EDUKIMI DHE INTEGRIMI GJINOR N

1
EDUKIMI DHE INTEGRIMI GJINOR NË TEKSTE TË
NXËNËSIT

2
Objektivat

• Në përfundim të këtij moduli pjesëmarrësit do të
  jenë të aftë
• Të identifikojnë elementët didaktikë ku mund dhe
  duhet të fokusohemi gjatë analizës së një teksti
• Të gjejnë në tekste dhe të trajtojnë
  (komentojnë/analizojnë) konceptet bazë mbi të
  cilat operon edukimi cilësor gjinor (diskriminimi
  gjinor, stereotipitë, rolet gjinore, profesionet,
  socializimi gjinor)
• Të identifikojnë "standardet" që duhet të
  përmbushë një tekst nxënësi "OK" në
  këndvështrimin gjinor
• Të vlerësojnë konkretisht në tekste përmbushjen e
  këtyre standardeve.

3
(No Transcript)
4
Elementët mbi të cilat ngrihet veshtrimi kritik i
teksteve

• Kuadri ligjor
• Konceptet themelore
• Vendi i mbledhjes së të dhënave gjinore në tekste
• Standardizimi indikatorëve të vlerësimit në
  tekste të dimensionit gjinor.

5
Kuadri ligjor (Legjislacioni)

• Angazhimi politik dhe ligjor i shtetit shqiptar
  për një edukim të drejtë gjinor.
• Paketa ligjore për çështjet e barazisë dhe
  drejtësisë.

6
Paketa ligjore

• Kodi i punës, 1995
• Ligji për shëndetin riprodhues, 2002
• Kodi i Ri i Familjes, 2003
• Ligji Për një shoqëri me barazi gjinore, 2004
• Ligji për Dhunën në Familje, 2006
• MSA, 2006
• Strategjia për barazi gjinore dhe kundër dhunës
  në familje (draft)
• Strategjia për zhvillim dhe integrim (draft)

7
Konceptet themelore

• Përkatësia gjinore
• Skemë të menduari që përcakton se çfarë
• pritet
• lejohet
• vlerësohet
• te një grua apo burrë në një kontekst të caktuar.
• I referohet
• përcaktimit socio-kulturor të burrit dhe gruas
• mënyrës se si shoqëritë
• bëjnë dallimin midis tyre
• u caktojnë role dhe përgjegjësi shoqërore
• marrëdhënieve mes grave dhe burrave.

8
Seksi

• Shpreh dallimet biologjike midis meshkujve dhe
  femrave.
• Këto dallime
• janë universale
• përcaktohen që në lindje
• nuk ndryshohen në mënyrë natyrale
• lidhen me ndryshimet në organet seksuale dhe
  funksionet riprodhuese midis meshkujve dhe
  femrave.

9
Identiteti gjinor

• Përkatësia gjinore, me të cilën një njeri
  identifikon veten të qenit burrë ose grua.
• Identiteti gjinor ndikohet
• mosha, raca, lidhjet familjare, etnia, klasa,
  niveli ekonomik, besimet fetare, bindjet
  politike, zona gjeografike, etj

10
Rolet gjinore

• I referohen përcaktimit të roleve, përgjegjësive
  dhe detyrave të ndryshme të burrave dhe grave.
• Lidhet me ndarjen gjinore të punës në
  veprimtarinë
• prodhuesen (prodhim mallrash dhe shërbime në
  tregun e punës)
• riprodhuese (biologjike dhe shoqërore)
• komunitare (veprimtari që lidhen me menaxhimin
  dhe organizimin e jetës komunitare)

11
Stereotipat gjinorë

• Janë skema të përgjithësuara e të ngurta për
  cilësitë e personalitetit
• Mendohet se janë skema tipike për meshkujt dhe
  femrat.
• Përfshijnë edhe rolet sociale dhe profesionale,
  që konsiderohen si parësore për meshkujt dhe
  femrat në një shoqëri të caktuar.

12
Diskriminimi

• Trajtim i ndryshëm, jo i favorshëm, i individëve,
  për shkak të një sjelljeje të dukshme që ata
  prezantojnë.
• Trajtimi ndryshe bëhet në bazë
• race
• seksi
• klase
• statusi kulturor, etj

13
Diskriminimi gjinor

• Çdo dallim, përjashtim ose kufizim në bazë gjinie
  (seksi), që dëmton ose zhvlerëson ushtrimin e të
  drejtave të njeriut në fushat politike,
  ekonomike, shoqërore, kulturore dhe civile.

14
Diskriminimi pozitiv

• Veprim politik që favorizon grupet e brishta të
  shoqërisë (p.sh gratë), me qëllim që të
  përshpejtojë arritjen e barazisë midis këtyre
  grupeve dhe grupeve të tjera.

