Zinnen en Grammatica

1
Zinnen en Grammatica

• Natuurlijke taalverwerking
• week 4

2
Automatisch zinsontleden

• Herkennen van zinsdelen
• Onderwerp
• Persoonsvorm
• Lijdend voorwerp
• Bijwoordelijke bepalingen
  
• Woorden benoemen op woordsoort

3
Toepassingen

• Correctie van grammaticale fouten
• jan word ziek
• dit kind is verwent
• Dialoogsystemen
• USER wanneer gaat de volgende trein?
• SYSTEM over vijftien minuten
• Automatisch vertalen

4
Demonstraties

• NP-chunker
• Vind NPs (zelfstandige naamwoordgroep) in een
  tekst
• Alvey Tools Grammar
• algemene grammatica voor het Engels (klein
  woordenboek)
• NWO-TST (OVIS) parser in Hdrug
• Voor openbaar vervoer reisinformatie (gesproken
  taal, semantiek)

5
Wat is een grammatica

• Verzameling regels (en een woordenboek) die de
  grammaticale zinnen van een taal beschrijven
• Doelstelling 1 (automatisch) bepalen of een zin
  grammaticaal is (d.w.z. voldoet aan de regels van
  de grammatica)) of niet.
• Doelstelling 2 Structuur (constituenten,
  betekenis) toekennen aan zinnen van de taal.

6
Context-vrije grammatica

• Regels
• S --gt NP VP
• NP --gt Det A N
• VP --gt V
• VP --gt V NP

• Woordenboek
• Det --gt een
• N --gt voorbeeld
• A --gt eenvoudig
• V --gt is
• NP --gt dit

7
Dit is een eenvoudig voorbeeld
S
NP
VP
V
NP
Det
A
N
eenvoudig
Dit
is
een
voorbeeld
8
FSA versus CFG 1. recursieve regels

• Sommige talen of zinsconstructies zijn niet met
  een Finite state Grammatica (reguliere
  expressies) te beschrijven
• AN BN een aantal As, gevolgd door hetzelfde
  aantal Bs.

S --gt a S B S --gt a b
9
FSA versus CFG1. Recursieve regels

• Recursieve regels zijn in grammaticas heel
  gewoon
• een dun iel dom oud boompje
• een huis met tuin in Haren in de dorpskern
• N --gt A N
• N --gt N PP
• Niet iedere recursie is echt nodig
• macro(np, det, a, n, pp).
• pas wel op dat pp niet een macro mag zijn waarin
  np voorkomt

10
FSA versus CFG1. Recursieve regels

• Problemen ontstaan bij center-embedding
  recursie die in het midden van een regel
  optreedt
• de fotograaf die de vrouw fotografeerde
• NP --gt Det N Pronoun NP V
• (ik ken) de fotograaf die de vrouw die de man die
  de hond die de kat achtervolgde zag kust
  fotografeerde,.
• (Probleem zinnen met center-embedding zijn
  zeer moeilijk te verwerken

11
FSA versus CFG2. Structuur

• NP --gt Det N, N --gt A N, N --gt N PP
• macro(np,det,a,n,pp)
• Grammaticas zijn equivalent in zwakzwakke
  generatieve kracht ze accepteren dezelfde
  strings.
• Niet equivalent in sterke generatieve kracht
  CFG levert constituent-structuur op (boompjes),
  FSA niet.
• (syntactische) ambiguiteit is onzichtbaar in FSA

12
FSA versus CFG 2. Structuur

• VP --gt V NP
• VP --gt VP PP
• An eet rijst met een vork
• NP --gt NP PP
• An eet rijst met kip
• macro(vp,v,np,pp)

13
FSA versus CFG 2. Structuur
VP
PP
VP
VP
eet rijst
met een vork
NP
V
eet
NP
PP
rijst
met kip
14
Voorbij CFG

• CFG met features (kenmerken, attributen) en
  unificatie
• voorbeelden Definite Clause Grammar, Unificatie
  Grammatica.
• Transformationele grammatica is te lastig voor
  computationele doeleinden
• weinig formele precisie
• lastig voor automatisch ontleden

15
Voorbij CFG

• De taal WW (een rij woorden gevolgd door dezelfde
  rij woorden) is niet context-vrij
• aabcccaabccc
• Nederlandse werkwoordsclusters vertonen
  vergelijkbare cross-serial dependencies
• dat Peter Hans Cecilia de kraanvogels zag helpen
  fotograferen