SIGARANIN KOZMETIK ETKILERI

1
SIGARANIN KOZMETIK ETKILERI

• Prof. Dr. Pelin AribalFizyopatoloji Bilim
  DaliAnkara Üniversitesi Tip Fakültesi

2

• 10. yüzyilda Mayalar tütünü önemli günlerde ve
  toplantilarda ''dostluk simgesi'' olarak çubuk
  ucunda içiyorlardi
• Maya dilinde 'Sikar' kelimesi içmek anlamina
  geliyordu.
• 1492de Kolomb yeni kitaya ayak bastiginda
  yerlilerin kullandiklari tütünü Avrupaya
  götürmek istedi.
• Tütün, Avrupa'da ilk olarak 1556'da Fransizlar ve
  ardindan Portekiz, Ispanyol ve Ingilizler
  tarafindan kullanildi..

3

• ANADOLU INSANI TÜTÜNLE
• 400 YIL ÖNCE TANISTI.
• Tütünün sigara formu kazanmasi ise Osmanli
  topraklarinda gerçeklesti Akka Kalesi'nin,
  Fransizlar tarafindan kusatilmasi sirasinda
  askerlere moral olsun diye tütün ve nargile
  gönderildi.
• Nargile bombardimanda parçalaninca, askerler
  tüfek fiseklerinde kullanilan kâgida sararak
  tütün içmeye basladilar

• 1601 yilinda Saray Bashekimi Cerrah Ibrahim
  Efendi'nin, tütün içmenin hem sagliga zararli hem
  de Islam dinine aykiri oldugu yönünde mücadelesi
  oldu

4
SIGARA-KOZMETIK
5

• Ciltte yaslanma sürecinde ortaya çikan çizgi ve
  kirisikliklarin olusumunda
• Genetik özellikler,
• Günes isinlari,
• Hava kirliligi,
• Sigara,
• Yanlis beslenme aliskanliklari,
• Alkol.. rol oynamaktadir.

• Sigara kullanimi sonucu ortaya çikan cilt
  problemleri en çok kadinlarda görülmektedir.

6

• Sigaranin iç organlardaki etkileri, deriye
  etkilerinden daha iyi bilinmektedir.
• Sigara içenlerin sigara içmeyenlere oranla
  ciltlerinde 5 kat daha fazla kirisiklik oldugunu
  görülmektedir.

7

• Bir sigara, cildin 90 dk yeterli oksijen almasini
  engeller.
• Bir paket sigara, cildin yaklasik bir gün yeterli
  oksijen almasini engeller.
• Tek bir sigara, parmak uçlarinda, 1-1,5 saat
  süre ile, 25-30 civarinda kan akimi azaltir.
• Sigara dumaninki CO (karbon monoksit) hücrelerin
  oksijeni kullanmasini engeller..

8

• Sigara
• Yaklasik 4.000 kadar zararli madde icerir.
• Örn
• Boya sökücü aseton (zehir),
• Akü yapiminda kullanilan kadmiyum (ateroskleroz,
  kanser),
• Roket yakiti metanol (körlük),
• Çakmak gazi butan,
• Radyoaktif madde polonyum (kanser)
• Temizlik maddesi amonyak,
• Fare zehiri arsenik (zehir),
• Öldürücü zehir hidrojen siyanür,
• Benzopiren, vinil klorid, üretan, toluidin
  kanser yapicilar
• Naftalin (güve zehiri).gibi

Nikotin ise sigarada bulunan bagimliliktan
sorumlu ana maddedir
9
Neden yaslaniyoruz?

• Bir elmayi kestikten sonra beklettiginizde
  elmanin yüzeyi havadaki oksijenin etkisiyle
  oksidasyona ugrar ve kahverengi bir görünüm alir.
  
• Serbest radikaller, ayni yikimi, vücudumuzun hem
  içinde, hem de dis görünümü olan cildimizde
  gerçeklestirmektedir!

