Witam Panstwa na wykladzie z podstaw mikroekonomii, :)

1
Witam Panstwa na wykladzie z podstaw
mikroekonomii, )
2
Bedziemy sie uczyc ekonomii, ?. CEL
WYKLADOWCY I ASYSTENTÓW - Nauczyc sluchaczy
podstaw ekonomii.
2
3
Bedziemy sie uczyc ekonomii, ?. CEL
WYKLADOWCY I ASYSTENTÓW - Nauczyc sluchaczy
podstaw ekonomii. CELE STUDENTÓW- Nauczyc
sie ekonomii. - Zdobyc jak najlepsza ocene na
EGZAMINIE KONCO-WYM.
4
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest
zaliczenie cwi-czen. ABY ZALICZYC CWICZENIA,
musicie Panstwo na cwi- czeniach i podczas
pisanego w auli przez wszystkich studen-tów razem
sprawdzianu (tzw. KOLOKWIUM) zdobyc od-powiednia
liczbe punktów.
5
Reguly gry (mikro I i makro I na studiach dzien-
nych SGH)1.
Aby zaliczyc semestr, wystarczy zebrac 50 ze 100
mozliwych do zdo-bycia punktów. Do 50 punktów
mozna zarobic, piszac sprawdzian z wykladu i
literatury, czyli tzw. kolokwium. Nastepne 50
punktów czeka na Panstwa na cwiczeniach.
Prowadzacy rozdaje je np. za a/ celne
wypowiedzi, b/ udzial w konkursach, c/ odpowiedzi
na pytania w czasie zapowiedzianych z
wyprzedzeniem krótkich kartkówek. Punkty
przeliczane sa na oceny zaliczeniowe wedle takiej
oto tabeli
Punkty Ocena
lt50 - 70) 3 3,5
lt70- 90) 4 4,5
Ponad 90 5 5,5
6
ABY ZDAC EGZAMIN, trzeba poradzic sobie z innym
pi-sanym w auli przez wszystkich studentów
jednoczesnie sprawdzianem.
7
2. Aby zdac egzamin pisemny, wystarczy zdobyc
50 punktów (do wzie-cia jest znowu 100 punktow).
Przelicza sie je na ocene wedle tej sa-mej
tabeli. 3.W czesci ustnej egzaminu, która ma
forme krótkiej rozmowy, biora udzial studenci
chcacy poprawic swa ocene (np. z 4 na 5). W
wyniku tej rozmowy ocena moze zostac podwyzszona
lub obnizona.   Gramy?
BOGUSLAW CZARNY
8
ZRÓDLA WIEDZY 1. WYKLAD
9
ZRÓDLA WIEDZY 1. WYKLAD 2. CWICZENIA
10
ZRÓDLA WIEDZY 1. WYKLAD 2. CWICZENIA3.
PODRECZNIK
11
- B. Czarny Podstawy ekonomii, PWE Warszawa
2011, 694 strony    
12
- B. Czarny Podstawy ekonomii, PWE Warszawa
2011, 694 strony    O konstrukcji typowego
rozdzialu podrecznika
13
ZRÓDLA WIEDZY 1. WYKLAD 2. CWICZENIA3.
PODRECZNIK4. SERWIS INTERNETOWY
www.podstawyekonomii.pl/podstawyekonomii/O
konstrukcji serwisu
14
(No Transcript)
15
UWAGA!Do kolokwium i do egzaminu obowiazuje
znajomosc CALE-GO podrecznika i dodatkowo -
INFORMACJI PRZEKA-ZANYCH LUB WSKAZANYCH NA
WYKLADZIE.
16
CO TO JEST EKONOMIA??Nie jest latwo powiedziec,
co to jest ekonomia. Jest wiele definicji
ekonomii
17
EKONOMIA jest nauka gromadzaca i porzadkujaca
prawdziwa wiedze o gospodarowaniu.
18
GOSPODAROWANIE oznacza PRODUKOWANIE i DZIELENIE
(miedzy ludzi) DÓBR, czyli wszystkiego, co
zaspokaja ludzkie potrzeby. PRODUKOWANIE dóbr
robienie dóbr przez ludzi, którzy pracuja,
tworzac jedne dobra z innych (za pomoca innych)
dóbr. DZIELENIE dóbr przekazywanie
wyprodukowanych dóbr konkretnym osobom.
