken
  moet de therapeut vooreerst de onaangepaste
  gedragingen (symptomen) specifiëren, alsook de
  variabelen in de omgeving(prikkels en
  bekrachtigers), die deze versterken

91
afleren van onaangepast gedrag en aanleren van
gewenst gedrag

• eens dit specifiëren is gebeurd kan de therapeut
  een programma van leerprocessen opstellen om het
  elimineren van onaangepast gedrag en het
  stimuleren van aangepaste gedragingen mogelijk te
  maken

92
methodes om gedrag te elimineren

• aversief leren, waarbij een aangename respons
  (drinken) geassocieerd wordt met een onaangename
  (braken en pijn)

93
methodes om gedrag te elimineren

• extinctiemethodes, die zich in tegenstelling met
  de contraconditioneringsmethodes, direct op het
  ongewenst gedrag richten, zoals bv. de implosieve
  therapie(flooding),waarbij in de verbeelding
  de meest angstaanjagende situatie opgeroepen
  wordt en waarbij de patiënt zal leren dat indien
  er niets gevaarlijks gebeurt zijn vrees
  ongegrond was

94
methodes om gedrag te elimineren

• het niet verder geven van bekrachtiging, waarbij
  de taktiek erop gericht is om het ongewenst
  gedrag spontaan te elimineren door de eerst
  voorziene beloning (bekrachtiger) niet toe te
  kennen

95
methodes om nieuw gedrag te ontwikkelen zijn

• de selectieve positieve bekrachtiging waarbij
  beloningen voorzien worden wanneer de patiënt
  gewenst gedrag vertoont en waarbij de beloningen
  ontnomen worden wanneer ongewenst gedrag
  optreedt

96
methodes om nieuw gedrag te ontwikkelen

• modelimitatie waarbij de patiënt een model van
  gewenste behandeling observeert en imiteert dat
  daarna beloond wordt

97
evaluatie van de gedragstherapie

• de voorstanders stellen dat de voordelen als
  volgt kunnen samengevat worden
• de principes die er aan de basis van liggen zijn
  wetenschappelijke gegevens die in laboratoria
  werden ontdekt
• de gedragstherapeuten richten zich op zeer
  concrete en specifieke problemen

98
Voordelen van gedragstherapie

• in vergelijking met andere therapeuten bereikt
  men vlugger resultaten wat dus economisch
  gunstiger is

99
andere voordelen zijn dat

• gedragstherapie kan uitgevoerd worden door
  personeelsleden met een minder ver doorgedreven
  vooropleiding, wat economisch gunstiger is

100
negatieve evaluatie van de gedragstherapie

• de tegenstanders van de gedragstherapie trekken
  de waarde van de leerprincipes in twijfel ze
  betwijfelen of de leertheorieën die alles
  beperken tot prikkels, conditioneren, respons en
  bekrachtiging voldoende gevoelig zijn om het
  complex proces van een psychologische behandeling
  te kunnen omvatten

101
andere nadelen van gedragstherapie

• ze verwijten ook de gedragstherapeuten zich
  enkel en alleen te richten op oppervlakkige- en
  eng omschreven problemen waarvan ze de
  onderliggende oorzaken niet kennen
• daardoor noemen ze de voordelen van de
  gedragstherapie tijdelijk en illusoir

102
PMT in het kader van gedragstherapie

• het is evident dat de PMT heel gemakkelijk kan
  inspelen om ongewenst gedrag tijdens de
  bewegingssituaties te elimineren
• hoe zou dit kunnen?

103
ook kan PMT goed inspelen op gedragstherapie
door nieuw gewenst gedrag te ontwikkelen
104
gedragstheorie van Lewinsohn over het ontstaan
van de depressie (1982)
105
probeer eens zelf een theorie te ontwikkelen die
het ontstaan van een depressie in
gedragstherapeutische termen poogt te omschrijven
106
depressief gedrag ontstaat

• als gevolg van uitdoving van normaal gedrag
• het aantal en de kwaliteit van positieve
  gebeurtenissen volstaan niet meer om normaal
  gedrag te onderhouden

107
theorie van Lewinsohn

• bovendien bestaat er een overmaat van negatieve
  bekrachtigers
• mislukkingen
• krenkingen
• traumatische ervaringen

108
depressieve mensen schieten tekort in hun
sociale-en andere vaardigheden die positieve
bekrachtigers creëeren
109
aanvankelijk reageert de sociale omgeving met
sympathie en bezorgdheid op het depressief gedrag

• waardoor de frequentie van dit depressief gedrag
  toeneemt
• nadien wordt de depressieve persoon gemeden,
  waardoor het depressief gedrag nog versterkt wordt

110
depressies worden best behandeld (volgens
Lewinsohn)

• door het aanleren en bekrachtigen van
  niet-depressief gedrag
• het ontdekken van nieuwe (fitness- en
  motorische) vaardigheden versterkt en doorbreekt
  het negatief verwachtingspatroon en
  zelfwaardegevoel