10

• Oksijen yasam için gerekli olsa da vücut üzerinde
  zararli etkileri vardir.
• Oksijen kullanimi sürecinde, kimyasal degisimler
  sonucu SERBEST RADIKAL denen kararsiz oksijen
  molekülleri olusur.
• Serbest radikaller sigara dumani, alkol, nitrojen
  oksit ve ozon gibi kimyasal ajanlar, ultraviole
  isin ve diger radyasyon formlari gibi dis
  faktörlerle de olusur.

11
SERBEST RADIKALLERIN KAYNAGI

• ENDOJEN
• N metabolik faaliyetler
• Biyokimyasal redoks reaksiyonlari..
• Mitokondriler
• Endoplazmik retikulum
• Peroksizomlar
• Fagositler
• Hücre membranlari
• Otooksidasyon reaksiyonu

12

• EKZOJEN
• Radyasyon
• UV isinlari
• Sigara
• Hava kirliligi
• Stres
• Alkol
• Toksik kimyasal maddeler
• Agir metaller
• Ilaçlar antineoplastikler
• Böcek ilaçlari
• Çözücüler
• Anestezik maddeler

13

• Serbest radikallerin hücrede asiri miktarda
  ortaya çikmasi ve hücreye zarar vermesi,
  oksidatif stres olarak tanimlanmaktadir.

14

• Serbest oksijen radikalleri
• Hücreler, moleküler oksijeni suya indirgeyerek
  enerji açiga çikarirlar.
• Bu süreçte, mitokondrial solunumun, kaçinilmaz
  bir sonucu olarak, küçük miktarlarda serbest
  radikaller ortaya çikar.

Serbest radikaller Dis eksenlerinde
çiftlenmemis bir elektron tasiyan kimyasal
türevlerdir.
15
Reaktif Oksijen Türleri (ROS)(2)
16
,
Serbest radikal olusturucu sistemler
Dengesizlik
Serbest radikal temizleyici sistemler
OKSIDAN STRES
17
Antioksidan kapasite, Oksidan-Antioksidan

• Oksidatif stresin artmasi hücre hasari, hücre
  ölümü, bag dokusu harabiyeti, vazokonstrüksiyon
  etkileri ile ERKEN YASLANMAnintetikleyicisi
  olur.

• Normal sartlarda, hücrelerde serbest radikaller
  (oksidanlar) tarafindan olusan hasari önlemeye
  yönelik antioksidan savunma sistemleri denge
  halindedir.

18
(No Transcript)
19

• Serbest radikaller/Oksidan stres
• Membran lipidlerinde peroksidasyon,
• Protein hasari,
• DNA zincirinde kirilmalar,
• Hücresel yaslanma ve hücre ölümü
• Farkli sistemlerde hastalik, kanser, kalp-beyin
  damar hastaliklari gelisimine. neden olurlar

20
Oksidatif stres

• Yaslanma hizinda artis
• Aterogenez, kalp hastaliklari,
• Serebrovasküler bozukluklar,
• Nörodejeneratif hastaliklar,
• Kanser,
• Amfizem/Bronsit,
• Parkinson hastaligi,
• Musküler distrofi,
• Gebelik preeklampsisi,
• Karaciger hastaligi (alkolik krc.),
• Diabetes mellitus,
• Böbrek yetmezligi,
• Down sendromu,
• Retrolental fibroplazi,
• Iskemi/Reperfüzyon hasari.