19
DOBRAMI sa RZECZY (np. moje szkla kontaktowe,
budy-nek, w którym jestesmy, zurek z jajem i
kielbasa serwowany w restauracji Pod Kogutem na
Rakowieckiej w Warsza-wie, itd. ) i USLUGI (np.
strzyzenie meskie w zakladzie fryz-jerskim,
uslugi transportowe LOT-u, koncert Budki Suflera
itd.).
20
DOBRA (ang. the goods, niem. die Güter) maja te
wspólna ceche, ze ZASPOKAJAJA LUDZKIE POTRZEBY.
21
DOBRA (ang. the goods, niem. die Güter) maja te
wspólna ceche, ze ZASPOKAJAJA LUDZKIE POTRZEBY.
Inna wspólna cecha dóbr jest to, ze sa RZADKIE
(ang. scarce), czyli ze jest ich za malo w
stosunku do potrzeb.
22
OTO JEDNA Z KLASYFIKACJI DÓBR 1. GOTOWE DOBRA,
które bezposrednio zaspokajaja ludzkie potrzeby
(np. chleb, gazeta, dzem sliwkowy). 2. Dobra
potrzebne do produkcji tych gotowych dóbr, czyli
tzw. CZYNNIKI PRODUKCJI (ang. factors of
production) (np. praca piekarza, dzwig
budowlany).
23
Wsród CZYNNIKÓW PRODUKCJI (inaczej zasobów)
(ang. factors of production) wyróznia sie zwykle
PRACE, KAPITAL, ZIEMIE. Chodzi o KAPITAL
RZECZOWY (ang. physical capital) (w odróznieniu
od kapitalu finansowego (ang. financial capital)
i kapitalu ludzkiego (ang. human capital).
KAPITAL LUDZKI (ang. human capital) nabyte
umiejetnosci umozliwiajace zarobkowanie.
24
Powtórzmy Ekonomia jest nauka gromadzaca i
porzadkujaca praw-dziwa wiedze o gospodarowaniu.
25

• Gdyby odpowiedz na pytanie Co to jest
  ekonomia? zam-knac w jednym zdaniu, brzmialoby
  ono mniej wiecej tak
• EKONOMIA JEST PRÓBA ODPOWIEDZI NA PYTANIE CO,
  JAK I DLA KOGO JEST PRODUKOWANE?
• To pytanie moze dotyczyc gospodarstwa domowego,
  firmy, kraju.
• Wyobrazmy sobie odpowiedz na pytanie Co, jak i
  dla kogo wytwarzala polska gospodarka w 2010 r.?

26
Ekonomia jest próba odpowiedzi na pytanie
Co, jak i dla kogo jest produkowane? Zadanie
Co rozstrzyga o tym, co, jak i dla kogo jest
wytwarzane? Byc moze, w odpowiedzi pomoga Ci
nastepujace pytania a) Co sprawilo, ze w 1998
r. w Polsce wyprodukowano 11 543 761 pudelek
jogurtów z kawalkami ananasa?
27
Ekonomia jest próba odpowiedzi na pytanie
Co, jak i dla kogo jest produkowane? Zadanie
Co rozstrzyga o tym, co, jak i dla kogo jest
wytwarzane? Byc moze, w odpowiedzi pomoga Ci
nastepujace pytania a) Co sprawilo, ze w 1998
r. w Polsce wyprodukowano 11 543 761 pudelek
jogurtów z kawalkami ananasa? RYNEK Aleje
Niepodleglosci przed SGH?
28
Ekonomia jest próba odpowiedzi na pytanie
Co, jak i dla kogo jest produkowane? Zadanie
Co rozstrzyga o tym, co, jak i dla kogo jest
wytwarzane? Byc moze, w odpowiedzi pomoga Ci
nastepujace pytania a) Co sprawilo, ze w 1998
r. w Polsce wyprodukowano 11 543 761 pudelek
jogurtów z kawalkami ananasa? RYNEK. Aleje
Niepodleglosci przed SGH? PANSTWO. Msze w
torunskim kosciele?
29
Ekonomia jest próba odpowiedzi na pytanie
Co, jak i dla kogo jest produkowane? Zadanie
Co rozstrzyga o tym, co, jak i dla kogo jest
wytwarzane? Byc moze, w odpowiedzi pomoga Ci
nastepujace pytania a) Co sprawilo, ze w 1998
r. w Polsce wyprodukowano 11 543 761 pudelek
jogurtów z kawalkami ananasa? RYNEK. Aleje
Niepodleglosci przed SGH? PANSTWO. Msze w
torunskim kosciele? NORMY SPOLECZNE (NORMY
KULTUROWE).
