FINANSMAN DERSI

1

• FINANSMAN DERSI
• YARD.DOÇ.DR.HAYRI BARAÇLI
• YARD.DOÇ.DR.MUSTAFA IME
• PERSEMBE AKSAM SAAT- 19.00-21.50
• CUMA SAAT -08.00-10.50
• CUMA SAAT -16.00-18.50
• Dersi alanlar herhangi bir gurubu takip
  edebilirler.
• Kanuni devam zorunlulugu aranir.

2

• 1 ISLETME VE FINANSMAN TEMEL KAVRAMLARI
• 1.1 ISLETME VE ISLETMECILIK BILIMI
• 1.2 FINANSMAN VE YATiRiM KAVRAMLARi
• 1.2.1 Finansman (Para Bulma) Kavrami
• 1.2.2 Yatirim Kavrami
• 1.2.3 Para Bulma - Yatirim Kavramlari Iliskisi
• 1.2.4 Derleme ve Sürüm Pazarlari (Piyasalari)
• 1.2.4.1 Iktisadi Özelliklerine Göre Piyasalar
• 1.2.4.2 Rekabet Durumuna Göre Piyasalar
• 1.3 MALI SISTEM
• 1.3.1 Para Piyasalari
• 1.3.1.1 Örgütlenmemis Para Piyasalari
• 1.3.1.2 Örgütlenmis Para Piyasalari
• 1.3.2 Sermaye Piyasalari
• 1.3.3 Baslica Sermaye Piyasasi Araçlari
• 1.3.4 Uluslararasi Piyasalar
• 1.3.4.1 Euro-Piyasalar
• 1.3.4.2 Dünya Borsalari
• 1.4 BORSALAR

3
1.ISLETME TANIMI VE ISLETME TÜRLERI

• Ekonomik is bölümünün en önemli sonucu Belirli
  alanlarda faaliyet gösteren isletmeler ve
  yarattiklari degerlerle toplumsal gereksinmelerin
  karsilanmasi ve
• Faaliyet türüne göre isletmenin tipi ne olursa
  olsun degismeyen bir deger yaratim döngüsü
  mevcuttur
•  GIRDI ÇEVRIM
  ÇIKTI
• Yaratilan deger ne olursa olsun, amaç çesitli
  üretim faktörlerinin birlestirilerek, bunlardan
  toplum gereksinmelerini karsilamaya yarayacak
  biçim, nitelik ve miktarda ürünler (mamul veya
  hizmet) meydana getirmektir..
• Bu açiklamalar çerçevesinde,
• Isletmeler mal ve hizmet üretmek maksadiyla,
  üretim faktörlerini bir araya getiren, belirli
  organizasyona kavusmus, ekonomik birimlerdir.

4
2-Isletme Türleri

• A-Faaliyet alanlarina göre isletme türleri
• B-Tüketici türlerine göre isletme türleri
• C-Üretilen mal veya hizmet çesitlerine göre
  isletme türleri
• D-Üretim araçlarinin mülkiyet biçimine göre
  isletme türleri
• E-Büyüklüklerine göre isletme türleri

5

• A-Faaliyet alanlarina göre isletme türleri
• a-Üretim isletmeleri
• ihtiyaçlari giderici ekonomik mal ve hizmetleri
  üretmek amaciyla faaliyette bulunan isletme. Mal
  üreten isletme fabrika, imalathane gibi isimler
  alarak hammadde veya yari mamul maddeleri
  kimyasal degisime ugratarak kullanan isletme.
  Hizmet isletmesi ise üretim faktörlerinden soyut
  çikti üretimi için yararlanir.
• b-Ticari isletmeler
• üretilmis olan mal ve hizmetleri alip kimyasal
  ve fiziksel bir degisime ugratmaksizin ya da
  kismen degisiklige ugratarak pazarlayan veya
  tüketiciye iletilmesine araci olan kurulus
• c-Her iki faaliyeti birlikte yürüten isletmeler
• bazi isletmeler degisik nedenlerle hem üretim
  hem de ticari faaliyetleri birlikte
  yürütebilirler.

6

• B-Tüketici türlerine göre isletme türleri
• En son tüketicimal ve hizmetleri ihtiyaçlari
  için satin alan kullanan ve kesinlikle fiziksel
  veya psikolojik olarak yok eden kisi.
  (Ailebirey)
• Örgütsel tüketicisonuçta en son tüketicinin
  ihtiyaçlarini gideren mal ve hizmet üretimi veya
  pazarlamasi amaci ile mal ve hizmet talep eden
  kullanan kisi ve kurulus. (devletaracilarkurumla
  r)
• a-En son tüketiciye yönelik isletmeler
• b-Örgütsel tüketiciye yönelik isletmeler
• C-Her iki tüketici grubuna ayni zamanda yönelen
  ve faaliyette bulunan isletmeler
• (piyasa kosullari ve her iki tüketici grubuna
  yönelerek toplam satislari arttirma, daha büyük
  bir isletme görünümü kazanma, isletme
  olanaklarinin yeterli olmasi gibi nedenlerle her
  piyasaya yönelik faaliyet göstermekte, mal ve
  hizmet üretmektedir.)