111
hij hecht veel belang aan het stellen van
bepaalde doelen

• om de patiënt los te weken uit preoccupaties uit
  het verleden en te richten naar de toekomst
• centraal staan hierbij het opdoen van
  plezierige, aangename (fitness- en motorische)
  ervaringen die de patiënt als zinvol ervaart

112
toegepast op de PMT kan men deze principes als
volgt uitwerken

• het opmaken van een basislijn aan de hand van
  meetinstrumenten die de fysieke conditie
  evalueren
• het vooropstellen van concrete en realiseerbare
  doelstellingen betreffen het verbeteren van de
  fysieke conditie

113
gedragstherapeutische principes in de PMT

• het bespreken van de verwachtingen en de
  weerstand van de patiënt
• het maken van duidelijke afspraken
• het bekrachtigen door succeservaring en sociale
  waardering

114
heel belangrijk zijn ook

• zelfmonitoring en feedback over geboekte
  resultaten (vorderingen in fitness)
• extinctie het niet meer bekrachtigen van
  depressief gedrag tijdens de PMT

115
doelstellingen van fitnessbegeleiding van
depressieve patienten als PMT in een
gedragstherapeutische setting
116
probeer deze doelstellingen even zelf af te leiden
117
doelstellingen

• verminderen van de depressieve stemmingstoestand
• verminderen van angstgevoelens en spanningen
• verbeteren van de objectieve en subjectieve
  fitness en van de lichaamswaardering

118
verdere doelstellingen zijn

• het opnieuw leren genieten van het eigen
  lichaam
• het erkennen en aanvaarden van de eigen
  mogelijkheden en beperkingen
• het ontwikkelen van een beter gezondheidsgedrag
• het verwerven van een beter inzicht in de
  interacties tussen het fysiek- psychologisch- en
  sociaal functioneren

119
film fitness als psychomotorische therapie bij
depressieve patiënten
120
de intrapsychische reconstructiebehandelings
vormen
121
gemeenschappelijke aspecten

• ze hebben een aantal opvattingen gemeen waardoor
  dat ze zich van andere scholen onderscheiden

122
interne processen

• ze richten zich op interne processen die volgens
  dit denkkader aan de grondslag liggen van de
  concrete handelingen

123
verdere kenmerken

• daarbij is hun aandacht niet op het bewuste maar
  op het onbewuste geconcentreerd echt inzicht kan
  volgens deze richting onmogelijk op bewust niveau
  gebeuren, maar alleen wanneer de diep
  ingewortelde krachten van het onbewuste naar
  boven gebracht- en geanalyseerd kunnen worden

124
reconstructie van de persoonlijkheid

• ze nemen het reconstrueren van de
  persoonlijkheid als doelstelling, en niet het
  verwijderen van een symptoom of een reoriëntering
  van een attitude

125
positieve evaluatie

• de intrapsychische therapeuten durven de
  moeilijke taak aan om de innerlijke processen
  herop te bouwen

126
welke kritiek zou u kunnen formuleren op deze
richting?
127
kritiek

• kritiek betreft de onderliggende theorie, de
  gebruikte techniek en de practische
  uitvoerbaarheid

128
belangrijkste kritiek

• de voornaamste kritiek omvat het verwijt dat de
  intrapsychische gegevens vaag en ontoegankelijk
  zijn

129
metafysische elementen

• van de therapeuten wordt verwacht dat ze
  metafysische elementen hanteren, waaran het
  bestaan niet vast te stellen is en waarvan de
  veranderingen empirisch nooit bewezen kunnen
  worden

130
verdere kritiek is dat

• het therapeutish proces als nodeloos ingewikkeld
  en afdwalend wordt beschouwd
• dat feiten en gebeurtenissen worden opgegraven
  die helemaal ondergeschikt en irrelevant zijn
  voor de problemen van de patiënt

131
arrogantie

• een andere veel geuite kritiek is dat de
  therapeut als arrogant wordt beschouwd omdat
  hij beweert dat de patiënt door iets anders
  gestoord is dan door wat de patiënt zelf zegt

132
denkkader therapeut

• door zijn therapeutische maneuvers dwingt de
  therapeut de patiënt kwalen te aanvaarden die
  passen in het denkkader van de therapeut

133
economisch belastend

• tenslotte is deze behandelingsvorm economisch
  erg belastend 3 à 4 zittingen per week over een
  zeer lange periode

134
PMT in het kader van de intrapsychishe
behandelingsmethoden bij kinderen
135
speltherapie

• ook hierbij kan de PMT aansluiten bv door
  middel van speltherapie bij kinderen ze krijgen
  de kans om met verschillend- en suggestief
  spelmateriaalom te gaan dat hen de mogelijkheid
  biedt om gevoelens en gedachten uit te drukken,
  wat ze anders niet zouden kunnen

136
interpretatie

• andere therapeuten zullen de handelingen en
  associaties van het kind interpreteren, waardoor
  ze onbewuste betekenissen van het handelen aan
  het kind kenbaar pogen te maken

