Retoryka w ekonomii

1
Retoryka w ekonomii

• Na podstawie The Rhetorics of Ekonomics
  Donalda/Deidre N. McCloskey
• Monika Kruszewska

2
Plan prezentacji

• Pojecie retoryki
• Rys historyczny
• Retoryka oficjalna i nieoficjalna
• Glówne cechy modernizmu
• Zarzuty wobec modernizmu
• Retoryka nieoficjalna
• Podsumowanie
• Pytania do dyskusji

3
Czym jest retoryka?

• Retoryka wiedza o efektywnej umiejetnosci
  argumentacji i przekonywania w dyskusji
• Odnosi sie do caloksztaltu sztuki i nauki
  argumentacji, uczciwego przekonywania w znaczeniu
  dobrej konwersacji
• W ekonomii czesto nie jest prostym odwolywaniem
  sie do logiki lub dostepnych dowodów empirycznych

4
Rys historyczny

• Odkryta przez Arystotelesa, Cycerona i
  Kwintyliusza
• Kartezjusz podzial wedle kryteriów
  prawda-falsz krytyka retoryki
• Ramus usuniecie z obrebu teorii retoryki
  rozwazan na temat technik argumentacji,
  szczególnie rozumowan opartych na
  prawdopodobienstwie
• I.A.Richards
• K.Burke
• K.Popper
• T.Kuhn
• I.Lacatos
• Szkola austriacka Odrzucenie ekonometrii moze
  byc racjonalne
• Instytucjonalizm wylacznie w wypadku gdy
  naiwne
• Marksizm twierdzenia zostana przyjete
  powaznie

5
Reguly metodologiczne

• Ekonomisci nie uzywaja w praktyce regul
  metodologicznych
• Reguly Metodologiczne (zaczerpniete z filozofii
  nauk scislych) sa niepotrzebne
• Gdyby nie stosowano sie do regul, oznaczaloby to
  ograniczenie sposobów badania w ekonomii,
  zastopowanie postepu

6
Retoryka jest zdyscyplinowana konwersacja

• W. Booth Modern Dogma and the Rhetoric of
  Assent
• W.Booth sprawdzanie tego w co wierzymy,
  niekoniecznie udowadnianie tego, co prawdziwe
  poprzez abstrakcyjne metody
• W.Booth retoryka jest sztuka odkrywania
  dobrych/poprawnych rozumowan, a tez wariantów
  dowodzen
• W.Booth poszukiwanie argumentów oraz polepszanie
  wiedzy przez wzajemna konwersacje

7
Postawy w dyskusji w ekonomii

• W ekonomii dwa dyskursy oficjalny i nieoficjalny
• Oficjalna
• modernizm
• polaczenie pozytywizmu logicznego, behawioryzmu,
  operacjonalizmu hipotetyczno-naukowej metodologii
  nauki
• Nieoficjalna
• Postmodernistyczna
• Ekonomiczne metafory, precedensy historyczne,
  introspekcje, sila autorytetu, urok symetrii,
  wartosci moralne
• ukryta, codzienna
• Nieoficjalna ma szersze podstawy i wieksza
  swobode
• Metodologia oficjalna narzuca ekonomii jako nauce
  standardy, które wywodza sie z filozofii
• Przeciwnicy oficjalnej mówia o niej pogardliwie
  przechodni punkt widzenia (modernizm uznaje, ze
  wszelka pewna wiedza pochodzi z dokonan naukowców
  poczatku XX wieku)

8
Metodologia modernizmu

• Najbardziej znane prace
• M.Friedman The Methodology of Positive
  Economics
• G.Becker i G.Stigler De Gustibus Non Est
  Disputandum
• Modernizm w rozumieniu ekonomicznym zwiazany jest
  ze szkola chicagowska
• Zgodna z pogladami szkoly kartezjanskiej logika
  rzadzi rozumowaniem, prawdziwe tylko to co
  niepodwazalne i w co nie mozna watpic