21
Antioksidan Savunma Sistemleri

• Radikallerin olusumunun engellenmesi
• Olusan radikallerin temizlenmesi
• Daha güçlü radikallerin, daha zayif radikallere
  dönüstürülmesi
• Hedef dokularin antioksidan kapasitelerinin
  arttirilmasi

22
Antioksidan Savunma Sistemleri
(antioksidanlar)

• NONENZIMATIK
• Melatonin
• Seruloplazmin
• Transferrin
• Miyoglobin
• Hemoglobin
• Ferritin
• Bilirubin
• Glutatyon
• Sistein
• Metiyonin
• Ürat
• Laktoferrin
• Albümin

• ENZIMATIK
• Süperoksit dismutaz (SOD)
• Katalaz (CAT)
• Glutatyon peroksidaz (GSH-Px)
• Glutatyon-S-Transferazlar (GST)

• O2-. i, H2O2 e dönüstüren SOD,
• H2O2i suya indirgeyen CAT ve glutatyon
  peroksidaz-glutatyon reduktaz sistemi

23
Antioksidan vitaminler

• ?-tokoferol (vitamin E)
• ?-karoten (vitamin A)
• Askorbik asit (vitamin C)
• Folik asit

24
SIGARA IÇIMI VE OKSIDAN STRES.

• Sigara içenlerde, artmis oksidan yüke maruz
  kalmaktadir.
• Sigara dumanindaki toksik maddeler
• Dogrudan serbest radikal kaynagi olurlar,
• Makrofaj ve nötrofil aktivasyonu ile daha fazla
  serbest radikal üretimine neden olurlar,
• Serbest radikallerin ortadan kaldirilmasini
  saglayan antioksidan aktiviteyi düsürürler.

25

• Sigaranin bir kez içe çekilmesi (inhalasyon) ile
  yaklasik 2.1015 serbest radikal alinmaktadir.
• Çalismalarda sigara içen veya pasif içiçi olan
  kadinlarda, kontrollere oranla, serbest radikal
  düzeylerinin daha yüksek oldugu saptanmistir.

26

• Jendryozko ve ark., çalismalarinda eritrosit
  lipid peroksidasyonu pasif içicilerde de
  kontrollere göre artmis olarak bulunmustur.
• Akcigerlerde, alveoler makrafajlarda da fazla
  miktarda serbest radikal olusarak doku yikimina
  neden olmaktadir.
• Yapilan çalismalarda, sigara içenlerde
• Alveoler makrofajlarda total SOD, katalaz
  aktivitesi ve glutatyon düzeyleri de yüksek
  saptanmaktadir.

27

• Çalismalarda sigara içen bireylerde
• Lipid peroksidasyon ürünü plazma malondialdehit
  artisi,
• Plazma Vit C ve Vit E, beta-karoten ve SOD
  düzeylerinin azaldigini göstermislerdir.
• Sigaranin birakilmasindan bir yil sonra ise
  sayilan bu oksidan-antioksidan dengenin, sigara
  içmeyen olgularla esit düzeye geldigi
  bulunmustur.

28

• Sigara dumani etkisi ile nötrofillerden
  salgilanan
• Superoksit anyonu (O2-.),
• Hidrojen peroksit (H2O2),
• Hidroksil radikali (OH.),
• Hipoklorasid (HOCI.),
• Monokloramin (NH2CI),
• Taurin monokloramin (TauNcl),
• Nitrojen dioksit (NO2.),
• Semikinon radikali (HQ),
• Peroksil radikali (ROO.) gibi oksidan moleküller
  endoteli ve epitel hücrelerinde hasar yaratirlar.
  
• Hasar hücre membranini, hücre içi protein
  yapisini, DNA yapisini etkiler.

29

• Sigaranin toksik madde etkisi
• 1. Toksinin kendisi bir serbest radikaldir.
• örn., azot dioksit gazi (NO2?)
• 2. Toksin bir serbest radikale metabolize olur.

30

• 3. Toksin, antioksidan aktiviteyi düsürür.
• örn., toksinin karacigerde sitokrom P450
  tarafindan metabolizmasi, glutatyonun miktarini
  azaltir.