30
Ekonomia jest próba odpowiedzi na pytanie
Co, jak i dla kogo jest produkowane? Zadanie
Co rozstrzyga o tym, co, jak i dla kogo jest
wytwarzane? Byc moze, w odpowiedzi pomoga Ci
nastepujace pytania b) Dlaczego taksówkarze w
Katowicach czesciej jezdza starymi oplami niz
jaguarami?
31
Ekonomia jest próba odpowiedzi na pytanie
Co, jak i dla kogo jest produkowane? Zadanie
Co rozstrzyga o tym, co, jak i dla kogo jest
wytwarzane? Byc moze, w odpowiedzi pomoga Ci
nastepujace pytania b) Dlaczego taksówkarze w
Katowicach czesciej jezdza starymi oplami niz
jaguarami? O TYM ROZSTRZYGA RYNEK. Czemu nikt
nie produkuje dynamitu posrodku warszawskiego
Ursynowa?
32
Ekonomia jest próba odpowiedzi na pytanie
Co, jak i dla kogo jest produkowane? Zadanie
Co rozstrzyga o tym, co, jak i dla kogo jest
wytwarzane? Byc moze, w odpowiedzi pomoga Ci
nastepujace pytania b) Dlaczego taksówkarze w
Katowicach czesciej jezdza starymi oplami niz
jaguarami? O TYM ROZSTRZYGA RYNEK. Czemu nikt
nie produkuje dynamitu posrodku warszawskiego
Ursynowa? PANSTWO NA TO NIE POZWALA. Kto
zadecydowal, ze generalami sa w Polsce niemal
wylacznie mezczyzni?
33
Ekonomia jest próba odpowiedzi na pytanie
Co, jak i dla kogo jest produkowane? Zadanie
Co rozstrzyga o tym, co, jak i dla kogo jest
wytwarzane? Byc moze, w odpowiedzi pomoga Ci
nastepujace pytania b) Dlaczego taksówkarze w
Katowicach czesciej jezdza starymi oplami niz
jaguarami? O TYM ROZSTRZYGA RYNEK. Czemu nikt
nie produkuje dynamitu posrodku warszawskiego
Ursynowa? PANSTWO NA TO NIE POZWALA. Kto
zadecydowal, ze generalami sa w Polsce niemal
wylacznie mezczyzni? NORMY SPOLECZNE (NORMY
KULTUROWE).
34
Ekonomia jest próba odpowiedzi na pytanie
Co, jak i dla kogo jest produkowane? Zadanie
Co rozstrzyga o tym, co, jak i dla kogo jest
wytwarzane? Byc moze, w odpowiedzi pomoga Ci
nastepujace pytania c) Dlaczego Roman Kluska,
byly wlasciciel firmy Optimus, jest taki
bogaty?
35
Ekonomia jest próba odpowiedzi na pytanie
Co, jak i dla kogo jest produkowane? Zadanie
Co rozstrzyga o tym, co, jak i dla kogo jest
wytwarzane? Byc moze, w odpowiedzi pomoga Ci
nastepujace pytania c) Dlaczego Roman Kluska,
byly wlasciciel firmy Optimus, jest taki
bogaty? RYNEK UCZYNIL PANA KLUSKE BOGATYM.
Czyja to zasluga, ze zwykle dochody bezrobotnych
nie od razu drastycznie sie obnizaja?
36
Ekonomia jest próba odpowiedzi na pytanie
Co, jak i dla kogo jest produkowane? Zadanie
Co rozstrzyga o tym, co, jak i dla kogo jest
wytwarzane? Byc moze, w odpowiedzi pomoga Ci
nastepujace pytania c) Dlaczego Roman Kluska,
byly wlasciciel firmy Optimus, jest taki
bogaty? RYNEK UCZYNIL PANA KLUSKE BOGATYM.
Czyja to zasluga, ze zwykle dochody bezrobotnych
nie od razu drastycznie sie obnizaja? PANSTWA .
Z czego zyje zebrak?
37
Ekonomia jest próba odpowiedzi na pytanie
Co, jak i dla kogo jest produkowane? Zadanie
Co rozstrzyga o tym, co, jak i dla kogo jest
wytwarzane? Byc moze, w odpowiedzi pomoga Ci
nastepujace pytania c) Dlaczego Roman Kluska,
byly wlasciciel firmy Optimus, jest taki
bogaty? RYNEK UCZYNIL PANA KLUSKE BOGATYM.
Czyja to zasluga, ze zwykle dochody bezrobotnych
nie od razu drastycznie sie obnizaja? PANSTWA .