7

• C-Üretilen mal veya hizmet çesitlerine göre
  isletme türleri
• Üretilen mal ve hizmete göre siniflandirmada iki
  ölçüt önemlidir.
• A-Mal ve hizmetleri kullanim sürelerine göre
  isletme türleri
• a-Dayanikli mallar ve bunlari üreten isletmeler
• b-Dayaniksiz mallar ve bunlari üreten isletmeler
• (buzdolabi-ekmek)(uzun süreli seyahat- sehir içi
  seyahat)
• B-Mal ve hizmetin ait oldugu sektöre göre isletme
  türleri
• a-Tarimsal mal üreten isletmeler (tarim,
  ormancilik, avcilik, balik)
• b-Endüstriyel mal üreten isletmeler (maden,
  sanayi-tekstil, gida, kagit, agaç, deri, enerji)
• c-Hizmet üreten isletmeler (ticaret, ulastirma,
  turizm, banka, sigorta)

8

• D-Üretim araçlarinin mülkiyet biçimine göre
  isletme türleri
• a-Kamu isletmeleri
• sermayelerinin tamami veya büyük kismi devlet ya
  da devlete bagli kuruluslar olan isletme
• b-Özel isletmeler
• sermayelerinin tamami veya büyük kismi özel
  kisilerce karsilanan isletme
• c-Karma isletmeler
• hem kamu hem özel sermaye katkisi ile kurulmus
  isletme

9

• E-Büyüklüklerine göre isletme türleri
• a-Büyük isletme
• b-Orta isletme
• c-Küçük isletme
• d-Cüce isletme

10
3-FINANSMAN VE FINANSAL YÖNETIM NEDIR?

• Finansman, para yönetim ilmi ve sanatidir.
  Etrafimiza baktigimizda bütün kisiler ve kurumlar
  para kazanirlar veya borç para bulurlar ve bu
  paralari harcarlar veya yatirimlarda kullanirlar.
  Finansman yapilan bu islemlerle, kurumlarla,
  pazarlarla ve parayi kisiler, kurumlar ve hükümet
  arasinda transfer ederken kullanilan vasitalarla
  ve enstrümanlarla vb. ile ilgilenir.
• Finansal hizmetler finansmanla ilgili bilgisel
  önerileri, tavsiyeleri ve finansal ürünleri
  kapsar.
• Finansal yönetim finansal yöneticinin firmadaki
  görevleriyle ilgilenir.

11
Finansal Hizmetler asagidaki hizmetleri kapsar

• Finansal analizci Bu görevde firmanin gelecek
  finansal planlarini ve bütçesini, finansal
  tablolarini (bilânço, gelir tablosu, kâr dagitim
  tablosu bütçe vb.) hazirlar,oran analizine tabi
  tutar. Alinacak tedbirler konusunda görüslerini
  rapor halinde sunar.
• Yatirim analizcisi ve yöneticisi Firmanin sabit
  aktiflerine yapilacak yatirim planlarini
  hazirlar, bunlari degerleme metotlari kullanarak
  degerler ve yapilabilir (feasible) olanlarini
  seçer ve uygulanmasi için yönetime sunar. Kabul
  edilen yatirimlarin yönetimini yapar veya yardim
  eder.
• Nakit yöneticisi Firmanin nakit yönetimini
  (tahsilâtlari ve ödemeleri) yapar ve gerekli
  fonlari baska kaynaklardan saglamaya çalisir.
• Kredi analizcisi ve yöneticisi Firmanin ihtiyaç
  duydugu kredileri bankalardan, katilim
  bankalarindan ve diger kurumlardan saglamaya,
  sermaye piyasasi ile iliskileri yürütmeye
  çalisir.
• Fon yöneticisi Sermaye piyasasinda yatirim
  fonlarini veya emeklilik fonlarini, sigorta
  fonlarini vb. yürütür.

12
Finansal yönetimi neden ögreniriz?

• Kisisel finansal kaynaklarinizin yönetimi ve
  zenginliginizin artmasi,
• Is dünyasindaki bütün firma ve kurumlarda
  finansal hizmetlerin yürütülmesi,
• Finansmani meslek olarak seçip, özel sektörde ve
  kamu sektöründe çalismasi, basarili olmasi,
• Finansal danisman olmasi,
• Finansal sahada kendi kisiliginizin
  gelistirilmesi ve aranan eleman olmaniz.

13
Finansman kavrami kisiler ve hane halki için de
önemlidir. Peki nasil?

• Kisiler

• Hane Halki (Aile)

• Kendi bütçenizi, finansal tablolarinizi
  hazirlayabilirsiniz
• Kisa ve uzun vadeli finansal planlar
  yapabilirsiniz.
• Yatirimlarinizi nasil finanse edeceginizi
  planlarken finansman bilgilerini kullanirsiniz

• Tüketim ve tasarruf kararlari
• Yatirim kararlari
• Finanslama kararlari
• Risk-yönetim kararlari

14
ISLETMELERIN AMAÇLARI

• Siz isletme kurmayi ne için istersiniz?
• Belirli bir mal ve hizmeti üretmek,
• Isletmede istihdami sürekli kilmak,
• Satislari artirmak ve isletmenin büyümesini
  saglamak,
• Isletmenin kârini maksimum yapmak,
• Isletmenin degerini maksimum yapmak,
• Çevrede isminizi duyurmak,
• Isletmenin pazar payini artirmak,
• Devlete bol vergi vermek
• Firmalarin rasyonel amaçlari ise sunlardir?
• Firmanin degerini maksimum yapmak ortaklarin
  firmadaki varliklarini (yatirimlarini) maksimize
  etmektir.
• Firmanin degerini maksimize etmek firma kârini
  maksimize etmekten farkli bir amaçtir. Kârin
  maksimizasyonu degerin maksimizasyonuna katkida
  bulunur, fakat her zaman kârin maksimize edilmesi
  ortaklarin varliklarinin maksimize edilmesi
  anlamina gelmez.

