EMPATIK ILETISIM

1
EMPATIK ILETISIM
Doç.Dr.Murat Yildiz Cumhuriyet Üniversitesi Edebiy
at Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü
2
GÜZEL DÜNYAMIZ MUHTESEM GÖRÜNMEKLE BIRLIKTE.
3
Ne Yazik ki,

• Tarih boyunca hep çatisma ve savaslara sahne olmus

4
Ve Ne Yazik ki,

• Kavgalar, anlasmazliklar hiç eksik olmamis..

5
Öyle ki,

• Artik günümüzde mutlu bir yuva kurmak için söz
  vermis kari-kocalarin bile anlasmazlik, siddet,
  bosanma ve cinayet gibi büyük sorunlarla karsi
  karsiya oldugu bir dünyada yasiyoruz

6
Günümüzde dünyamiz artik küçük bir köy gibi,
toplumlar ve bireyler yaptiklariyla veya
yapmadiklariyla birbirini etkileyebilmektedirler.
Eger güven ve huzur içinde yasamak istiyorsak
birlikte yasamayi ögrenmek zorundayiz.
7
Belki bütün dünyayi degistiremeyiz ama
kendimizden baslayarak aile, arkadas, okul,
kisacasi içinde yasadigimiz tüm toplumsal
çevremizin olumlu yönde degismesine katkida
bulunabiliriz.
''Herkes kendi evinin önünü temizlerse her yer
tertemiz olur Atasözü'
8
PEKI NEYEIHTIYACIMIZ VAR?

CEVAP

• IletisimEmpati EMPATIK ILETISIM

Empatik iletisim En derin ve etkili iletisim
seklidir. Birbirini seven, birbirinin ne
hissettigini hemen anlayan iki kisinin yasadigi
iletisim tarzidir. Uykusu geldigini hisseder,
basinin altina hemen yastik koyar.
9
Öncelikle ILETISIMI Tanimlarsak

• Iki kisinin duygu, düsünce ve bilgilerini
  paylasarak birbirlerini anlama süreci olarak
  iletisimi tanimlayabiliriz.
• Iletisim süreci iki insanin birbirinin farkina
  vardigi andan itibaren baslar ve söyledigi /
  söylemedigi, yaptigi / yapmadigi her sey anlam
  kazanir, YANI,

10

• Iletisim Sürecinde bu önemli noktanin alti
  çizilmek için
  
• Iletisimde
• 55 BEDEN DILININ,
• 38 SES TONU VE SEKLININ,
• 7 SÖZCÜKLERIN
• etkili oldugu ifade edilir.

Sen elinle en kaliteli bali satiyorsun, ama
suratin sirke satiyor.
11
Madem ki, kisiler karsilastiklarinda iletisim
kaçinilmaz olarak gerçeklesiyor o halde amacimiz
iletisimin ETKINLESTIRILMESI olmalidir.

• ETKILI ILETISIM Iletmek istedigimizi
  karsimizdaki kisiye amaçladigimiz biçimde
  iletebilmek, isteneni elde etmek ve beklenen
  tepkiyi olusturmaktir

12

• Etkili Iletisimde BEDEN DILI ile ilgili birkaç
  ipucu
• Yüz ifadeniz canli ve dinamik olmali.Pek çok
  düsünceyi baskalarindan sözel anlamda
  saklayabilir, ama yüzümüzde saklayamayiz.
• Sicak ve güven verir nitelikte tebessümü asla
  unutmayin. Çünkü gülmek bütün insanlar için
  mutluluk vericidir.
• Donuk ve anlamsiz bir yüz ifadesinden kaçinin.
  Savundugunuz fikri düsünce ve beden olarak önce
  siz benimseyin.

13

• SES TONU
• Iletisimde düsüncelerin, duygularin ve
  bilgilerin ifade edilmesinde söyleyis tarzi,
  sesin tonu vurgu ve susmalar çok önemlidir.