Z czego zyje zebrak? PRZEDE WSZYSTKIM Z TEGO,
CO DADZA MU MO-TYWOWANI NORMAMI SPOLECZNYMI
(NORMAMI KULTUROWYMI) LUDZIE.
38
Pytanie mialo uswiadomic Czytelnikowi, ze o tym,
co, jak i dla kogo jest wytwarzane?, decyduja
wspólnie RYNEK, PANSTWO i (lub) NORMY SPOLECZNE
(NORMY KULTUROWE).
39
Dodajmy jeszcze, ze gospodarujacy ludzie maja dwa
cele EFEKTYWNOSC i SPRAWIEDLIWOSC.
40
Ludzie chca od gospodarki EFEKTYWNOSCI (ang.
efficiency). SPRAWIEDLIWOSCI (ang. equity). Co
to znaczy?
41
W sporach o dzialanie gospodarki jedni
podkreslaja zna-czenie EFEKTYWNOSCI rozdzialu
(alokacji) dóbr miedzy rózne zastosowania.
EFEKTYWNOSC dotyczy kwestii Co i jak jest
produkowane?. ? EFEKTYWNOSC gospodarowania
rosnie, kie-dy z posiadanych zasobów (np. pracy)
spoleczenstwo wy-twarza wiecej dóbr, które
mozliwie najlepiej odpowiadaja potrzebom ludzi.

42
Natomiast inni cenia SPRAWIEDLIWOSC.
Sprawiedliwosc dotyczy kwestii Dla kogo jest
produkowane?, czyli po-dzialu dochodów (majatku,
szans). Ludzie spieraja sie, jaki podzial jest
SPRAWIEDLIWY. ? Wielu ludzi za SPRAWIEDLIWY
ma taki po- dzial dochodów,
w przypadku którego dochody sa
proporcjonalne do wyników pracy i (lub) wy-
silku i (lub) potrzeb ludzi.
43
Ludzie róznia sie pogladami na to, jaki podzial
(np. dóbr) jest sprawiedliwy. Ile kto ma
zarabiac? Czy bogaci maja pla-cic wyzsze podatki?
W praktyce dazenie do sprawiedliwosci bywa
utozsamiane ze zmniejszaniem róznic dochodów
(ilosci posiadanych dobr, szans) powstajacych na
rynku lub z pod-noszeniem poziomu zycia
najubozszych nawet za cene wzrostu róznic
dochodów.
44
W kronkretnych sytuacjach postulaty efektywnosci
i spra-wiedliwosci czesto okazuja sie sprzeczne.
Panstwo staje wte-dy przed trudnym zadaniem
pogodzenia tych wartosci.
45
PODZIALY EKONOMII (1) To, ze ekonomista
interesuje sie róznymi podmiotami (np.
czlo-wiekiem, przedsiebiorstwem, galezia
przemyslu, cala gospodar-ka), skutkuje podzialem
ekonomii na MIKROEKONOMIE i MAKROEKONOMIE.
46
MIKROEKONOMIA zajmuje sie pojedynczymi podmiotami
(np. firmami). MAKROEKONOMIA bada zjawiska
dotyczace calego spoleczenstwa.
47
PODZIALY EKONOMII (2) Wiedza gromadzona przez
ekonomistów sklada sie m. in. z SADÓW OPISOWYCH i
SADÓW WARTOSCIUJACYCH (norm, zalecen, ocen).
48
Sady opisowe OPISUJA stany rzeczy, odpowiadajac
na pytania w rodzaju Jak jest?, Jak bylo?,
Jak bedzie? Sady wartosciujace OCENIAJA stany
rzeczy, odpowiadajac na pytania w rodzaju Co
jest dobre, a co zle?, Co nalezy robic?
49
PRZYKLADY W gospodarce rynkowej opodatkowanie
producentów alkoholu powoduje wzrost ceny
placonej przez nabywce. Nalezy zniechecac
ludzi do picia alkoholu.
50
SADY OPISOWE moga byc prawdziwe lub falszywe.
Natomiast SADY WARTOSCIUJACE nie moga byc
praw-dziwe lub falszywe. Nie informuja one O
RZECZYWIS-TOSCI, lecz O STOSUNKU LUDZI DO
RZECZYWIS-TOSCI.
51
EKONOMIA POZYTYWNA to czesc ekonomii, która nie
zawiera sadów wartosciujacych. Pojawiaja sie one
nato-miast w EKONOMII NORMATYWNEJ.