15
ISLETMELERIN AMAÇLARI

• Firmanin amaci menfaat guruplarinin çikarlarini
  da maksimize etmek degil, fakat ortaklarin
  varliklarini maksimize ederken bir ölçüde menfaat
  guruplarinin da çikarlarini gözetmektir.
• Firmalar toplumun etik (ahlaki) degerlerine özen
  göstermek zorundadirlar. Yani firmalar toplumun
  degerlerini faaliyetleri esnasinda korumak ve
  gözetmek durumundadirlar

16
1.ISLETME TANIMININ AÇIKLAMALARI

• A-Üretim Faktörleri
• B-Isletmelerde Iç alan Dis Alan
• C-Piyasalar
• D-Derleme ve Sürüm Piyasalari
• E-Finansal Kesim-Kamusal Kesim

17
                       
     
     
                   
                   
      ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI      
                   
                   
ÜRETIM ALANI ÜRETIM ALANI                 IÇ ALAN IÇ ALAN
FINANSAL ALAN FINANSAL ALAN                 DIS ALAN DIS ALAN
     
     
     
     
     
     
                       
Isletmedeki üretim faktörleri A-Mütesebbis
(Girisimci) (Kar Payi Ister) (Çogu zaman
sermayesi ile beraber isletmeyi
kurar) B-Sermaye(Faiz Ister) (sadece borç olarak
alinan sermayeye Faiz ödenir) Çogu zaman sermaye,
bilgi birikimi, Teknolojik gelismislik, yatirim
mallari anlaminda kullanilir. C-Is gücü
(Emek)(Ücret Ister) D-Tabiat (Doga)(Kira veya
rant Ister)
18
                       
     
     
                   
                   
      ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI      
                   
                   
ÜRETIM ALANI ÜRETIM ALANI                 IÇ ALAN IÇ ALAN
FINANSAL ALAN FINANSAL ALAN                 DIS ALAN DIS ALAN
     
     
     
     
     
     
                       
Isletmelerin kurulmasinda Finansal
alandan Öncelikle isletmeyi kurmak isteyen bir
mütesebbis (yatirimci) olur bu yatirimci finansal
piyasalarda olan bir kisi ya da gruptur, finansal
piyasalardan kendi parasini koyarsa öz sermaye,
baskalarinin parasini alirsa borç sermaye,
Devletten yatirim için destek alirsa devlet
yardimlari (subvansiyon) her üçü ile yatirimi
gerçeklestirmek için gereken para kaynaklarini
bulur. Üretim alanindan Üretim alani için
gerekli üretim faktörlerinden, Yatirim mallarini,
Hammaddeyi, Is gücünü, diger gerekli girdileri
alir. Iç Alan Isletmenin kuruldugu alani ve bu
alanin islevlerini açiklar. Dis Alan Isletmenin
faaliyetini sürdürdügü ekonomideki kendi
sinirlarinin disinda kalan kismi ve o alanin
islevlerini açiklar
19
YATIRIM MALLARI ALISI YATIRIM MALLARI ALISI                 DEVLETE SATIS DEVLETE SATIS
HAMMADDE ALISI HAMMADDE ALISI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI ISLETMELERE ISLETMELERE
IS GÜCÜ ALISI IS GÜCÜ ALISI                 HANE HALKINA HANE HALKINA
DIGER HIZMET ALISLARI DIGER HIZMET ALISLARI                 YURT DISI SATIS YURT DISI SATIS
                   
                   
                   
                   
                   
      ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI      
                   
                   
ÜRETIM ALANI ÜRETIM ALANI                 IÇ ALAN IÇ ALAN
FINANSAL ALAN FINANSAL ALAN                 DIS ALAN DIS ALAN
                   
                   
  FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM  
                   
                   
                       
    DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI    
                       
                       
Isletmeler Faaliyetlerini piyasalarda
(pazarlarda) sürdürürler bu piyasalar
özelliklerine göre A-Mal ve hizmet alim ve satim
(derleme ve Sürüm) Piyasalari B-Para akisinin
olustugu para ve sermaye piyasalari
(Pazarlari) C- Uluslararasi pazarlar (mal ve
hizmet alimlari veya para alis verislerinin
yapildigi yerlerdir) olarak siniflandirilabilir.
Bu piyasalarin bir de alt piyasalari da
olusmaktadir.
20
YATIRIM MALLARI ALISI YATIRIM MALLARI ALISI                 DEVLETE SATIS DEVLETE SATIS
HAMMADDE ALISI HAMMADDE ALISI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI ISLETMELERE ISLETMELERE
IS GÜCÜ ALISI IS GÜCÜ ALISI                 HANE HALKINA HANE HALKINA
DIGER HIZMET ALISLARI DIGER HIZMET ALISLARI                 YURT DISI SATIS YURT DISI SATIS
                   