14
SÖZCÜKLER ve IFADE BIÇIMI

• Iletisimde verilen mesajlar ne kadar açik ve
  amaci belli olarak verilir ise alici tarafindan o
  denli net ve rahat bir sekilde anlasilir.
  Alicinin cevabi da o ölçüde açik ve anlasilir
  olur. Bu da iletisimin yanlis anlamaya yönelmeden
  saglikli devam etmesini saglar.

15
Iletisimde açik olun
Izmir'den trene binen yasli teyze kondüktöre Ege
sivesiyle "Menimen'e gelence beni haber et
yavriim, unutma" der.Gecenin ilerleyen
saatlerinde kondüktör Menemen'i geçtigini
farkeder etmez, yasli teyzenin Menemen'de inecegi
aklina gelir ve hemen makiniste gidip haber
verir.Makinist de, gecenin bu saatinde teyzeyi
buralarda indiremiyecegi-mize göre geri geri
gidecegiz soran olursa tren makas degistiriyor
deriz diyor.Yarim saat geri geri giderek
Meneme'e geliniyor ve kondüktör teyzeye gidip
haber veriyor "hadi teyze Menemen'e geldik"
diye.Teyzem "sagol yavriim "deyip çantasindan
hapini çikarip içiyor. Iletisimde açik ve net
olun.
16
KISILIK ÖZELLIKLERI VE DIGER UNSURLAR

• KENDINI KABUL
• Kendini kabul kisinin olumlu ve olumsuz
  özelliklerinin her birini objektif olarak
  tanimasi ve kisiliginin bir parçasi saymasidir.
  Kendini kabul eden kisi karsisindaki diger
  bireylerle basarili iletisim kurabilir .

17
Saygi Duymama ve Anlayisla Karsilamama

• Karsisindakine saygi duymama, onu ve
  söylediklerini anlayisla karsilamama durumu onu
  bir kisi olarak önemsememe, kabul etmeme anlamini
  doguracagindan, karsidaki kisiyi savunma haline
  geçirir ve dogal olarak iletisim bozulur.

18
Dolayisiyla, Önyargilarla Hareket Edilmezse ve
Olumlu Beklentiler Içinde Olunursa,

• Iletisim sürecinin baslangicinda bireyler,
  yargilayici, elestirel ve imali ifadelerden
  kaçindiklarinda, daha net ve anlasilir
  olduklarinda ve özellikle de pozitif
  beklentilerle hareket ettiklerinde yanlis anlama
  ihtimali azalacaktir. Böyle bir iletisim
  sürecinde taraflar kendilerini daha rahat ve
  güvenli hissedeceklerdir.

19
Etkili Iletisim Sürecinde Iyi DINLEYICi
Olabilmek!

• Duymak için susunuz
• Dis etkilerden kurtulunuz
• Konustugunuz kisiye bakiniz
• Ana noktayi arayiniz(Acaba bana ne söylemeye
  çalisiyor?)

• Diger kisileri dinlerken onlara yönelip, bas
  hareketleriyle dinlediginizi belli edin, bu size
  daha fazla saygi gösterilmesini saglayacaktir.
• Dis görünüsünüze her zaman dikkat edin.

20
Anlasilma arzusu sevilme arzusu kadar
siddetlidir. John
POWYS
milletlerin ayni biçimde düsünmeleri
gerektiginden söz edilemez yalniz onlar
birbirinden haberdar olmali, anlamali Goethe
Dogustan iyi dinleyici olanlarin sayisi azdir.
Iyi bir dinleyici olabilmek için bilinçli bir
çaba ve yeni beceriler ögrenmek gereklidir.
Dogan Cüceloglu
O HALDE ÖNCE DINLEYIN VE ANLAYIN, SONRA
ANLASILMAYI BEKLEYIN!
21

• Her dagin kendine göre bir kari var derler. Evet,
  Ahmet Agabey selamimizi almamistir. Çünkü üç gün
  önce düsüp kolunu kiran ve olayin vahametinden
  dolayi hala hastanede gözetim altinda tutulan
  sekiz yasindaki kizindadir akli.
• Kardesimiz lambayi kapatmaz. Bir gün sonra onun
  da baska önemli bir sinavi vardir ve hala ders
  çalismaktadir.
• Dostumuzu bizimle ayni dogrultuda düsünmeye ikna
  edemeyiz. Bize fayda getiren, katma deger
  saglayan gelisme onun için son derece olumsuz bir
  durumdur ve maalesef sikintili sonuçlara gebedir.
  