31

• 4. Toksinin metabolizmasi sonucu serbest oksijen
  radikali meydana gelir.

sitokrom p450, asiri miktarda süperoksit radikali
(O2??) üreten bir izoenzime dönüsür.
32

• Aktive olmus makrofajlar ve nötrofiller fagositoz
  esnasinda membran ve sitoplazmalarinda
  bulundurduklari
• NADPH oksidaz,
• Myeloperoksidaz enzimleri hem serbest
  radikalleri ve hem de asiri okside edici
  hipoklorik asit (HOCl)le ajan patojenleri yok
  ederler.

33
Patogen
Patogen

• Fagosite ajan, oksijen tüketiminde patlama
  (solunumsal patlama) ürünlerinin etkisiyle
  öldürülür.
• Oksidanlarin asiri artisi durumunda normal hücre
  yapisi zarar görür.

34

• Insan vücudunda her hücre günde ortalama 10.000
  serbest radikalin saldirisina ugramaktadir.
• Sigara içimi ve serbest radikal açiga çikisi ile
• Hücre harabiyeti,
• Hücre ölümü,
• Doku yaslanmasi hiz kazanacak, Serbest
  radikallerin nikotine ek olarak olusturdugu
  vazokonstrüktif etki cilt hücrelerinin erken
  ölümüne neden olarak ciltte kirisiklik olusumuna
  neden olacaktir.
• Sigaranin olusturdugu serbest radikaller kollajen
  çapraz baglari olusturarak ciltte derin çizgiler
  olusmasina sebep olur.

35
SIGARANIN DERMISE ETKILERI
36

• Kollajen, cildin pürüzsüz ve esnek olmasini
  saglayan bir proteindir ve sigara da kollajenin
  bas düsmanidir!

• Özelikle 30lu yaslardan itibaren cildin hücre
  üretiminde yavaslama söz konusu olmaktadir
• Cildimizin saglikli ve genç kalmasi için,
  vücudumuzda iki mekanizmanin saglikli çalisiyor
  olmasi gereklidir.

37

• Kollajen olusumu ve kollajen yikim..
• Kollajen normal derinin temel (80) elemanidir.
• Matriks metalloproteinaz (MMP)lar ekstrasellüler
  matriks bilesenlerini, kollajeni yikmakla sorumlu
  enzim ailesidir.
• Sigara, kollajen ve MMP oranini bozmaktadir.

38

• Sigara içenlerde kollajen üretiminde 40lik bir
  azalma olmaktadir. (Hatta tavuk embriyolarinda
  88!!)
• Sigara dumanina maruz kalan hücreler, normalden
  çok MMP enzimi üretmektedirler.
• Iki etkinin bir araya gelmesi sigara içenlerdeki
  erken cilt yaslanmasini açiklamaktadir.
• UV isinlari ile birlesince kirisiklik olusumu
  daha da artmaktadir.

39

• Elastin, cildin esneklik ve elastikiyetini temin
  etmede önem tasimaktadir. Elastaz, elastinin
  yikimindan sorumlu olan bir enzimdir.
• Alfa-1-antitripsin (A1AT), karacigerde yapilan ve
  elastazi inhibe eden (baskilayan) enzimdir.
• Sigara içim, A1ATin üzerinde bulunan metiyonin
  amino asidinin yapisini bozmaktadir.
• Böylece elastaz aktivitesi yüksek kalir, daha
  fazla elastin yikimi gerçeklesir ve cilt
  elastikiyeti zarar görür.