137
de groepstherapie

• is een psychologische behandelingsvorm die
  ontstond op basis van een gebrek aan voldoende
  geschoolde therapeuten voor individuele therapie,
  alsook uit nood naar nieuwe vormen van therapie
  voor deze patiënten waarvoor een individuele
  therapie niet aangewezen was

138
semirealistische sfeer

• groepstherapeuten nemen aan dat de
  semi-realistische sfeer van een patiëntengroep op
  en duidelijke wijze deze gedragingen en
  zienswijzen aan het licht brengen die de gewone
  dagelijkse kontakten met anderen bemoeilijken

139
correctie van gedrag

• anderszijds kunnen deze storende gedragingen in
  meer sociaal aanvaardbare gedragingen
  gecorrigeerd worden

140
probeer eens zelf de voor- en nadelen van
groepstherapie te bedenken
141
positieve aspecten van groepstherapie

• de voorstanders van groepstherapie zien de
  volgende voordelen
• de patiënt verwerft nieuwe gewoontes in een
  situatie die fel gelijkt op zijn natuurlijke
  wereld van interpersoonlijke relaties, waardoor
  het gemakkelijker wordt om de in de
  groepsrelaties verworven nieuwe mogelijkheden in
  de buitenwereld toe te passen

142
andere voordelen zijn

• doordat de patiënt zich leert aanpassen aan
  verschillende persoonlijkheden van de groep,
  verwerft hij meer vaardigheden om met
  verschillende mensen om te gaan
• hij wordt in staat om kritiek te aanvaarden, en
  begint zichzelf te zien zoals de anderen hem
  zien, waardoor hij een meer realistische visie
  over zichzelf ontwikkelt

143
nog andere voordelen van groepstherapie

• hij wordt ook in staat om de gevoelens van
  anderen te aanvaarden
• en kan de anderen ook v an nut zijn bij het
  helpen oplossen van hun problemen

144
de critici van de groepstherapie merken op dat

• de diepere problemen dikwijls niet kunnen
  opgelost worden en verloren gaan in de vele
  stemmen die met elkaar wedijveren om binnen de
  groep aan belangrijkheid te winnen

145
andere negatieve elementen zijn

• schuchtere patiënten komen dikwijls weinig aan
  bod, vooral in groepen waar er een grote
  doorstroming van patiënten is
• er is ook het gevaar dat het veiligheidsgevoel
  bij veel patiënten kan ondermijnd worden door de
  vrije meningsuiting van de groepsleden

146
methodes van groepstherapie

• activiteitsgroepen waar de patiënt in een soort
  clubleven geplaatst wordt, waar activiteiten als
  groepsspelen, handwerk, reizen, enz . uitgeoefend
  wordt

147
activiteitsgroepen

• in tegenstelling met andere vormen van
  groepstherapie zoekt deze vorm minder de
  problemen van de patiënten aan te tonen of te
  bespreken, maar het is vooral de bedoeling om een
  sociale leersituatie te creëren

148
Andere vormen van groepstherapie zijn

• gespreksgroepen die meer of minder directief
  kunnen geleid worden

149
vormen van groepstherapie

• analytische groepen die hun inspiratie in de
  analytische theorieën vinden
• rollenspelgroepen waarbij gebruik gemaakt wordt
  van psychodramatechnieken

150
film PMT bij anorexia nervosapatienten

• is ook en vorm van groepstherapie
• waarbij doelbewust gestreefd wordt naar een
  verbetering in de diverse aspecten van de
  gestoorde lichaamsbeleving

151
wat zoudt u uzelf kunnen concluderen uit het
overzicht van deze psychologische
behandelingsvormen voor wat betreft verschillen
en gelijkenissen en voor wat betreft het
toepassen ervan in de PMT?
152
besluit van de psychologische behandelingsvormen

• uit het overzicht van de verschillende
  behandelingsvormen blijkt hoe verschillend deze
  kunnen zijn

153
minder contradictorisch dan op het eerste gezicht

• toch is het zo dat ze minder contradictorisch
  zijn dan ze op het eertse gezicht lijken
• en dikwijls als aanvullende behandelingsvormen
  kunnen beschouwd worden
• waarbij iedere basistheorie voor behandeling
  zich op één facet van het multidimensionele
  begrip psychopathologie richt

154
het globale effect is ruimer dan het louter
beoogde

• men mag aannemen dat alhoewel iedere
  behandelingsvorm zich op één bepaald facet richt,
  het globale beoogde effect groter is dan de
  therapeut verwacht had

155
gemeenschappelijke elementen in de verschillende
therapeutische benaderingen

• in de realiteit is het toch zo dat iedere
  therapeut, ongeacht de achterliggende theorie,
  als uiteindelijk resultaat van de behandeling
  sommige gedragingen zal zoeken te veranderen
• elementen van het zelfbeeld zal pogen te
  wijzigen en
• secundair ook op andere niveaus een positieve
  inwerking zoekt uit te oefenen

156

• factoren van zijn intrapsychische wereld anders
  zal ordenen
• met andere woorden de patiënt vormt een
  natuurlijke eenheid uit en is geen mechanisme dat
  uit verschillende onderdelen bestaat die
  overeenstemmen met bepaalde theorieën

157
secundaire voordelen

• gunstige resultaten ter hoogte van één aspect
  van deze complexe eenheid zullen ongetwijfeld
  secundair ook op andere niveaus een positieve
  inwerking hebben

158
al deze conclusies gelden in deze gedachtengang
evenzeer voor de verschillende vormen v an PMT
die zich op deze behandelingsvormen kunnen enten

159
1.3. PMT in het kader van algemene
psychopathologische stoornissen
160
1.3.1. stoornissen bij volwassenen

• Dementie, amnestische en andere cognitieve
  stoornissen.

