1
Degerli Türk Lirasi, Cari Islemler Açigi ve
Enflasyon Hedeflemesi

• Robert Mundell
• Columbia University
• Nisan 20, 2006

2
Içerik

• 1.Türkiye Ekonomisi, 3
• 2.Bütçe Dengesi ve Borç Yükü, 7
• 3.Dis Ticaret Dengesi,9
• 4.Kurdaki Degerlenme, 11
• 5.Istikrar Politikalari, 19
• 6.Enflasyon Hedeflemesi, 21
• 7.Daha Düsük Bir Enflasyon Hedefine Uyum
  Saglamak, 23
• 8.Uyum Sürecine Dâir Uluslararasi Örnekler, 27
• 9.Türkiyedeki Durum Nedir?, 37
• 10. Borçluluk Oranlari, 39
• 11.Iki Risk, 42
• 12.Kur Politikasi Sabit mi, Dalgali mi?, 45
• 13.Sonuç ve Öneriler, 52

3
1.Türkiye Ekonomisi

• 2002-2005 döneminde sabit fiyatlarla GSMH
  büyümesi ortalama 7,7 oldu
• Tek haneli seviyelere gerileyen enflasyon,
  1960lardan bu yana en düsük seviyede
• 2002-2005 döneminde ihracat ikiye katlandi
• Bütçe açigi, GSYHye oran olarak 2001 yilinda 17
  iken, 2005 yilinda 2ye geriledi
• Yüksek sermaye girisi ve degerlenen Türk Lirasi
• Dis ticaret açiginda genislemeyle birlikte, dis
  borçlarda da mutlak deger olarak artis yasandi

4
Kuvvetli Ekonomik Büyüme
GSYH Büyümesi GSYH Büyümesi GSYH Büyümesi GSYH Büyümesi
2002 2003 2004 2005
7.9 5.8 8.9 7.4
5
Enflasyonda Etkileyici Düsüs
Tüketici Fiyatlari (yillik ortalama) Tüketici Fiyatlari (yillik ortalama) Tüketici Fiyatlari (yillik ortalama) Tüketici Fiyatlari (yillik ortalama) Tüketici Fiyatlari (yillik ortalama)
2002 2003 2004 2005 2006 Mart
45.0 25.3 8.6 8.2 8.0
6
Yüksek Issizlik
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Isgücü mn kisi 23.9 23.1 23.5 23.8 23.6 24.3 24.6
Istihdam mn kisi 22.0 21.6 21.5 21.4 21.2 21.8 22.1
Issiz mn kisi 1.8 1.5 2.0 2.5 2.5 2.5 2.5
Issizlik Orani () 7.7 6.5 8.4 10.3 10.5 10.3 10.3
7
2. Bütçe Dengesi ve Borç Yükü

• Yüksek faiz harcamalari
• Yüksek faiz disi fazla
• Düsük seviyelere ulasan bütçe açigi
• Brüt kamu borcu 100lük seviyesinden 70e
  geriledi
• Enflasyondaki düsüs ve yüksek büyüme, borç
  yükündeki azalista etkili

8
Bütçe Dengesi ve Borç Yükü
GSYHye oran, 2003 2004 2005 2006T
Faiz Disi Fazla 5.2 6.1 7.4 6.1
Faiz Harcamalari -16.4 -13.2 -9.5 -8.2
Bütçe Dengesi -11.2 -7.1 - 2.1 - 2.1
Kamu Borcu 83.4 77.4 71.0 65.0
9
3. Dis Ticaret Dengesi

• Güçlü ihracat ve ithalat artisi
• Ancak, ithalat artis hizi, ihracatinkinden daha
  büyük
• Dis ticaret açigi büyük ve genislemeye devam
  ediyor
• Türk lirasi nominal olarak deger kazaniyor
• 2000 yilina kiyasla kurda reel olarak degerlenme
  söz konusu
• Kur muhtemelen asiri degerli

