KEMIK TЬMЦRLERI RADYOLOJISI

1
KEMIK TÜMÖRLERI RADYOLOJISI

• Prof. Dr. Mahmut Oguz
• Çukurova Üni. Tip Fak. Radyoloji AD

2
INCELEME YÖNTEMLERI

• Konvansiyonel direkt grafiler
• Dijital grafiler
• Ultrasonografi ve renkli doppler
• Bilgisayarli tomografi
• MR görüntüleme
• Anjiografi ve girisimsel yöntemler

3
Direkt Grafiler

• Iskelet sisteminin en önemli incelemesi
• Ucuz, kolay elde olunan, her yerde bulunan tetkik
• Bulgular tipik ve spesifik ise tanida tek basina
  yeterli

4
Direkt Grafiler

• Erken bulgular belirgin olmayan litik veya
  sklerotik alan
• Kortikal harabiyet
• Periosteal yeni kemik olusumu
• Yumusak doku sisligi

5
Direkt Grafiler

• Baslangiçta lezyon görülmeyebilir veya gözden
  kaçar
• Bir çalismada radyolog ve klinisyen 20 olguda
  bulguyu atlamis, retrospektif lezyon görülmüstür.

6
Direkt Grafiler

• Lezyonu Saptamada
• Iyi radyografi teknigi Kemik ve yumusak doku
  izlenmeli (alternatifi dijital yöntemler)
• Iki yönlü projeksiyon
• Filmin tamaminin degerlendirilmesi

7
Direkt Grafiler

• Litik alanin grafide görülmesi için trabeküler
  kemikte 40-50 kayip gerekir.
• Kortikal harabiyet veya erozyon daha kolay
  farkedilir.
• Vertebral metastazda korpus lezyonu degil,
  pedikül harabiyeti daha kolay farkedilir.
• Okkült lezyonlarda kemik sintigrafisi ve/veya MR
  etkindir.

8
Direkt Grafiler

• Lezyon görüldükten sonra ikinci adim lezyonun
  karakteristikleri belirlenir.
• Görüntü yorumlamada hasta hakkinda klinik
  parametreler önemlidir.

9
Hastanin Yasi

• Kemik tümörleri belirli yaslarda daha fazla
  görülür.

10
Hastanin Yasi1-30 yas

• Malign
• Ewing tümörü
• Osteosarkom

• Benign
• Eozinofilik granülom
• Anevrizmal kemik kisti
• Nonossifying fibroma
• Soliter kemik kisti
• Kondroblastom

11
Hastanin Yasi 2 Y ?

• Nöroblastom metastazi

12
Hastanin Yasi40 yas ?

• Metastaz
• Multipl myeloma
• Kondrosarkoma

13
Gender (Cinsiyet)

• Erkeklerde biraz fazla olmakla birlikte
  belirleyici degil

14
Etnik

• Ewing tümörü Kafkas irkinda fazla, Afrika
  Karabiende nadirdir.

15
Aile

• Ollier hastaligi (Multipl enkondroma)

16
Anamnez

• Primer tümör mevcutsa metastaz

17
Multiplisite

• Fibröz displazi, eozinofilik granülom,
  enkondroma, metastaz ve myeloma

18
Direkt GrafilerDegerlendirmede iki yöntem

• Pattern tanima (Mini teyze) yaklasimi
• Tipik ve genel özelliklerine bakilir

• Pattern analizi yaklasimi
• Hangi kemik tutulmus
• Kemikte hangi lokalizasyonda
• Destrüksiyonun patterni
• Varsa periost reaksiyonu patterni
• Lezyonun matriks mineralizasyonu

19
PATTERN ANALIZI YAKLASIMIIskelet Lokalizasyonu

• Tümörlerin büyük kismi diz çevresi ve proksimal
  humerustadir (tanida spesifik degil)
• El ve ayakta izlenen kartilaj tümörleri
  benigndir.
• Kordoma karakteristik olarak klivus veya
  sakrumdan köken alir
• Genel olarak vertebra korpusunda malign, nöral
  arkusta benign tümörler yerlesir.

20
PATTERN ANALIZI YAKLASIMIKemikteki Yerlesim

• Çocukta epifiz lezyonu Kondroblastoma, nadiren
  eozinofilik granüloma
• Epifiz kapandiktan sonra Dev hücreli tm
• Santral lokalizasyon Basit kemik kisti, fibröz
  displazi, Ewing tm

21
PATTERN ANALIZI YAKLASIMIKemikteki Yerlesim

• Ekzantrik yerlesim Dev hücreli tm, nonossifiying
  fibroma, kondromixoid fibroma
• Yüzeydeki lezyonlar Periosteal kondroma,
  periosteal veya parosteal osteosarkoma

22
PATTERN ANALIZI YAKLASIMIYikim Patterni

• Tümör ve saglam kemik interfazi lezyonun büyüme
  hizini gösterir
• Keskin sinir daha yavas büyüme belirtisidir
• Hizli büyümede sinirlar belirgin olmayip geçis
  zonu genistir.