52
Twórcy tej klasyfikacji chcieli jasno wskazac
GRANICE KOMPETENCJI NAUKI i zapobiec
wykorzystywaniu jej autorytetu do uzasadniania
wyrazonych w formie sadów wartosciujacych celów o
charakterze politycznym i swia-topogladowym.
Kiedy, mówiac o gospodarce ,ekonomisci
wypowiadaja sa-dy wartosciujace, ich kompetencje
sa takie same, jak kom-petencje nieekonomistów.
53
CO TO JEST EKONOMIA? CD.

54
O METODZIE GROMADZENIA WIEDZY O GOSPO-DAROWANIU
Obserwujac gospodarowanie, ekonomisci usiluja
poznac charakterystyczne, powtarzajace sie cechy
zachowania ludzi (REGULARNOSCI ICH ZACHOWANIA).
Sa to tzw. PRAWA EKONOMICZNE.
55
PRZYKLADY PRAW EKONOMICZNYCH Prawo popytu Kiedy
cena sie zmienia, ceteris paribus,
zapotrzebowanie na dobro zmienia sie w druga
strone. (CETERIS PRIBUS znaczy po lacinie przy
innych okolicznosciach stalych).
56
Ekonomisci posluguja sie przy tym metoda, która
zapewnia INTERSUBIEKTYWNA SPRAWDZALNOSC
(OBIEK-TYWNOSC) osiaganej wiedzy. Oznacza to,
ze o prawdziwosci tej wiedzy moze sie przekonac
KAZDY odpowiednio przygotowany np. potra-fiacy
czytac i (lub) poslugiwac sie analiza regresji
liniowej czlowiek.
57
Ekonomisci posluguja sie przy tym metoda, która
zapewnia INTERSUBIEKTYWNA SPRAWDZALNOSC
(OBIEK-TYWNOSC) osiaganej wiedzy. To wlasnie ta
metoda odróznia naukowców od in-nych poszukiwaczy
PRAWDY ufajacych np. w autorytet Mistrza,
Najwyzszego Kaplana lub Swietej Ksiegi
58

• Ekonomistów metoda badania gospodarki sklada sie
  w szcze-gólnosci z nastepujacych czynnosci
• 1. OBSERWOWANIE gospodarowania.
• 2. UOGÓLNIANIE wyników obserwacji .
• 3. WNIOSKOWANIE (dedukcja).
• 4. KRYTYKA powstalej wiedzy (test logiczny i
  empiryczny).

59
O tym, jak myslimy (na co dzien i badajac
gospodarke), czyli MASZYNA DO PRODUKCJI WIEDZY
PRAWDZIWEJ
60
O tym, jak myslimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI
WIEDZY PRAWDZIWEJ

61
Wbrew rozpowszechnionym pogladom OBSERWACJA NIE
POLEGA NA BIERNYM REJESTROWANIU FAKTÓW. Wiedza
obserwatora przynajmniej na dwa sposoby wplywa na
wyniki obserwacji.
62
Wiedza obserwatora przynajmniej na DWA sposoby
wplywa na wyniki obserwacji. PO PIERWSZE,
wiedza ta decyduje O TYM, JAKIE PYTANIA STAWIA
SOBIE OBSERWATOR, czyli co chce i co moze
obserwowac. PO DRUGIE, wiedza ta wplywa na same
wyniki obser-wacji, które zostaja w jej
kontekscie ZINTERPRETOWANE.
63
Np. Polanyi tak opisuje zmiany wrazen studenta,
który obser-wuje zdjecia rentgenowskie pluc. Z
poczatku student jest zupelnie zagubiony,
poniewaz na zdjeciu rentgenowskim dostrzec
potrafi jedynie cienie serca i zeber oraz kilka
pajeczastych plam pomiedzy nimi. Wydaje mu sie,
ze to, o czym mówia specjalisci, istnieje tylko w
ich wyobrazni, bowiem on nic z tego nie potrafi
zobaczyc. Potem, w miare jak slucha przez kilka
tygodni wykladów, ogladajac uwaznie ciagle nowe
zdjecia róznych przypadków chorobowych, pojawia
sie w nim pierwsze zrozumienie powoli zapomina o
zebrach i zaczyna widziec pluca. Na koniec zas,
jezeli stara sie i jest bystry, dostrzeze bogata
pano-rame szczególów. Zobaczy anomalie
fizjologiczne, zmiany patolo-giczne, blizny,
slady chronicznych infekcji i oznaki ostrej
choroby.
