YAKITLAR VE YAKIT SISTEMLERI

1
YAKITLAR VE YAKIT SISTEMLERI
MARINE DIESEL ENGINES

• Prof.Dr.Adnan PARLAK

2
Yakit maliyetlerinin yillara göre
3
ISLETME GIDERLERI

• Personel maaslari
• Kumanya
• Sigorta
• Liman ve kanal geçis ücretleri
• Klas kuruluslari harcamalari
• Bakim- tutum giderleri
• Yakit
• Yaglama yagi

4
YAKIT TÜKETEN MAKINELER

• M/E
• D/G
• KAZAN

5
(No Transcript)
6
ISLETME MALIYETLERINE ETKISI
7
YAKIT GIDERLERINI AZALTMA

• Ana makinenin yakit giderini azaltma,
• Jeneratörlerin yakit giderlerini azaltma,
• Atik enerjinin geri kazanilmasi,
• Elektrik tüketiminin azaltilmasi,
• Buhar tüketiminin azaltilmasi.

ISLETME MALIYETLERINI DÜSÜRMEK MALIYETLERE ETKI
EDEN MOTOR ÇALISMA PARAMETRELERINI IYI KONTROL
ETMEKLE MÜMKÜNDÜR
8
Yakit sistemleri

• Yakit özellikleri yanma verimini nasil etkiler?
• Yüzey gerilimi ve viskozitenin yanma verimi
  üzerine etkileri ne olabilir?

9
Sivilarda Parçalanma ve damlacik olusumu

• Diesel motorlarinda, sikistirma zamani
  sonunda yanma odasina püskürtülen yakitin
  atomizasyonu (parçalanmasi) yakit demeti ile
  havanin silindir içinde kisa bir süre içerisinde
  karisimiyla gerçeklesmektedir.
• Yakitin püskürtülmesindeki amaç sivinin küçük
  damlaciklara ayrilmasi sonucu hava ile temas eden
  yüzeyinin arttirilmasidir.
• Birim yakit hacminin 100 ?m çapindaki
  damlaciklara ayrilmasi sonucu toplam yüzey alani
  10,000 kez büyümektedir.

10
Sivilarda Parçalanma

• Sivilarin parçalanmasi iç ve dis kuvvetlerin
  etkisi altinda olmaktadir.
• Parçalanmada en önemli etkiyi atalet kuvvetleri
  ile viskoz kuvvetler arasindaki dengeyi
  tanimlayan Reynolds sayisi belirlemektedir.
• Re (atalet kuvvetleri)/(viskoz
  kuvvetler)? u D / ? u D /?
• Burada ? ? / ? (m2/s) olup kinematik
  viskozite olarak adlandirilir.

11
Diesel Yakit Demeti
Hava akimi içine püskürtme
Yanma çok farkli noktalarda ayni anda
baslamaktadir.
12
Parçalanma üzerine yakit özelliklerinin etkisi

• Viskozite (Viscosity)
• Yüzey gerilmesi (Surface tension)
• Setan sayisi (Cetane number)

13
Yakitin viskozitesi

• Bir sivinin viskozitesi akisa karsi gösterdigi
  direncin göstergesidir. Viskozite arttikça akisa
  karsi direnç artar.
• Mutlak viskozite (Poise, P), kinematik viskozite
  (stoke, St) veya Sec.Redwood I oalarak
  gösterilebilir.
• Viskozite sicaklikla ters iliskilidir. Sicaklik
  arttikça azalir, azaldikça artar. Verildigi
  sicaklik degerine bakmak gerekir.

14
Yakit viskozite birimlerinin esdegerleri
Approximate equivalent viscosities (for
information only) Kinematic viscosity (cSt) at
100 oC 6 10 15 25 35
45 55 Kinematic viscosity (cSt) at
50 oC 22 40 80 180 380
500 700 Sec. Redwood I at
100 oF 165 300 600 1500 3500
5000 7000
15
Damlacik çapina vizkozite ve yüzey gerilmesinin
etkisi
viskozitenin etkisi
Yüzey gerilme kuvvetinin etkisi
PÜSKÜRTME BASINCI (MPa)
PÜSKÜRTME BASINCI (MPa)
16
Damlacik çapina püskürtme basinci ve delik
çapinin etkisi
L/d orani ve enjektör delik çapi küçüldükçe artan
püskürtme basinciyla damlacik çapi küçülmektedir.
17
Düsük Hizli Jetlerde Parçalanma

