HARITA BILGISI

1
HARITA BILGISI

• HARITALAR
• ÖLÇEKLER
• YERSEKILLERI GÖSTERME YÖNTEMLERI
• IZOHIPSLER
• ALAN-UZUNLUK HESAPLAMA

2
Harita Çesitleri

• Konularina göre
• -Fiziki (Yer sekilleri)
• -Siyasi (Idari-Sinirlar)
• -Beseri ve Ekonomik
• -Özel (Turizm, Tarim)

• Ölçeklerine Göre
• -Planlar
• -Büyük
• -Orta
• -Küçük ölçekler

3

• NOT Plan, bir ölçege göre çizilir, kroki ise
  ölçeksiz kabataslak çizilir.

4

• NOT Bir harita çizmeye baslamadan öncelikle,
  konu (baslik, kullanim amaci) belirlenmeli.

5
SIYASI (IDARI-SINIRLAR)
6
FIZIKI (YERSEKILLERI)
7

• Sari çizmeli Mehmet Aga bir bölgede toprak satin
  alip makineli (Traktör) tarim yapmak istiyor. Bu
  bölge hakkinda karar vermek için hangi haritaya
  bakarak fikir edinebilir?
• A. Siyasi
• B. Beseri
• C. Ekonomik
• D. Iklim
• E. Fiziki

8

• Sari çizmeli Mehmet Aga bir bölgede toprak satin
  alip makineli (Traktör) tarim yapmak istiyor. Bu
  bölge hakkinda karar vermek için hangi haritaya
  bakarak fikir edinebilir?
• A. Siyasi
• B. Beseri
• C. Ekonomik
• D. Iklim
• E. Fiziki

9
ÖLÇEKLER

• BÜYÜK ÖLÇEK
• 1/200.000 den büyük

ORTA ÖLÇEK 1/200.000 ile 1/500.000 arasi
KÜÇÜK ÖLÇEK 1/500.000 den küçük
10
BÜYÜK ve KÜÇÜK ÖLÇEKLER

• Küçük ve dar alanlari gösterir.
• Ayrinti fazladir.
• Paydalari küçüktür.
• Izohips araligi küçüktür.
• Izohips sayisi fazla.
• Fazla yükselmeden çizilir.

• Büyük ve genis alanlar gösterilir.
• Ayrinti azdir.
• Paydalari büyüktür.
• Izohips araligi büyük ve sayisi azdir.
• Çok yükselerek çizilir

11
BÜYÜK ÖLÇEK -Payda küçük -Alan küçük -Ayrinti
fazla -Küçültme orani az -Kagitta çok yer kaplar.
KÜÇÜK ÖLÇEK -Payda büyük -Alan büyük -Ayrinti
az -Küçültme orani fazla -Kagitta az yer kaplar
12
HARITA ÖLÇEKLERINE ÖRNEKLER

• 1/10.000.000 ? Dünya
• 1/5.000.000 ? Asya
• 1/1.000.000 ? Türkiye
• 1/500.000 ? Izmir
• 1/50.000 ? Aliaga
• 1/5.000 ? Istiklal Caddesi
• 1/500 ? Zafer Yay. Dershanesi

13

• Asagida verilen ayni boyuttaki kagitlara çizilmis
  bes farkli bölgenin hangisi daha ayrintili
  çizilmistir?
• A. 1/100.000
• B. 1/500.000
• C. 1/10.000
• D. 1/10.000.000
• E. 1/800.000

14

• Asagida verilen ayni boyuttaki kagitlara çizilmis
  bes farkli bölgenin hangisi daha ayrintili
  çizilmistir?
• A. 1/100.000
• B. 1/500.000
• C. 1/10.000
• D. 1/10.000.000
• E. 1/800.000

15
HARITALARDA YERSEKILLERINI GÖSTERME YÖNTEMLERI

• Gölgelendirme
• Tarama
• Izohips (Es yükselti egrileri)
• Kabartma
• Renklendirme

