SARS VIR

1
SARS VIRÜSÜ VE ENFEKSIYON OLUSTURMA MEKANIZMASI

• Prof.Dr.Ömer POYRAZ

2
SARS VIRÜSÜ

• SARS ismi Ciddi Akut Solunum Sendromu anlamina
  gelen Severe Acute Respiratory Syndrome
  kelimelerinin kisaltilmis halidir.
• Hastalik ilk defa 2002 yilinin ikinci yarisinda
  Uzakdogu Asyada gripal enfeksiyon seklinde
  ortaya çikmistir.
• Solunum yetmezligi ve buna bagli ölümlerin
  görülmesi enfeksiyonun gripal enfeksiyonlardan
  farkli oldugunu göstermistir.
• Hastalik Çin, Hong Kong, Kanada, Indonezya,
  Filipinler, Singapur, Tayland gibi ülkelerde de
  bildirilmistir.
• Hastaligin tanimlanmasi 2003 yilinda mümkün
  olmustur.
• Hastalanan kisilerin çogunlugu 25-70 yas arasi
  kisilerden olusmaktadir.

3
Etkenin Özellikleri

• Etken Coronaviridae Familyasinda yer alan
  Coronavirus Tor 2 susudur.
• Bu yüzden bu virüse ayni zamanda SARS Ascociated
  Coronavirus (SCV) ismi verilmistir.
• 80-160 nm büyüklügünde, pleomorfik, küresel ya da
  elips seklinde, helikal simetrili bir virüstür.
• Yüzeyinde peplomer adi verilen çikintilar
  mevcuttur.
• Tek sarmalli, zarfli, RNA virüsüdür.

4
Elektron Mikroskopundaki Görünümü
5
Siniflandirilmasi

• Coronaviridae familyasinda yer alan virüsler
  genelde hayvanlarda hastalik olusturmaktadir.
• Bunun yaninda insanda üst solunum yolu hastaligi
  olusturabilen Human Respiratoy Coronavirüs ün
  varligi önceden bilinmektedir.
• SARS virüsünün ise hayvanda ve özellikle kuslarda
  enfeksiyon yapan virüslerin spontan mutasyona
  ugrayarak ortaya çikmis olabilecegi
  düsünülmektedir.
• Bunun yaninda biyolojik savas amaciyla genetik
  mühendisleri tarafindan da yapilmis olabilecegi
  söylentileri bulunmaktadir.

6
Antijenik Yapisi

• Coronaviridae familyasindaki virüsler 3 farkli
  antijenik gruba ayrilirlar.
• Özgül olarak SARS virüsünün hangi antijenik
  grupta yer aldigi henüz tam kesinlik
  kazanmamistir.
• Antijenik tipler arasinda çapraz reaksiyon
  olusumu söz konusudur.
• Bu özellikten dolayi koronavirus tani kitleri
  SARS tanisinda da kullanilabilmektedir.

7
Üretilmeleri

• Koronaviruslar insan embryosu trakea organ
  kültüründe, bebe fare beyninde, tek tabakali doku
  kültüründe üretilebilmektedir.

8
Klinik Bulgular

• Hastalikta inkübasyon süresi 2-7 gündür.
• Bununla birlikte 10 güne kadar da uzayabilir.
• Inkübasyon süresi uzun olan vakalar daha hafif
  seyirlidir.
• Hastalik bazi insanlarda subklinik
  seyredebilecegi gibi bazi insanlarda öldürücü
  formda olabilir.
• Özellikle diyabetik kisilerde agir ve öldürücü
  formda seyreder.
• Enfeksiyondan sonra bagisiklik olusup olusmadigi
  henüz tam olarak bilinmemektedir.
• Kroniklesme söz konusu degildir.

9
Klinik Bulgular

• Hastalikta ilk belirti genellikle yüksek atesdir.
  
• Bunun yaninda huzursuzluk hissi, titreme, bogaz
  yanmasi, öksürük, kas agrisi, pnömoni, solunum
  derinliginin kisalmasi veya zor nefes alma
  seklinde belirtiler görülür.
• Olgularin 10-20sinde 3-7 gün sonra alt solunum
  yollari enfeksiyon belirtileri ortaya çikar.
• Entübasyon ve ventilasyon cihaziyla solunuma
  yardim edilmesi gerekebilir.
• Buna ragmen olgularin 3-5 kadari hipoksi,
  solunum kollapsi ve ölüm ile sonuçlanabilir.
• Diabetli olgularda ölüm orani oldukça yüksek olup
  90lari geçer.

10
Laboratuvar Tanisi

• Hastaligin erken dönemlerinde radyolojik bulgular
  normal görüntü verir.
• Ilerleyen dönemlerde çekilen akciger
  röntgenlerinde fokal interstisiyal infiltratlara
  bagli konsolide sahalar tesbit edilir.
• Solunum salgilarinda grup I Coronavirus
  poliklonal antikorlarin floresan boyalarla
  gösterilmesi taniya yardim eder.
• Ayni zamanda solunum salgilari hücre kültürüne
  ekilerek virüs üretilebilir.
• Ayrica koronaviruslara özgül revers
  transkriptazlarla yapilan PCR testleri taniyi
  dogrular.
• Hastalarda lökopeni görülür.
• Lenfosit sayilarinda azalma dikkati çeker.
• Hastalarda Laktat dehidrogenaz, kreatin
  fosfokinaz ve transaminazlar yükselebilir.
• Ilerleyen dönemde bu bulgulara ilaveten çogu
  hastalarda trombositopeni tablosu gelisir.

11
Korunma ve Kontrol

• Hastaligin ülkeler arasinda yayilmasinda seyahat
  eden insanlarin ve hayvanlarin rolü vardir.
• Bulasma genellikle yakin temas ile olur.
• Virus öksürük ve aksirikla atilan damlaciklar
  sayesinde çevreye yayilir.
• Solunum salgilarinda ve bilhassa atesli dönemde
  virüs diskida bulunur.
• Bu yüzden hastanin bütün çikartilari enfektif
  kabul edilir.
• Yakin temasta bulunmak, öpüsmek, ayni esyalari
  kullanmak durumunda bulasma mümkündür.
• Asili damlaciklarin solunmasi, göz, burun agiz
  mukozasina temas etmesi enfeksiyonu
  bulastirabilir.

12
Korunma ve Kontrol

• Hastalar daima eldiven, koruyucu önlük ve maske
  ile muayene edilmelidir.
• Ellerin yikanmasi da oldukça önemlidir.
• Olgularin büyük bir kismi hastanelerden bulasma
  seklinde olmaktadir.
• Bu yüzden saglik personelinin önce kendisini,
  sonra da baskalarini korumasi gerekmektedir.
• Henüz uygulanan bir asisi bulunmamaktadir.

13
Korunma ve Kontrol

• Hasta kisilerin derhal karantinaya alinmasi
  gerekir.
• Hastalik genellikle antibiyotik, ribavirin ve
  kortikosteroid üçlüsü ile tedavi edilmektedir.
• Ribavirin koronavirüsler üzerine etkili olan bir
  ilaçtir.
• Antibiyotikler ise akcigeri sonradan olusabilecek
  bakteriyel enfeksiyonlara karsi korumak amaciyla
  uygulanir.