64
Jest zatem tak oto

65
TEORIA EKONOMICZNA nazywamy usystematyzowany,
tzn. powiazany logicznie, zbiór hipotez, praw,
definicji i klasyfikacji, sformulowanych w pewnym
jezyku. (Np. teoria keynesowska, teoria
monetarystyczna).
66
Dzieki wchodzacym w jej sklad twierdzeniom teoria
pozwala wy-jasniac zdarzenia, a czasem umozliwia
prognozowanie zdarzen. Wyjasnienie dotyczy
przeszlosci, a prognoza - przyszlosci. NP. PRAWO
ENGLA (W miare wzrostu dochodów udzial wy-datków
na zywnosc w wydatkach ogólem sie zmniejsza)
oraz za-obserwowany w pewnym kraju wzrost
dochodów uzasadniaja prognoze spadku udzialu
wydatków na zywnosc we wszystkich wydatkach w tym
kraju.
67
O tym, jak myslimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI
WIEDZY PRAWDZIWEJ

68
O tym, jak myslimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI
WIEDZY PRAWDZIWEJ

69
O tym, jak myslimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI
WIEDZY PRAWDZIWEJ

70
O tym, jak myslimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI
WIEDZY PRAWDZIWEJ
71
DWA POSTULATY KARLA POPPERA (1902-1994). 1.
Zdaniem Poppera nalezy formulowac takie
hipotezy, które sa LATWO FALSYFIKOWALNE.
Falsyfikowalne sa hipotezy, któ-rych obalenie za
pomoca testu logicznego lub testu empirycznego
jest mozliwe. 2. Popper domaga sie poddawania
falsyfikowalnych hipotez MOZLI-WIE NAJSUROWSZYM
TESTOM SPRAWDZAJACYM. Chodzi o skoncentrowanie
wysilków badawczych nie na poszukiwaniu faktów
potwierdzajacych sprawdzane hipotezy, lecz na
poszukiwa-niu faktów im zaprzeczajacych.  
72
OTO UZASADNIENIE PIERWSZEGO POSTULATU POPPERA.
Zdaniem Poppera nalezy formulowac takie
hipotezy, które sa LAT-WO FALSYFIKOWALNE.
Falsyfikowalne sa hipotezy, których obalenie za
pomoca testu logicznego lub testu empirycznego
jest mozliwe.
Tylko twiedzenia falsyfikowalne stwierdzaja cos o
swiecie i moga byc wlaczone do zasobu wiedzy
naukowej (tzw. kryterium demar-kacji Poppera,
oddzielajace wypowiedzi naukowe od wypowiedzi
nienaukowych).
73

• To Poppera kryterium demarkacji eliminuje z
  nauki takie wypo-wiedzi, jak
• Trucizny truja,
• Obrazy Rembrandta sa piekne,
• Zycie jest swietoscia.
• Popper twierdzi, ze takie opinie sa POZBAWIONE
  TRES-CI lub stanowia FORME UZEWNETRZNIANIA NIE
  NADAJA-CYCH SIE DO INTERSUBIEKTYWNEGO SPRAWDZENIA
  GUSTÓW I EMOCJI LUDZI.

74
OTO UZASADNIENIE DRUGIEGO POSTULATU POPPERA...
Popper zada poddawania falsyfikowalnych hipotez
MOZLIWIE NAJSUROWSZYM TESTOM SPRAWDZAJACYM.
Chodzi o skoncentrowanie wysilków badawczych nie
na poszukiwaniu fak-tów potwierdzajacych
sprawdzane hipotezy, lecz na poszukiwaniu faktów
im zaprzeczajacych.   Istnieje malo
absurdalnych twierdzen, których nie da sie
potwier-dzic kilkoma obserwacjami. (Np. Lysi
ministrowie finansów sa niekompetentni).
Potwierdzenie nie rozstrzyga zatem o
prawdzi-wosci twierdzen.
75
OTO UZASADNIENIE DRUGIEGO POSTULATU POPPERA...
Popper nie chce wiec szukac potwierdzen teorii
nie rozstrzygaja one o prawdziwosci sprawdzanej
wiedzy. Natomiast zaobserwo-wanie zdarzenia,
zaprzeczajacego wnioskom, które wynikaja z
te-orii, oznacza, ze jest ona falszywa.
76
OTO UZASADNIENIE DRUGIEGO POSTULATU POPPERA...
Dazenie do falsyfikacji przyspiesza zatem
gromadzenie prawdzi-wej wiedzy. Teoria zasluguje
na uznanie nie wtedy, kiedy zgadza sie z wieloma
faktami, lecz wtedy gdy mimo prób - nie zdolano
jeszcze wskazac faktu, który by jej zaprzeczyl.