• Viskozite nin etkisi
• iç akimi etkilemektedir
• Agir yakit (solda) 5000 cS
• Diesel yakiti (sagda) 6 cS

18
Yüzey geriliminin parçalanmaya etkisi

• Yüzey gerilme kuvvetinin tegetsel bileseni, Kt
  bozucu etkiyi arttirmakta
• eksenel dogrultudaki bileseni, Ka kesit
  daralmasini azaltici yönde etki etmekte

19
Sivi sütununun liflere ayrilmasi
20
Karsi basincin artmasi parçalanmayi
arttirmaktadir.
Ortam basinci 2.86 MPa
Ortam basinci 0.1 MPa
21
Püskürtme açisinin yakit ve silindir içi gaz
yogunluklarina bagli degisimi
Burada ?g ve ?y sirasiyla gaz ve yakit
yogunlugunu , A enjektör nozul geometrisiyle
ilgili bir sabittir(burada A4.9 alinmistir.
22
Yakitin penetrasyonun püskürtme basinci ve ortam
basincinin zamana göre degisimi
?p enjektör basinç düsmesi (Pinj Pg ), t
enjeksiyon süresi (s), dn nozul delik çapi (m), S
ve dn
23
Yakit demeti
Standart Pinj 200-1700 bar Püskürtme anindaki
Sil basinci, Pcomp 50- 100 bar Nozul delik
çapi, d 0.2-1 mm L/d
2 -8 Sicaklik, Tpüsk. 1000 K Yogunluk ?g
15-25 kg/m3
Sivi jeti enjektörü terk ettikçe türbülansli akis
artmakta, parçalanarak çevresini saran hava ile
karismaktadir. Baslangiçta jet hizi 102 m/s hiza
ulasmakta ve nozulun hemen çikisinda demetin en
disinda damlacik çapi 10 ?m çapa kadar
düsmektedir.
24
Püskürtme baslangicinda ort. damlacik çapi (Dd)
üzerine etki eden parametreler
s yakitin yüzey gerilmesi, ?g gaz yogunlugu, vr
gaz ve yakit demeti arasindaki rölatif hiz
(Ortalama püskürtme hizi alinmistir) C sabit, ?
en hizli büyüyen dalganin boyutsuz dalga boyu. ?
boyutsuz sayi
ile iliskilidir.
Bu denklem, püskürtme hizina bagli olarak,
enjektör delik çapi, yakit özellikleri,nozul
Ln/dn orani, silindir içi gaz yogunlugunun
damlacik çapi üzerine etkisini göstermektedir.
25
Yüksek Hizli Jetlerde Parçalanma

• Atomizasyon rejimi
• Enjektör deliginden çikan sivinin türbülansli
  yapisi (Yüksek Re) ve çikistan sonra karsilastigi
  hava direnci nedeniyle daha kolay
  parçalanmaktadir.
• - Sivinin havaya göre bagil hizi arttikça
• - Püskürtmenin yapildigi delik çapi küçüldükçe
• - Sivinin viskozitesi azaldikça
• - Püskürtmenin yapildigi ortam yogunlugu arttikça
• sivinin parçalanmasi da artacaktir.
•        

Segmanlar asinmissa yada kirilmissa Sivinin
parçalanmasi nasil olur?
26
Setan Sayisi

• Setan sayisi (SS) dizel yakitinin tutusma
  meylinin bir göstergesidir.
• Düsük setan sayili bir yakitla motorun çalismasi
  özellikle ilk hareket problemleri meydana
  getirir. Pik basinç, yanma gürültüsü ve HC
  emisyonlari artar.
• Setan Sayisi çok yüksek oldugu takdirde hava ve
  yakit yeteri kadar karisamadan tutusma
  gerçeklestigi için güçte düsme ve emisyonlarda
  artma meydana gelir.

