KARBOHIDRAT METABOLIZMA BOZUKLUKLARI I

1
KARBOHIDRAT METABOLIZMA BOZUKLUKLARI I

• Dr. Mustafa ALTINISIK
• ADÜTF Biyokimya AD
• 2009

2
Kan sekeri (glukoz) düzeyi
Kan sekeri düzeyine glisemi adi verilir. Normal
sinirlardaki glisemiye normoglisemi adi
verilir. Normal sinirin altindaki glisemiye
hipoglisemi adi verilir. Normal sinirin üstündeki
glisemiye hiperglisemi adi verilir.
3
Arter ve vena kanlarinin glukoz içerikleri
farklidir. Arter kaninda vena kanindan ortalama
25 mg daha fazla glukoz bulunur. Plazma ve serum
glukoz düzeyleri, esit kabul edilir tam kan
glukozundan yaklasik 15 oraninda
yüksektirler. Kan glukozu tayini, vena kanindan
elde edilen serumda yapilmaktadir.
4
Açlik kan sekeri, saglikli yetiskin kisilerde
kolorimetrik metotlarla 80-120 mg/dL, enzimatik
metotlarla ise 65-105 mg/dL arasindadir. 60 yasin
üstündeki kisilerde normal sinirin üst degerleri
5-10 mg/dL daha yüksektir.
5
Kan sekeri düzeyini düzenleyen faktörler
Kan glukoz seviyesi, glukoz metabolizmasi ile
ilgili bütün metabolik yollarin (glikoliz,
glikojenoliz, glikojenez, glukoneogenez, pentoz
fosfat yolu vs.) koordineli çalismasi ve kontrolü
ile ayarlanir.
6
Kan glukoz seviyesinin düzenlenmesinde, karaciger
ve hormonlarin etkisi önemlidir. Yemeklerden
sonra kan sekeri yükseldiginde fazla glukoz,
insülin hormonunun etkisiyle karacigerde glikojen
tarzinda depo edilir (glikojenez).
7
Kisa süreli açliklarda, karacigerdeki glikojenden
glikojenoliz sonucu kana glukoz verilir. Uzun
süreli açliklarda, yine karaciger tarafindan
glukoneogenezle kana glukoz verilir.
8
Kan glukoz seviyesini düzenleyen hormonlardan
bazisi kan sekerini düsürme yönünde bazisi ise
kan sekerini yükseltme yönünde etkili olmaktadir.
9
Kan sekerini düsüren hormonlar -Insülin
Pankreas beta hücreleri tarafindan sentezlenip
kana verilir. Glukozun kas ve yag dokusu
hücrelerine girisini saglar. Glikoliz ve
glikojenezi hizlandirir.
10
-Somatomedinler Karacigerde sentezlenen bir grup
küçük polipeptittir. Büyüme hormonunun büyüme
üzerindeki etkilerine aracilik ederler. Ayrica
insülin benzeri aktiviteye sahiptirler. -Somatosta
tin Hipotalamus ve pankreas D hücrelerinden
salinir. Glukagon ve insülin saliverilisini
inhibe eder.
11
Kan sekerini arttiran hormonlar -Glukagon
Pankreasin alfa hücrelerinden saliverilir.
Karacigerde glikojenoliz ve glukoneogenezi
hizlandirir. -Epinefrin (adrenalin) Adrenal
medülladan saliverilir. Glikojenolizi
hizlandirir. -Büyüme hormonu ve ACTH Insüline
zit etki gösterirler.
12
-Glukokortikoitler (kortizol, kortizon,
kortikosteron) Adrenal korteksten
saliverilirler. Glukoneogenezi hizlandirirlar. -Ti
roit hormonlari (T3 ve T4) Glikojenolizi
hizlandirirlar ve bagirsaktan glukoz emilimini
arttirirlar. -Human plasental laktojen
Plasentadan saliverilir. Insülin etkisine zit
etki gösterir.
13
Kan sekerinde fizyolojik degisiklikler
Fizyolojik artis -Devamli egzersiz -Emosyonel
durum Heyecan, stres, korku Fizyolojik
azalma -Normal gebelik -Dogumdan hemen sonra
14
Kan sekerinde patolojik artis (hiperglisemi)
nedenleri
-Diabetes mellitus -Cushing sendromu -Gigantizm
ve akromegali -Siddetli tirotoksikoz -Akut
pankreatit -Sok ve feokromasitoma ataginda
dolasimda adrenalin artisi
15
Kan sekerinde patolojik azalis (hipoglisemi)
nedenleri
-Insülin artisi Asiri insülin verilmesi,
pankreas beta hücrelerinin hiperplazisi, kanseri,
adenomasi -Insülin antagonistlerinin eksikligi
Addison hastaligi, hipopituitarizm -Glikojen
yikilamamasi Glikojen depo hastaliklari -Karacige
r hastaliklari -Immatürite Prematüreler, ikiz
doganlar. -Karbonhidrat metabolizma bozukluklari
Galaktozemi, herediter fruktoz intoleransi
16
Glukoz tayin metotlari
Kolorimetrik metotlar A) Oksidasyon-redüksiyon
metotlari Sekerlerin indirgeyici özelliklerine
dayanirlar. -Folin-Wu metodu -Somogy-Nelson
metodu B) Ortotoluidin metodu
17
Enzimatik metotlar -Glukoz oksidaz metodu
(enzimatik kolorimetrik metot) Glukoz oksidaz,
havadaki moleküler oksijeni kullanarak glukozdan
glukonik asit ve H2O2 olusturur. H2O2 , fenol ve
ampiron gibi maddelerle peroksidaz enzimi
varliginda reaksiyona girerek renkli bir kompleks
olusturur. Rengin siddeti ortamdaki glukoz
miktari ile dogru orantilidir. Glukoz-PAP
kitlerinde ürik asit ve kreatininden gelen
interferans azaltilmistir. Metot, 300 mg/dLye
kadar lineerdir.
18
-Hekzokinaz metodu (enzimatik ultraviyole metot)
Glukoz, hekzokinazin katalize ettigi reaksiyonla
ATP tarafindan fosforile edilerek
glukoz-6-fosfata dönüstürülür. Glukoz-6-fosfat da
glukoz-6-fosfat dehidrogenaz tarafindan
6-fosfoglukonata okside olur ayni zamanda NAD,
NADHye indirgenir. NADH olusumundan dolayi
meydana gelen absorbans artisi 340 nmde okunur.
Glukoz konsantrasyonu, NADHin milimolar
absorpsiyon katsayisi kullanilarak hesaplanir.
Metot, 500 mg/dLye kadar lineerdir.