10

Güçlü Ihracat, Daha Güçlü Ithalat ve Dis Açikta
Endise Veren Genisleme
Ihracat, Ithalat, Dis Ticaret Dengesi and Cari Islemler Ihracat, Ithalat, Dis Ticaret Dengesi and Cari Islemler Ihracat, Ithalat, Dis Ticaret Dengesi and Cari Islemler Ihracat, Ithalat, Dis Ticaret Dengesi and Cari Islemler Ihracat, Ithalat, Dis Ticaret Dengesi and Cari Islemler Ihracat, Ithalat, Dis Ticaret Dengesi and Cari Islemler
Milyar dolar 2002 2003 2004 2005 2006
Ihracat 40.1 51.2 67.0 76.9 77.0
Ithalat 47.4 65.2 90.9 109.6 111.9
Dis Ticaret Dengesi -7.3 -14.0 -23.9 -32.8 -35.0
Cari Denge -1.5 -8.0 -15.4 -23.1 -25.3
Kaynak IMF IFS (Mart 2006), TCMB Subat itibariyle 12 aylik birikimli Kaynak IMF IFS (Mart 2006), TCMB Subat itibariyle 12 aylik birikimli Kaynak IMF IFS (Mart 2006), TCMB Subat itibariyle 12 aylik birikimli Kaynak IMF IFS (Mart 2006), TCMB Subat itibariyle 12 aylik birikimli Kaynak IMF IFS (Mart 2006), TCMB Subat itibariyle 12 aylik birikimli Kaynak IMF IFS (Mart 2006), TCMB Subat itibariyle 12 aylik birikimli
11
4. Kurdaki Degerlenme

• Türk lirasi nominal bazda deger kazaniyor
• 2000 yili itibariyle Türk lirasinda güçlü bir
  reel deger kazanci söz konusu
• Türk lirasi muhtemelen asiri degerli

12
Döviz Kurundaki Nominal Degerlenme
2002 2003 2004 2005 2006 (06/04/18)
YTL / 1.51 1.50 1.43 1.34 1.34
YTL / SDR 2.23 2.08 2.08 1.92 1.95
13
YTL, 2000 Yilindan Itibaren Dolar Karsisinda Reel
Bazda 75 Deger Kazandi
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
/YTL .674 1.45 1.64 1.40 1.43 1.34 1.34
/YTL Endeks 100 215 243 208 212 200 200
TÜFE 100 154 224 280 306 330 349
RDK/ / 1.00 0.72 0.92 1.35 1.44 1.65 1.75
14
YTL, 2000 Yilindan Itibaren SDR Karsisinda Reel
Bazda 58 Deger Kazandi
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
SDR .88 1.82 2.23 2.08 2.08 1.92 1.95
SDR Endeks 100 207 254 236 236 218 221
CPI 100 154 224 280 306 330 349
RR/ SDR 1.00 0.74 0.88 1.19 1.30 1.51 1.58
15
Degisik Baz Yillarina Göre Reel Döviz Kuru
Endeksleri
Baz Yili 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
2000 1.00 0.72 0.92 1.35 1.44 1.65 1.75
2001 1.00 1.27 1.88 2.00 2.29 2.43
2002 1.00 1.48 1.57 1.80 1.91
2003 1.00 1.06 1.22 1.29
2004 1.00 1.15 1.22
2005 1.00 1.06
2006 1.00
16
Ödemeler Dengesi Fazlasi (Rezerv Artisi), (Tam
Sterilize Edilmedigi Takdirde) Para Arzinda
Artisa Sebep Olur
2002 2003 2004 2005 2006
Döv.Rez. milyar dolar 27.0 34.0 35.7 50.5 58.9 (06/04/07)
Para milyar YTL 14.8 21.2 26.7 40.8 35.9 (06/01)
17
Ekonomiye Duyulan Güven Arttikça, Para Talebinde
Artis (daha düsük dolasim hizi) Söz Konusu
2002 2003 2004 2005
Para milyar YTL 14.8 21.2 26.7 40.8
GSYH milyar YTL 278.2 358.9 427.2 487.2
Para/GSYH () 5.3 5,9 6.3 8.4
18
Kurun Asiri Degerli Olup Olmadiginin Test Edilmesi

• Sanayi üretiminin GSYH büyümesinin altinda
  kalmasi bir gösterge olabilir.
• Bir diger gösterge, dogrudan yabanci sermayeden
  ziyade, ülkeye agirlikli olarak portföy
  yatirimlarinin gelmesidir.
• Bir diger gösterge, kötülesen dis ticaret açigi
  ve dis ticaret açiginin cari islemler açigina
  oranidir.
• Issizlik oranindaki artis da bir diger
  göstergedir.
• Tüm bu yaklasimlar, Türkiye örneginde kurun asiri
  degerli olduguna isaret ediyor.