27
VURUNTU VE TUTUSMA GECIKMESINE ETKI EDEN
PARAMETRELER
TG ms cinsinden
N Devir
EA aktivasyon enerjisi (Yakit özellikleri
önemli)
Politropik indeks modeli kullanilarak
sikistirma sonu T ve P tahmini
28
SORU
4 stroklu bir dizel motorunun soguk ilk harekette
rahat çalisabilmesi için sikistirma orani 18
olmasi gerekmektedir. Yukaridaki denklemleri
kullanarak ve Pi 1atm, Ti255 K, n1.13, N100
d/d, DH120mm, ve CN45 kabullerini yaparak
?12-20 için bir ?- ?TG grafigi çiziniz.Sayet
güvenli bir ilk hareket için ?TG lt20 0KMA olmasi
gerekiyorsa, Sikistirma orani ne olmalidir?
29
Cetane Number Measurement

• Setan sayisi, numune yakitin tutusma gecikme
  süresine esdeger süreyi veren setan (C16H34)
  alphamethyl naptane (C10H7 CH3) karisimdaki
  setanin hacimsel yüzde degeri olarak belirtilir.
  
• Referans Yakitlardan Setanin Setan Sayisi 100,
  alphamethyl naptanenin ise 0.
• Tutusmanin basladigi sikistirma oraninin(SO)
  belirlenmesi için CFR motoru kullanilir. Motor
  bir elektrik motoru tarafindan döndürülürken
  sikistirma orani tutusmanin basladigi noktaya
  kadar artirilir. Bu sekilde SS-Kritik Sik. Orani
  egrisi elde edilir.

30
Setan Sayisi-Kritik Sik. Orani grafigi
SS
?Ölçülen yakit
Kritik Sikistirma orani (?k)
31
Dizel indeksi veya Anilin noktasi

• SS ni pratik olarak Diesel Indeksi ile
  hesaplanabilir. Yakitin DI arttikça tutusma meyli
  artar
• Anilin kendisi gibi aromatlarla düsük
  sicakliklarda bile kolayca karisir. Parafin
  gurubu ile ise yüksek sicakliklarda gerçeklesir.
• Yakit içerisindeki parafin orani ne kadar yüksek
  ise karisma sicakligi o kadar yükselir.
  Sicakligi yükseltilerek tam karisan yakit,
  sogumaya birakilir. Anilinin ayrismaya basladigi
  sicaklik o yakitin DI ini verir.

32
Motor devrine göre kabul edilebilir
setan sayisi araliklari

• 50 60 ( Yüksek devirli dizel motorlari)
• 25 - 45 (Düsük devirli dizel motorlari)

Agir devirli dizel motorlarinda düsük setan
sayili yakit kullanilmasinin nedeni nedir?
33
GEMI DIZEL MOTORLARINDA KULLANILAN AGIR YAKIT
ÖZELLIKLERI VE STANDARTLAR
ISTENEN AGIR YAKIT ÖZELLIKLERI ISO 8217, BS6843
and to CIMAC DIREKTIFLERINE GÖRE YAPILIR.
Table 1 Marine fuel standards
34
Yakit Standartlari

• -British Standart BS MA 100 (1982 yilinda
  olusturuldu ve1989 yilinda revize edilerek
  uluslararasi uygun bir sekle getirildi)
• -CIMAC (International Council on Combustion
  Engines)
• -ISO 8217

35
Tecrübelere dayanilarak belirlenen (agir devirli
bir dizel motorunda) uygun yakit özellikleri (MAN
BW )
Table 2 Guiding fuel oil specification
Tabloda belirtilen yakit özelliklerinin
saglanmasi durumunda ana makine ve jeneratör
dizellerinin ömrünün arttigi ifade edilmektedir.
1 cSt 1 mm2/sec
36
Herhangi bir problemle karsilasilmamasi için
genel olarak yakit özelliklerinin asagidaki
degerleri asmamasina dikkat edilmemelidir. Çünkü
Tabloda verilen degerler rafineri çikis
degerleridir. Gemi sartlari ve tanklarin durumu
bu degerin asilmasina neden olabilir. Viscosit
y.450 cSt/50C Carbon residue.. .
18 Sulphur........4 Vanadium
...400 mg/kg
37
YAKITIN FIZIKSEL ÖZELLIKLERI VE ETKILERI

• Viskozite ve yogunluk
• Setan sayisi ve dizel indeksi
• Karbon artiklari
• Kül
• Parlama noktasi
• Kükürt
• Su
• Akma Noktasi
• Bulutlanma noktasi
• Asfaltenler
• Katalitik partiküller
• -Vanadium and sodium
• - Aluminium and silicon