• Velhasil, iletisim kurma çabamiz basarili
  olamamistir, çünkü karsimizdakiyle ayni duygu ve
  düsünce düzleminde bulusamamis, içinde bulundugu
  durumu gözeterek, mesajlarimizi ona anlayacagi ve
  kabul edebilecegi bir ifade tarziyla
  aktaramamisizdir. Iste bu noktada algilama
  farkliliklarinin iletisimi nasil etkiledigi
  ortaya çikmaktadir.

22
Etkili Iletisim Sürecinde IYI DINLEYICI
Olabilmenin Yani Sira Dinleyicinin ALGI ve BILGI
KAPASITESI de Önemlidir!
Ne kadar bilirsen bil, anlattiklarin
karsindakinin anladigi kadardir. MEVLANA

• Duymak istedigi
• Duydugu
• Anladigini sandigi
• Anladigi

• Düsündügünüz
• Söylemek istediginiz
• Söylediginizi sandiginiz
• Söylediginiz

23
Açik ve net olmayan,Zamanlamasi yanlis,Muhatabi
yanlis,Mekani ve biçimi yanlis,Iletme araci ve
tarzi yanlis olanher iletisimin sonu DRAMLA
biter
Bir ülkede insanlar arasindaki iletisimin nasil
oldugunu ögrenmek istiyorsaniz o ülkenin
trafigine bakacaksiniz diyor Dogan CÜCELOGLU
Bizim ülkemizde sanirim durum açik.
24
Özetle Etkili Iletisim için

• Uygun dil seçmek
• Açik ve dogru mesaj vermek
• Saygi duymak, güven vermek
• Göz temasi saglamak
• Beden diline dikkat etmek
• Iki yönlü iletisim kurmak
• Geri bildirimde bulunmak
• Dinlemeyi ögrenmek
• Empati kurmak

25
EMPATI KURMAYI BASARABILMEK!
26
(No Transcript)
27
(No Transcript)
28
(No Transcript)
29
(No Transcript)
30
(No Transcript)
31
(No Transcript)
32
(No Transcript)
33
(No Transcript)
34

• MODERN PSIKOLOJI ÖNCESI
  EMPATI
• Bizim sosyo-kültürel hayatimizda empatinin
  karsiligi olarak digergamlik kelimesi
  kullanilir. Halk arasinda beni anla, anlayisli
  ol vurgusunun yapildigi anlayisli olmak
  ifadesiyle karsilik bulur.
• Insanlardan bazilari, kendileri bir seyi
  ölçerek aldiklari zaman tam alan ama onlara bir
  seyi ölçüp tartarak verdiklerinde eksik tutan
  kimselerin vay haline!
• Arkalarinda eli ermez, gücü yetmez küçük
  çocuklar biraktiklari takdirde, onlarin halleri
  nice olur diye endise edenler, yetimlere
  haksizlik etmekten de öylece korksunlar da
  Allahin cezalandirmasindan sakinsinlar ve dogru
  söz söylesinler. (Nisa, 4/9)
• Sizden biriniz kendisi için istedigini baskalari
  için de istemedikçe gerçek manada iman etmis
  olamaz.
• Arkadasinin basina gelen belâ ve musibete
  sevinme degilse Allah,onu musibetten
  kurtarir,ona acir,merhamet eder ve belâyi senin
  basina verir.
• Ramazan orucu
• Igneyi kendine, çuvaldizi baskasina batir
• Benim yerimde sen olsaydin ne yapardin?

