Postepowanie w stanach zagrozenia zycia

1
Postepowanie w stanach zagrozenia zycia

• Podstawowe czynnosci resuscytacyjne u doroslych

2
Definicje

• Smierc kliniczna jest to stan choroby, w którym
  doszlo do odwracalnego zatrzymania podstawowych
  czynnosci organizmu warunkujacych zycie
  czlowieka, jakimi sa krazenie, oddychanie i
  swiadomosc, przy czym ze wzgledu na
  krótkotrwalosc zaistnialych zmian procesy
  biologiczne w obrebie poszczególnych komórek
  przebiegaja nadal.

3
Definicje

• Smierc biologiczna (definitywna) jest to
  nieodwracalny stan bedacy nastepstwem 4 - 5
  minutowego okresu smierci klinicznej.

4
Definicje

• Reanimacja jest to zespól takich czynnosci
  ozywiajacych, w rezultacie których przywrócone
  zostaja prawidlowe czynnosci wszystkich ukladów
  organizmu, lacznie z funkcjami ukladu nerwowego.

5
Definicje

• Resuscytacja polega na przywróceniu, tylko
  funkcji ukladu krazenia i oddechowego, jednak bez
  powrotu swiadomosci.

6
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Wskazania i przeciwwskazania do reanimacji -
  zaleza od
• Przyczyny zatrzymania krazenia np.
• Porazenie pradem, zatrucie lekami wskazanie,
• Nowotwór zlosliwy pluc p/wskazanie,

7
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Faktów medycznych z ostatniego okresu jego zycia
  np.
• Zdrowy wskazanie,
• Rozlegle zmiany narzadowe w przebiegu choroby
  nowotworowej p/wskazanie.
• Brak podstawowych informacji na powyzszy temat
  jest zawsze wskazaniem do reanimacji!!!

8
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Podstawowe zabiegi resuscytacyjne obejmuja
• Zapewnienie droznosci dróg oddechowych,
• Wspomaganie oddychania,
• Wspomaganie krazenia,
• bez uzycia specjalnego sprzetu, przy pomocy rak,
  oczu i uszu ratownika. Dobrze jest tez nie
  stracic glowy i nie poddac sie panice.

9
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Jako resuscytacje krazeniowo-oddechowa, okresla
  sie polaczenie wentylacji wlasnym powietrzem
  wydechowym (oddechy ratownicze) i uciskanie
  klatki piersiowej (posredni masaz serca), co
  stanowi podstawe wspólczesnych zabiegów
  resuscytacyjnych.

10
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Najwieksze szanse przezycia NZK istnieja gdy
• Dochodzi don w obecnosci swiadków,
• Swiadkowie wezwa pomoc odpowiednich sluzb
  ratunkowych, a do czasu ich przybycia sami
  podejma resuscytacje,
• Serce zatrzymuje sie w mechanizmie migotania
  komór,
• Wczesnie wykona sie defibrylacje i podejmie
  zaawansowane zabiegi resuscytacyjne.

11
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Podstawowe zabiegi resuscytacyjne stanowia jedno
  z ogniw lancucha przezycia.
• Obejmuja one ocene sytuacji, a nastepnie
  odpowiednie dzialania okreslane wg terminologii
  angielskiej jako ABC

12
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• A (airway) ocena i zapewnienie droznosci dróg
  oddechowych,
• B (breathing) ocena i podtrzymanie oddychania,
• C (circulation) ocena i podtrzymanie krazenia.

13
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Koncepcja lancucha przezycia podsumowuje
  czynnosci niezbedne do skutecznej resuscytacji.

14
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

1. Wczesne rozpoznanie sytuacji zagrozenia zycia i
   wezwanie pomocy wczesna i skuteczna reakcja
   moze zapobiec wystapieniu zatrzymania krazenia,

15
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

1. Wczesne podjecie RKO przez swiadków zdarzenia
   moze podwoic a nawet potroic szanse przezycia
   osób, u których doszlo do NZK w mechanizmie
   migotania komór,
2. Wczesna defibrylacja,
3. Wczesne podjecie zaawansowanego leczenia.