15
Socializimi gjinor

• Proces i vijueshëm, përmes të cilit individët
• zhvillojnë potencialin e tyre njerëzor
• Mësojnë e përvetësojnë vlerat, mënyrën e jetesës
  dhe kulturën.

16
Indoktrinimi gjinor/ gjinizimi

• Proces specifik socializimi, nga i cili njerëzit
  mësojnë rolet gjinore.
• Ndodh përmes katër proceseve
• Manipulimi mënyra se si trajtohet një fëmijë
• Kanalizimi drejtim i diferencuar i vëmendjes së
  fëmijëve meshkuj dhe femra ndaj objekteve apo
  aspekteve të tyre

17

• Emërtimet gojore shprehjet me të cilat u
  drejtohemi fëmijëve
• Ekspozimi ndaj veprimtarive tradicionale
  mashkollore dhe femërore që në fëmijëri.

18
Fuqizimi

• Proces, përmes të cilit, gratë dhe burrat që
  ndodhen në pozita të pafavorshme, rrisin aksesin
  kundrejt
• - informacionit
• - burimeve
• - pushtetit vendimmarrës

19
Dilemat gjinore

• Situata të sjella në tekste, ku është e pamundur
  gjetja e një qëndrimi të vetëm të drejtë.
• Situatat me dilema nxisin
• - fleksibilitetin dhe gjerësinë e të menduarit
• - natyrshmërinë në diskutim
• reflektimin mbi vlerat personale
• aftësinë e të menduarit kritik e të pavarur të
  nxënësit.

20
Deformimi gjinor në tekste - 4 trajta

• Mungesa e përfaqësimit të gruas/ vajzës në tekste
  (mohimi i gruas)
• Kundërshtimi i sjelljes femërore
• Paraqitja e gruas/ vajzës në role tradicionale
• Kanalizimi i të menduarit të nxënësve.

21
Vlerësimi i teksteve

• 1. Vlerësimi i përmbajtjes së mësimit (tekstit të
  shkruar për njësi mësimore).
• 2. Vlerësimi i aparatit pedagogjik
• 3. Vlerësimi i ilustrimeve

22
Vlerësimi i përmbajtjes

• Cili është imazhi i femrës në tekst?
• A ka barazpeshë gjinore në tekst?
• A ka trysni të stereotipave në tekst?
• A ka diskriminim /diskriminim pozitiv në tekst?
• A është përpjesëtimore paraqitja e burrave dhe e
  grave, e djemve dhe e vajzave në rolet sociale?
• A shpreh autori qëndrimet e veta ndaj djemve dhe
  vajzave?
• A i profilizon ai subjektivisht rolet gjinore
  femërore dhe mashkullore?
• Si është raporti i emrave të përveçëm të femrave
  dhe të meshkujve?

23
Aparati pedagogjik

• A ka njëanshmëri në drejtimin e pyetjeve Pyesni
  shokun!?
• A janë stereotipike shprehitë e djemve dhe të
  vajzave në pyetjet?
• Cila është shpeshtësia e pyetjeve drejtuar
  meshkujve dhe femrave?
• Si pyeten nxënësit për rolet gjinore, a vërehet
  njëanshmëri dhe stereotipizim?
• Kujt i adresohen pyetjet dhe kë përjashtojnë ato?
  
• A janë grupuar pyetje për djem dhe pyetje për
  vajza?
• Si dalin në aparatin pedagogjik rolet gjinore dhe
  profesionet?

24
Ilustrimet

• A paraqiten në mënyrë të skajshme femrat, si
  shumë të fuqishme dhe të arrira deri në
  pamundësi?
• Ku paraqiten më shumë femrat dhe meshkujt brenda
  apo jashtë shtëpisë?
• A janë gratë në profesione vendimmarrëse, të
  pavarura?
• A janë gratë më shumë në profesione të tilla, si
  shërbyese, mësuese, apo edhe në profesione
  udhëheqëse e vendimmarrëse?
• Me ç përmasa paraqiten femrat dhe cili është
  vendi që ato zënë?

25
Instrumenti i mbledhjes së fakteve gjinore në
tekste
Vendi Mohimi i gruas Kundër- shtimi i gruas Gruaja në role tradicionale Kanalizimi drejt të menduarit të deformuar gjinor
1 Përmbajtja e mësimit a. Stereotipat gjinorë b. Rolet gjinore c. Profesionet
2 Aparati pedagogjik a. Stereotipat gjinorë b. Rolet gjinore c. Profesionet
3 Ilustrimet a. Stereotipat gjinorë b. Rolet gjinore c. Profesionet
26

• Punë të mbarë!