161
probeer eens zelf te vinden op welke wijze PMT
hierbij therapeutisch gunstig zou kunnen zijn
162
dementie, amnestische en andere cognitieve
stoornissen

• de volgende kenmerken kunnen een indicatie
  uitmaken voor PMT
• geheugenstoornissen (het onvermogen om nieuwe
  informatie te leren en zich eerder aangeleerde
  informatie te herinneren)
• apraxie (het onvermogen om objecten te herkennen
  of te identificeren, ondanks intacte zintuiglijke
  waarneming)

163
overige indicaties voor PMT bij deze patiënten

• een stoornis in het uitvoeren van activiteiten
  (dwz het plannen, het organiseren, het in de
  juiste volgorde uitvoeren, het abstraheren)
• stemmingsstoornissen, angststoornissen,
  psychotische syndromen, katatone stoornissen in
  de psychomotoriek, zoals algehele verstarring
• of een doelloze excessieve motorische activiteit

164
dementie, amnestische en andere cognitieve
stoornissen

• negativisme, mutisme, enz.,
• of persoonlijkheidsstoornissen, zoals
  affectlabiliteit, recidiverende uitbarstingen van
  agressie of woedeontremmingsverschijnselen
• opvallende apathie en achterdocht

165
rol van de PMT

• de PMT zal bij al deze stoornissen
  bewegingssituaties aanwenden die doelgericht
  gunstig zoeken in te werken op al deze symptomen

166
Videofilm PMT bij demente bejaarden

• een voorbeeld van een dergelijke behandeling van
  PMT bij demente bejaarden wordt gegeven in de
  volgende videofilm

167
basisprinciepen

• doordat de patiënten 3 maal per week dezelfde
  therapeut zien is er een zekere vertrouwdheid
  die onontbeerlijk is
• de bewegingssituaties dienen uiteraard aan de
  beperkte bewegingsmogelijkheden aangepast te
  worden
• ze moeten steeds een succeservaring mogelijk
  maken

168
motiverend karakter van de bewegingssituaties

• door vereenvoudigingen (bv het gebruik van een
  ballon in plaats van een bal) worden
  bewegingssituaties uitvoerbaar en attractiever
  gemaakt
• enkele basisbewegingen hebben een inherent
  motiverend karakter (bv. kegels omver gooien) die
  zelfs demente bejaarden niet onverschillig laten

169
problemen in verband met de verdeling van de PMT
over de verschillende patiëntengroepen

• een vraag die dikwijls gesteld wordt is de
  volgende
• op welke patiënten moeten we onze inspanningen
  vooral concentreren?
• moeten we bij deze keuze ons vooral niet richten
  op deze patiënten die nog terug in de
  maatschappij kunnen terugkeren?

170
de kwaliteit van het leven

• een andere vraag is of we deze patiënten wel
  moeten meetrekken naar de PMT, ook als het
  tegen hun zin is ?
• met andere woorden verhoogt de kwaliteit van
  hun leven door deze activiteiten verplichtend te
  maken?

171
snoezelen

• de patiënt in een aangename fysieke situatie
  brengen (warm water bad, hoofd wassen, haar
  wassen, haartooi enz.)
• van deze gunstige situatie gebruik maken om een
  dieper kontakt te krijgen door relevante
  motiverende prikkels aan te bieden
  (voorkeurmuziek beluisteren, een lied zingen, een
  gedicht voorlezen enz.)

172
zinvolheid

• we menen toch dat dit zinvol was
• de film toont de evidentie dat
• ze hun motorische vaardigheid op een zo hoog
  mogelijk peil pogen te houden
• dat ze participeren en cognitief actief zijn
• dat ze ook sociaal actief zijn
• dat ze er vreugde aan beleven

173
voordelen van videomateriaal

• objectieve psychomotorische tests zijn bij een
  dergelijke groep van patiënten niet uit te voeren
• ook vragenlijsten kunnen niet begrepen en
  ingevuld worden
• dus is beeldmateriaal het meest relevante bewijs
  om de belangrijkheid van een dergelijke aanpak
  aan te tonen

174
stoornissen door gebruik van alcohol en andere
psychoactieve stoffen

• alcoholverslaving hoeft geen verdere verklaring
• de psychoactieve stoffen kunnen als volgt
  ingedeeld worden

175
stoornissen door gebruik van alcohol en andere
psychoactieve stoffen

• alcoholverslaving hoeft geen verdere verklaring
• de psychoactieve stoffen kunnen als volgt
  ingedeeld worden