16
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Zasady postepowania CALL FAST i CALL FIRST
• Call first czyli wezwanie pomocy natychmiast
  obowiazuje w postepowaniu z poszkodowanym
  doroslym (po okresie pokwitania). Ocena czy to
  jeszcze dziecko czy juz dorosly zalezy wylacznie
  od oceny ratujacego.
• Wynika to z najczesciej wystepujacych pierwotnych
  przyczyn zatrzymaniakrazenia u doroslych jakimi
  sa przyczyny sercowe np. zawal m. sercowego,
  który przebiega w obrazie tzw. migotania komór.
  Tu zalezy nam na jak najszybszym dotarciu sprzetu
  o nazwie defibrylator, którym taka awarie mozna
  naprawic.

17
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Call fast czyli wezwanie pomocy szybko,
  obowiazuje w postepowaniu z dzieckiem i
  niemowleciem.
• U dzieci zwykle pierwotnie do zatrzymania
  krazenia prowadza przyczyny oddechowe np.
  zadlawienie.

18
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Stad wieksza uwage zwraca sie na rozpoczecie
  prowadzenia wentylacji i masazu serca i
  kontynuowanie tych czynnosci przez minute, po tym
  czasie nalezy wezwac pomoc kwalifikowana
  szybko, ale nie natychmiast.
• Wyjatki zatrzymania krazenia sercopochodne
  dzieci ze schorzeniami kardiologicznymi.

19
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Ocena sytuacji
• Ocena zagrozenia dla ratowanego, ratownika i
  swiadków zdarzenia upewnij sie, czy
  poszkodowany i wszyscy swiadkowie zdarzenia sa
  bezpieczni (walace sie mury, ulatniajacy sie gaz,
  porazenie pradem, pozar, poruszajace sie
  pojazdy). Zapewnij sobie komfort dzialania przez
  odsuniecie gapiów, albo polec komus by pilnowal
  porzadku. Zawsze jesli wydajesz jakies polecenie,
  wskazuj konkretna osobe. Tlum nie umie wykonywac
  polecen.

20
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Reakcje poszkodowanego delikatnie potrzasnij,
  glosno zapytaj jak sie czuje, nazywa, czy
  wszystko w porzadku. Nalezy zachowac ostroznosc,
  by nie nasilic ewentualnego urazu, zwlaszcza w
  obrebie szyjnego odcinka rdzenia kregowego. Jesli
  poszkodowany reaguje nalezy zostawic go w pozycji
  zastanej, o ile nie zagraza mu niebezpieczenstwo.
  Z drugiej strony, nie nalezy przesadzac z obawami
  o uraz kregoslupa. Czlowiek, który nie oddycha,
  jest nieprzytomny ma w pozycji na wznak wielkie
  szanse by zachlysnac sie wymiocinami. Warto o tym
  pamietac w przypadku osób pijanych. Lezaków
  imprezowych ukladamy do snu na boku.

21
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne
22
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Jesli nie reaguje glosno wezwac pomoc.

23
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Droznosc dróg oddechowych
• Przywrócenie i utrzymanie droznosci dróg
  oddechowych jest jedna z podstawowych czynnosci,
  które moze podjac ratownik.
• Dzieki temu jest szansa, ze czlowiek sie nie
  udusi.

24
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• rozluznic odziez wokól szyi ratowanego, sprawdzic
  zawartosc jamy ustnej,
• udroznic drogi oddechowe przez odgiecie glowy do
  tylu i uniesienie zuchwy w ten sposób odsuwa
  sie jezyk od tylnej sciany gardla. Zeby to sobie
  wyobrazic proponuje schylic mocno glowe (broda do
  klatki piersiowej) i zaznac komfortu oddychania w
  tej pozycji...

