AFET Y

1
Istanbul Sismik Riskin Azaltilmasi ve Acil Durum
Hazirlik Projesi (ISMEP)
Kazim Gökhan ELGIN Direktör Istanbul Proje
Koordinasyon Birimi 18 Mayis 2006
2
KALKINMA-AFET ILISKISI

• DÜNYADA
• Dogal afetler son 20 yilda 1.5 milyon kisinin
  hayatini kaybetmesine neden olmustur.
• Riske maruz nüfusun 15i gelismis ülkelerde
  olmasina ragmen afette can kayiplarinin 1.8i bu
  ülkelerde meydana gelmektedir.
• Dogal afetlerin 94ü gelismekte olan ülkelerde
  meydana gelmistir.
• Dogal afetlerden etkilenen insanlarin 98i
  gelismekte olan ülkelerde yasamaktadir.

3
KALKINMA-AFET ILISKISI

• DÜNYADA
• Gelismekte olan ülkelerde yillik G.S.Y.I.H. kaybi
  2-15 arasinda degismektedir.
• Kalkinmakta olan ülkelerin ekonomik kayiplari
  (G.S.M.H. si olarak) gelismis ülkelerin 20
  mislidir.
• 1990larda afetlerden kaynaklanan ortalama yillik
  kayiplar 63 milyar dir.
• 2050de dogal afetlerin yillik faturasinin 300
  milyar olacagi tahmin edilmektedir.

4
TÜRKIYE VE DOGAL AFETLER

• Depremler
• Ülkemiz sismik açidan Dünyanin en aktif
  bölgelerindendir.
• Nüfusunun 70i deprem riski yüksek olan
  alanlarda yasamaktadir.
• Topraklarinin 66si aktif fay bölgelerinde
  bulunmaktadir.
• Son yüzyilda meydana gelen afetlerin yol açtigi
  kayiplarin 64ü ve hasar gören binalarin 75i
  depremlerden kaynaklanmistir.
• Seller
• Genelikle kiyi bölgelerinde meydana gelmekte ve
  orman alanlarinin azalmasi, erozyon ve kontrolsüz
  gelismeye bagli olarak siddeti artmaktadir.
• Selden kaynaklanan kayiplar, toplam afet
  kayiplarinin 15idir.
• Yillik ortalama kayip 100 milyon üzerindedir.
• Heyelanlar
• Topraklarin 25i heyelana maruz kalmaktadir.
• Nüfusun 11i bu alanlarda yasamaktadir.
• Toplam afet kayiplarinin 16si heyelanlardan
  kaynaklanmaktadir.

5
(No Transcript)
6
(No Transcript)
7
(No Transcript)
8
TÜRKIYE

• Son 10 yilda tahmini birincil ekonomik kayiplar
  yilda
• 1 milyar in üzerindedir.
• Richter ölçegi ile 5.5 üzerinde yillik deprem
  sikligi 0.76
• (Dünyada 6. Sirada)
• Afet nedeniyle yillik can kaybi 950
• (Dünyada 3. Sirada)
• Nüfus basina (milyon) can kaybi 15,58
• (Dünyada 4. Sirada)
• Yillik ortalama afete maruz nüfus 2.745.757
  kisi
• (Dünyada 8. Sirada)
• Maruz nüfus basina (milyon) can kaybi 346 kisi
  
• (Dünyada 4. Sirada)

9
1999 Marmara Depreminden Alinan Dersler

• HABERLESME
• Haberlesmenin saglanamamasi
• Ilk saatlerde bütün telefonlarin kullanim disi
  kalmasi

• MÜDAHALE
• Arama kurtarma faaliyetleri organize ve
  koordineli olamamasi
• Kaos ortami
• Yardim için resmi prosedür ve izin
• Geceleri aydinlatmada sorun yasandigindan
  kurtarma faaliyetlerinin etkin yürütülememesi
• Lojistik desteklerde yetersizlik
• Saglik ve bina yapi bilgisine yeterince sahip
  olmayan amatör kurtarma görevlileri ve
  gönüllülerin yarattigi karmasa/ tehlike

• HASAR
• 77,000 den fazla agir hasarli bina
• Kamu binalarinda hasar
• Deprem sonrasi kullanilamayan ve hasar gören
  altyapi
• Bina hasarlarinin degerlendirilmesindeki karmasa

• EKONOMIK KAYIPLAR
• 10-15 milyar birincil ekonomik kayip
• Türkiye G.S.M.H.nin 5-7si

10
TÜRKIYEDE POLITIKA DEGISIKLIKLERI

• Kader
• Reaktif
• Yara sarma
• Bekle ve gör
• Kriz Yönetimi
• Kisa süreli çabalar
• Riske maruz gelisme

• Tercih
• Proaktif
• Zarar Azaltma
• Tahmin et ve önle
• Risk Yönetimi
• Bütüncül Yaklasim
• Sürdürülebilir gelisme