16
GÖLGELENDIRMEYÖNTEMI
17
TARAMAYÖNTEMI
18
TARAMA YÖNTEMI
19
KABARTMA YÖNTEMI(AGRI DAGI)
20
RENKLENDIRME YÖNTEMI
Yükselti Basamaklari (m) Kullanilan Renkler
0-200 Yesil
200-500 Açik Yesil
500-1000 Sari
1000-1500 Turuncu
1500-2000 Açik Kahverengi
2000 ve üzeri Koyu Kahverengi
21
(No Transcript)
22

• Renklendirme yöntemi ile çizilmis bir haritada
  yesil renk ile gösterilen bir yer asagidakilerden
  hangisi olabilir?
• A. Orman
• B. Göl
• C. Plato
• D. Delta
• E. Dag

23

• Renklendirme yöntemi ile çizilmis bir haritada
  yesil renk ile gösterilen bir yer asagidakilerden
  hangisi olabilir?
• A. Orman
• B. Göl
• C. Plato
• D. Delta
• E. Dag

24
KITA SAHANLIGI (SELF)

• Kiyidan 200 m derinlige kadar olan sahaya kita
  sahanligi (self alani) denir. Yüksek
  kiyilarda self alani dar (Karadeniz ve Akdeniz
  kiyilari), alçak kiyilarda self alani genistir.
  (Ege ve Marmara kiyilari).

25
KITA SAHANLIGI (SELF)
DENIZ
DENIZ
26

• Bir harita çiziminde öncelikle asagidakilerden
  hangisi belirlenmelidir?
• A. Ölçek
• B. Çizim yöntemi
• C. Lejant
• D. Harita ebatlari
• E. Kullanim amaci

27

• Bir harita çiziminde öncelikle asagidakilerden
  hangisi belirlenmelidir?
• A. Ölçek
• B. Çizim yöntemi
• C. Lejant
• D. Harita ebatlari
• E. Kullanim amaci

28

• Türkiye siyasi haritasindan asagidakilerden
  hangisi elde edilemez?
• A. Ankaranin matematik konumu
• B. Kizilirmakin uzunlugu
• C. Kirikkale-Amasya arasi yükselti farki
• D. Afyonun izdüsüm alani
• E. Ankara-Konya arasi kus uçusu uzaklik

29

• Türkiye siyasi haritasindan asagidakilerden
  hangisi elde edilemez?
• A. Ankaranin matematik konumu
• B. Kizilirmakin uzunlugu
• C. Kirikkale-Amasya arasi yükselti farki
• D. Afyonun izdüsüm alani
• E. Ankara-Konya arasi kus uçusu uzaklik

30
izo lar

• Izohips Es yükselti
• Izobat Es derinlik
• Izoterm Es sicaklik
• Izobar Es basinç
• Izozeist Es deprem dalgasi
• Izoyet Es yagis

31
LEJANT (ISARETLER)
32
(No Transcript)
33
ÇIZGI (ÇIZIK) ÖLÇEK
0
10
20
30
40
10
km
1 cm
5 cm
1/1.000.000
34
1.yol9cm 45 km45 / 9 5 km1/500.000
2.yolIki çentik arasi 3cm3 cm 15 km1 cm 5
km
Ölçek ?
15
15
30
0
km
9cm
35
UZUNLUK HESAPLAMA
G.U. H.U. x Ö.P.
36
(No Transcript)
37
ALAN HESAPLAMA
G.A. H.A. x Ö.P²
ölçek v G.A.
H.A.
38

• Asagidaki ölçekleri verilen haritalardan hangisi
  digerlerine göre daha genis alanlari gösterir?
• A.1/50.000 B.1/100.000 C.1/500.000
• D.1/1.000.000 E.1/5.000.000

39

• Asagidaki ölçekleri verilen haritalardan hangisi
  digerlerine göre daha genis alanlari gösterir?
• A.1/50.000 B.1/100.000 C.1/500.000
• D.1/1.000.000 E.1/5.000.000

40

• Gerçekte 50 kmlik uzaklik haritada 5 cm olarak
  gösterilmistir.
• Ayni haritada 27cm2 lik yer kaplayan bir göl
  gerçekte kaç km2 dir?
• A. 2.700 B. 5.400 C. 10.800
• D. 27.000 E. 50.000