19
5. Istikrar Politikalari

• Revaçta olan parasal politikalar, parasal
  hedefleme, enflasyon hedeflemesi ve döviz kuru
  hedeflemesidir.
• Tüm yaklasimlarda para arzinin kisilmasi söz
  konusudur.
• Enflasyon hedeflemesi altinda, para politikasinin
  sikilasma hizini Merkez Bankasi belirler.
• Döviz kuru hedeflemesi altinda ise, para
  arzindaki daralmanin belirleyicisi tasarruf
  sahipleridir.

20
Fiyat Istikrarina Yönelik Üç Yaklasimin Arti ve
Eksileri

• Parasal Hedeflemeyüksek enflasyon ortaminda
  gerekli. Örn. 1993 yilinda Brezilya, 1990li
  yillarda Rusya ve birçok geçis ekonomisi vb.
  Düsük enflasyon ortaminda hassas bir araç
  degildir.
• Döviz Kuru Hedeflemesitemel ve istikrarli bir
  para birimini nominal çapa olarak kullanabilecek
  ülkelere uygun. Dolar Bölgesi, Körfez Ülkeleri,
  Hong Kong, Malezya, Çin ve birkaç Latin Amerika
  Ülkesini kapsiyor. Euro Bölgesi ise Frank Ortak
  Parasal Alanina Dahil Afrika Ülkeleri ve parasal
  birlige girmek için bekleyen yeni AB üyesi
  ülkeleri kapsiyor. Döviz kuru hedeflemesi
  uluslararasi bir sisteme yol açiyor.
• Enflasyon HedeflemesiABD ve Avrupa Ekonomik ve
  Parasal Birligi gibi, kendi para birimini daha
  küçük para birimlerine baglayamayacak
  büyüklükteki ülke ve birlikler, döviz kuru
  hedeflemesinin siyasi sonuçlarini istemeyen
  ülkeler Euro-Dolar paritesindeki
  dalgalanmalardan olumsuz etkilenen ülkeler,
  jeopolitik tehditlere maruz ülkeler (örn.Tayvan)
  ve belirli bir enflasyon orani hedefleyen ülkeler
  için uygun. Enflasyon hedeflemesi ulusal bir
  sisteme yol açiyor.

21
6. Enflasyon Hedeflemesi

• 2006 yili basinda enflasyon hedeflemesine resmen
  geçildi.
• Üç yillik enflasyon hedefi belirlendi
• 2006 sonu 5,
• 2007 sonu 4,
• 2008 sonu 4

22
Enflasyon Hedeflemesinin Bazi Özellikleri

• Enflasyon hedeflemesi genellikle enflasyon
  tahmini hedeflemesidir. Bunun sebebi ise, para
  politikasinin etkilerinin ancak gecikmeli olarak
  ortaya çikmasidir. Para politikasinda bugün
  alinan kararlarin ekonomideki etkisi gelecekte
  ortaya çikar.
• Enflasyon hedeflemesi, ister Amerikan Merkez
  Bankasi, ister Avrupa Merkez Bankasinda
  uygulaniyor olsun, yargilara dayali bir
  sistemdir. Bu nedenle,yürütülmesi bilimsel bir
  yöntemden ziyade, bir sanattir.
• Enflasyon hedeflemesi en etkin olarak,
  enflasyonun zaten hedeflenen seviyede oldugu
  durumlarda sonuç veriyor. Bu durumda istenen,
  uzun dönem dengelerinden yola çikilarak mevcut
  durumun korunmasidir.

23
7. Daha Düsük Bir Enflasyon Hedefine Uyum Saglamak

• Enflasyon hedefinin indirilmesi gereken
  durumlarda uygulama daha zor olmaktadir.
• Bu geçisin hizi ne olmalidir? Süreç içersinde
  (sayet varsa) döviz kuru politikasi nasil
  sekillendirilmelidir?

24
Uyum Sürecinin Dinamikleri Karmasiktir

• 1965 yilinda Journal of Political Economy
  dergisinde yayimlanan Growth, Stability and the
  Problem of Stopping Inflation, baslikli
  makalemde, kapali bir ekonomide bir enflasyon
  seviyesinden digerine geçis sürecinin
  dinamiklerini inceledim.
• Bu dinamikler açik bir ekonomide daha da
  karmasiktir.