35

• ÇAGLARI ASIP GELEN BIR EMPATIK ANLAYIS ÖRNEGI
•  
• Hazreti Ömer zamaninda bir sahis, haniminin çok
  söylenmesi ve çekilmez bir hâl almasi karsisinda
  bunu Hz. Ömere sikâyet etmeye karar verir.
  Halifenin evine gelir. Kapiya yaklasir ve
  içeriden çok sert, sinirli bir kadin sesi duyar.
  Bir müddet kapida bekler, kadinin susmadigini ve
  Halifenin onu dinledigini anlayan adam geri
  dönmeye karar verir. Tam ayrilacagi zaman kapi
  açilir. Kapiyi açan Hz. Ömer, sorar
• -Buyrun, bir sey mi söyleyecektiniz? der. Adam
• -Ya Ömer! Ben sana kendi hanimimi sikâyet etmeye
  gelmistim. Baktim ki nice insanlari karsisinda
  dize getiren Hz. Ömer bile haniminin karsisinda
  susmayi tercih ediyor. Onun bütün sözlerini büyük
  bir sabirla dinliyor. Ben niye sikâyet edeyim,
  dedim ve geri dönmeye karar verdim. der.
• Adamin bu sözlerini dinleyen Hz. Ömer su
  karsiligi verir O benim evimin hanimidir.
  Çocuklarimin annesidir. Evimin asçisidir,
  çamasircisidir. Biraz fazla yorulmus da bana
  çatmissa, bundan ne çikar. Elbette karsisinda
  susmam gerek.
• Oysa Hz. Ömer kim bilir belki daha fazla
  yorulmustu. Devlet isleri belki de onun
  sinirlerini alt üst etmisti. Fakat iki taraftan
  birisinin sûkut etmesi gerekiyordu ve
  sarsilmayanin, sarsilana yardim etmesi, onun
  duygularini anlamasi ve onun penceresinden
  bakmasi gerekiyordu ve Hz. Ömer bunu yapmisti.

36
Bir anlasmazlik oldugunda, muhatabinizin
ayakkabilarini giyerek soruna bakin!
Kizilderili atasözü
37

• Nasrettin Hoca bir gün eseginden düser ve
  aciyla kivranir. Basina toplananlar Hemen bir
  doktor çagirin diye bagrisirken, Hoca, Bana
  doktor degil, esekten düsmüs birini bulun...
  diye bagirir.

38
Karsindakinin Yerinde Olmak

• Judie Paxton isimli Amerikali bir ögrenci
  ortaokul siralarindayken bir arkadasi ile
  tartismaya baslar kisa bir süre sonra bu
  tartisma büyür ve  kavgaya dönüsür "ben
  hakliyim, sen haksizsin" derken dövüsmeye
  baslarlar ve sinif ögretmeni olaya el koyar. Tüm
  sinif arkadaslarinin gözü önünde Judie'yi bir
  siraya, diger arkadasini da tam karsisindaki
  diger bir siraya oturtur ögretmen. Aralarina bir
  masa ve masanin üzerine de bir  nesne koyar ve
  sorar "bu nesne ne renk ?" Judie, siyah diye
  bagirir, karsisindaki çocuk beyaz diye...Tekrar
  bir tartisma baslar çocuklarin arasinda ögretmen
  sinifa sessiz olmalarini isaret eder ve bir
  müddet Judie ile arkadasinin tartismasini izler.
  Tartisma büyümeye baslayinca, Judie ve
  arkadasinin yerlerini birbirleriyle degismesini
  isteyen ögretmen "simdi söyleyin ne renk" diye
  tekrar sorar. Her iki çocuk da agizlari açik,
  saskinliktan bir müddet konusamazlar. Çünkü
  nesnenin bu sefer Judie'ye bakan kismi beyaz
  diger tarafi siyahtir" 

39
Serçe masalinda empati

• Gögsü kinali serçe, gök gürlemesinden çok korkar,
  gök gürlediginde kirk kantar yagim eriyor
  dermis.
• Bir gün birisi demis ki Sen kendin bes dirhem
  gelmezken nasil oluyor da kirk kantar yagin
  eriyor?
• Bunun üzerine serçe söyle karsilik vermis
  Herkesin dirhemi de kantari da kendine göre

40
Ana Fikir

• Her insanin, hatta her canlinin olaylara kendine
  özgü bir bakis açisi vardir. Disaridan bakarak
  bunu göremeyiz. Kendimizi karsimizdakinin yerine
  koyup olaylara onun gözüyle bakabilirsek onun
  duygularini, düsüncelerini anlayabiliriz.
  