38
Yakit özellikleri
Viscosity and density
Düsük viskozite yüksek yogunluk kötü tutusmaya
neden olur. Yakitin içerisindeki yabanci
partikül ve suyun seperatör vasitasiyla
ayristirilabilmesi açisindan yakitin yogunlugu
önemlidir. Yogunlugu yüksek yakitlarin karbon
içerikleri ve asfalt içerigi daha fazladir.
Yogunluk arttikça yakitin C/H oraninin arttigi
dolayisiyla isil degerinin azaldigini söylemek
mümkündür. Daha önceleri maksimum limit 991
kg/m3 iken klasik seperatörlerle
(prufier-clarfier ayristirma yapilabilmekte idi.
Ancak yeni seperatörlerle (ALCAP gibi) 1010 kg/m3
yogunlugundaki yakitlarda ayristirilabilmektedir.
39
Yakit özellikleri
Parlama noktasi Depolamada yangin güvenligi
açisindan önemlidir. 60 0C nin üstünde olmasi
istenir Kükürt Yanma esnasinda sülfürük asit
olusumuna neden olur. Korozif etkisi uygun
silindir yaglama yagi ve yanma odasi cidar
sicaklik kontrolü ile azaltilmaktadir. Yanma
prosesine etkisi çok azdir. Bulutlanma
noktasi Damitma ürünü yakitin mum kristallerinin
(wax) olusmaya basladigi sicakliktir. Filtrelerin
tikanmasinda önemlidir.
40
Yakit özellikleri
Karbon artiklari ve asfaltenler Yakit
laboratuar ortaminda tespit edilir. Çok düsük
miktarda hava gönderilerek ve motorda yanmanin
gerçeklesmedigi sartlarda meydana gelen eksik
yanmada açiga çikan karbon miktaridir. Konradson
denilen bir cihaz vasitasiyla ölçülür. Ancak bu
yöntem yerine günümüzde mikro karbon yöntemi
(MCR-micro carbon residue) daha hizli ve hassas
sonuç verdigi için tercih edilmektedir. Karbon
gaz yollarinin, piston, valfler ve yuvalarinin,
türbin kanatlarinin ve baca kazan borularinin
kirliligi açisindan önem arz eder. Yakit
içerisindeki karbon artigi arttikça kirlenme o
kadar hizli olur.Yaglama yagi ile birleserek
yapiskan bir madde olustururlar. Asfaltenler
yakitin yaglama özelligini etkilerler. Yakitin
asfalt içerigi arttikça pompa elemanlarinin
tutmasina neden olabilir.
41
Analysis Data
Su Yakit donanimi ve motor parçalarinin
asinmasina, soguk mevsimlerde devrenin donmasina
ve yakit akisina mani olur. Kullanimdan önce
seperatörle ayristirilmalidir. Özellikle yakit
içerisinde tuzlu suyun(deniz suyu gibi) bulunmasi
supap ve türbin kanatlarinda Sodyum oksit gibi
depozit olusumuna neden olur. Eger su tamamen
ayristirilamiyorsa seperatör çikisinda bir
homojenlestiriciden geçirilmesi tavsiye
edilmektedir.
42
Analysis Data
Kül Yakit içerisinde kati halde bulunan Vanadyum
ve Alüminyum gibi maddeleri ifade eder. Bir
kismi rafineri islemlerinden kalmaktadir. Bir
kismi oldukça asindiricidirlar. Bu nedenle
separatör araciligiyla büyük ölçüde
ayristirilmalidir. Temizleme islemini daha da
artirabilmek için seperatör çikisina ince
gözenekli filtre (510 µm) konulabilir.
Vanadium and sodium Vanadium yakit içerisinde
çözündügü için seperatörle ayristirilamaz.
Sodyumla birlikte egzoz valfi korozyonuna ve
türbin kirlenmesine enden olurlar. ISO 8217 ve
CIMAC a göre bu olaylar özellikle
sodyum/vanadyum agirlik orani 13 oldugu takdirde
meydana gelmektedir.
43
Analysis Data
Sodyum genellikle yakit içerisinde tuzlu su
olarak bulunur ve seperatörle ayrisabilir.
Vanadium depozitleri ayni zamanada TC
nozullarina ve kanatlarina büyük zararlar
verirler. Vanadyum depozitlerini bu bölgelerden
çikarmanin tek yolu T/C yi sökerek mekanik
olarak kazimaktir.
Dogrudan yada katki maddeleri vasitasiyla yakit
içerisinde magnezyum bulunmasi vanadyumun ergime
sicakliginin yükselmesine neden olmakta ve
böylece depozit olusumu önlenebilmektedir.
44
Fuel Oil Kararliligi
Ham petrol içeriginin farkli ve rafineri
islemlerinin farkliliklarindan dolayi elde
edilen yakitlar farkliliklar içerebilir. Bu
nedenle, farkli yakitlarin ayni tankta
karistirilmalarina mümkün mertebe müsaade
edilmemelidir. Bu sekilde karisan yakitlarin
kararli yapisi bozulabilir ve çamurlasma riski
dogururlar. Bu separatörlerin asiri çamurdan
bloke olmalarina neden olabilir. Servis
tankinda böyle bir homojen olmayan bir durum var
ise separatörün düsük debide servis tankina
çalistirilmasi gerekir.
45
Seperatörle temizleme tavsiyeleri
Gerek HFO gerekse MDO içerisinde rafineri çikisi
sonrasi kati ve sivi madde karisimi
olmaktadir.Dolayisiyla motora göndermeden önce
kati ve sivi maddelerin yakit içerisinden
ayristirilmasi gerekir. Yakit içerisindeki kati
partiküllerin baslicalari toz, kum ve rafineri
islemlerinden kalan katalistlerdir. Sivi
birikintiler ise tatli veya tuzlu su olusturur.
Yakit içerisindeki bu poroziteler yakit pompalari
ve elemanlarina, silindir cidarlarina ve egzoz
valf oturma yuvalarina zarar verebilirler. Ayni
zamanda türbin girislerinin tikanmasina ve
kanatlarin zarar görmesine neden
olabilirler. Efektif temizleme santrifüj
seperatörle olur. Optimum temizleme yakit
viskozitesinin olabildigince düsük ve sigil
duvarinin kirilmadigi sartlarda gerçeklesir.
46
YAKIT SEPERATÖRLERI