25
Reel Döviz Kurundaki Dalgalanmalar

• Bu dinamikleri daha karisik hale getiren, reel
  döviz kurunun hareketidir.
• Enflasyonla mücadelede sikça karsilasilan bir
  sendrom vardir
• Siki para politikalari, sermaye girisleri, deger
  kazanan yerel para birimi, cari islemler açigi ve
  düsen enflasyon. Hükümetler zaferlerini ilan
  ederken, kurdaki asiri degerlenme büyük ölçekli
  bir devalüasyona yol açar.

26
Enflasyonla Mücadele ve Kurun Denge Seviyesine
Dönüsü

• Enflasyonla mücadelede basariyi getiren temel
  unsur kurun deger kazanmasidir. Hatta, kur ne
  kadar hizla deger kazanirsa, enflasyona karsi
  basari da o kadar çabuk gelir.
• Ancak, bu durumda, sonradan kurda büyük bir
  düzeltme yasanma ihtimali de artmaktadir.
• Altin kural Enflasyonun hedeflenen seviyeye
  indirilmesinin ardindan, asiri degerli kurun
  denge seviyesine dogru deger kaybetmesi
  gerekmektedir.

27
8. Uyum Sürecine Dâir Uluslararasi Örnekler

• Kanada 1987-92
• Brezilya, 1994-99
• Meksika, 1989-97
• Amerika, 1981-87
• Ingiltere, 1988-93

28
Kanadada Enflasyonun Seyri
29
Kanada Örnegi, 1987-1992

• Kanada son derece kuvvetli bir örnek. 1987de
  Kanadada enflasyon 4 seviyesindeyken, Merkez
  Bankasi sifir enflasyon hedefi açikladi.
• Siki para politikasi nominal ve reel faiz
  oranlarini oldukça yüksek seviyelere tasirken,
  yüksek sermaye girisi ve artan cari açikla
  birlikte Kanada Dolari güçlenerek ABD dolari
  karsisinda 73 sentten, 92 sente yükseldi.
  Issizlik neredeyse ikiye katlanarak 10
  seviyelerine yükseldi.

30
Kanada Örnegi

• 1990lara gelindiginde sular duruldu ve enflasyon
  2 seviyesinin altina geriledi. Fakat bu sonucun
  ardindan, Kanada Dolarinin sert bir sekilde deger
  kaybina yol açacak bir düzeltme yasandi.
• Artan issizlik sorunu, diger bazi olumsuzluklarla
  birlesince, Muhafazakar Parti 1992 seçimlerinde
  iktidari kaybetti.
• Kanada örneginden çikartilacak ders Enflasyon
  hedeflemesi yöntemi, basarisini önemli ölçüde
  kurdaki asiri degerlenmeye borçludur. Paralel
  olarak genisleyen cari açikla birlikte
  düsünüldügünde, sürecin sonunda kurda büyük
  ölçekli bir düzeltme yönünde önemli bir baski
  olusur.

31
Brezilyada Enflasyonun Seyri
32
Brezilya Örnegi 1990lar

• Konuya iliskin verilebilecek bir diger örnek de
  Brezilya. 1994 yilinda 2000i asan enflasyon,
  1998 yilinda 3,2ye geriledi. Bu sürecin en
  belirgin özelligi yine ayniydi parasal
  büyüklüklerin artis hizinin ciddi ölçüde
  baskilanmasi, kuvvetli sermaye girisi ve cari
  açik
• Brezilya örneginde de, enflasyondaki gerilemeyi
  40a varan bir devalüasyon takip etti.
• Burada göz ardi edilmemesi gereken nokta,
  devalüasyonun ardindan enflasyonda bir siçrama
  yasanmamis olmasidir. Bu da ülkenin para
  biriminin asiri degerli oldugunu teyit eden
  önemli bir testtir.