• Kollajen ve elastin yönünden fakirlesen cildimiz
  erken dönemde sarkmaya baslar

40

• C vitamini kuvvetli, suda eriyen antioksidan
  olup, kollajen ve elastin yapiminda yardimci
  faktördür, cilde gerginlik ve parlaklik
  kazandirir. Cildin tonusunu ve yapisini
  güçlendirir.
• Eksikliginde, cildin gerginligi açisindan kayip,
  yara iyilesmesinde gecikme, dis eti kanamalari

• Sigara, A vitaminin de kollajen üzerinde ortaya
  çikardigi olumlu etkilerin ortadan kalkisina
  neden olur.
• Eksikligi cilt, göz ve saçlarda kuruluk, akne
  olusumuna yatkinlik

41
Sigara kan akimini azaltiyor

• Sigaradaki nikotin, derideki kan damarlarinda
  daralmaya yol açip, vazokonstrüktif etkiyle,
  damarin besledigi dokunun yeterli oksijen
  almasini engellemektedir.
• Kanin oksijen miktari azalir, eritropoietin
  artisi vizkozitesinin artisina yol açar.

42
SIGARA, KATEKOLAMIN DÜZEYLERINI DE ARTTIRIR

• Sigara
• monositleri aktive eder
• platelet reaktivitesini arttirir
• kan fibrinojen düzeylerini arttirir

Katekolaminler ?

• Endotel fonksiyonlarini bozar,
• Vasküler tonüs artisi olur,
• Fibrinojen düzeyini ve trombosit fonksiyonlarini
  arttirir,
• Sekonder polisitemiyi indükler,
• Protrombotik etki olusturur

43

• Sigaranin açiga çikardigi serbest radikaller
  endotel hücrelerinden nitrik oksit salinimini
  azaltir ve endotelin salinimini arttirir.
  Vazokonstrüksiyona katki..
• Sigara içmek, cilde giden oksijen akisini
  keserek, cildin 30 daha cansiz görünmesine yol
  açar.
• Bu durum özellikle kadinlarda yüz bölgesindeki
  kirisikliklarin artmasi ve cildin daha soluk,
  kuru, sarimsi-gri olmasi sonucunu dogurmaktadir.

44
Kronik ve yogun sigara tiryakilerinde, 1985 te
Dr. Douglas tarafindan smokers face (tiryaki
yüzü) olarak tanimlanmistir

• Çenede yüzeyel, yanaklarda derin ve yüzeyel
  çizgilenmeler,
• Ciltte kaba, pürüzlü görünüm,
• Cildin kollajen ve elastin miktari azalmis, kuru
  deri,
• Yüzde kemik yapiyi belirgin hale getiren zayif,
  yorgun ve sagliksiz görüntü,
• Serbest radikaller, deride zehirli artiklar
  birikimi ile, deride gri-boz renklenme,
• Ciltte hafif hiperpigmente ve atrofik görünüm,

45

• Dudak ve göz kenarlarinda olusan kirisikliklar
• Sigaranin toksik etkileri,
• Sigara içerken dudaklarin çekme hareketi,
• Dumandan korunmak üzere sikça tekrarlanan göz
  kisma hareketlerine baglanmaktadir.

46

• Sigaranin derin izleri öncelikle cilt alti
  dokularin çok ince ve hassas oldugu
• Agiz, göz çevresi, boyun bölgesinde
  yerlesmektedir.
• Anti-aging uygulamalardan Botoksla sigaranin bir
  kötü etkisi daha giderilmekte, sigaranin neden
  oldugu üst ve alt dudaktaki dikey çizgiler
  (sigara içimi çizgileri) ele alinmaktadir.

47

• Sigara içenlerin saçlari daha erken beyazlamakta
  ve saç dökülmeleri artmaktadir.
• Katrana bagli olarak sarimsi bir saç rengi
  çikmaktadir.
• Sigara içerken sigaranin tutuldugu parmaklar ve
  tirnaklarinda sari-kahverengi renklenme ortaya
  çikar.

48

• Sigara tiryakisi kadinlarda akne.
• Bin kadinda yapilan arastirmada, sigara içenlerin
  42,2'sinde, gözeneklerin tikanmasiyla olusan ve
  inflamatuvar olmayan büyük beyaz basli akne ve
  kistik yapilar bulundugu, sigara içmeyenlerde
  bunun görülme oraninin 10 oldugu tespit
  edilmistir.

