Vitaminler

1
SUDA ÇÖZÜNEN VITAMINLER
Yard. Doç. Dr. Murat Örmen
2

• Tiamin (B1)
• Riboflavin (B2)
• Niasin ( niasin, nikotinamid)(B3)
• Pantotenik asid (B5)
• Piridoksin, piridoksal, piridoksamin (B6)
• Biotin
• Kobalamin (B12)
• Folik asid (pteroyl glutamik asid)
• Askorbik asid (C )

3
TIAMIN
Yapisi Primidin tiazol halkasi (metilen
köprüsü ile bagli)
Aktif form Tiamin pirofosfat (TPP)
4
TIAMIN

• Fonksiyonu
• Aktive bir aldehid ünitesinin transfer edildigi
• enzimatik reaksiyonlarin koenzimi
• 1- alfa-keto asidlerin oksidatif
  dekarboksilasyonu
• pirüvat, alfa-ketoglutarat, lösin,valin ve
  izolösin

5
(No Transcript)
6
TIAMIN
2- Transketolaz rekasiyonlari
7
TIAMIN

• Periferik sinir membramlarinda lokalize
• Asetil kolin sentezinde,
• Iyon translokasyon reaksiyonlarinda görevli

8
TIAMIN
Günlük gereksinim 1,0-1,2 mg/gün Eksikligi Kep
ekli tahil ve et ürünlerinden yetersiz
beslenme Kronik alkol kullanimi Asiri kave ve çay
tüketimi
9
TIAMIN
Eksikligi Erken evre Istah kaybi, kabizlik,
bulanti, halsizlik, Irritabilite, periferal
nöropati, depesyon Wernicke Korsakoff Sendromu
Konfüzyon, ataksi, göz kaslarinda
paralizi Beriberi Nöromuskuler
dejenerasyon Periferal nöropati Ödem, plevral
ve peritoneal effüzyon
10
TIAMIN

• Metabolik hastaliklarinin tedavisinde
• Dalli zincirli ketoasidüri( Maple syrup urine
  disease)
• Dalli zincirli alfa keto asid dekarboksilaz
• Hiperpirüvik asidemi
• Pirüvat dekarboksilaz

11
TIAMIN
Tiamin durumunun saptanmasi Eritrosit
transketolaz aktivitesi Kan ve idrarda tiamin
ölçümü
12
RIBOFLAVIN
Yapisi Heterosiklik izoalloksazin halkasiribitol
Sari, fluoresan bir bilesik
13
RIBOFLAVIN
Aktif formu Flavin mononükleotid (FMN) Flavin
adenin dinükleotid (FAD)
FAD
14
RIBOFLAVIN

• Emilim, tasinma ve metabolizma
• Koenzim formlari, gastrik asid ile
  karsilastiginda proteinlerle yaptiklari kovalent
  baglar yikilir
• Ince barsak proksimalinden emilir
• Dolasimda albumine zayif baglanir
• Riboflavinin koenzimlere dönüsümü hücre
  sitoplazmasinda olur
• Dönüsümü tiroksin ve T3 uyarir

15
RIBOFLAVIN

• Oksidoredüktazlarin prostetik grubu olarak
  fonksiyon
• görür (Flavoproteinler-metalloflavoproteinler)
• Flavoprotein enzimler
• Alfa-amino asid oksidaz ( amino asidlerin
  deaminasyonu)
• Ksantin oksidaz (pürin yikilimi)
• Gliserol-3-fosfat dehidrogenaz (indirgeyici
  esdegerlerin sitozolden mitokondriye tasinmasi)

16
RIBOFLAVIN

• Flavoprotein enzimler
• Açil KoA dehidrogenaz (yag asidi oksidasyonunda)
• Dihidrolipoil dehidrogenaz (pirüvat ve
  ketoglutarat
• dehidrogenazin oksidatif dekarboksilasyonu)
• NADH dehidrogenaz (solunum zinciri)
• Glutatyon redüktaz

17
RIBOFLAVIN
Günlük gereksinim 1,2-1,7mg/gün Kaynak Et,
süt, yumurta Pastörizasyon iselmeleri ve siseleme
sirasinda kayip Eksikligi Faringeal ve oral
müköz membranlarda ödem ve hiperemi, bogaz
agrisi, cheliosis, glossit, sebore,
fotofobi Isiga duyarli fototerapi gören YD
eksikligi görülebilir
18
NIASIN
Yapisi Nikotinik asid ve nikotin amidin formül
adlaridir Nikotinik asid piridinin
monokarboksilik asid türevidir (piridin-3-karboksi
lik asid)
Nikotinik asid
Nikotin amid
19
NIASIN

• Metabolizmasi
• 1-Diyetteki nikotinamid deaminasyona ugrar ve
  nikotinik
• asid olusur
• 2-Sitozolde nikotinat, önce PRPPdan fosforibozil
  bölümünü
• ardindan da ATPden AMPyi alir
• 3-Son olarak glutamattan amino grubu alir, NADye
  dönüsür
• Insanlarda, diyetteki triptofandan NMN meydana
  gelebilir
• Normalde niasin gereksiniminin 2/3ü
  triptofandan saglanir