176
indeling van de psychoactieve stoffen

• de psycholeptica, dit zijn stoffen die een
  overwegend dempende inwerking op de hersenen
  uitoefenen (sedativa zoals hypnotica, en
  tranquillizers en opiaten zoals morfine)

177
indeling

• de psychoanaleptica dit zijn stoffen die een
  overwegend stimulerende werking uitoefenen (
  zoals cocaïne, amfetamine, cafeïne en nicotine)
• de psychodysleptica, dit zijn stoffen die een
  vrij complexe invloed op de hersenen uitoefenen,
  zoals LSD, cannabis en marihuana, en die ook
  hallucinogenen genoemd worden

178
alcohol en andere psychoactieve stoffen

• daarnaast zijn er nog de overige stoffen,
  zoals vluchtige stoffen die gesnoven worden zoals
  bijvoorbeeld oplosmiddelen voor lijm en diverse
  reinigingsmiddelen

179
PMT en alcoholverslaving

• de psycho-organische stoornissen waarvoor PMT
  een indicatie kan bieden, situeren zich in het
  pogen te neutraliseren van de lichamelijke schade
  door alcohol zoals ondermeer
• spierafwijkingen en
• aandoeningen van het zenuwstelsel in de vorm van
  perifere neuropathie met uitvalsverschijnselen,
  enz.

180
verdere doelstellingen van PMT

• uiteraard zal PMT ook vooral plaats oog hebben
  voor de psychologische componenten, door
  bijvoorbeeld de patiënten te confronteren met de
  nadelen van alcohol op de fysieke conditie

181
verslaafd maken

• anderszijds kan de PMT pogen de patiënt
  verslaafd te maken aan een positieve fysieke
  inspanning zoals bv. lopen enz.

182
PMT en druggebruik

• ook druggebruik leidt tot allerlei fysieke-en
  psychologische stoornissen, zoals
• coördinatiestoornissen

183
fysieke en psychologische stoornissen

• onzekere gang
• geheugenstoornissen, angst, prikkelbaarheid,
  tremor, duizeligheid, spierpijn, apathie en
  dysforie

184
PMT en druggebruik

• ook hier zal de PMT enerzijds zoeken te
  confronteren met de negatieve effecten op de
  fysieke toestand

185
PMT en druggebruik

• en anderszijds een alternatieve positieve
  verslaving aan fysieke inspannning zoeken te
  realiseren
• door het aanbieden van positieve bekrachtiging
  bij het lukken van bijvoorbeeld duurprestaties
  bij het lopen, het fietsen, het zwemmen, het
  wandelen enz.

186
schizofrenie en andere psychotische stoornissen

• hoe zou hierbij de PMT therapeutisch kunnen
  inwerken?

187

• PMT kan hierbij pogen in te werken op de
  denkstoornissen die centraal staan in de
  symptomatologie, door de patiënt te confronteren
  met bewegingssituaties waarbij concentratie
  vereist is
• zoals vb. de bal naar een medepatiënt werpen en
  daarbij de naam van de patiënt noemen enz.

188

• confrontatie met bewegingssituaties vormen
  anderzijds ook een verplichting om de waarneming
  aan de concrete realiteit aan te passen
• en kan aldus gunstig inwerken op
  waarnemingsstoornissen, door het tegenwerken aan
  het afdwalen in droom en fantasie

189
PMT en schizofrenie en psychotische stoornissen

• evenzeer kunnen motiverende bewegingssituaties,
  zoals spelvormen gunstig inwerken op de
  stoornissen in het gevoelsleven (affectieve
  vervlakking)

190
PMT en schizofrene stoornissen

• terzelfdertijd kunnen op dezelfde wijze ook de
  aandachtstoornissen gunstig beïnvloed worden,
  omdat de spelsituaties bv. de volledige aandacht
  opeisen
• ook de bewegingsstoornissen (katatonie) kunnen
  daardoor in gunstige zin beïnvloed worden

191
Stage in het Universitair Centrum in Kortenberg
(1 en 2 lic. 3 lic.
specialisatie)

• patiënten motiveren tot participatie door
  eenvoudige spelsituaties
• 3 verschillende motiverende situaties per sessie
• expressief (en luid) spreken en de groep nooit
  loslaten (animeren)
• directieve aanpak
• warm menselijke relatie (de hand drukken,
  schouderklopje)
• apathie doorbreken (kraaien van plezier)

192
illustratie films over autistische personen A
love for Sport en From Fear towards Joy
193
stemmingsstoornissen

• de stemming wordt gedefinieerd als een continu
  aanwezige emotionele toestand
• die bepalend is voor de manier waarop we
  onszelf, onze wereld, ons verleden en onze
  toekomst ervaren

194

• hoe zou PMT
• stemmingsstoornissen
• gunstig kunnen
• beïnvloeden?