9
Glówne cechy modernizmu

• Predykcja i kontrola jest celem nauki
• Tylko obserwowalne predykcje maja znaczenie dla
  jej prawdziwosci
• Obserwowalnosc pociaga za soba obiektywne,
  replikowalne eksperymenty
• Wtedy i tylko wtedy, jezeli predykcje teorii
  okaza sie falszywe, teoria jest falszywa
• Obiektywna wiedza jest najwazniejsza, subiektywna
  wiedza nie jest naukowa
• Prawo Kelvina Jezeli nie mozesz wyrazic czegos
  w sposób numeryczny, twoja wiedza jest gorszego i
  niezadowalajacego rodzaju

10
Glówne cechy modernizmu

• Introspekcja, przekonania metafizyczne, estetyka
  itp. nie moga byc uzyteczne w uzasadnianiu
  hipotezy naukowej
• Zadaniem metodologii nauki jest oddzielenie
  rozumowania naukowego od nie-naukowego,
  pozytywnego od normatywnego
• Naukowe wyjasnienie zjawiska polega na
  podciagnieciu go pod wyjasnienie w ramach
  pewnego uniwersalnego prawa naukowego
• Ekonomisci nie maja nic do powiedzenia jako
  naukowcy o wartosciach (np. moralnych)
• Widly Humea

11
Przeciwnicy modernizmu

• W filozofii J.Dewey, L.Wittgenstein, M. Polanyi
• J.Dewey i L.Wittgenstein skrytykowali
  domniemanie, ze nauka robi postepy zgodnie ze
  sceptycyzmem szkoly kartezjanskiej
• W ekonomii K. Popper, P. Feyerabend
• Przeciwnikami sa sami ekonomisci, którzy omijaja
  (swiadomie lub nie) restrykcyjne ograniczenia
  modernizmu

12
Dlaczego modernizm jest zla metodologia?

• Nieoficjalna retoryka stoi w sprzecznosci z
  modernizmem
• Falsyfikacjonizm
• Swiadectwem modernizmu jest nacisk na
  falsyfikowalnosc teorii, który ma stanowic znak
  naukowosci teorii
• Falsyfikacja jest nieprzekonujaca ze wzgledu na
  dodatkowe hipotezy, które moga psuc
  wnioskowanie
• Predykcja
• Przewidywanie jest niemozliwe w ekonomii (teoria
  ewolucji nie ma predykcji)
• Bliski do absurdu, jesli brany na serio

13
Dlaczego modernizm jest zla metodologia?

• Prawo Kelvina
• Modernistyczne metody zatrzymalyby postep (np.
  brak statystyk potwierdzajacych Keynesa)
• Wymagania jakie stawia (fakty, obserwacje
  niewatpliwe) ograniczaja nauke i naukowców
• Polanyi nierealne standardy modernizmu (...)
  ograniczac sie moga do dobrowolnego imbecylizmu
• Arogancja metody
• Modernizm jest przestarzaly jako filozofia nauki
• Kazda metoda jest arogancka i pretensjonalna. Nie
  ma wyroczni, która wie co dobre, owocne,
  pozyteczne
• Legislator staje sie wrózka, poniewaz wie jak
  ksztaltowac nauke

14
Nieoficjalna retoryka w cieniu modernizmu

• Obserwacje retoryki nieoficjalnej G. Stigler
  The Conference Handbook
• Wiele znanych teorii nie ma jednoznacznego
  potwierdzenia w rzeczywistosci ekonomisci jednak
  zgadzaja sie z nimi
• Oficjalna argumentacja ekonomistów jest czesto
  pochodna ich przekonan, obserwacji, opowiesci
  itp., nie moga oczywiscie tego pokazywac na
  swiatlo dzienne
• Wszedzie spotykamy sie z tezami, z którymi nie
  dyskutujemy, bo tak mówi teoria