33
Meksikada Enflasyonun Seyri
34
ABD Örnegi- 1980lerin ilk yarisi

• ABDde enflasyon 1980de 13 seviyesindeydi.
  Reagan hükümeti isbasina geldiginde vergileri
  indirirken, Volcker baskanligindaki Merkez
  Bankasi da para politikasini sikilastirdi. Yüksek
  sermaye girisiyle birlikte, cari islemler açigi
  da genislemeye basladi. ABD dolari güçlenerek,
  Alman Markina karsi neredeyse iki misli
  degerlendi. Enflasyon ise 4e geriledi.
• Bu sürecin sonunda ABD, 1985 Eylülünde, dolarin
  deger kaybini kontrollü bir sekilde saglayabilmek
  için G-5 zirvesini topladi.
• Ardindan, Dolarin Alman Markina karsi degeri
  yari yariya düserken, Japon Yenine karsi da
  keskin bir düsüs yasadi. Fakat ABD dolarindaki bu
  gerileme, enflasyonist bir etki yaratmadi.
• Sonuç Enflasyon hedeflemesinde saglanan basari
  kurda her zaman asiri degerlenmeye ve cari açigin
  genislemesine neden oluyor. Bu nedenle çogu zaman
  devalüasyon kaçinilmaz olur.

35
Ingilterede Enflasyonun Seyri
36
Ingiltere Örnegi

• Ingilterenin kisa süreli Döviz Kuru Mekanizmasi
  (ERM) deneyimi de, farkli bir olay örgüsüne
  karsin ayni sonucu gözler önüne serer.
• 1990 Ekiminde döviz kuru mekanizmasina dahil
  olan Ingiltere de, yüksek sermaye girisi ve
  genisleyen cari açik deneyimini yasadi. ERMye
  giriste Sterlin - Mark paritesi asiri degerli
  olarak 2,95 seviyesinden belirlenirken,
  Ingilterede enflasyon orani 10
  seviyelerindeydi.
• Eylül 1992deki ERM krizine gelindiginde, degerli
  Sterlin sayesinde enflasyon 4 seviyelerine
  gerilemisti. Bu noktada Ingiltere ERMden
  ayrilmak zorunda kaldi ve Sterlin, Alman Marki
  karsisinda 2,95 seviyesinden 2,5 seviyesine
  geriledi.
• Yerel para birimindeki degerlenme enflasyonla
  mücadelenin sancili bir parçasidir

37
9. Türkiyedeki Durum Nedir?

• Türkiye, enflasyon oranini 10un altina
  indirerek, önemli bir basariya imza atti.
• Siki para politikasi ve TLnin degerlenmesi, bu
  sürecin basariya ulasmasinda etkili oldu.
• 2003 yilinda 11,2 seviyesinde olan bütçe
  açiginin GSYHye oraninin, günümüzde 2,1e
  gerilemis olmasi da siki para politikasini
  uygulanabilir kilmis bir gelismedir.

38
Döviz Kuru Riski

• Siki para politikasi ve degerlenen Türk lirasi
  ile genisleyen cari açik, portföy yatirimlari ile
  fazlasiyla finanse edilmistir.
• Fakat mevcut durumun Türk lirasinda degerlenmeyle
  birlikte devam etmesi, yukarida belirttigimiz
  örneklerde oldugu gibi, tarihin tekerrür etme
  riskini de beraberinde getirmektedir.

39
10. Borçluluk Oranlari

• Enflasyondaki düsüs, siki para politikasina ek
  olarak enflasyonist beklentilerin kirilmasini
  gerektirir.
• Bu da ancak, bütçedeki iyilesmelerle elde
  edilebilir.
• Türkiye örnegine baktigimizda, GSYHnin yüzdesi
  olarak faiz ödemelerinin düsüs göstermesi, bütçe
  performansini olumlu etkilemistir.

40
Enflasyondaki düsüsün hizi ne olmali?

• Enflasyondaki düsüsün çok hizli gerçeklesmesi,
  Borç/GSYH oranindaki düsüsü yavaslatir ya da
  durdurur.
• Enflasyonunu 2005 sonundaki 7,7lik
  seviyesinden, 2006 sonunda 5, 2007 sonunda da
  4e indirme hedefi, Borç/GSYH oranindaki
  iyilesmeyi de yavaslatacaktir. Dolayisiyla,
  hedefe ulasilmasi ancak Türk Lirasinin daha da
  fazla deger kazanmasiyla mümkün olabilir.