• YAKIT VE YAG SEPERATÖRLERINDE AYRISTIRMA VERIMINI
  ETKILEYEN FAKTÖRLER
• DEBI,
• ARAYÜZEY POZISYONU,
• SEPERATÖR ÇALISMA MODU
• YAKIT SEPERASYON SICAKLIGI

47
Yakit yogunlugu arttikça ara yüzeyin kirilma
riski artmaktadir. Prufier seperasyonda yogunluk
limiti 991 kg/m3 (15 0C).
Yogunluk ve viskozite arttikça yakitin isitilarak
gönderilmesi çok daha önemli hale gelmektedir (98
oC).
48
Yakit Seperasyon Tavsiyeleri
Yakit separatörünün debisi saatlik motor yakit
sarfiyatina esit olmalidir. Bu durumda separatör
24 saat boyunca çalistirilmalidir. Daha fazla
debiyle çalismasi seperasyon verimini düsürür.
Dogru gravite disk seçimi yakit içerisindeki
suyun atilmasi açisindan çok önemlidir. Disk
seçimi yakit yogunlugu dikkate alinarak
yapilmalidir.
Normalde en az iki seperatör seri veya paralel
olarak kullanilir. Arastirmalar en iyi
temizlemenin separatörlerin seri olarak purifier
ve clarifier modlarinda çalistirmaktir.
49
ARA YÜZEYIN ETKISI
180 mm2/s (50 0C)üzerindeki yakitlarda giris
sicakligi en üst sinir olan 98 0C tavsiye
edilmektedir.
SADECE ALT DISK GRUBU TEMIZLIK YAPAR!
DOGRU DISK
KÜÇÜK
ARAYÜZEY
Sigil çemberini kirmayacak en büyük çapli gravite
diski en dogru disktir.
50
prufier isleminden sonra Clarifier islemi daha
iyi sep. verimi verir. ÇÜNKÜ yakit içerisinde
fazla su olmasi durumunda clarifier islemi
verimsizdir.
Geminin dalga etkisiyle dip tk., dinlenme tanki
ve servis tankinin dibinde biriken çamur ve agir
partikülleri karistirmasi nedeniyle
separetaörleri paralel çalistirmak iyi
degildir. Clarifier modunda gravite diski su
çikisini kapadigindan su tahliyesi ancak slaç
tahliyesi esnasinda olabilir. Dolayisiyla yakit
içerisinde fazla miktarda su bulundugunda su
tamamen ayristirilamaz.
51
DISK SEÇIMININ ETKISI
Büyüklük,m m 5-6 6-8 8-10
Giris 16900 14100 6700 Dogru pozisyon 1600 1100 440 Yanlis pozisyon 4400 2700 920
52
ÇALISMA MODUNUN ETKISI
Büyüklük,m m 5-6 6-8 8-10 100 debide
Giris 16300 13600 6400 Çalisma modlari -Seri 530 420 220 -Paralel 5000 3100 900 -tek 4400 2700 920
53
ÇALISMA MODUNUN ETKISI
54
SEPERASYON VERIMINI ARTIRMAK IÇIN