20
NIASIN

• Fonksiyonu
• NAD ve NADP birçok oksidoredüktazin koenzimidir
• (sitozol ve mitokondri)
• Karbohidrat, yag ve aa. metabolizmasinni
  etkileyen
• yollarin yapitasidir.
• NAD ile iliskili enzimler oksidatif yollarda
  katabolik reaksiyonlarda rol alir (sirtik asid
  siklüsü).
• NADP ile iliskili enzimler, indirgeyici
  sentezlerin gerçeklestirdigi yollardaki
  reaksiyonlari katalize eder (pentoz fosfat yolu)

21
NIASIN
Kaynak Et, süt, KC, somon baligi, yesil yaprakli
bitkiler 60 mg triptofan 1 mg niasin Pellegra
demas, diyare, dermatit
22
NIASIN

• Eksikligi hangi durumlarda olusabilir?
• Misira dayali diet
• Lösinden zengin diyet kinolinat fosforibozil
  transferaz
• inhibisyonu (triptofandan niasine dönüsüm
  engellenir)
• Triptofan niasin dönüsümünde B6 vit. gerekli
• Izoniazid kullanimi
• Karsinoid sendrom (triptofan metabolizmasi
  serotonine döner)
• Hartnup hastaligi (OR, triptofan emilimi bozulur)

23
NIASIN

• Nikotinik asid, plazma kolesterolünü düsürmek
  amaçli kullanilir
• Yag asidlerinin adipoz dokudan hareketini önler
• VLDL, IDL, LDL olusumu azaltir
• Toksisite belirtileri
• Kasinti, yanma , batma hissi, bulanti-kusma,
  diyare, glukoz intoleransi peptik ülser
• KCe toksik etkili

24
PANTOTENIK ASID
Pantoik asid beta alanin
Aktif formu Koenzim A Açil tasiyici proteinin
(ACP) yapisinda yeralir
25
PANTOTENIK ASID
Fonksiyonu Tiol grubu hem KoAda, hem de
ACPde açil gruplarinin tasiyicisidir KoA
Sitrik asid siklüs reaksiyonlari Yag asidi
sentezi Asetilasyon reaksiyonlari
(ilaçlarin) Kolesterol sentezi ACP Yag asidi
sentezi
26
B6 VITAMINI
Yapisi 3 dogal form pridoksin, pridoksal,
pridoksamin
Aktif form Pridoksal fosfat
27
B6 VITAMINI

• Fonksiyonu
• Pridoksal fosfatin aldehid grubu ile bir alfa
  aa.in amino
• grubu arasindaki Schiff bazi kombinasyonu
  sayesinde,
• aain kalan üç bagi ile ilgili transaminasyon,
  dekarboksilasyon
• reaksiyonlari ve treonin aldolaz aktivitesi
  kolaylasir
• Glikojenolizdeki fosforilaz enzim aktivitesi
  için gerekli
• Lipid metabolizmasinda serinpalmitoyl KoAdan
• 3-dehidrosfinganin olusumu için gerekli

28
B6 VITAMINI

• Eksikligi
• Laktasyon, Alkolikler, izoniazid tedavisinde
  (izoniazid
• pridoksal ile birlesir piridoksal-hidrazon hizla
  atilima ugrar)
• Piridoksinin kullanildigi dogumsal metabolik
  hastaliklar
• Infantil konvülzyonlar (glutamat dekarboksilaz
  eksikligi)
• Sistationüri (gama sistationaz)
• Homosistinüri (sistationin sentetaz)
• Ksantürenik asidüri (mutant kinüreninazin PLPa
  afinitesi
• azalmis

29
BIOTIN
Yapisi imidazol türevi Intestinal bakteriler
tarafindan sentezlenir
30
BIOTIN

• Fonksiyonu
• Karboksilaz reaksiyonlarini katalizleyen
  spesifik
• multisubüniteli enzimlerin komponenti
• Pirüvat karboksilaz ( glukoneogenez)
• Asetil KoA karboksilaz (yag asidi biyosentezi)
• Propionil KoA karboksilaz (aa. Katabolizmasi)

31
BIOTIN

• Eksikligi
• Avidin emilimini engeller
• Multiple karboksilaz eksikligi......Biotin
  eksikligi belirtileri
• Nörolojik belirtiler Depresyon, halusinasyon,
  kas agrilari
• Gelisme geriligi
• Dermatit
• Çocuklarda immun yetmezlik hastaligi