                   
                   
                   
                   
      ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI      
                   
                   
ÜRETIM ALANI ÜRETIM ALANI                 IÇ ALAN IÇ ALAN
FINANSAL ALAN FINANSAL ALAN                 DIS ALAN DIS ALAN
                   
                   
  FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM  
                   
                   
                       
    DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI    
                       
                       
Isletmeler Derleme pazarlarindan Para ve sermaye
yaninda, A-Yatirim mallari B-Hammadde ve
malzeme C-Isgücü D-Diger mal ve hizmetleri satin
alirlar
21
YATIRIM MALLARI ALISI YATIRIM MALLARI ALISI                 DEVLETE SATIS DEVLETE SATIS
HAMMADDE ALISI HAMMADDE ALISI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI ISLETMELERE ISLETMELERE
IS GÜCÜ ALISI IS GÜCÜ ALISI                 HANE HALKINA HANE HALKINA
DIGER HIZMET ALISLARI DIGER HIZMET ALISLARI                 YURT DISI SATIS YURT DISI SATIS
                   
                   
                   
                   
                   
      ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI      
                   
                   
ÜRETIM ALANI ÜRETIM ALANI                 IÇ ALAN IÇ ALAN
FINANSAL ALAN FINANSAL ALAN                 DIS ALAN DIS ALAN
                   
                   
  FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM  
                   
                   
                       
    DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI    
                       
                       
Isletmeler Mal ve hizmet alim pazarlarindan
aldiklarini isleyerek yeni mal ve hizmet üreterek
bunlari sürüm pazarlarina satmaktadirlar.
Satislari Su 4 gruba olmaktadir. A-Devlete B-Diger
isletmelere bazen kendilerine C-Hane
halkina D-Yurt disina
22
YATIRIM MALLARI ALISI YATIRIM MALLARI ALISI                 DEVLETE SATIS DEVLETE SATIS
HAMMADDE ALISI HAMMADDE ALISI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI ISLETMELERE ISLETMELERE
IS GÜCÜ ALISI IS GÜCÜ ALISI                 HANE HALKINA HANE HALKINA
DIGER HIZMET ALISLARI DIGER HIZMET ALISLARI                 YURT DISI SATIS YURT DISI SATIS
                   
                   
                   
                   
                   
      ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI      
                   
                   
ÜRETIM ALANI ÜRETIM ALANI                 IÇ ALAN IÇ ALAN
FINANSAL ALAN FINANSAL ALAN                 DIS ALAN DIS ALAN
                   
                   
  FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM  
                   
                   
                       
    DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI    
                       
                       
ÖZSERMAYE
BORÇSERMAYE
SUBVANSIYON
23
YATIRIM MALLARI ALISI YATIRIM MALLARI ALISI                 DEVLETE SATIS DEVLETE SATIS
HAMMADDE ALISI HAMMADDE ALISI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI ISLETMELERE ISLETMELERE
IS GÜCÜ ALISI IS GÜCÜ ALISI                 HANE HALKINA HANE HALKINA
DIGER HIZMET ALISLARI DIGER HIZMET ALISLARI                 YURT DISI SATIS YURT DISI SATIS
                   
                   
                   
                   
                   
                   
                   
  ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI  
ÜRETIM ALANI ÜRETIM ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI IÇ ALAN IÇ ALAN
FINANSAL ALAN FINANSAL ALAN                 DIS ALAN DIS ALAN
                   
                   
  FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM  
                   
                   
                       
    DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI    
                       
                       
YATIRIM MALI ALIS
ÖDEMELER
HAMMADDE ALIS
ÖDEMELER
ISGÜCÜ ALIS
ÖDEMELER
DIGERHZALIS
ÖDEMELER
ÖZSERMAYE
BORÇSERMAYE
SUBVANSIYON
24
YATIRIM MALLARI ALISI YATIRIM MALLARI ALISI                 DEVLETE SATIS DEVLETE SATIS
HAMMADDE ALISI HAMMADDE ALISI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI ISLETMELERE ISLETMELERE
IS GÜCÜ ALISI IS GÜCÜ ALISI                 HANE HALKINA HANE HALKINA
DIGER HIZMET ALISLARI DIGER HIZMET ALISLARI                 YURT DISI SATIS YURT DISI SATIS
                   
                   
                   
                   
                   
                   
                   
  ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI  
ÜRETIM ALANI ÜRETIM ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI IÇ ALAN IÇ ALAN
FINANSAL ALAN FINANSAL ALAN                 DIS ALAN DIS ALAN
                   
                   
  FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM  
                   
                   
                       
    DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI    
                       
                       
YATIRIM MALI ALIS
ÖDEMELER
HAMMADDE ALIS
ÖDEMELER
ÖDEMELER
MAL SATISLARI
MAL SATISALRI
ÖDEMELER
MAL SATISLARI
MALSATISLARI
TAHSILAT
TAHSILAT
TAHSILAT
TAHSILAT
ISGÜCÜ ALIS
DIGERHZALIS
ÖZSERMAYE
BORÇSERMAYE
SUBVANSIYON
25
YATIRIM MALLARI ALISI YATIRIM MALLARI ALISI                 DEVLETE SATIS DEVLETE SATIS
HAMMADDE ALISI HAMMADDE ALISI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI ISLETMELERE ISLETMELERE
IS GÜCÜ ALISI IS GÜCÜ ALISI                 HANE HALKINA HANE HALKINA
DIGER HIZMET ALISLARI DIGER HIZMET ALISLARI                 YURT DISI SATIS YURT DISI SATIS
                   
                   
                   
                   
                   
                   
                   
  ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI  
ÜRETIM ALANI ÜRETIM ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI ISLETME ALANI IÇ ALAN IÇ ALAN
FINANSAL ALAN FINANSAL ALAN                 DIS ALAN DIS ALAN
                   
                   
  FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM FINANSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM KAMUSAL KESIM  
                   
                   
                       
    DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI DERLEME PAZARLARI    
                       
                       
TAHSILAT
YATIRIM MALI ALIS
ÖDEMELER
MAL SATISALRI
MAL SATISLARI
MALSATISLARI
TAHSILAT
TAHSILAT
TAHSILAT
MAL SATISLARI
HAMMADDE ALIS
ÖDEMELER
ISGÜCÜ ALIS
ÖDEMELER
DIGERHZALIS
ÖDEMELER
ÖZSERMAYE
BORÇSERMAYE
SUBVANSIYON
FAIZ ÖDEMELERI
TEMETTÜ ÖDEMELERI
VERGI ÖDEMELERI
26
B-Isletme Birimleri ve Tasiyicilari

• Isletme birimlerinin tasiyicilari sunlar
  olabilir
• Kazanç amacina yönelik isletmeler
• bunlar yaptiklari üretim açisindan gerek
  duyduklari mal, hak ve hizmetlerin istemde
  bulunan nitelikleriyle pazara yönelirler ve
  üretimlerini piyasa fiyatlariyla satarlar.
  Kendileri için gerekli sermayeyi sattiklari
  üretim girislerinden, öz sermaye ve kredilerden
  saglarlar. Çabalarinin amaci karin
  yükseltilmesidir ve kazanç hedefi ilkesini
  gözetirler.
•  
• Kamu hizmet isletmeleri
• Bunlar da piyasaya yine sunucu ve istemde
  bulunan olarak çikarlar fakat ürettiklerini çogu
  kez satmazlar, yurttaslarin hizmet ve
  gereksinimlerini karsilarlar.
•  
• Kendilerine gerekli paralari vergi ve harçlardan
  ve bir de kredilerden saglarlar. Çabalarindaki
  ilke "bütçe denkligidir", (Gelirlerin giderleri
  karsilamasi). Böylece tasiyicisi kamu olan
  isletmeler, -KIT ve belirli istisnalar
  disinda-"masraflari karsilamaya çaba gösterirler
  ve bu da saglanilmazsa, zarari en (az)da tutma"
  çalismasina yönelirler. Böylelikle bunlarin temel
  ilkeleri de "kamuya yararlilik" olmaktadir.
• "Hane halki" birimleri
• Bunlar pazara genellikle sadece istemde bulunan
  nitelikleriyle çikarlar, gereksinimlerini
  gelirleriyle kapatirlar ancak dayanikli
  tüketim mallari (mobilya, elektrik gereçleri)
  açisindan krediye basvurabilirler. Bunlarda da
  temel ilke, bütçe denkligi kurali göz önünde
  tutularak "gereksinimlerin en uygun karsilanisi"
  olmaktadir

27
C-(Para bulma) Finansman Kavrami

• Finansman, para bulunmasini, finansal araç
  (sermaye) derlenmesini anlatir. Genis anlamda
  Para bulma kavraminda hem para bulmak (pasif
  finansman) hem de bulunan parayi yatirma (aktif
  finansman) kavramlari birlesmektedir.
•  
• "Finansman" kavrami "para ödemesi" anlamina
  gelen Latince "finatio" ya da "financia"
  deyiminden gelir. Genel olarak finansman
  isletmede finansal dengenin korunmasi için
  alinmasi gereken bütün önlemleri anlatir.

28
D-Yatirim Kavrami

• Para bulmanin genel olarak finansal aracin
  derlenmesi yani para bulunmasini belirtmesine
  karsilik yatirim bulunan paranin ayni veya mali
  varliklarin (makinalar, stoklar, istirakler)
  derlenmesine harcanmasini ifade eder. Bu açidan
  yatirim, bir isletmenin ekonomik faaliyetleri
  çevresinde ihtiyaç duyacagi bütün somut mallarin
  saglanmasi için harcadigi mali araçlar
  olmaktadir.
•  
• Yatirim kavrami ödeme araçlarinin hem tasinmaz
  mal, bina, makine gibi donanim malzemeleri, ham
  ve yardimci malzeme biçimindeki ayni mallara
  (Sachgüter), hem de patent, lisans vb. gayri
  maddi mallara çevrilmesini de kapsar.
•  
• O halde yatirim kararlari, elde edilmesi gereken
  üretim faktörlerinin biçim ve miktari ve keza
  bunun uygun zamani konularini aydinliga
  kavusturacaktir. Bu kararlarla, hangi üretim
  mallari araciligiyla ve hangi türdeki edimlerle
  isletme amacina en iyi biçimde hizmet edilmis
  olunacagi da belirlenmis olacaktir.
•  
• Yatirimin çözülmesi (Desinvestition) de, gerçek
  mallara baglanmis mali araçlarin pazarlama süreci
  sonucunda yeniden serbest kalmalari anlamina
  gelir. O halde finansmanda derleme, yatirimda
  derleneni kullanma karakterleri agir basar.