41
EMPATIYE NEDEN IHTIYACIMIZ VAR?

• Çünkü,
• Günlük hayatimizda birbirimize ve çevremizdeki
  insanlara karsi duyarlilik, hosgörü ve
  yardimlasma gibi degerlerden gittikçe uzaklasmis
  olmamiz önemli bir sorun!

42

• Çünkü,
• Egoist ve narsist egilimlerimizi azaltarak,
  iletisim, sosyal ve düsünme becerilerimizi,
  duyarliliklarimizi gelistirmeyi istiyoruz.

43

• Çünkü, okulda, isyerinde, sokakta bilerek veya
  bilmeyerek, arkadasimiza, kardesimize,
  çalisanimiza, esimize ve diger insanlara karsi
  acimasiz, alayci, kirici söz ve davranislarda
  bulunabiliyoruz.

44

• Çünkü, aslinda insan yaratilisi geregi merhamet,
  yardimseverlik, hosgörü, diger insanlari düsünme,
  sevgi gibi pozitif özelliklere yatkindir. Bu
  nedenle zayiflayan veya siliklesen bu özellikleri
  bulup çikarmak hayati öneme sahiptir

45

• Hedef
• Empati kurmayi ögrenmekle, baskalarinin aci,
  sikinti ya da mutluluklarini fark edebilen,
  durumu daha iyi yorumlayarak sözel ya da bedensel
  yardim ile karsilik verebilen bireyler
  yetistirmektir.

46
EMPATI NE DEMEKTIR?

• Bir kisinin kendisini karsisindaki kisinin yerine
  koyarak olaylara onun bakis açisiyla bakmasi, o
  kisinin duygularini ve düsüncelerini dogru olarak
  anlamasi, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi
  sürecine "empati" adi verilir.
• Empatinin en önemli basamaklari sevmek, deger
  vermek ve paylasmaktir.

47
Diger Bir Ifadeyle EMPATI

• Baskalarinin inanç, arzu ve özellikle
  duygularini, onlara kendi inançlarimizi telkin
  etmeden anlayabilmek, baskalarinin iç dünyalarini
  okuyabilmek, ötekini duymak, ötekinin acisini
  ruhunda hissetmek, hemhal olmak demektir.

48

• Empati sadece duygu degil, anlama, düsünme,
  hissetme ve iletme biçimi olarak da kabul edilir.
  Empati insanlar arasindaki psikolojik köprüdür ve
  psikolojik bag olusturur.
• Bu nedenle örnegin, duygusal sagirlik ve körlük
  anlamina gelen otistiklerde empati yoksunlugu
  vardir. Otistigin yaninda birine iskence yapilsa,
  ne aci çeker ne de umursar. Çünkü onun çektigi
  aciyi fark etmez, hissetmez.
• Yukaridaki empati tanimi üç temel ögeden
  olusmaktadir. Bir insanin karsisindaki kisi ile
  empati kurabilmesi için gerekli olan bu ögeleri
  söyle siralayabiliriz 

49
HERKES HAYATI KENDI GÖZLÜKLERINDEN GÖRÜR

• 1) Empati kuracak kisi kendisini karsisindakinin
  yerine koymali, olaylara bakis açisiyla
  bakmalidir. Her insan gerek kendisini gerek
  çevresini, kendisine özgü bir biçimde algilar bu
  algisal yasanti özneldir (subjektiftir) kisiye
  özgüdür. Yani her insan dünyaya, kendine özgü bir
  bakis tarziyla bakar. Eger bir insani anlamak
  istiyorsak, dünyaya onun bakis tarziyla bakmali,
  gerçeklestirmek için de empati kurmak istedigimiz
  kisinin rolüne girmeli, onun yerine geçerek adeta
  olaylara onun gözlüklerinin gerisinden
  bakmaliyiz.