41

• 50/510km
• 1/1.000.000 ölçekli bir haritadir.
• 27.1002.700

42
GERÇEK ALAN ve IZDÜSÜM ALAN
Izdüsüm alan herhangi bir yerin egim-engebe
özelligi dikkate alinmadan, izdüsümü alinarak
bulunan alanidir. Gerçek alan ise bir
bölgenin egim-engebesi hesaba katilarak bulunan
alanidir. Not-1 Gerçek alan her zaman izdüsüm
alandan fazla olur. Çünkü her yerde azda olsa
egim vardir. Not-2 Gerçek alanin artmasi
yükseltiye degil egimin artmasina ve çok degisken
yükseltilerin bulunmasina baglidir.
43
GERÇEK ve IZDÜSÜM ALAN
GERÇEK ALAN
IZDÜSÜM ALAN
44
(No Transcript)
45
Projeksiyon Dünya'nin küreselligi nedeniyle,
haritalarda ortaya çikan hatalari en aza indirmek
için çesitli yöntemler kullanilir. Bunun için
yerkürenin paralel ve meridyen aginin belirli
kurallara göre düz bir kagida geçirilmesi
gerekir. Bu sisteme projeksiyon denir.
46
KONIK PROJEKSIYON
Daha çok kutuplar çevresini göstermek için
kullanilir.
47
SILINDIRIK PROJEKSIYONLAR
Ekvatora yakin ve orta enlemleri
gösterirken daha çok ise yarar. Duvar
haritalarinin bazilari bu tür projeksiyonla
çizilir. Ancak kutuplar çevresinin bozuk
oldugu görülür.
48
DÜZLEM PROJEKSIYONLAR
Daha dar alanlarda büyük ölçekli
haritalarin çiziminde kullanilir. Bu
projeksiyonla çizilmis haritalarin ayrinti
gücü yüksektir. Örnek Ülke haritalari.
49
PARÇALI PROJEKSIYON
Dünya projeksiyonla düzlem üzerine
aktarildiktan sonra çesitli parçalara
ayrilabilir. Parçali Projeksiyonlar genellikle
dünya siyasi haritasinin çiziminde kullanilir.
50
IZOHIPS (ESYÜKSELTI) EGRILERI

• Deniz seviyesinden itibaren ayni yükseklikteki
  noktalarin birlestirilmesiyle elde edilen
  egrilere izohips egrileri denir.

51
ÖZELLIKLERI

• Iç içe kapali egrilerdir.
• Yeryüzü sekillerinin yükseltilerini ve
  biçimlerini canlandirirlar.
• Sifir (0) m izohipsi deniz seviyesinden baslar.
  Kara ile denizin birlestigi deniz kiyisini düz
  bir çizgi halinde takip eder. Buna kiyi çizgisi
  adi verilir. Izohips egrileri dag doruklarinda
  nokta halini alir. Buralar zirve olarak
  tanimlanir.

52
YERYÜZÜNÜN PROFILI
53
(No Transcript)
54
YERSEKILLERINI GÖSTERME YÖNTEMIIZOHIPS
55

• Izohipsler, yeryüzü sekillerinin kusbakisi
  görünümüdür.
• En genis izohips halkasi en alçak yeri,
  en dar izohips halkasi ise en yüksek yeri
  gösterir.
• Ayni izohips üzerinde bulunan bütün noktalarin
  yükseltileri birbirine esittir. Iki izohips
  egrisi birbirini kesmez.
• Birbirini çevrelemeyen komsu iki izohipsin
  yükseltileri aynidir.

56

• Izohipslerin siklastigi yerler egimin arttigini,
  seyreklestigi yerler ise egimin azaldigini
  gösterir.
• Çukurluklar, derinlik istikametinde ok isareti
  konularak gösterilir. (Krater, çukur)
• Her izohips egrisi kendisinden daha yüksek bir
  izohipsi çevreler. Ancak çukur yerlerde bunun
  tersi geçerlidir.
• Iki izohips egrisi arasindaki yükselti farkina
  eküidistans (izohips araligi) denir.

57
ÇANAK
VADI ve SIRT
BOYUN
DELTA
58
yamaç
sirt
59
ÇANAK (ÇUKUR)
60
V
DENIZ
61
IZOHIPSLERDE AKARSULAR
62
ÇUKUR (KRATER) ve BOYUN