29
E-Ödeme Akislari

• Isletmeler, özelliklerine ve hedeflerine uygun
  olarak üretim faktörlerini derlemek, bunlardan
  mal ve hizmet üretmek ve ürünlerini pazarda
  degerlendirmek görevlerini üstlenirler. Bu
  üretim akislari, isletmenin baslica üç islev
  alanini olusturan derleme, üretim ve sürüm
  alanlarinda görünüm kazanirlar. Derleme ve sürüm
  piyasalarindaki mal ve hizmet degisimi, kural
  olarak "mala karsi mal" (gerçek
  degis-tokus\trampa) degil, trampa ya da degisim
  araci olan "para" araciligiyla gerçeklestirilirler
  . Onun için mal ve hizmet akislari, dogrultulari
  birbirine ters durumdaki para akislarina bagimli
  durumdadirlar. Fakat üretim ve para akislarinin
  mutlaka ayni zamana rastlasmalari zorunlu
  degildir. Ödemelerin, zaman olarak üretimin el
  degisiminden (devrinden) önce ya da sonra olmasi
  da mümkündür.
•  
• Isletmenin yaptigi her ödeme çikis (gider)
  isletmeye yapilan her ödemede (giris) tahsilat
  olarak belirtilebilir.
•  
• Is gücü, makine, ham ve yardimci madde gibi bütün
  üretim faktörlerinin derlenmesi isletmede
  çikislara (giderlere) neden olur. Ancak ortaya
  konan üretimin pazara sürülmesiyle para yeniden
  isletmeye geri akar ve böylelikle daha sonraki
  derlemelerin gerçeklesmesinin araci saglanmis
  olur.

30
F-Sermaye Ihtiyaci

• Üretim faktörlerinin derlenmesi için yapilan
  harcamalar, genellikle üretimin
  degerlendirilmesinden saglanacak girislerden önce
  yapilmak gerekirler. Bunun için de giderlerle
  bunlari karsilayacak gelirler arasindaki zaman
  araligini dengeleyecek biçimde isletmeye her
  zaman belirli bir paranin baglanmasi zorunlu
  olacaktir. Iste bu isletmeye baglanmasi gerekli
  para, "sermaye ihtiyaci" olarak nitelendirilir.

31
G-Sermaye ihtiyaci tutari,

• her seyden önce yapilan harcama ile geri dönüsü
  arasinda geçecek süre (sermayenin baglanma
  süresi) ve
• Üretim süreci için gerekli üretim faktörlerinin
  tür, miktar ve fiyatlarina baglidir.
• Üretime dönük sürecin baslatilabilmesi için,
  dönüsüm sürecine katilacak paranin isletmeye önce
  "disaridan" akitilmasi gerekir. Distan para akisi
  yalniz baslangiçta degil, sonradan da gerekli
  olabilir
• Özellikle "iç alan" daki girislerin iç alanin
  harcamalarinin yetmedigi durumlarda buna gerek
  vardir. Söz gelimi isletmenin genisleme
  yillarinda büyük yatirimlarin yapilmalari zorunlu
  olabilir.
• Ya da mevcut paranin ayrilis (tahsis) amacinin
  degisik olmasi durumunda da, disaridan yeni
  paraya ihtiyaç duyulur. 
• Sürümden saglanan finansal olanaklarin bütünüyle
  isletmede kalmasi öngörülmemis ve üretim
  faktörlerinin daha sonraki derlenmelerine
  ayrilmis olabilir. Öte yandan öz kaynak ve dis
  kaynak saglayanlar (ki bunlar genis anlamda
  finansal pazarlar olarak nitelendirilebilirler)
  verdikleri para karsiliginda isletmeden birtakim
  istemlerde bulunma haklari kazanirlar. (Öz
  sermaye sahiplerinin kardan pay, dis kaynak
  sahiplerinin faiz, süresi sonunda ana para istem
  haklari gibi) Bütün bunlar da birtakim harcama ya
  da çikis nedeni olurlar. Bunlardan baskan Kamunun
  (gelir ve kurumlar gibi kardan)vergi istemleriyle
  isletmenin karsisina çikacagi bellidir.
• Semadaki "iç alan" dan para çekme sonucunu
  doguran bu çikislara (ödemeler) isletme belki
  sadece tutar ve ödemenin zamanlarini bir oranda
  belirleme açisindan etkide bulunabilir.