41
Faiz Ödemelerinin GSYHye Orani ()
2003 2004 2005 2006 T
Faiz Ödemesi 16.4 13.2 9.5 8.2
Faiz Disi Fazla 5.2 6.1 7.4 6.1
Bütçe Dengesi -11.2 -7.1 -2.1 -2.1
42
11. Iki Risk

• Siki para politikasi, sermaye girisini arttirarak
  ve kurun degerlenmesini saglayarak enflasyondaki
  düsüs sürecini destekler. Fakat bu da, cari açik
  ve asiri degerlenmis bir kur seviyesine neden
  olur.
• Bu gelismelerin bir yansimasi olarak büyüme ve
  Borç/GSYH oranindaki iyilesme yavaslar, dis
  borçlarda mutlak deger olarak artis görülür.
• Öte yandan, para biriminin degerlenmesine engel
  olmak amaciyla kurun seviyesine müdahale etmek
  de, parasal genislemeye yol açarak, sermaye
  girisini azaltir.
• Hangisi daha büyük bir risk?

43
Asiri Degerlenme Riski

• Enflasyonist beklentilerin kirilmasinin ardindan
  ortaya çikan en önemli risk, para biriminin asiri
  degerlenmesidir.
• Piyasa, para biriminin asiri degerli oldugunu
  fark eder ve kur riskini daha fazla tasimak
  istemeyen portföy yatirimlari ülkeden ayrilir.
• Genel itibariyle, dis denge ve enflasyon hedefini
  bir arada saglayacak tek bir reel döviz kuru
  bulunmaktadir.
• Enflasyon hedeflemesi uygulamasinda döviz kuru
  üzerinde pek durulmaz. Ancak, döviz kuru uzun
  dönemli denge seviyesinin üzerinde seyretmeye
  basladiginda, kurdaki düzeltme ihtimali de
  giderek artmaktadir.

44
Spekülatörler

• Piyasalarda yapisal dengesizliklerin uzun süre
  devam etmesi mümkün degildir. Olusan arbitraj
  imkaniyla baslayan spekülatif hareketin ardindan,
  portföylerinde sabit getirili kiymet tasiyan
  yatirimcilar da satis dalgasina katilacak ve
  düzeltme hareketi durdurulamaz bir sekilde
  gerçeklesecektir.
• Sonuç olarak, döviz kurunda yasanan düzeltme,
  dengeye ulasmak için ihtiyaç duyulanin üzerinde
  olacaktir.
• Bu nedenle, kur politikasina ikincil bir önem
  atfetmek ya da kur politikasini kamuoyunda bolca
  yer alan spekülasyon, haber akisi ve
  söylentilerin insafina birakmak dogru bir seçim
  olamaz.
• En etkili silah olan para politikasini elinde
  bulunduran Merkez Bankasi, döviz kuruna yönelik
  beklentileri herkesten daha iyi
  sekillendirebilecek konumdadir.

45
12.Kur Politikasi Sabit mi, Dalgali mi?

• Bu, saçma bir soru.
• Sabit kur rejimiyle, dalgali kur rejimi
  kiyaslanamaz.
• Sabit kur rejimi,belli bir parasal istikrari
  saglayan bir para politikasi kuralidir.
• Bu rejim, çapa olarak kullanilan para
  birimininkine yaklasik bir enflasyon oraninin
  elde edilmesini saglar.

46
Dalgali Kur Rejimi, bir para politikasi kurali
degildir

• Dalgali kur rejimi, hiperenflasyon,
  hiperdeflasyon ya da parasal istikrar ile
  uyumludur. Ama bir sistem olma özelligi tasimaz.
• Dogru seçim, sabit kur rejimi ile dalgali kur
  rejimi arasinda degil, enflasyon hedeflemesi ile
  döviz kuru hedeflemesi arasinda yapilmalidir.
• Bütün küçük ekonomiler, kuvvetli ve istikrarli
  bir para birimini çapa olarak kabul edip kuru
  sabitlemek suretiyle, daha basarili olurlar.

47
Sabit Kur Rejimi

• Sabit kur rejimi, para politikasi islevini
  üstlenir. Sabit kur rejimini benimsemis ülkeler,
  para politikalarinda bagimsiz degildir.
• Bu ülkeler, çapa olarak kabul ettikleri para
  biriminin parasal istikrarindan faydalanmayi
  tercih ederler.
• Çin, bu konuda verilebilecek iyi bir örnektir.
  Son sekiz yildir Çin, sabit kur rejimi
  uygulamakta. Sonuç olarak, fiyat istikrari
  açisindan baktigimizda, Çinin diger G-7
  ülkelerine kiyasla daha iyi bir performans
  sergiledigi görülmekte.