• Dogru ara yüzey için dogru gravite diski
  seçilmeli,
• Separatöre gönderilen yakit debisi mümkün
  oldugunca düsük olmali,
• Genel uygulamanin aksine her iki seperatörü seri
  olarak çalistirmak gerekir.

55
Yüksek yogunluklu yakitlarin separasyonu
Ticari olarak satilan yakitlarin yogunlugunun 991
kg/m3 ün üzerine çikmasi,klasik separatörlerin
yerine clarifier ve prufier seperatörlerin
islevini ayni anda yapan, ECU kontrollü su çikisi
sensörlü yeni tip separatörlerin ortaya çikmasina
neden olmustur. Böylece 1010 kg/m3 yogunluga
kadar olan yakitlarin seperasyonu mümkün
olabilmektedir.
ALCAP olarak adlandirilan Alfa Laval e ait yeni
seperatörlerde yakit girisi süreklidir. Seperatör
Clarifier ve Prufier islemini birlikte
yürütmektedir. Su çikisinda bir su sensörü
vardir. Slaç süresi CPU tarafindan
ayarlanmaktadir.
Slaç süresinden önce su çikisina su gelirse
verimin düstügünü anlar, yakit miktarini ve slaç
süresini ayarlar.Su çikisini açar. Slaç
zamaninda ise su ve slaç birlikte atilir
56
ALCAP SEPERATÖR
57
Yakit Numunesi Almak
Numune alma Yakit alimi esnasinda en az bir
numune alinmali mühürlenmeli ve satici firmaya
tutanak imzalatilmalidir. Numune yakitin gerçek
degerini gösterebilmesi için transfer borusundan
ilk basma baslangici, ortasi ve sonunda olmak
üzere doldurulmalidir. Numune analizi Yakit
alinan firmanin evrak üzerinde belirtmis oldugu
degerlerin laboratuar ortaminda analiz edilmesi
ile agir yakitin yogunluk, viskozite, donma
noktasi gibi degerlerinin uygunlugu kontrol
edilmelidir. Degerlerden sapma var ise seperatör
ve optimal püskürtme için gerekli ön isitici
sicakligi yanlis ayarlanacagindan motor
performans degerlerinde kötülesme meydana
gelebilir.
58
homojenlestiriciler
Geleneksel sistemde, çamur ve suyun yakit
içerisinde asiri miktarda bulunmasi durumunda
Clarifier islemi güçlesir. Bu olumsuzlugun
etkisini azaltmak için seperatör çikisina
homojenlestiriciler konulmustur Homojenlestiric
iler Amaci Seperasyon sonrasi devrede kalan su
ve çamuru karistirarak homojen bir yapi meydana
getirmektir. Böylece motora ve yanmaya etkisi
minimize edilmis olmaktadir.Yakit içerisindeki
küçük abrazif partiküller burada çok küçük
partiküllere ayrilmaktadir.
59
Fuel Oil Sistemi
Yüksek viskoziteli yakitlarda ön isitmali ve
basinçli tip bir yakit sistemine gerek vardir. Bu
sistemde yakit dönüs hatlarinin dahi sicak olmasi
gerekir. Yakit besleme basincinin pompa
girisinde yaklasik 8 bar olmasi gerekir. Bu deger
sirkülasyon pompasi çikisinda 10 bar demektir.
150 0C ön isitma sicakliginda bile gazlasma ve
kavitasyon etkisi böylece elimine edilmis
olmaktadir. Dogru atomizasyon için yakit isitma
sicakligi belirtilen yakit viskozitesine göre
ayarlanmalidir. Uygun olmayan bir sicaklik
yanmayi etkiledigi gibi gömlek ve segmanlardaki
asinmanin artmasina ve egzoz valflerinin
yuvalarinin bozulmasina neden olur. Çok düsük
yakit sicakligi viskozitenin yükselmesine,
damlacik çaplarinin büyümesine, yanma veriminin
kötülesmesine, yakit sisteminde ise asiri
mekanik gerilmelerin olusmasina neden olur. Çogu
sistemlerde isitma buharla yapilmakta, çikis
sicakligi viskozite regülatörü vasitasiyla
yapilarak buhar miktari kontrol edilmektedir.
60
Uygun viskozite ayarinin yapilmasi
Viskozite ve sicakliga bagli olarak motor
girisindeki viskozite degeri tabloda
görülmektedir. Tavsiye edilen vsikozite degeri
10-15 cSt (50 0C) dir. Isiticinin hizli
kirlenmesinin önüne geçmek için sicakligin 150 0C
nin üzerine çikarilmamasi gerekir.
Fig. 4 Viskozite dönüsüm tablosu
61
(No Transcript)
62
Yakit sistemleri
63
Yakit sistemleri