15
Dlaczego falsyfikacjonizm nie jest dobry,
przekonujacy, silny?

• K. Popper
• Czysty pomiar to fikcja
• Nie ma tak naprawde eksperymentów
  falsyfikujacych, sa tylko porównania wymyslonych
  przez nas teorii z ... innymi wymyslonymi przez
  nas teoriami
• Problem Duhema-Quinea
• w odróznieniu od empirycznego potwierdzenia -
  falsyfikacja teorii moze miec charakter
  definitywny
• nie wszystkie teorie naukowe maja postac zdan
  scisle uniwersalnych
• zadna teoria nie jest nigdy sprawdzana w
  izolacji, lecz lacznie z jakimis innymi
  przekonaniami, a wobec tego w przypadku
  negatywnego wyniku doswiadczenia nie wiadomo, czy
  falszywa jest sprawdzana teoria, czy tez wiedza
  towarzyszaca

16
Predykcja jest niemozliwa w ekonomii -
kontrargumenty

• Niektórzy ekonomisci dorabiaja sie na prognozach
• Jest konkurencja miedzy ekonomistami
• Na niektórych predykcjach nie mozna zarobic
• McCloskey nie dowodzi, ze predykcja w ekonomii
  jest niemozliwa

17
Prawo Kelvina

• Najwazniejszy ze slabszych argumentów przeciwko
  modernizmowi
• Stosowany scisle prowadzi do absurdu skupienie
  sie wylacznie na predykcjach i relacjach
  numerycznych co doprowadziloby do zatrzymania
  ekonomii w rozwoju
• Rewolucja Keynesa
• Teoria równowagi ogólnej
• Modernizm jest niepraktyczny, nauka rozwija sie
  na podstawie argumentów przedstawionych przed
  jakimikolwiek obliczeniami i poprzez rozwijanie
  intuicji przedempirycznych

18
Arogancka i pretensjonalna metoda

• Najwazniejszy argument przeciw modernizmowi i
  metodologii w ogólnosci
• Kazda metoda zaczerpnieta z filozofii nauki jest
  arogancka

19
Nieoficjalna retoryka jest honorowana, ale nie
badana

• Ekonomisci uzywaja retoryki w swojej
  argumentacji, ale jej nie badaja, nie znaja zasad
  jej uzywania, przyjmuja jakis sady na podstawie
  innej niz badania empiryczne, ale nie potrafia
  wyjasnic dlaczego
• Przyklad cla redukuja dobrobyt
• Retoryka akceptowana bezrefleksyjnie czesto
  prowadzi do mylacych rezultatów zwlaszcza w
  ekonometrii
• Przyklad teoria parytetu sily nabywczej PPP
• Ekonomisci zadowalaja sie statystyczna
  istotnoscia parametrów, a nie ich ekonomiczna
  istotnoscia
• Przyklad 5 odchylenia niewiele, wiec hipoteza
  dziala statystyczna funkcja straty

20
Podsumowanie

• Wiekszosc ekonomistów wierzy w 11 glównych cech
  modernizmu, choc niewielu juz filozofów nauki
  wierzy w ich polowe, a rosnie liczba tych, którzy
  nie wierza w zadne
• Istnieje wiele zarzutów wobec zalozen modernizmu
  jako metodologii nauki badz tez ekonomii
• Ekonomisci uzywaja retoryki w swojej
  argumentacji, ale nie znaja zasad jej uzywania
• Oficjalna argumentacja ekonomistów bywa czesto
  pochodna nieoficjalnej retoryki

21
Pytania do dyskusji

• Czy retoryka moze byc lekarstwem na problemy
  ekonomiczne?
• Czy retoryka traktowana jest jako narzedzie czy
  tez staje sie sposobem wyjasniania poszczególnych
  zjawisk?
• Czy uznajesz za prawdziwe wszystkie glówne cechy
  modernizmu?