23
Cografik kemik yikimi (Lodwick Tip I Patterni)

• Lezyon iyi sinirli olup, geçis zonu dardir
• Cografik pattern Tip I olarak ve IA, IB, IC
  olarak
• IA Sklerotik kenar büyük kismi benigndir.
• IB Iyi sinirli ancak skleroz yok.
• IC Kenar belirgin degil daha agresif, malign
  pattern

24
Sematik resim
25
Cografik Tip IA Patern (Sklerotik kenar)
Non-ossifying fibroma
26
Cografik Tip IB Patern (Skleroz yok)
Dev hücreli tümör
27
Cografik Tip IC Patern (Sinirlari belirsiz)
Eozinofilik granulom
28
Tip II Güve yenigi pattern
Ewing tm.
29
Tip III Permeatif pattern
Litik osteosarkom
30

• Metastaz, ewing tm ve osteosarkom güve yenigi
  veya permeatif pattern gösterirler.

31
PATTERN ANALIZI YAKLASIMIPeriost Reaksiyonu

• Periost kemigin dis korteksini çevreleyen ince
  yumusak dokudur ve radyolüsandir
• Stimüle olarak mineralize olabilir
• Periost reaksiyonu genel olarak devamli,
  kesintili ve kompleks olarak tanimlanabilir

32
Periost reak
33
Devamli periost reaksiyonu

• Altta yatan korteks intakt olabilir veya
  bütünlügü kaybolabilir.
• Kortikal genisleme, balonlasmada endosteal
  rezorpsiyon, yeni kemik olusumu ile dengelenir.
  Bu durumda kabuk olusumu gözlenir basit kemik
  kisti, anevrizmal kemik kisti, dev hücreli tm,
  fibröz displazi. renal ve tiroid metastazlari ile
  plazmostiomda da görülebilir.

34
Korteks intakt olarak Solid, tek lamelli,
lamelli veya spiküler periost reaksiyonu
olabilir.
Non-ossifyingfibrom
Ewing
35
Solid periost reaksiyonu kortikal kalinlasma veya
kortikal hiperostozis olarak görülebilir
Kondroma, santral kondrosarkoma, osteid osteoma.
Osteoid osteoma
36
Spiküler lezyonlar
Mineralizasyon kortekse dik yerlesir.
Osteosarkoma, Ewing gibi malign lezyonlar
Menenjioma, hemanjioma, talassemi gibi benign
durumlarda görülebilir.
Periosteal osteosarkom
37
Kesikli periost reaksiyonu
Tümör dokusu veya rezorpsiyonnun hizli olusu
nedeniyle periost kesintilidir (Codman üçgeni).
Ewing tm.
38
Matriks

• Radyoopak matriks osteoid veya kondroid yeni
  kemik olusumu ile ortaya çikar.
• Osteoid doku solid, bulut seklinde veya yogun
  olabilir. Kartilaj doku noktali, flokülan, halka
  veya ark, ya da patlamis misir gibi olabilir.

39
Mineralize matriks tipleri
40
Enkondrom
Matriks ornekleri
Kondrosarkom
41
Osteosarkom
Ewing tm
42
BT

• Kortikal kesinti, yumusak doku komponenti, zayif
  mineralizasyonu direkt grafiden daha iyi
  gösterir.
• Özellikle pelvis ve spinal kolon gibi kalin
  kisimlarda basarilidir.
• Yag ve sivi ayirimini, sivi-sivi seviyelerini
  gösterir.
• Evrelemede yardimcidir.

43
Anevrizmal kemik kisti
Sivi sivi sev
44
MR

• Multiplanar özelligi, üstün yumusak doku
  rezolüsyonu mevcuttur.
• Tümörün kemik iligindeki yayilimini, kemik
  iliginde ödemi, skip lezyonlari, vaskülaritesini
  iyi gösterir.
• Çok planli yapilabilir.

45
(No Transcript)
46
Anjiografi

• Tümör vaskülaritesinin gösterilmesi ve
  embolizasyon amaçli kullanilir.

47
MALIGN KEMIK TÜMÖRLERI

• OSTEOSARKOM
• EWING TÜMÖRÜ
• KONDROSARKOMA
• MULTIPL MYELOMA

48
OSTEOSARKOM

• En sik primer malign kemik tümörüdür
• Destrüktiftir, yeni kemik olusumu ve reaktif
  skleroz mevcuttur
• 30 Y ? görülür
• Uzun kemiklerin uç kisminda özellikle diz
  çevresinde yerlesir
• Yeni kemik olusumu bulut seklinde periost
  reaksiyonuna yolaçabilir

49
OSTEOSARKOM

• Codman üçgeni, spiküler periost reaksiyonu
  görülebilir
• Parosteal tipi periosttan çikar ve kemigi distan
  çevreler. Genellikle dize yakin femur
  posteriorunda izlenir

50
(No Transcript)
51
(No Transcript)
52
(No Transcript)
53
(No Transcript)
54
(No Transcript)
55
(No Transcript)
56
(No Transcript)
57
KONDROSARKOMA