11
ISTANBUL

• San Francisco, Los Angeles ve Tokyo ile
  karsilastirilabilir ölçüde sismik risk
• 30 yil içinde büyük bir deprem yasanma olasiligi
  50den fazla,
• 10 yil içinde büyük bir deprem yasanma olasiligi
  20den fazla
• Istanbul da 7.5 büyüklügünde deprem oldugunda
  olusacak sosyal ve ekonomik etkiler
• Yaklasik 70 bin ölü,120 bin yarali-agir yarali,
  400.000 hafif yarali
• Birincil ekonomik kayiplar 30 Milyar

12
Bütüncül Afet Yönetimi Ilkeleri
Isiginda Istanbulun Afete Hazirlikli Hale Gelmesi
Acil Durum Yönetimi
Mevzuat - Arastirmalar
Altyapi
Egitim ve Katilim
Tarihi Yapilar
Üstyapi
Imar ve SehircilikKanunu
Halkin bilinçlen.
Haberlesme Sistemleri
Kamu Binalari

• Liman, havalimani
• Yol, köprü
• Dogalgaz
• Elektrik
• Su
• Kanalizasyon
• Diger

• Kültür Bakanligi
• Vakiflar Gn. Md.
• Büyüksehir Bld.
• T.B.M.M.
• Özel Mülkiyet

Bina Güç. Yönet.
Karar vericiler
Acil Durum Bilgi Sistemi
Konutlar-Isyerleri
Zemin Iyi.Yönet.
Kamu personeli
Müdahale Kapasitesinin Güçlendirilmesi
Sanayi Siteleri ve Endüstri Yapilari
DASK
Imar Haklarinin Transferi
Özel sektör

• Envanter
• Önceliklendirme
• Çoklu afet risk degerlendirmesi
• Isbirligi (Tarihçiler, mimarlar, yurdisinda
  uygulamalar, uluslar-arasi anlasmalar)
• Pilot uygulamalar

Yapi Denetimi Kanunu
Kat Mülkiyeti Kanunu
Arastirmalar

• Sosyo-ekonomik
• Katilim Egilimi
• Çevresel Etki

13
Bütüncül Afet Yönetimi Ilkeleri
Isiginda Istanbulun Afete Hazirlikli Hale Gelmesi
Acil Durum Yönetimi
Mevzuat - Arastirmalar
Altyapi
Egitim ve Katilim
Tarihi Yapilar
Üstyapi
Kamu Binalari
Konutlar-Isyerleri
Sanayi Siteleri ve EndüstriYapilari
Mikrobölgeleme

• Hastane
• Okul
• Emniyet
• Itfaiye
• Üniversite
• Yurtlar
• Diger

• Organize Sanayi Siteleri
• Endüstri Bölgeleri
• Büyük Fabrikalar
• Büyük LPG Depolama Tesisleri
• Rafineriler
• Sehir Merkezinde tehlike arzedebilecek Benzin ve
  LPG Istasyonlari
• Nazim Imar Planina göre sehir disina tasinmasi
  gereken sanayi tesisleri

Fiziki Planlama
Bina Degerlendirmesi
Güçlendirme / Kentsel Dönüsüm
Öncelik Belirleme
Yikim / Yeniden Yapim
Degerlendirme

• Yogunluk Azaltma
• Yeni yerlesim alanlari
• Uydu kentler

Güçlendirme
Yikim-Yeniden Yapim
14
Istanbul Sismik Riskin Azaltilmasi ve Acil Durum
Hazirlik (ISMEP) Projesi

• Ülke/Bölge Türkiye/Istanbul
• Proje Süresi 5 Yil
• Uygulayici Kurum Istanbul Il Özel Idaresi /
  Istanbul Proje Koordinasyon Birimi (IPKB)
• Finans Destegi Dünya Bankasi
• Kredi Tutari 400 milyon (310 milyon Avro)

15
ISMEP PROJESI AMAÇLARI

• Afet yönetiminin kurumsal ve teknik kapasitesinin
  arttirilmasi,
• Halkin acil durumlara hazirlik ve müdahale
  bilincinin arttirilmasi,
• Öncelikli kamu binalarinin güçlendirilmesi/yeniden
  yapilmasi,
• Kültürel ve tarihi miras kapsamindaki binalarin
  sismik risk envanterinin çikarilmasi ve
  projelendirilmesi,
• Imar ve yapi mevzuatinin daha etkin
  uygulanabilmesine yönelik destekleyici önlemler
  alinmasi.