25
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Czynnosci te czesto wystarczaja do przywrócenia
  oddechu.

26
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Z jamy ustnej usuwa sie wszelkie widoczne ciala
  obce wymiociny, krew, wylamane elementy
  uzebienia wlasnego i sztucznego, pozostawiajac
  dobrze dopasowane protezy zebowe. Nie nalezy
  usuwac cial obcych na slepo.

27
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• sprawdzic obecnosc oddechów,
• Zasada obserwuj, sluchaj i czuj.
• Obserwuj ruchy klatki piersiowej,
• Sluchaj oddechu przyblizajac ucho do ust
  ratowanego,
• Czuj ruch powietrza na swoim policzku zblizonym
  do ust ratowanego,
• Na wszystkie te czynnosci nie wolno poswiecic
  wiecej niz 10 sekund. Jesli w tym czasie nie
  znajdziesz oznak oddechu prawidlowego to znaczy,
  ze czlowiek nie oddycha.

28
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne
29
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• W pierwszych minutach po zatrzymaniu krazenia
  poszkodowany moze slabo oddychac lub wykonywac
  glosne pojedyncze westchniecia oddechy
  agonalne, nie mylic z prawidlowym oddechem.
  Prawidlowy oddech u doroslego to 12-16 razy na
  minute (czyli 2 oddechy minimum w czasie 10
  sekund oceny). Dzieci oddychaja szybciej (im
  mniejsze tym szybciej niemowle nawet do 40/min)

30
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Gdy chory jest nieprzytomny, ale oddycha nalezy
  go ulozyc w pozycji bezpiecznej i równoczesnie
  wzywac pomoc kwalifikowana, oceniajac regularnie
  oddech.

31
Sposób ukladania w pozycji bezpiecznej

• Zdjac okulary poszkodowanemu, jezeli je ma,
• Ukleknac obok ratowanego i sprawdzic czy obie
  nogi sa wyprostowane,
• Reke od strony ratownika zgiac pod katem prostym
  w stawie barkowym i lokciowym, tak aby dlon reki
  byla skierowana do góry,

32
Sposób ukladania w pozycji bezpiecznej
33
Sposób ukladania w pozycji bezpiecznej

• Przelozyc drugie ramie ratowanego w poprzek jego
  klatki piersiowej, a wierzch jego dloni podlozyc
  mu pod policzek,
• Druga swoja reka uchwycic dalsza od siebie
  konczyne dolna tuz pod kolanem i pociagnac ja ku
  górze, nie odrywajac stopy od podloza,

34
Sposób ukladania w pozycji bezpiecznej
35
Sposób ukladania w pozycji bezpiecznej
36
Sposób ukladania w pozycji bezpiecznej

• Trzymajac nadal dlon ratowanego pod policzkiem
  pociagnac za dalsza konczyne dolna tak by
  ratowany obrócil sie na bok w strone ratownika,

37
Sposób ukladania w pozycji bezpiecznej

• Ulozyc konczyne dolna, za która ratowany byl
  przetaczany, tak aby w stawie biodrowym i
  kolanowym byla zgieta pod katem prostym,
• Odchylic glowe ratowanego, aby upewnic sie, ze
  drogi oddechowe sa drozne,

38
Sposób ukladania w pozycji bezpiecznej

• Gdy to konieczne, ulozyc reke ratowanego pod
  policzkiem, tak by utrzymac glowe w odgieciu,
• Regularnie sprawdzac oddychanie.
• Gdy zachodzi koniecznosc, by ratowany pozostal w
  pozycji bezpiecznej dluzej niz 30 min., po
  uplywie tego czasu trzeba go ulozyc na drugim boku