• TANKLAR
• POMPALAR
• FILITRELER
• SEPERATÖRLER
• ISITICILAR
• VISKOZIMETRE

64
Dip Tank ve Yakit transfer sistemleri
65
(No Transcript)
66
(No Transcript)
67
(No Transcript)
68
(No Transcript)
69
Yakit sistemleri
ANIMASYON
70
Yeni Yakit Enjeksiyon Sistemi
Ilk hareket havasi dagiticisi(distributors),egzoz
valf tahrik mekanizmasi yoktur. Tüm kontroller
WECS 9500 tarafindan yapilmaktadir.
71
KEM SAFTSIZ MAKINELER-CRICOMMON RAIL INJECTION-1

• Tüm çalisma kosullarinda yanma odasindaki yanma
  proseslerinin optimizasyonu için büyük esneklik
  saglamaktadir.
• Sistemin baslica özellikleri, degisken püskürtme
  zamani (VIT-Variable Injection Timing),
  püskürtülen yakit miktarini ayarlama, degisken
  püskürtme basinci ve degisken zamanli egzoz valf
  kapama (VEC-Variable Exhaust Valve Closing).
• VEC ve VIT sistemlerinin karsilikli degisimiyle
  tüm motor yükleri boyunca optimum püskürtme
  avansi ve sikistirma orani artisi
  saglanabilmektedir.

72
KEM SAFTSIZ MAKINELER-CRICOMMON RAIL INJECTION-2

• Düsük yüklerde yüksek yanma basinci saglanirken,
  yüksek yüklerde ise asiri pik basincin önüne
  geçilebilmektedir.
• Common rail sistemi sayesinde yüksek püskürtme
  basincina ulasilabilir, bu düsük yüklerde bile
  iyi püskürtme karakteristigi saglar.
• Is emisyonunda artma olmaksizin normal makinenin
  kararli çalisabilecegi devrin 10-12 altinda
  çalistirmak mümkün olabilmektedir. Bu bogaz
  geçislerinde manevra esnekligi saglar

73
Püskürtme miktarini ayarlanmasi
Ön püskürtme Üçlü
püskürtme Sirali Püskürtme
Sekil 2 Sulzer in RT-Flex modeli için
gelistirdigi püskürtme modelleri
74
Püskürtme miktarini ayarlanmasi

• Ön püskürtmeli sistemde, ana püskürtme öncesi
  küçük miktardaki ön püskürtme yapilmaktadir.
• Üçlü püskürtme sisteminde(palsli püskürtme), bir
  çevrimde püskürtülecek miktari ardisik üç ayri
  püskürtme periyoduna bölünmektedir.
• Sirali püskürtme sisteminde ise, silindirdeki üç
  enjektör farkli zamanlarda püskürtme yapmaktadir.

75
Alçak devirli 2 veya 3 enjektör, yüksek hava
hareketi
Orta devirli Merkezi enjektör injector, hava
hareketi yok
Sekil 4 orta ve düsük devirli motorlarda
püskürtme karakteristiklerinin durumu
Düsük devirde, yüksek yanma verimi için ( yakit
ve havanin iyi karismasi için) yüksek hava
hareketlerine ve çoklu püskürtmeye ihtiyaç
vardir!..