Ayni seyi neden farkli gördügünüzü anlamaya
çalismaz-saniz, bu kez birbirinizi yargilamaya
baslarsiniz.
Zig ZIGLAR
50

• 2) Empati kurmus sayilmamiz için, karsimizdakinin
  yalnizca duygularini veya yalnizca düsüncelerini
  anlamis olmak yeterli degildir. Önemli olan,
  karsimizdaki kisinin duygularini ve düsüncelerini
  dogru olarak anlamamizdir.

51

• 3) Empati tanimindaki son öge ise, empati kuran
  kisinin zihninde olusan empatik anlayisin,
  karsidaki kisiye iletilmesi davranisidir.
  Karsimizdaki kisinin duygularini ve düsüncelerini
  tam olarak anlasak bile eger anladigimizi ifade
  etmezsek empati kurma sürecini tamamlamis
  sayilmayiz.

Karsimizdaki insanlara empatik tepki vermenin iki
yolu vardir Yüzümüz ve Bedenimiz-Yüzümüzü/bedeni
mizi kullanarak onu anladigimizi ifade etmek.
Empatik tepki vermenin en etkili yolu herhalde bu
ikisini birlikte kullanmaktir.
52
EMPATI NE DEGILDIR?

• Karsimizdaki kisinin rolüne girerek empati
  kurdugumuzda, o kisinin rolünde kisa bir süre
  kalmali, daha sonra da bu rolden çikarak kendi
  rolümüze geçebilmeliyiz. Aksi halde empati kurmus
  sayilmayiz. Karsimizdaki ile özdesim kurmak (ona
  benzemek) sempati kurmak anlamina gelir ki,
  empatiden farkli seylerdir.

Empati karsimizdaki ile özdeslesmek, ona
benzemek, sempati duymak degildir
53
EMPATININ SEMPATIDEN FARKLILIGI

• Empati kurdugumuzda karsimizdakinin duygu ve
  düsüncelerini dogru anlamak esastir, ama ayni
  duygu ve düsüncede olmamiz anlamina gelmez.
• Bir kisinin kendisini karsisindaki kisinin yerine
  koyarak olaylara onun bakis açisiyla bakmasidir.
• Bu durumun karsi tarafa iletilmesi sürecidir

• Insanin sahip oldugu duygu ve düsüncelerin
  aynisina sahip olmak demektir. Karsimizdaki
  kisiye sempati duyuyorsak, onunla birlikte aci
  çekeriz ya da seviniriz.
• Kendimizi sempati kurdugumuz kisinin yerine
  koymamiz ve onu anlamamiz sart degildir
  sempatide "yandas" olmak esastir.
• Anlamis olalim ya da olmayalim, karsimizdakine
  hak vermek söz konusudur. 

54
EMPATI, BU AGLAYAN INSANLARI GÖRDÜGÜNDE AGLAMAYA
BASLAMAK DEGILDIR. ONLARIN NIÇIN AGLADIKLARINI
ANLAMAYA ÇALISMAK VE ARDINDANDA UYGUN TEPKIYI
VERMEKTIR.
55

• Örnegin, ders çalismaya karsi sikilmis ve
  isteksiz görünen resimdeki ögrencinin yerine
  kendinizi koyup, siz de ayni duygular içine
  girebilirsiniz ki, buna sempati diyoruz.

• Empati, o ögrencinin içinde bulundugu duygulari
  hissetmekle birlikte onun bu psikolojide
  olmasinin nedenini de dogru anlama ve
  anladigimizi da eger ayni ortamdaysak ona bunu
  aktarma sürecidir.

56
Örnegin saglik personelinin, her hasta ve hasta
yakininin duygularini ayni sekilde yasamasi her
zaman mümkün degildir, zaten ruh ve beden
sagliklari açisindan düsündügümüzde sart da
degildir fakat bununla birlikte, muhatabinin
aci, üzüntü, sikinti içinde oldugunu anladigini
karsisindakine sözlü ve beden diliyle
aktarabilmesi beklenir ki, eger bu yapilirsa
empati süreci gerçeklesmis olur.