39
Sposób ukladania w pozycji bezpiecznej
40
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Teraz oceniamy czy poszkodowany ma zachowane
  krazenie. Jesli oddycha prawidlowo to krazenie
  tez raczej ma. Jesli nie oddycha to zapewne nie
  ma tez prawidlowego krazenia. Lapanie za
  nadgarstek nie ma najmniejszego sensu. Tetno
  sprawdzamy na szyi. Okolo 2 szerokosci palców w
  bok od chrzastki na szyi (jablko Adama) mozna
  wyczuc tetno. Jesli w czasie 10 sekund wyraznie
  je wyczujemy to jest ok. Jesli w czasie 10 sekund
  nie wyczujemy tetna to zakladamy, ze go nie ma i
  powinnismy zaczac masaz posredni serca.Jesli nie
  umiemy tego robic to nie robimy. Zakladamy, ze
  tetna nie ma skoro nie ma oddechu.

41
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Ukleknij obok poszkodowanego, ulóz nadgarstek
  jednej reki na srodku klatki piersiowej
  poszkodowanego,

42
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne
43
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Ulóz nadgarstek drugiej reki na juz polozonym,
  splec palce obu dloni

44
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne
45
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Nie uciskaj nadbrzusza ani dolnego konca mostka,
• Pochyl sie nad poszkodowanym, wyprostowane
  ramiona ustaw prostopadle do mostka i uciskaj na
  glebokosc 4-5 cm,
• Po kazdym ucisnieciu zwolnij nacisk na klatke
  piersiowa, nie odrywajac dloni od mostka,
  powtarzaj ucisniecia z czestoscia 100/min.
• Okres uciskania i relaksacji mostka powinien byc
  taki sam.

46
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne
47
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Polacz uciskanie klatki piersiowej z oddechami
  ratowniczymi
• Po wykonaniu 30 ucisniec klatki piersiowej
  udroznij drogi oddechowe, odginajac glowe i
  unoszac zuchwe,
• Zacisnij skrzydelka nosa, pozostaw usta
  delikatnie otwarte, jednoczesnie utrzymujac
  uniesienie zuchwy,

48
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne
49
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Wez normalny wdech i obejmij szczelnie usta
  poszkodowanego swoimi ustami,
• Wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego
  przez okolo 1 sekunde, obserwujac jednoczesnie
  czy klatka piersiowa sie unosi, taki oddech
  ratowniczy jest efektywny,

50
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne
51
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Utrzymujac odgiecie glowy i uniesienie zuchwy,
  odsun swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj
  czy klatka piersiowa opada podczas wydechu,

52
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne
53
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Jeszcze raz nabierz powietrza, wdmuchnij do ust
  poszkodowanego, dazac do wykonania dwóch
  skutecznych oddechów ratowniczych,
• Nastepnie ponownie polóz rece w odpowiedniej
  pozycji na mostku i wykonaj kolejnych 30 ucisniec
  klatki piersiowej,

54
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy
  ratownicze w stosunku 30 2,
• Przerwij swoje dzialania w celu sprawdzenia stanu
  poszkodowanego tylko wtedy, gdy zacznie on
  prawidlowo oddychac, w innym przypadku nie
  przerywaj resuscytacji.

55
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Jezeli wykonany pierwszy oddech ratowniczy nie
  powoduje uniesienia sie klatki piersiowej jak
  przy normalnym oddychaniu, wykonaj nastepujace
  czynnosci
• Sprawdz jame ustna poszkodowanego i usun widoczne
  ciala obce,

56
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Sprawdz czy odgiecie glowy i uniesienie zuchwy sa
  poprawnie wykonane,
• Wykonaj nie wiecej niz 2 próby wentylacji za
  kazdym razem, zanim podejmiesz ponownie uciskanie
  klatki piersiowej,

57
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Jezeli na miejscu zdarzenia jest wiecej niz jeden
  ratownik, ratownicy powinni sie zmieniac podczas
  prowadzenia RKO co 1-2 minuty, aby zapobiec
  zmeczeniu, nalezy zminimalizowac przerwy podczas
  zmian.