77
POMÓWMY O OSOBLIWOSCIACH EKONOMII JAKO NAUKI
EMPIRYCZNEJ Zdaniem wielu obserwatorów
osiagniecia ekonomistów nie sa duze. Np.
obserwatorzy wskazuja, ze   1. Ekonomisci nie
sa w stanie z wyprzedzeniem wiekszym niz rok
przewidziec tempa zmiany produkcji w kraju.
78
POMÓWMY TERAZ O OSOBLIWOSCIACH EKONOMII JA-KO
NAUKI EMPIRYCZNEJ Zdaniem wielu obserwatorów
osiagniecia ekonomistów nie sa duze. Np.
obserwatorzy wskazuja, ze   2. Ekonomisci nie
moga sie pochwalic tak efektownymi osiagnieciami,
jak bomba atomowa, ladowanie na Ksiezycu czy
przeszczep serca. Nie zdolali takze ustalic
takiej liczby uzytecznych twierdzen, która
pozwolilaby im konkurowac z naukami
przyrodniczymi.
79
Zdaniem wielu obserwatorów osiagniecia
ekonomistów nie sa duze. Np. obserwatorzy
wskazuja, ze 3. Ekonomisci czesto spieraja
sie publicznie o sprawy wydawaloby sie
podstawowe. Co wiecej, popelniaja spektakularne
pomylki, wyjasniajac i prognozujac przebieg
zdarzen gospodarczych, co ka-ze watpic w naukowy
charakter ich zajecia.
80
SPEKTAKULARNE POMYLKI EKONOMISTÓW
PRZYK-LAD...   Np., w 12. wydaniu slynnego
podrecznika z 1985 r. Paul Samuel-son twierdzil,
ze Zwiazek Radziecki od 1928 r. rozwija sie
szybciej od Stanów Zjednoczonych, Niemiec i
Japonii. Jeszcze na rok przed upadkiem muru
berlinskiego (w 1989 r.!) pisal "Gospo-darka
radziecka jest dowodem, ze - wbrew przekonaniom
wielu sceptyków socjalistyczna gospodarka
nakazowo-rozdzielcza mo-ze nie tylko dzialac,
lecz nawet rozkwitac".   Tymczasem, juz na
poczatku 1988 r. dzieki Gorbaczowo-wi wiadomo
bylo, ze gospodarka radziecka od dziesiecioleci
prze-zywa stagnacje...
81
Zdaniem wielu obserwatorów osiagniecia
ekonomistów nie sa duze...
82
Obserwatorzy wskazuja zwykle na nastepujace
powody niewiel-kiego zaawansowania ekonomii jako
nauki.
83
OGRANICZONE MOZLIWOSCI EKSPERYMENTOWANIA W
ekonomii niewielka role odgrywa doswiadczenie
(eksperyment), które jest standardowym narzedziem
pracy przyrodnika.
84
Doswiadczenie polega na zmianie jednych cech
zjawiska w celu us-talenia ich zwiazków z innymi
cechami. Eksperymentator stara sie usunac uboczne
wplywy, które moglyby zaklócic badane zwiazki.
85
Pomyslcie Panstwo w tym kontekscie np. o próbie
eksperymentalne-go sprawdzenia twierdzenia o
korzysciach wynikajacych ze wsta-pienia kraju do
UE. Niestety, do Unii Gospodarczej nie da sie
wsta-pic na próbe ?
86
NIEPEWNOSC TWIERDZEN Sama natura procesu
gospodarowania sprawia, ze twierdzenia
ekonomistów zachodza jedynie w scisle okreslonych
warunkach. Warunki te sa nie tylko zlozone, lecz
takze zmienne. Ma na nie wplyw m. in. cala sfera
kultury, system polityczny, technologia.
87
Zmiennosc warunków gospodarowania sprawia, ze -
niezbedne staje sie dokladne okreslenie zakresu
obowiazywania poszczegól-nych praw ekonomicznych.
Nastepuje to dzieki wymienieniu wa-runków
spelnienia tych regularnosci. Jednak ze wzgledu
na wiel-ka liczbe takich warunków sporzadzenie
odpowiedniej listy oka-zuje sie zwykle bardzo
trudne.   W efekcie twierdzenia ekonomistów sa
bardzo niepew-ne.