195
PMT en depressie

• PMT kan gunstig inwerken bij depressieve
  syndromen en meer bepaald op de volgende
  kenmerken ervan
• vermindering van interesse voor activiteiten
• slaapklachten

196
inwerking van PMT op depressie

• psychomotorische gejaagdheid,
• vermoeidheid en verlies aan energie
• gevoelens van waardeloosheid
• pessimistische beoordeling van de eigen
  lichamelijke gezondheid

197
andere mogelijke inwerkingsmogelijkheden van PMT
bij depressie

• concentratieverlies
• sociale teruggetrokkenheid en
• chronische vermoeidheid

198
wijze van inwerking van PMT bij
stemmingsstoornissen

• activerend, motiverend, en zelfvertrouwend
  bevorderend karakter van doelbewust gekozen
  bewegingssituaties en trainingsprogrammas

199
wijze van inwerken van PMT

• tevens kan de reële fysieke conditie verbeterd
  worden, waardoor eveneens de slaap- en
  vermoeidheidsproblemen kunnen aangepakt worden
• runningstherapie en fitnessprogrammas zullen
  bijvoorbeeld terzelfdertijd de objectieve en
  subjectieve fitness pogen te verbeteren

200
videofilm Fitness als Psychomotorische Therapie
bij depressieve Patiënten

• Magna Cum Lauda Award Internationaal
  Wetenschappelijk Filmfestival Hannover 1992

201
Een duidelijke illustratie

• van onze manier van werken bij depressieve
  patiënten in het Universitair Psychiatrisch
  Centrum St. Jozef in Kortenberg
• naast de gewone , algemene PMT
  (3 maal per week in groepen van 8 à 10 personen,
  krijgen depressieve patiënten, eveneens 3 maal
  per week een bijkomende specifieke vorm van PMT
  door middel van fitnessoefeningen

202
de acteurs zijn personeelsleden en stagiairs PMT

• de hoofdrol wordt gespeeld door de
  maatschappelijk werker op die afdeling die dit
  schitterend doet
• zijn gezichts- en lichaaamsexpressie is
  helemaal deze van een echte depressieve patiënt

203
positieve resultaten

• deze manier van werken wordt reeds een vijftal
  jaren systematisch toegepast en de
  onderzoeksresultaten zijn positief
  ( 2 doctoraatsprojecten)
• objectieve fitnesstests en vooral de subjectieve
  ervaring van een verbeterde fitness die tot een
  meer positieve stemmingstoestand leidt wordt door
  vele patiënten zelf bevestigd

204
van cross-sectioneel onderzoek naar case studies

• om de effecten van deze specifieke vorm van PMT
  na te gaan maken we van langs om meer gebruik van
  gevalsstudies
• deze zijn meer geschikt om te weten te komen hoe
  de individuele patiënt op deze aanpak reageert
  (qualitative research)

205
nadelen van cross-sectioneel onderzoek zijn

• dat de individualiteit van iedere patiënt
  verloren gaat in het gemiddeld resultaat van
  een groep depressieve patiënten
• want iedere patiënt is uniek en de gemiddelde
  depressieve patiënt bestaat niet

206
problematiek van controlegroepen

• een cross-sectioneel onderzoek vereist een
  controlegroep om de resultaten van de
  experimentele groep mee te vergelijken
• welnu het is extreem moeilijk om vergelijkbare
  controlegroepen te vinden die gematcht zijn
  qua ernst en gelijkaardigheid van depressieve
  stoornis

207
ethische problemen

• een ideale controlegroep wordt bij toeval
  samengesteld
• dit kan uiteraard niet gebeuren bij patiënten
  die zich voor behandeling aanmelden

208
want iedere patiënt heeft recht op de beste
behandeling

• en die kan men daarvan niet onthouden
  wanneer men met een grote zekerheid weet dat
  bijvoorbeeld fitness een positief resultaat kan
  teweegbrengen

209
onderzoeksvragen

• neemt de depressie af na het fitnessprogramma?
• verandert de lichaamsattitude ?
• verbetert de subjectieve fitheid?

210
andere onderzoeksvragen

• resulteert het fitnessgedrag in een conditionele
  vooruitgang?
• verandert het copinggedrag?
• bestaat er een verband tussen fysiologische-en
  psychologische parameters?

211
psychologische meetinstrumenten

• Beck Depression Inventory (minstens score 16)
• Lichaamsattitudeschaal van Baardman (LAS) ze
  gaat na of er een verband bestaat tussen de
  negatieve lichaamsbeleving en de sociale omgang

212
psychologische meetinstrumenten

• de Utrechtse Copinglijst (UCL) evalueert hoe de
  patiënt over het algemeen reageert wanneer hij
  geconfronteerd wordt met problemen die aanpassing
  vereisen

213
psychologische meetinstrumenten

• de Algemene Competentieschaal (Alcos)evalueert
  de algemene competentiebeleving
• de Lichamelijke Vaardighedenschaal (Livas)
  evalueert de lichamelijke competentiebeleving

214
psychomotorische vragenlijsten de
bewegingsanamnese

• bewegingsanamnese richt zich naar de vroegere
  bewegingservaring
• de positieve en negatieve fysieke belevenissen
• de motivatie tot sportbeoefening