32
H-Sermaye Ihtiyaci ve Sermayeyi karsilama
IÇ ALAN (ÜRETIM ALANI IÇ ALAN (ÜRETIM ALANI DIS ALAN(FINANSAL ALANI) DIS ALAN(FINANSAL ALANI)
Çikislar Girisler Çikislar Çikislar Girisler
1-Üretim faktörleri derlenmesi 1-Kullanilan öz sermayenin pazardan degerlen dirilmesi 1-Üretim faktörleri derlenme 1-Üretim faktörleri derlenme 1-Kullanilan sermayenin faizi dahil üretimin pazarda degerlen dirilmesi
2-Öteki ekonomik birimlere sermaye tahsisi aktif finans 2-Kullanilmayan üretim faktörlerinin satisi 2-Dis kaynagin ana para ödemeleri 2-Dis kaynagin ana para ödemeleri 2-Dis kaynak kabulü
3-Aktif finansman çerçevesinde geri ödemeler Istirak çözümleri 3-Kar payi (temettü) dagitimi 3-Kar payi (temettü) dagitimi 3-Kamu destekleri Sübvansiyonlar
4-Vergi ödemeleri 4-Vergi ödemeleri
33
2-Isletme ve Isletmelerdeki menfaat gruplari

• Isletme ile iliskili kisi ve kurumlar
• -Yönetim
• -Ortaklar
• -Borç verenler
• -Çalisanlar
• -Alicilar
• -Tüketiciler
• -Kamu ve yari kamu kuruluslari
• -Rakipler
• -Sosyal çevre

34
1-Kisi ve kurumlarin isletme degerlendirmedeki
amaçlaria)Yönetimin isletmeyi degerlendirmedeki
amaçlari

• Yönetim, borçlari zamaninda ödeyebilmek,
  gerektiginde borç alabilmek, ve kurumun
  sayginligini koruyabilmek için isletmenin nakit
  durumunu, borçlanma ve borç ödeme gücünü yeterli
  durumda tutabilecek mali bünyeye sahip bir
  isletmeyi yönetmek ister.
• Isletme seviyesinde iktisadi açidan, pazarlama
  olanaklari ve kanallari elverisli, talebi sürekli
  artan, rakip sayisi fazla olmayan bir isletmeyi
  yönetmek çok daha kolaydir.

35
b)Ortaklarin isletme degerlendirmedeki amaçlari

• Ortaklar, isletmeye yatirdiklari tutarin güvenli
  bir biçimde korunmasini, pay tutarinin giderek
  artmasini, pay senetlerinin degerinin
  yükselmesini ve yüksek kar payi ödenmesini
  isterler.
• Ortaklardan kisa süreli yatirimci dedigimiz pay
  senedini alip satan yada ondan geçici bir süre
  temettü bekleyenler genellikle karlarinin
  maksimum olmasini isterler.
• Uzun süreli yatirimcilar ya da ortak uzun dönemde
  yüksek kari amaçlarlar.

36
D-Borç verenlerin isletmeyi degerlendirmedeki
amaçlari

• Kisa süreli borç verenler
• Bir yil içinde ödenmek üzere isletmeye borç veren
  bankalar, saticilar, kamu ve yari kamu
  kuruluslari,
• Isletmenin finansmanina daha çok
  yatirimlarin tamamlanmasi sonrasinda katilirlar.
  Bunlar isletmenin yeterli bir akiskanliga sahip
  olmasina, verilen kaynaklarin dönen varliklarin
  finansmaninda kullanilmasina özen gösterilmesini
  isterler.
• Orta süreli borç verenler
• Orta süreli banka kredileri, tahviller, vergi
  borçlari, bu borçlarin baslicalarini
  olusturmaktadir. Özellikle orta süreli kredi
  veren bankalar isletmeyi, iktisadi, teknik, mali
  ve istihbarat açisindan degerlendirerek, orta
  sürede borçlanma ve borç ödeme olanaklarina göre
  verilecek kredi tutari, ödeme süresi ve güvencesi
  hakkinda karar vereceklerdir. Bunlar verilecek
  borcun güven içinde bulunmasini ve faizlerin
  zamaninda geri ödenebilmesini isterler.
• Orta süreli borçlar, bir yildan daha uzun sürede
  geri ödendikleri ve geri ödemelerinde kar ve
  amortismanlardan yararlanildigi için isletmenin
  uzun sürede karliligi ile ilgili degerlendirmeler
  önem tasiyacaktir.
• Çagdas uygulamalarda borç verenlerin isletme
  üzerindeki etkinligi oldukça gelismistir.
  Özellikle Yatirim ve Kalkinma Bankalari, ulusal
  ekonomi açisindan projenin uygunlugu üzerinde de
  durabilmektedir.
• Orta süreli kredi kurumlari, isletmeleri
  degerlendirebilmek için iktisadi, teknik ve mali
  açidan inceleme yapabilecek uzmanlardan
  yararlanirlar. Girisim ve yöneticilerin yaslari,
  tahsil ve deneyimleri, yetenekleri, is
  hayatindaki tutum ve davranislari incelenip
  degerlendirilecektir. Ayrica tüzel kisinin
  istihbarat bilgileri de önem tasiyacaktir. Bu
  bilgiler bunlarin is gördügü bankalar ve kurumlar
  basta olmak üzere çesitli yerlerden derlenecek
  olup, kurulusun yazili ve sözlü taahhütlerine
  bagliligi inceleme ve degerlendirme konusu
  yapilacaktir.