88
Pomyslcie Panstwo w tym kontekscie np. o zdaniu
Kiedy zwieksza sie popyt, rosna ceny Sposób
zorganizowania spoleczenstwa polskiego np. w
latach 60. XX w. sprawial, ze - zupelnie
inaczej niz we wspól-czesnej Polsce - wzrost
zapotrzebowania na dobro powodowal nie wzrost
ceny tego dobra, lecz wydluzenie sie kolejek.
89
Jak na dloni widzimy tu, ze rzeczywiscie Sama
natura procesu gospodarowania sprawia, ze
twierdzenia ekonomistów zachodza jedynie w scisle
okreslonych warunkach. Warunki te sa nie tylko
zlozone, lecz takze zmienne. Ma na nie wplyw m.
in. cala sfera kultury, system polityczny,
technologia.
90
OGÓLNIKOWOSC TWIERDZEN Dalej, zmiennosc warunków
gospodarowania jest przyczyna ogól-nikowosci
twierdzen ekonomistów. Na przyklad, zwykle nie
da sie stwierdzic, np. o ile DOKLADNIE zwieksza
sie cena i ilosc sprzedawanego dobra po wzroscie
docho-dów nabywców o, powiedzmy, 100...
91
WPLYW BADANIA I PUBLIKACJI WYNIKÓW NA PRZED-MIOT
BADANIA W ekonomii sama procedura badawcza moze
zmieniac zachowa-nie gospodarujacych ludzi.
  Podobny wplyw na cechy przedmiotu ekonomii
moze miec publi-kacja wyników badan.
92
Utrudnia to gromadzenie wiedzy o gospodarce.
Wszak zdobyta dzieki badaniu wiedza moze nie
opisywac normalnego zachowania gospodarujacych
ludzi, lecz ich zachowanie zmienione pod wply-wem
badania i opublikowania uzyskanych wyników.
Tymczasem celem badania jest opisanie zachowan
normalnych
93
Przykladem sa tzw. prognozy samoobalajace sie i
prognozy samo-potwierdzajace sie. Na przyklad,
ogloszenie przez ministra finan-sów prognozy
spadku kursów akcji na gieldzie moze sie
przyczy-nic do obnizki cen papierów
wartosciowych.
94
EKONOMIA A INTERESY W trakcie gospodarowania
realizowane sa materialne i niemate-rialne
interesy jednostek i grup ludzi. Wiedza
dostarczana przez ekonomie szczególnie silnie
wplywa na mozliwosc osiagania przez ludzi ich
celów
95
Prowadzi to do swiadomego lub nieswiadomego
znieksztalcania tej wiedzy w celu stworzenia
warunków dla osiagania korzysci materialnych i
niematerialnych przez konkretne osoby. Na
przyklad, zdarzyc sie moze, ze przed wyborami
niezalezne instytuty badawcze, oceniajac
sytuacje gospodarcza, beda lgaly jak z nut, aby
zapewnic zwyciestwo partiom, którym sprzyjaly
96
Wskazane osobliwosci ekonomii jako nauki
powoduja, ze ustalenia ekonomistów czesto nie sa
dobrze sprawdzonymi i potwierdzonymi prawami,
lecz prowizorycznymi, nieprecyzyjnymi
uogólnieniami, których prawdziwosc wymaga
spelnienia bardzo wielu trudnych do wyliczenia
warunków.
97
ZAMIAST ZAKONCZENIA Jednak dorobkiem ekonomii
nie sa tylko prawa naukowe. Jednym z ich
najwiekszych osiagniec jest JEZYK EKONOMII.
98
Chodzi o zestaw terminów i klasyfikacji w rodzaju
wartosci real-nej, kosztów transakcyjnych,
równowagi rynkowej, kosztu alternatywnego,
korzysci skali, efektów zewnetrznych,
pro-duktu krajowego brutto (PKB), kursu
odpowiadajacego pary-tetowi sily nabywczej,
mnoznika, bezrobocia naturalnego
/przymusowego czy korzysci komparatywnych.
99
Dzieki temu jezykowi ekonomisci coraz lepiej
opisuja i analizuja gospodarke. Te analizy
miewaja wielkie znaczenie praktyczne. Jest tak
np. w przypadku polityki antymonopolowej (np.
Czy podzielic to wielkie przedsiebiorstwo?) i
analizy kosztów i korzysci (np. Czy to wielkie
lotnisko wybudowac w tym akurat miejscu?).
100
A ze twierdzenia ekonomiczne sa niepewne, a
prognozy - czesto nietrafne? Nie od razu Kraków
zbudowano. Dawno, temu fizycy, chemicy itp. tez
zaczeli od stworzenia sobie jezyka..., ?.