215
bewegingsanamnese

• het gezondheidsgedrag en
• de verwachtingen van de patiënt t.o.v. het
  fitnessprogramma

216
de vragenlijst naar de effecten van het
fitnessprogramma

• richt zich op de positieve of negatieve
  ervaringen van de pa tiënt bij het beëindigen van
  het programma
• of in de follow-up periode

217
motorische meetinstrumenten

• de proef van Astrand is een submaximale
  inspanningsproef op een ergometerfiets
• de Légertest is een progressief maximale
  looptest
• proef van Franz
• ukk 2 km wandeltest
• Eurofit-testbatterij

218
de Eurofittestbatterij

• de Eurofittestbatterij bestaat uit 8 items
• explosieve kracht
• statische kracht
• functionele kracht
• evenwicht
• loopsnelheid
• snelheid ledematen
• lenigheid
• rompkracht

219
fitnessprogramma

• 3 sessies per week gedurende 10 weken
• 3 à 4 patiënten per groep

220
resultaten

• BDI score neemt af van 28 naar 18
• meer positieve lichaamsbeleving
• meer adekwaat copinggedrag
• VO2 Max toename van 18 (Astrand)
• VO2 Max toename van 10 (Leger)

221
nieuwe statistische technieken

• de nadelen van dit niet werken met vergelijkbare
  controlegroepen kan opgevangen worden door
  nieuwe statistische technieken die op het single
  case design kunnen toegepast worden
• randomisatietoetsen
• tijdreeksanalysen

222
(No Transcript)
223
(No Transcript)
224
(No Transcript)
225
PMT en angststoornissen

• ook angststoornissen kunnen een indicatiegebied
  voor PMT zijn
• bij paniekstoornissen en agorafobie zijn de
  volgende symptomen gunstig te beïnvloeden door
  relaxatieoefeningen en aangepaste
  bewegingssituaties

226
indicaties voor PMT bij angsstoornissen

• bonzende hartkloppingen
• zweten
• trillen
• gevoel van ademnood
• gevoel van verstikking
• pijn en onaangenaam gevoel in de borststreek
• misselijkheid en maagklachten
• gevoel van duizeligheid

227
deze somatische uitingen van psychische gevoelens

• moeten doorbroken en
• omgebogen worden om
• aldus de onderliggende psychische stress te
  kunnen afzwakken

228
relaxatieoefeningen en bewegingssituaties

• doorbreken deze vicieuze cirkel
• bewegings-en sport en spelsituaties kunnen bij
  angstige patiënten deze somatische stoornissen
  opheffen
• doordat ze de patiënt gewoon maken aan vb een
  bonzend hart en zweten zonder dat daar
  angstgevoelens mee gepaard gaan

229
verhoging van het zelfvertrouwen werkt
angstreducerend

• systematische training van de fysieke conditie (
  vooral kracht-en uithoudingstraining) verhogen
  het competentiegevoel
• dit beïnvloedt het zelfvertrouwen in positieve
  zin
• wat automatisch angstreducerend werkt

230
sociale fobie

• hierbij gaat het om een hardnekkige angst voor
  één of meer situaties waarin een persoon
  blootgesteld is aan het kritisch oordeel van
  anderen

231
sociale fobie

• zoals spreekangst
• angst om zich belachelijk te maken
• ook hier zijn relaxatieoefeningen aangewezen
• alsmede in een bewegingssituatie alleen voor de
  anderen te durven komen

232
zelfvertrouwen

• ook hier zijn uiteraard dezelfde positieve
  resultaten te verwachten van
• het verhogen van het zelfvertrouwen door middel
  van
• een daarvoor speciaal opgezet trainingsprogramma
• dat de kracht en het uithoudingsvermogen opvoert

233
obsessief-compulsieve stoornissen

• hierbij staan steeds terugkerende dwanggedachten
  of dwanghandelingen centraal
• de klachten veroorzaken veel spanning en kosten
  de patiënt minstens één uur per dag
• de dwanghandelingen zijn ontwikkeld om spanning
  te neutraliseren of
• om spanning of een dreigende gebeurtenis te
  voorkomen

234
mogelijkheden van PMT bij obsessief-compulsieve
stoornissen en gegeneraliseerde angststoornissen

• opheffen van de onderliggende spanning door
  relaxatieoefeningen
• in spel-en bewegingssituaties opkomende
  dwanghandelingen afleren

235
eenzelfde gedachtengang voor PMT bij
posttraumatische stressstoornissen

• dit zijn ingrijpende gebeurtenissen
• wanneer de betrokkene met de dood of ernstig
  lichamelijk letsel werd bedreigd
• zoals verkrachting, beroving met geweld, een
  ernstig verkeersongeval enz.
• waarbij de betrokkene met hevige emoties
  gereageerd heeft ( vb. angst en hulpeloosheid)

236
PMT bij dissociatieve stoornissen

• het gaat hier om depersonalisatiestoornissen
  waarbij men het gevoel heeft los te staan van
• de eigenlijke geestelijke processen
• of van het lichaam
• en het gevoel ze van buitenaf te observeren
• en waarbij men zichzelf beleeft als een automaat
  of als in een droom

