Ishalli Hastaya Mikrobiyolojik Yaklasim

1
Ishalli Hastaya Mikrobiyolojik Yaklasim

• Prof Dr Nedim Sultan
• G.Ü.Tip Fakültesi Tibbi Mikrobiyoloji AD

2
Ishal

• Dünyada her yil 3-5 milyon insanin ölümüne neden
  oluyor.
• Bes yas alti ölümlerin 25ine neden oluyor.
• Ülkemizde görülen çocuk ölümlerinin nedeni olarak
  ikinci sirada yer aliyor.

3
Ishal (Gastroenterit)

• Ishal çogunlukla kendini sinirlayan hafif seyirli
  bir sekilde ortaya çikar.
• Asiri su kaybi, kanli mukuslu diski, 38 derece
  üstündeki ates ve günde 6 kezden fazla diskilama
  ve 48 saatten fazla sürmesi önem tasir.
• Elli yas üstündekilerde siddetli karin agrisi
  olmasi, 70 yasin üstünde olanlarda ve immun
  sistem yetmezligi olanlarda görülen ishal
  tehlikelidir.
• Mikrobiyolojik inceleme ile olasi etkenin
  belirlenmesi gereksiz antibiyotik tedavisine
  karsi korur ve epidemiyolojik veriler saglar.
• Ishallerin 80ine viruslar neden olmaktadir.
  Arsenik, civa ve deterjen etkisiyle olusan
  kimyasal ishallerde seyrekte olsa
  görülebilmektedir.

4

• Hastada antibiyotik kullanimi, seyahat öyküsü,
  ishal süresi, kilo kaybi, beslenme
  aliskanliklari, ishale neden olabilecek ilaç
  alimi,ailede baska ishalli olup olmadigi, neler
  yendigi ve inkübasyon süresinin bilinmesi taniya
  yardimci olur.
• Ishal 10 günden daha fazla sürmüsse akla
  parazitoz gelmelidir.
• Ishal ince, kalin yada her iki barsakla iliskili
  olabilir. Bol miktarda, sulu sik olmayan ve gece
  artan ishal ince barsakla iliskilidir. Siskinlik,
  gaz ve periumblikal agri olabilir.
• Az az ve sik diskilama kalin barsak tipinde
  görülür. Ikinma ve idrara sikisma görülebilir.
• Enterokolitte ince ve kalin barsak birlikte
  etkilenmistir.

5

• Ishalde hematolojik, biyokimyasal testler, basit
  mikroskopik incelemeler ve kültür yapilmalidir.
• Serolojik tani, toksin arastirilmasi ve PCR gibi
  testler ileri tetkiklerde kullanilir.
• Tam gelismis bir laboratuvarda bile etken 30-50
  olasilikla saptanabilir.

6
Gida Zehirlenmeleri

• Bakteri toksinleri ile olusanlar
• S.aureus (A, B, C, D, F enterotoksinleri)Sütlaç,
  kremali pasta, dondurma, patates salatasi ve
  kümes hayvanlari ürünleri
• B.cereus (Isiya duyarli, isiya dirençli) Pirinç
  pilavi, makarna, baklagiller, et ve ürünleri
• Cl.perfringens Et, kümes hayvanlari,konserve,
  sucuk,pastirma
• Cl.botulinum Konserve, sucuk, pastirma

7
Besin Zehirlenmeleri

• Enfeksiyonlar
• EHEC, ETEC
• V.Cholerae
• Salmonella
• Shigella
• Aeromonas
• Yersinia enterocolitica
• Campylobacter
• V.parahaemolyticus
• Viruslar

8
Akut Gastroenterit

• Dehitratasyon varsa hemokonsantrasyon, hematokrit
  ve Hb yüksekligi görülür.
• Diskida lökosit varligi çesitli bakterileri
  düsünmemizi saglar.
• HÜSte periferik kanda parçalanmis eritrositler
  ve trombositopeni görülür. (EHEC, S.dysanteria 1,
  Campylobacter)

9
DISKI INCELEMESI

• Taze ya da en geç bir saat içinde incelenmelidir.
  
• Diski kabi temiz ve sizdirmaz olmali
• Rektal sürüntüde kullanilabilir.
• Cary-Blair ya da Stuart besiyeri (Virus için -20
  den daha sogukta tutulmali)

10
Diski Makroskopisi

• Bazi parazitler görülebilir.
• Kirmizi taze kan alt kisim kanamalarini
• Siyah katran renk üst kisim kanamalarini isaret
  eder.
• Irin-kanla karismis mukus Basilli dizanteri (bol
  lokosit, bol hareketsiz basil görülmesi basilli
  dizanteri isareti), ülseratif kolitis ve nadirde
  olsa tüberkülozda olur.
• Çok sulu, pirinç suyu Kolera, ETEC, B.cereus,
  C.perfringens, V.parahaemolyticus
• Salmonelloz Bezelye çorbasi
• Sigelloz Domates çorbasi
• EHEC Lökosit yok yada az vardir, diski kanlidir

11
(No Transcript)
12
(No Transcript)
13
Mikroskopik Inceleme

• Öze ile degisik yerlerinden alinir.
• SF ile incelenirse lökosit, eritrosit, parazitler
  görülür.
• Lökosit varligi ve önemi C.jejuni, E.coli,
  Shigella, Yersinia, ülseratif kolitis, Crohn
  hastaligi, (C.difficilede 50)
• Lökosit yoksa viral enf.lar, bakteri toksinleri
  ile olan ishaller (ETEC v.s)
• Hareket incelemesi Vibrio, Campylobacter

14
Gram Boyasi Incelemesi

• Diski florasinda her morfolojide bakteri bulunur.
  Anlami sinirlidir.
• Vibrio, marti kanadi, bol stafilokok ve maya
  yada psödohif görülebilir.

15
(No Transcript)
16
KÜLTÜR

• Tifo, sistemik enterik enfeksiyonlar, nozokomiyal
  ishaller ve immun sistemi yetersiz olanlarda kan
  kültürüde istenmelidir.
• Koleradan süpheleniliyorsa alkalen peptonlu su
  yada kurutma kagidi ile alinip gönderilir.
• Diski hemen ekilmeli. Buzdolabi isisinda
  Salmonella, Shigella inhibe olur.
• Kanli mukuslu diskida Shigella veya Campylobacter
  ürememisse etken EIEC olabilir.
• Deniz ürünleri yenmisse V.parahaemolyticus
• Hastanede 3 günden fazla yatanlarda Cl.difficile
• Sulu diski var ve lökosit yoksa EPEC, ETEC, EAEC

17
(No Transcript)
18
Besiyerleri

• Mc Concey,EMB Agar, Endo Agar
• Selenit F, Tetratiyonatli buyyon
• SS Agar, Monsur, TCBS Agar
• Campy-BAP, Skirrow, Butzzler
• CIN Agar, CCFA kullanilabilir.
• Sorbitollü Mc Conccey

19
(No Transcript)
20
(No Transcript)
21
(No Transcript)
22
Ishalde Mikrobiyolojik Tani

• Serolojik testler pek kullanilmaz.
• Gruber Widal salmonelloz tanisi için
• Rotavirus ve Norovirus için lateks aglütinasyonu
  yada Enzim Immunoassay kullanilir.
• Cl.difficile A ve B toksini için EIA testi
  yapilabilir.
• Moleküler Testler ETEC,EIEC,EAEC,Campylobacter,
  Vibrio, Cl.difficile, Yersinia, Rota, Adeno,
  Norwalk, Noro viruslar