16
ISMEP PROJESI
Acil Durum Hazirlik Kapasitesinin Arttirilmasi
(73.36)
Imar Mevzuatinin Etkin Olarak Uygulanmasi
(7.54)
Öncelikli Kamu Binalari için Sismik Riskin
Azaltilmasi (310.9)
Halkin Bilinçlendirilmesi
Öncelikli Kamu Binalarinin Güçlendirilmesi/Yeniden
Insaasi
Haberlesme Sistemleri
0,23 milyon
32,84 milyon
305,62 milyon
Acil Durum Bilgi Sistemi
Mevzuat Çerçevesinin Gelistirilmesi
Altyapi risk degerlendirmesi
2,45 milyon
7,66 milyon
0,56 milyon
Müdahale Kapasitesinin Güçlendirilmesi
Tarihi Yapilarin risk degerlendirmesi
Mühendislerin Egitimi
1,20 milyon
2,83 milyon
14,64 milyon
Insaat ruhsati verme yöntemlerinin izlenmesi
AYMnin Kurumsal Kapasitesinin Güçlen.
5,55 milyon
9,77 milyon
Bilinçlendirme ve egitim
8,45 milyon
17
(No Transcript)
18
ISMEP PROJE BILESENLERI
19
A BILESENI Acil Durum Hazirlik Kapasitesinin
Arttirilmasi

• Haberlesme sistemlerinin gelistirilmesi,
• Acil durum yönetim bilgi sisteminin kurulmasi,
• Afet Yönetim Merkezinin (AYM) kurumsal
  kapasitesinin arttirilmasi,
• Acil Durum Müdahale kapasitesinin arttirilmasi,
• Kamuoyunun bilinçlendirilme ve bilgilendirilmesi.

20
A BILESENI Acil Durum Hazirlik Kapasitesinin
Arttirilmasi

• En yüksek kullanici sayisi (yaklasik 70.000) ve
  çesitliligine sahip ,
• Bütüncül,
• Sahada da mobil esgüdümü saglayan,
• Ilk ve en büyük sayisal telsiz iletisim agina
  sahip,
• Imardan nüfusa tüm verilerin toplandigi en yogun
  ve yüksek kapasiteli,
• Yedekli
• kamusal bilgi ve iletisim sistemi
  olusturulmasi hedeflenmektedir.

21
(No Transcript)
22
B BILESENIÖncelikli Kamu Binalari için Sismik
Riskin Azaltilmasi

• Okul, hastane, yurt, idari ve sosyal hizmet
  binalarindan olusan öncelikli kamu binalarinin
  güçlendirilmesi veya yeniden yapilmasi,
• Dogal gaz, su, elektrik, telekomünikasyon, ulasim
  ve hayati önem tasiyan diger alt yapi ile ilgili
  sismik risk degerlendirmesi,
• Istanbuldaki tarihi ve kültürel miras kapsaminda
  Kültür ve Turizm Bakanligi himayesi altindaki
  binalarin envanterinin çikarilmasi ve bu kapsamda
  seçilen binalara iliskin sismik risk
  degerlendirmesinin yapilarak güçlendirme
  projelerinin hazirlanmasi,
• Yeniden yapim ve yer degistirmeye iliskin olarak
  kamu arsa/arazilerinin farkli sekillerde
  degerlendirilebilmesi amaciyla mevcut arsa/arazi
  yönetimi politika ve araçlarinin analiz edilmesi.

23
Önceliklendirme Çalismalari Kapsaminda
Degerlendirilen Kamu Binalari
24
Sektörler Için Belirlenen Öncelik Kriterleri

• Kullanilan kriterler
• Afet ani ulasim durumu
• Deprem kaynagina uzaklik
• Afet planlamasindaki önemi
• Binanin teknik özellikleri

25
Hastaneler için öncelik kriterleri
26
Okullar için öncelik kriterleri
27
Öncelikli Kamu Binalarinin Güçlendirilmesi için
Ayrilan Bütçeye Göre Bina Sayilari

• (güçlendirmenin m2 birim maliyeti dikkate
  alinmistir)

28
(No Transcript)
29
C BILESENIImar ve Yapi Mevzuatinin Uygulanmasi

• Imar mevzuatina uyumlu yapilasmanin kamu
  güvenligi açisindan önemi hususunda halkin
  bilinçlendirilmesi,
• Belediyelerin imar mevzuati uygulamalarinda
  karsilastiklari sorunlarin tespit edilmesi
  amaciyla mevzuatin incelenmesi ve çözüm önerileri
  getirilmesi,
• Mühendislerin gönüllü yetkilendirme/egitimlerine
  iliskin çalismalar yürütülmesi,
• Istanbul Büyüksehir Belediyesi ve iki pilot
  belediyenin imar mevzuati ve arsa/arazi kullanim
  planlarini daha etkin bir sekilde uygulamalarini
  desteklemek amaciyla kurumsal ve teknik
  kapasitelerinin arttirilmasi.

30
(No Transcript)
31
ISMEP PROJESI

• Muhtemel can kayiplarini önleyecek,
• Olasi bir depremden kaynaklanacak sosyal,
  ekonomik ve finansal etkileri azaltacak,
• Afete iliskin diger proje ve faaliyetler
  açisindan iyi bir model olusturacak,
• Yerel yönetimlerin acil durum yönetim
  kapasitelerinin güçlendirilmesi alaninda bir
  örnek teskil edecektir.

32
Tesekkür Ederiz...