237
de PMT poogt hierbij

• om het lichaam opnieuw bewust te maken via
  duidelijke ingrijpende lichaamservaringen
• om aldus de band tussen lichaam en
  persoonlijkheid duidelijk te maken (cfr film
  autistische stoornissen)

238
belang van de lichamelijkheidservaring bij
dissociatieve stoornissen

• het lichaam is immers de hoeksteen van de
  identiteitsbeleving
• concentratieoefeningen en intense
  lichaamsbelevingsoefeningen (vb. afstandslopen)
  zijn hier aangewezen

239
stoornissen met bijzondere somatische klachten en
verschijnselen

• deze zijn uiteraard een indicatiegebied voor PMT
  op basis van de somatische eenheid
• het is evident aan te nemen dat een verbetering
  van de somatische toestand door middel van het
  verbeteren van de fysieke conditie
• rechtstreeks op de psychologische klachten zal
  ingrijpen

240
voorbeelden van psychosomatische ziekten waarbij
aan psychische factoren een belangrijke rol wordt
toegekend zijn

• ulcus pepticum (maagzweer)
• collitis ulcerosa
• asthma bronchiale
• essentiële hypertensie

241
het psychisch conflict wordt hierbij gezien als
een predisponerende factor

• de ziekte breekt uit of verergert als het
  conflict wordt uitgelokt door een bepaalde
  stimulus
• het wetenschappelijk onderzoek ondersteunt deze
  gedachtengang echter niet zo duidelijk
• wel neemt men aan dat psychische factoren een
  rol kunnen spelen bij het ontstaan van
  lichamelijke ziekten, maar de rol die ze spelen
  is echter meer bescheiden en meer aspecifiek dan
  dat men aanvankelijk dacht

242
somatisering die verwijst naar vertaling van
psychische spanning in lichamelijke
onlustgevoelens is en gewoon verschijnsel

• het wordt pas een medisch probleem als mensen
  zich zorgen maken en zich tot een arts wenden
• het is niet gemakkelijk een scheiding te maken
  tussen klachten die wel en niet somatisch kunnen
  verklaard worden
• er is een grijs tussengebied

243
discussie rond functionele klachten

• zo is er een discussie of langdurige vermoeidheid
  al of niet als een organische ziekte moet
  beschouwd worden
• en niet iedere patiënt met een functionele klacht
  lijdt aan een psychiatrische stoornis
• het kan zijn dat er toch een lichamelijke ziekte
  aanwezig is omdat objectieve afwijkingen (nog)
  ontbreken

244
soorten functionele klachten

• en alhoewel dus functionele klachten niet
  altijd verwijzen naar een psychiatrische stoornis
  komt dit uiteraard wel voor
• de overgrote meerderheid omvat
• stemmingsstoornissen (depressie)
• angststoornissen
• somatoforme stoornissen

245
PMT en somatisering

• de psychomotorische therapeut zal bij deze
  patiënten zeer voorzichtig te werk moeten gaan
• omdat de somatische klacht de uitdrukking is van
  de psychologische problematiek
• waaraan de patiënten zich vastklampen

246
progressieve aanpak

• in een eerste fase zullen de klachten as such
  moeten aanvaard worden
• om vervolgens-zonder dat de patiënt er zich
  bewust van wordt- de psychsomatische symptomen
  aan te pakken

247
indicaties

• indicaties voor PMT
• pijn in de ledematen en in de gewrichten
• kortademigheid (zonder inspanning)
• pijn in de borststreek
• hartkloppingen
• duizeligheid
• marsstoornissen, verlamming en spierzwakte

248
conversiestoornissen of somatiforme
pijnstoornissen

• kunnen eveneens indicaties zijn voor PMT
• het gaat hier over symptomen of klachten met
  betrekking tot willekeurige spieren en zintuigen
• die een neurologische of andere medische
  aandoening doen vermoeden

249
verband met psychologische factoren

• omdat de klachten ontstaan of verergeren door
  conflicten of stressoren
• de symptomen zijn echter niet opzettelijk
  veroorzaakt of geveinsd
• ook hier zullen de conversiestoornissen of pijnen
  in een eerste fase moeten aanvaard worden
• vooraleer deze via aangepaste oefeningen zullen
  aangepakt worden

250
hoe kan PMT nuttig zijn bij hypochondrische
patiënten?
251
PMT bij hypochondrische patiënten

• zij hebben een overdreven vrees of overtuiging
  een ernstige lichamelijke ziekte te hebben
• die niet somatisch kan verklaard worden
• en die tenminste zes maanden duurt
• een analoge PMT aanpak is ook hier aangewezen

252
Omgekeerd zijn sport en aangepaste
bewegingsactiviteiten een psychologische en
fysieke noodzaak voor echte fysiek gehandicapten

• psychologische overwinning van het opnieuw
  optimaal doen functioneren van het gehandicapt
  lichaam
• competentie wordt gestimuleerd
• sociale interactie
• fun
• films Ik ben niet gehandicapt - De winners
• elke kinesitherape