32
B12 vitamini Kobalamin
Yapisi Korrin halka sistemi merkezde Co iyonu,
çevresinde tetrapirol halkalari ve Coa bagli
nükleotid yan zincirleri Metilkobalamin Adenozilko
balamin Hidroksikobalamin Bitkilerde bulunmaz
33
B12 vitamini
Emilim, atsinma ve metabolizma Diyetteki
kaynaklar et, süt, yumurta Üst GITda
B12haptokorrin (tükrük proteini) Barsakta
haptokorrin, pankreatik enzimlerce
sindirilir Emilim için IF gerekli (gastrik
mukoza parietal hücreler) Barsak epitel
hücresinde B12-IF disosiye olur Portal ven
(plazma transkobalamin IIye bagli
tasinir) KCde depolanir BAKKKKKKK (fazlasi
idrarla atilir)
34
B12 vitamini Kobalamin
Dört tip transport proteini var -Haptokorrin -IF
(salinimi yiyecekler, histamin, gastrin ile
artar,vagal blokaj ile azalir) -Transkobalamin
II -Kobalofilin (R proteini transkobalamin I,
transkobalamin III)
35
B12 vitamini Kobalamin
Fonksiyonu Kobalamin hücre sitozolünde
hidroksikobalamin seklinde serbest kalir 1-
Sitozolde metilkobalamine çevrilir -Homosisteinin
metiyonine ve ayni anda N5-metiltetrahidrofolatin
tetrahidrofolata dönüstügü Reaksiyonda rol
alir -THF pürin, pirimidin ve nükleik asid
sentezi için gereklidir -SAM nöronal metabolizma
için gereklidir
36
B12 vitamini Kobalamin
2-Mitokondriye girer ve 5-deosiadenozilkobalamine
dönüsür Metil malonil KoAnin süksinil KoAya
dönüsümünü saglar Tepkime gösterilecek)
37
B12 vitamini Kobalamin

• Eksikligi
• BelirtilerNörolojik bozukluklar (yanma,
  ekstremitelerde duyu kaybi, güçsüzlük, spastisite
  vb.),Megaloblastik anemi
• Hangi durumlarda ortaya çikar?
• Midede IF saliniminda yetersizlik (pernisiöz
  anemi)
• Total/parsiyel gastrektomi
• Intestinal malabsorbsiyon
• Ileal rezeksiyon

38
B12 vitamini Kobalamin

• Tropikal sprue
• IB inflamatuvar hastaliklari
• IF konjenital eksikligi
• Eksikligin görüldügü riskli gruplar
• Yaslilar (65 yas üstü) (prevalans ort 12)
• Vejateryanlar
• Otoimmun hastaligi olanlar
• HIV virüsü tasiyanlar

39
FOLIK ASID
Yapisi ve kaynak Pteridin PABA glutamik asid
Pteroyl glutamik asid Maya, KC, yesil yaprakli
bitkilerde (poliglutamat bilesikleri ) Aktif
form Tetrahidrofolat (THF) Emilim Monoglutamil
folat seklinde olur Barsak hücresinde THFa
indirgenir
40
FOLIK ASID
Fonksiyonu Tek karbonlu birimlerin
tasiyicisi Metil, metilen, metenil, formil,
formimino Bes ana metabolik fonksiyonu 1-
Histidin katabolizmasinda rol alir Histidin
FIGLU(THF) Glutamik asid N5
formiminoTHF Timidim, metiyonin, pürin sentezi
41
FOLIK ASID
2,3- Serin metil grubunu, THFa verir ve glisine
dönüsür. THFtan N5,N10 metilen THF olusur
(timidin sentezi)
reduced
oxidized
Dihidrofolat reduktaz
Serine transhidroksimetilaz
42
4- Pürin sentezi
43
FOLIK ASID
44
(No Transcript)
45

• Eksikligi
• B12 vitamini eksikliginde folat islevini
  yürütemez nöropati
• ve megaloblastik anemi görülür
• Gebelik öncesi eksikligi nöral tüp defektine
  neden olur
• Hangi durumlarda ortaya çikar?
• Barsak sterilizasyonu
• Emilim bozuklugu ( rezeksiyon, sprue, çöyak
  hastaligi)
• Diyetle yetersiz alim
• Gereksinimin arttigi durumlarda( gebelik, KC
  hast, malig.)
• Antifolat ilaçlar
• Antikonvülzan tedavi

46
Askorbik asid (C vitamini)
Yapisal özellikleri ve kaynak 2-oxo-L-gulofuranol
akton L-gulonolakton oksidaz insanlarda
yok Turunçgiller, kavun, domotes, yesil biber,
lahana, yesil yaprakli bitkiler Aktif form
Askorbik asid
47
Askorbik asid (C vitamini)

• Fonksiyonu
• Indirgeyici özellge sahip
• Askorbik asid Dihidroaskorbik asid 2H
• Moleküler oksijeni, nitrat, sitokrom a ve cyi
  indirger
• Görev aldigi reaksiyonlar
• Kollajen sentezi (prolinin hidroksilasyonu)
• Tirozinin degradasyonu
• Tirozinden epinefrin sentezi ( dopamin beta
  hidroksilaz basamagi)

48
Askorbik asid (C vitamini)

• Gama-bütirobetainin karnitine hidroksilasyonu
• Safra asidi olusumu (7-alfa hidroksilaz
  basamagi)
• Steroidogenesis
• Demirin amilimi
• Genel antioksidan, sindirim sirasinda
  nitrözaminlerin olusumunu önleyici etki
• Eksikligi skorbüt