49

• Pasif içicilerin ciltleri de, aktif içiciler
  kadar olmasa bile bu tehlikelerle karsi
  karsiyadir.
• Koltuk altinda ve kasiklardaki iltihaplanma ya da
  avuç içlerinde ve ayak tabanlarinda görülen sedef
  hastaliginin sigara içenlerde içmeyenlere oranla
  7 kat daha fazla görüldügü tespit edilmistir.

50
Sigara içenlerle içmeyenler arasinda yara
iyilesmesi yönünden de farkliliklar bulunmustur.

• Nikotin ve serbest radikaller deri damarlarinda,
  ayrica, ekstremitelerde vazokonstriksiyona ve kan
  akiminda azalmaya yol açar.
• Sigara, katekolamin artisi ile protrombotik
  etkiye yol açar
• Sigara içenlerde
• Ekstrasellüler matriks içerisindeki hücre
  proliferasyonunda azalma,
• Bag dokusunda yavas gelisme,
• Epitel rejenerasyonunda azalma ilepostoperatif
  dönemde yara iyilesmesinde gecikme ve yara
  enfeksiyonlarinda artis gözlenmistir.

51

• Nikotinin, serbest radikallerle savasan A ve C
  vitaminlerini de etkisiz hale getirdigi
  saptanmistir.
• Sigara içen kisilerde özellikle suda çözünen
  vitaminlerin vücuttan daha hizli atildigi
  bilinmektedir.
• Günde bir paket ve üzeri sigara içenler daha
  fazla oksijene ve suya gereksinim duymaktadirlar.
• Sigara içicilerinin B vitaminleri, folik asit, C
  vitamini gibi mikro besin maddeleri yönünden
  eksiklik çekebilecekleri belirtilmektedir.

52

• Amerikan ve Avrupa beslenme örgütleri günde5 kez
  taze, meyve ve sebze ve yarisini çig olarak
  tüketirse, vitamin ve mineral almaniza gerek
  kalmaz.

• Ancak, sigara içen kisilerin özellikle B
  vitaminleri ve C vitamini, beta-karoten, E
  vitamini, selenyum, L-cysteine, glutathione gibi
  antioksidan besin maddelerini daha fazla almalari
  gerekmektedir. Bunun için de sebze-meyve
  agirlikli bir beslenme tavsiye edilmektedir.

53

• Besinlerden alinan beta karotene (vit A) ise
  trans ve 9-cis seklinde iki molekül içerirken
  sentetik formu sadece trans beta-karotene
  içermekte..ve sigara içenlerde bu formu tek
  basina kanser olusumunu arttirici yönde etki
  göstermektedir.
• C vitamini desteginin sigara içenlerde sart
  olduguna dair bilimsel fikir birligi vardir.

54

• Diger yandan, B12 vitamini besinlerle veya sigara
  gibi aliskanliklarla vücuda giren siyanürü
  etkisiz hale getirmektedir.
• Kirmizi ginseng, diger adiyla Panax Ginsengin de
  sigaranin serbest radikal etkilerini azaltici
  oldugu görülmüstür.

55

• Sigara içmek cilt kanseri (dudak, genital)
  riskini de atirir.
• Sigaranin bagisiklik sistemine yaptigi
  baskilayici etki de rol oynamaktadir.
• Sebep oldugu cilt, akciger, boyun, meme, mesane
  kanserleri etyolojilerinde saptanmaktadir

56
Saglikli bünye, saglikli ruh...

• Unutulmamasi gereken, hiçbir takviye programinin
  sigarayi birakmak kadar sagliga olumlu etkileri
  olmayacagidir.

57
Tesekkür ederim...
Biyolojik yasin kronolojik yastan küçük olmasini
isteyenler yani yaslanmak istemeyenler sigara,
alkol,stresden uzak bir hayat ile dogru beslenme
ve temiz bir çevreye dikkat etmeliler.