58
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• RKO ograniczona wylacznie do ucisniec klatki
  piersiowej mozesz prowadzic w nastepujacych
  sytuacjach
• Jezeli nie jestes w stanie lub nie chcesz
  wykonywac oddechów ratowniczych bo np. sie
  brzydzisz, zastosuj ucisniecia klatki piersiowej.
  Jesli chcesz sie zabezpieczyc przed bezposrednim
  kontaktem z poszkodowanym, wez worek foliowy,
  palcem zrób w nim dziure, folie polóz na twarzy
  poszkodowanego, a przez dziure w folii wdmuchuj
  powietrze. W aptekach czy sklepach medycznych
  mozna kupic maski kieszonkowe do sztucznego
  oddychania w formie breloka do kluczy. Kosztuja
  grosze.

59
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Jezeli stosujesz wylacznie ucisniecia klatki
  piersiowej, wykonuj je bez przerwy, z
  czestotliwoscia 100/min. Jakikolwiek przeplyw
  krwi w sercu wywolany masazem powstaje po okolo
  minucie uciskania. Kazda przerwa w masazu powyzej
  10 sekund to zaczynanie od zera napedzania
  przeplywu krwi.
• Przerwij swoje dzialania w celu sprawdzenia
  stanu poszkodowanego, tylko wtedy, jezeli zacznie
  on prawidlowo oddychac, w innym przypadku nie
  przerywaj resuscytacji.

60
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne

• Kontynuuj resuscytacje do czasu gdy
• Przybeda wykwalifikowane sluzby medyczne i
  przejma dzialania,
• Poszkodowany zacznie prawidlowo oddychac,
• Ulegniesz wyczerpaniu.

61
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne uwagi
koncowe

• RKO nalezy rozpoczac gdy poszkodowany jest
  nieprzytomny i nie oddycha,
• Nie mylic oddechów agonalnych z prawidlowym
  oddychaniem.
• Ewentualne zlamanie mostka lub zeber nie jest
  istotnym problemem dla osoby, która de facto nie
  zyje. Nie nalezy sie tym przejmowac ponad
  miare.Zebra sie zagoja, smierc jest
  nieodwracalna.

62
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne uwagi
koncowe

• Wystarczajaca objetosc oddechowa to 500-600 ml
  tyle ile wynosi normalna objetosc przecietnego
  oddechu osoby doroslej, w ciagu ok. 1 sekundy,
• Nalezy unikac mocnych i szybkich wdechów. Wtedy
  dmuchamy zoladek i pacjent po prostu zwymiotuje.
• Nalezy pozwolic, aby klatka piersiowa opadla w
  czasie wydechu.

63
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne uwagi
koncowe

• Miejsce ulozenia rak w czasie uciskania klatki
  piersiowej srodek klatki piersiowej,
• Czestotliwosc ucisków 100/min,
• Glebokosc ucisniec 4-5 cm,
• Nalezy pozwolic aby klatka piersiowa wracala po
  kazdym ucisku do pozycji wyjsciowej,

64
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne uwagi
koncowe

• Fazy nacisku i relaksacji powinny trwac tyle
  samo,
• Minimalizowac przerwy pomiedzy ucisnieciami,
• Nie wykorzystywac oceny tetna na tetnicy szyjnej
  i udowej, jako wskaznika skutecznosci przeplywu
  tetniczego,
• Stosunek ucisniec klatki piersiowej do wentylacji
  powinien wynosic 30 2,

65
Podstawowe czynnosci resuscytacyjne uwagi
koncowe

• Samo uciskanie klatki piersiowej moze byc w
  pierwszych minutach zk tak samo efektywne, jak
  polaczenie uciskania z wentylacja, pod warunkiem,
  ze przyczyna NZK nie bylo zadlawienie
• Nie zmienia to faktu, ze polaczenie uciskania
  klatki piersiowej z wentylacja jest metoda
  lepsza.

66
Algorytm postepowania u doroslych