• Siklikla 40 Y ?
• Osteokondromanin malign dejenerasyonu ile
  olusabilir
• Amorf, daginik kalsifikasyon içeren destrüktif
  lezyon
• Kalsifiye degilse metastaz, plazmositom,
  fibrosarkomu taklit eder

58
(No Transcript)
59
(No Transcript)
60
(No Transcript)
61
(No Transcript)
62
(No Transcript)
63
(No Transcript)
64
EWING TÜMÖRÜ

• Klasik görünümü çocukta uzun kemik diafizinde
  permeatif lezyondur (40).
• Metafiz, yassi kemiklerde de olabilir.
• Reaktif yeni kemik olusumu, yamali görünüm
  izlenir.
• Sogan zari, spiküler veya kompleks periost
  reaksiyonu olabilir.
• Ayirici tanida enfeksiyon ve eozinofilik granülom
  düsünülür.

65
(No Transcript)
66
(No Transcript)
67
(No Transcript)
68
MULTIPL MYELOMA

• 40 Y ?
• Diffüz permeatif pattern gösterebilir
• Siklikla kalvariumu tutar
• Soliter veya multipl olabilir
• CTde vertebralar Isviçre peyniri görünümünde
  olabilir.

69
(No Transcript)
70
(No Transcript)
71
(No Transcript)
72
BENIGN KEMIK TÜMÖRLERI

• DEV HÜCRELI TÜMÖR
• OSTEOID OSTEOMA
• BASIT KEMIK KISTI
• ANEVRIZMAL KEMIK KISTI
• ENKONDROMA
• OSTEOKONDROM (EKZOSTOZ)
• NONOSSIFYING FIBROMA (FIBRÖZ KORTIKAL DEFEKT)

73
DEV HÜCRELI TÜMÖR

• Epifizi kapanmis kisilerde görülür
• 15i malign kabul edilir
• Lezyon epifizyaldir ve artiküler yüzeye uzanir
• Ekzantriktir
• Sklerotik olmayan keskin geçis zonu mevcuttur

74
(No Transcript)
75
OSTEOID OSTEOMA

• Vasküler fibröz dokudan olusan nidus içerir
• En sik 2.dekadda görülür
• Uzun kemikler ve vertebral arkuslar sik yerlesim
  yeridir
• Kortikal, medüller veya parosteal olabilir
• 1 cmden küçük nidusu çevreleyen reaktif skleroz
  ve kortikal kalinlasma ile karakterizedir
• Parosteal olanlar kortikal erozyon ve periost
  reaksiyonuna neden olabilir.

76
(No Transcript)
77
(No Transcript)
78
SOLITER KEMIK KISTI

• Santral yerlesimlidir
• Siklikla proksimal humerus veya proksimal femurda
  yerlesir
• Patolojik kirik olmazsa asemptomatiktir
• 30 Y ? görülür
• Periost reaksiyonu yoktur
• Kalkaneusta yerlesirse tipik üçgen seklinde
  izlenir

79
(No Transcript)
80
(No Transcript)
81
(No Transcript)
82
ANEVRIZMAL KEMIK KISTI

• 30 Y ? görülür
• Ekspansildir
• MRde sivi-sivi izlenir
• Vertebralarda posterior elemanlarda yerlesimi
  siktir
• Bazen epifize yerlesir

83
(No Transcript)
84
(No Transcript)
85
(No Transcript)
86
(No Transcript)
87
ENKONDROMA

• Falankslarin en sik görülen benign kistik lezyonu
• Falanks disi yerlesimde kalsifiye kondroid
  matriksi mevcut (ayirici tanisi kemik infarkti).
• Periost reaksiyonu yok

88
(No Transcript)
89
(No Transcript)
90
OSTEOKONDROM (EKZOSTOZ)

• 1-3. dekadda görülür
• Hem osteoid hem de kartilaj komponenti mevcuttur
• Uzun kemikte büyüme plagina yakin disa dogru
  büyür
• Matriksinde normal trabeküler kemik içerir
• Köken aldigi kemigin medullasi ile devamlilik
  gösterir, üzeri kartilaj örtülüdür

91
OSTEOKONDROM (EKZOSTOZ)

• Soliter veya multipl olabilir
• Multipl osteokondromatoz herediterdir
• Pelvis ve skapula yerlesimli olanlar malign
  dejenerasyon gösterebilir

92
(No Transcript)
93
NONOSSIFYING FIBROMA (FIBRÖZ KORTIKAL DEFEKT)

• Çocuklarda 20e varan oranda görülebilir
• 30 Y ? regrese olur
• Uzun kemik metafizinde kortekse yakin yerlesir
• Ince sklerotik kenari mevcuttur hafif
  ekspansildir
• Periost reaksiyonu yoktur, agri yoktur

94
(No Transcript)
95
Tümör Taklitcileri

• Stress kiriklari, kronik apofizyal avulsiyon
  injurileri, akut osteomyelit, myozitis ossifikans
  tümörleri taklit edebilir.
• Elleme lezyonlari fibröz kortikal defekt, kemik
  adasi, kemik infarkti, fibröz displazi odagi,
  periosteal desmoid, vertebra hemanjiomu.

96
(No Transcript)
97
(No Transcript)