• Koydugunuz taniyi söylerken, sesiniz ve yüz
  ifadenizle benim için üzüldügünüzü gösterdiginiz
  için size tesekkür ederim.
• Lösemili bir hasta

57
EMPATININ BASAMAKLARI

• Birinci Basamak Empati yapacak olan kimsenin
  nötr olmasi gerekir. Yani dinsel, irksal,
  bölgesel, cinsiyet gibi konularda önyargisiz
  olmalidir. Bir doktor, Hipokrat yeminine göre
  ayrimcilik yapmadan tüm hastalariyla ayni düzeyde
  ilgilenmesi gerekmektedir.
• Ikinci Basamak Aktif dinleyici ve soru soran
  olabilmek vardir. Bunu gösteren basini sallamak,
  gözlerinin içine bakmak, sunu anladim, böyle mi
  demek istiyorsun gibi sorularla göstermesi
  gerekiyor.
• Üçüncü Basamak Karsidaki kisiyle yer
  degistirilir. Empati de bu asamadan sonra baslar.
  Ben onun yerinde olsam ne hissederdim, nasil aci
  çekerdim, ne yapardim sorulariyla o kisinin
  yerine geçici olarak kendisini koymaya
  çalismaktir.
• Dördüncü Basamak Kabullenici olmaktir. Arti ve
  eksileriyle, olumlu-olumsuz yönleriyle karsi
  taraf, her seyiyle kabullenir.
• Besinci Basamak Çözüm üretici olmak gerekir.
  Empati kurulacak kisinin sorunu için çözüm
  üretilir. Kisiye davranislariyla ilgili açiklama
  yapilir.
• Altinci Basamak Karsidaki kisiye rehber olunur.
  Yani yol gösterici olur, fikir verilir,
  seçenekler sunulur.

58
EMPATININ DÜZEYLERI

• Onlar BasamagiBu basamakta tepki veren kisi
  karsisindaki kisinin kendisine anlattigi sorun
  üzerine düsünmez, sorun sahibinin duygu ve
  düsüncelerine dikkat etmez, bu soruna iliskin
  kendi duygu ve düsüncelerinden söz etmez. Sorunu
  dinleyen kisi, sorun sahibine öyle bir geri
  bildirim verir ki, bu geri bildirim, o ortamda
  bulunmayan üçüncü sahislarin (toplumun)
  görüslerini dile getirmektedir. Bu basamakta
  tepki veren kisi, birtakim genellemeler yapar,
  atasözleri kullanir.
• ÖRNEGIN Haksizliga ugradigindan dolayi kendini
  kötü hisseden kisiye, üzülme, ne demisler alma
  mazlumun ahini çikar aheste aheste diyerek
  teselli etmesi..

59

• Ben BasamagiBu basamakta empatik tepki veren
  kisi, benmerkezcidir kendisine sorununu anlatan
  kisinin duygu ve düsüncelerine egilmek yerine,
  sorunun sahibini elestirir, ona akil verir bazen
  de kisiyi kendi sorunlariyla basbasa birakip
  kendinden söz etmeye baslar. Örnegin "ben"
  basamagina uygun empatik tepki veren bir kisi,
  dinledigi sorun karsisinda "üzüldüm, ayni dert
  bende de var" der ve böylece sorun sahibini
  sorunuyla yüzüstü birakip kendi sorunlarini
  anlatmaya baslar. Ben basamaginda empatik tepki
  veren kisi, karsisindaki insani bir ölçüde
  rahatlatabilir.

60

• Sen BasamagiBu basamakta empatik tepki veren bir
  kisi, kendisine sorununu ileten kisinin rolüne
  girer, olaylara o kisinin bakis açisiyla bakar.
  Yani kendisine iletilen sorun karsisinda,
  toplumun ya da kendisinin düsüncelerini dile
  getirmez, dogrudan dogruya karsisindaki kisinin
  duygulari ve düsünceleri üzerinde odaklasarak, o
  kisinin ne düsündügünü ve hissettigini anlamaya
  çalisir.
• ÖRNEGIN Haksizliga ugradigindan dolayi kendini
  kötü hisseden kisiye, kendini kötü hissetmen
  normal, senin gibi, baskalarinin hakkina,
  hukukuna hassasiyetle yaklasan birinin bu tür
  olumsuz duygular yasamasi dogal. Bununla
  birlikte, ugradigin bu haksizligi giderme
  konusunda sana yardim etmek isterim. Nasil yardim
  edebilirim? Bunun üstesinden nasil gelebiliriz?