37
d)Çalisanlarin isletmeyi degerlendirmedeki
amaçlari

• Isletme çalismalarina güç ve bilgileriyle katilan
  çalisanlar, çalisma ve is güvenligi, iyi bir
  ücret ve çalisma düzeni isterler.
• Yönetim sorumlulari bu konulari dikkate
  almalidir.
• Ayrica gelecek güvencesi ve iste yükselmeyi
  hedeflerler.

38
e)Alicilarin isletmeyi degerlendirmedeki amaçlari

• Alicilar hem kendilerine taninacak ödeme
  kolayliklarini, hem de mamülün kalitesinde
  güvenilirlik, satis sonrasi hizmetlerde
  süreklilik, malin fiyati, talebin elverisliligi
  gibi pazarlama kosullariyla ile ilgili konulari
  göz önünde bulunduracaktir.
• Proje asamasinda isletmenin kurulus asamasinda
  alicilarin isteklerinin de göz önünde
  bulundurulmasi, genis bir alici kitlesi
  olusturmak açisindan önemlidir.

39
f)Tüketicilerin isletmenin kurulus asamasindaki
amaçlari

• Tüketicilerin projenin herhangi bir asamasinda
  ilgilenme olanagi bulunmamaktadir.
• Ancak bu ürünü kullanacak olan tüketiciler
  olmazsa ve bu ürünleri talep etmezlerse
  isletmenin faaliyetlerini sürdürme sansi yoktur.
• Bütün isletmeler tüketiciler için kurulurlar.

40
g) Kamu kuruluslarinin isletme degerlendirmedeki
amaçlari

• Mesleki Birlik ve Odalarin kendi sektörlerindeki
  yatirimlarin herhangi bir evresinde etkili bir
  görev üstlenmedikleri görülmektedir.
• Isletmeler çesitli kamu kuruluslarini birçok
  açidan ilgilendirmektedir. Bakanliklar ve bagli
  kuruluslar ve bu arada Devlet Planlama Teskilati,
  Hazine Müstesarligi, ve Sermaye Piyasasi Kurulu
  gibi kuruluslar, bir yandan ulusal ekonomi ve
  yasalara uygunluk açisindan yapilacak
  degerlendirmelere aracilik yaparken, öte yandan
  ulusal ekonomi ve yasalara uygunluk açisindan
  yapilacak degerlendirmelere aracilik yaparken,
  öte yandan devletin vergi gelirlerinin
  arttirilmasi, devletin is isteyenlere yardimci
  olmasi, sermaye piyasasinin gelismesi, küçük paya
  sahip ortaklarin korunmasi gibi nedenlerle
  yatirimlarla ilgilenmektedir.
• Devletin yukarida görülen amaçlari
  gerçeklestirebilmek için çesitli özendirme ve
  yönlendirme önlemlerinden yatirimlari
  yararlandirmak istedigi görülmektedir.
• Bu önlemlerden yararlanabilmek için isletmelerin
  belirli bilgileri kapsamasi öngörülmekte ve
  kurulus bölgesi ve yeri, teknoloji, kapasite,
  yatirim tutari gibi konularda sinirlamalar
  getirmektedir. Bu sinirlamalar projenin
  degerlendirilmesi suretiyle saptanmaktadir. Bu
  degerlendirmeyi yapan kurumlar, Hazine
  Müstesarligi Tesvik ve Uygulama Genel Müdürlügü
  ile yabanci sermaye ile yapilan yatirimlarda
  Yabanci Sermaye Genel Müdürlügüdür.

41
h)Rakiplerin isletme degerlendirmedeki amaçlari

• Rakipler, kaliteli mal üreten sayginligi yüksek
  bir rakibi aralarina almak istemezler.
• Bundan dolayi yeni kurulan isletmeleri daima
  gözlem altinda tutarlar ve yeni teknolojik
  gelismelere ayak uydurmaya çalisirlar.
• Piyasaya yeni giren bir isletme kendi Pazar
  paylarindan bir kisminin sahibi olacagi gibi bir
  takim eski teknoloji kullanan rakiplerin
  piyasadan çikarilmasi sonucunu da doguracaktir.

42
i)Sosyal çevrenin isletme degerlendirmesi

• Isletme, cografi ve sosyal çevre içinde
  çalismalarini sürdürecektir.
• Kurulacak isletmenin havayi, suyu kirletmemesi,
  gürültü, koku, sagliga zararli artiklarla dogal
  yapiyi bozmamasi ve çevrede yasayanlari rahatsiz
  etmemesi istenir.

43
2-Ulusal ekonomi açisindan isletme degerlendirme
amaçlari

• Gelismekte olan ülkelerde, ulusal ekonomi
  açisindan proje degerlendirilmesine asagidaki
  sebeplerden dolayi basvurulur.
• -Ulusal gelir artisinin saglanmasi
• -Gizli ve açik issizligin önlenmesi
• -Gelir dagiliminin dengeli hale gelmesi
• -Sanayilesmenin ve kalkinmanin yayginlasmasi
• -Dis ödemeler dengesindeki açigin kapanmasi
• -Yerli hammaddelerin degerlendirilmesi