48
Çin Örnegi

• Eger Çin, para birimi RMBnin hizla deger
  kazanmasina ya da yukari yönlü dalgalanmasina
  izin verirse, ekonomik büyüme cephesinde elde
  ettigi kuvvetli basari ne yazik ki hizla
  kaybedilecektir.
• Büyüme yariya inecektir.
• Tarim ürünleri fiyatlarindaki gerileme, ülkenin
  en yoksul kesimlerinde ciddi tahriplere yol
  açacaktir.
• Bankacilik sisteminde geri dönüsü olmayan
  kredilerden kaynaklanan yük artacaktir.

49
Para biriminin degerlenmesinin Çine verecegi
zararlar

• Issizlik artacak.
• Asyanin üretim ve isletim merkezi olarak kabul
  edilen Çindeki bu gelisme, Asya ekonomilerinin
  büyümelerine de zarar verecektir.
• ABDnin cari açigi, ABD Dolarinin küresel bir
  para birimi gibi kullanilmasindan kaynaklandigi
  için, Çin ekonomisinde yasanacak böyle bir
  gelisme, ABDnin cari açigi üzerinde küçük bile
  olsa olumlu bir etki yaratmayacaktir.

50
Türkiye, Çin degildir

• Çinde uygulanan kur modeli, diger gelismekte
  olan ülkelerde uygulanan modellerden daha iyi
  olmakla birlikte, Türkiye para birimini dolara
  karsi sabitlememelidir.
• Türkiye açisindan en dogrusu, ekonomisini Avrupa
  ile entegrasyona hazir hale getirmek için
  çalismaktir.
• Türkiyenin, Euroyu çapa olarak kabul etmesi
  için henüz çok erken. Bunun üç nedeni var.

51
Türkiyenin para birimini Euroya karsi
sabitlemeye hazir olmamasinin üç nedeni

• Mali performansta daha üst düzey bir performans
  ve iyilesme gerekmekte.
• Kurda dis ve iç dengeyi birlikte saglayacak denge
  seviyesini bulmak oldukça zor. Bu konu hakkinda
  daha fazla çalisma yapilmalidir.
• / paritesindeki dalgalanma riski nedeniyle,
  Euronun Dolar karsisindaki olasi bir yükselisi,
  Türkiye ekonomisi açisindan da sorun
  yaratacaktir.

52
13. Sonuç ve Öneriler

• Türk lirasinin daha fazla deger kazanmasini
  engellemek amaciyla, Merkez Bankasinin döviz
  piyasasina müdahale etmesi yerinde bir karar
  olacaktir. Yüksek cari açik, kurun daha fazla
  degerlenmesini mesnetsiz birakiyor.
• Türkiyenin rezervleri hiç olmadigi kadar yüksek.
  Ancak, ilave rezerv birikimi Türkiyeyi muhtemel
  bir döviz krizinden koruyacagi gibi, spekülatif
  hareketi de caydiracaktir.
• Türkiyenin döviz rezervi 35 milyar SDR
  seviyesinde. Döviz rezervlerinin Singapurda 81
  milyar SDR, Malezyada 47 milyar SDR, Korede 147
  milyar SDR, Hong Kongda 87 milyar SDR,
  Taylandda 35 milyar SDR, Rusyada 122 milyar
  SDR, Brezilyada 122 milyar SDR, Meksikada 51
  milyar SDR ve Tayvanda 100 milyar SDRnin
  üzerinde oldugu düsünüldügünde,Türkiyenin rezerv
  rakami asiri degil.
• Rezervlerdeki artis, Türkiyeye, kendi
  makroekonomik kararlarini verebilmesi için daha
  fazla bagimsizlik saglayacaktir.

53
13. Sonuç ve Öneriler

• Beklentilerin iyi yönetilmesi açisindan
  politikalarin sürekliligi önem tasiyor.
• Dolar-Euro paritesindeki dalgalanma ve kamu
  maliyesindeki iyilesme kalici hale gelene kadar,
  sabit kur rejimine geçis Türkiye için erken
  olacaktir.
• Enflasyon hedeflemesine son vermeye gerek
  olmamakla birlikte, modeli döviz kurunun daha iyi
  yönetilmesiyle desteklemek yerinde olacaktir.
• Türkiye için rezerv artisi, Türk lirasinin deger
  kazanmaya devam etmesinden daha iyidir.

54
Tesekkürler

• R. A. Mundell
• ram15_at_columbia.edu