61
Empatiyi Gerektiren Meslekler

• Empatik kisiler, insanlara yardim etmenin önemli
  oldugu alanlarda daha basarili olurlar. Iletisim
  bilimci, sosyal bilimci, halkla iliskiler, sosyal
  hizmet alanlari ve ögretmenlik, hekimlik,
  hemsirelik, gibi meslekler empatinin ve
  iletisimin öne çiktigi mesleklerdir. Empati
  yoksunu kisiler bu alanlarda basarili olma
  ihtimalleri çok düsüktür.

62
Empatiyi Azaltan Meslekler

• Istihbaratin, savasmanin, askerligin, savciligin,
  avukatlik, mücadelenin oldugu mesleklerde empati
  zarar görür. Bu mesleklerin dogasinda süphe,
  zarar verme ve görme gibi özellikler oldugundan
  bunlar empatiyi azaltir, bazen de yok eder.
  Savaslarda merhametsizlesen, acima duygusunu
  kaybeden, sadistlesen kisilerin oldugu bilinen
  bir durumdur.

63
ÇEVREYLE EMPATI
64
HAYVANLARLA EMPATI
65
(No Transcript)
66

• SONUÇEmpatinin temelinde karsisindaki kisiyi
  dinleme vardir. Dinlemek sanildigi kadar kolay
  bir is degildir. Elestirmeden, yargilamadan,
  nasihat etmeden dinlemek karsidaki kisiyi
  rahatlatir. Çünkü anlasildigini hissetmek
  karsimizdaki kisinin bizi dinledigini
  hissetmemize baglidir. Günlük yasamda empatiyi
  tutum haline getirmeliyiz.
• Gerçek Erdem, senden olana degil senden olmayana
  gösterdigin anlayis ve empatide yatar.

67

• Empati kurmanin faydalari sunlardir
• Bize yapilmasini istemedigimiz tutum ve
  davranislari baskalarina yapmamizi engeller.
  Örnegin, bir arkadasimiza kötü lakaplar takarak
  alay etmeyiz, çünkü kendimizin o sekilde
  çagrildigimizda nasil olumsuz duygular içine
  girebilecegimizi düsünebiliriz. Böylece
  karsimizdakine karsi saygili olur ve ona deger
  verdigimizi göstermis oluruz.
• Karsimizdaki kisiyle ilgilendigimizi ve onu
  anladigimizi gösterir, böylece bizimle
  konusmaktan hoslanir ve bize daha çok açilirlar.
  O kisi ile olan samimiyeti, duygusal açidan daha
  önemli noktalara çekebiliriz
• Yanlis anladigimiz bir durumda, kisiye yanlis
  edindigimiz bilgileri düzeltme hakkini vermis
  oluruz ve böylece muhtemel iletisim kazalarindan
  korunmus oluruz.
• Yardimseverlik davranisini ve toplumsal
  duyarliligi artirir.

68

• 5. Dinlerken, konusan kisinin, oldugu gibi kabul
  edildigini hissettirerek, güvenini kazanir ve
  kendini bize daha yakin hissetmesini saglamis
  oluruz.
• 6. Önyargilarimiz azalir, herkesin anlasilabilir
  oldugunu fark ederiz.
• 7. Bütün bunlarin sonucunda anlamli ve daha
  samimi dostluklar kurariz.
• 8. Toplumsal empati, hukuka güven ve saygiyi
  güçlendirir, böylece adaletsizlik ve kaostan
  uzak bir toplum içinde yasama firsati dogar.

69
Empati kurabilen bireylerin çogalmasi dilegiyle
Tesekkür eder, saygiyla selamlarim.